Kleuters leren lezen

Transcriptie

1 Kleuters leren lezen

2 Lerespel Inhoudsopgave INLEIDING... 3 STAP 1: KINDEREN MOETEN EERST BESEFFEN WAT LEZEN IS EN WAAROM HET HANDIG IS OM HET TE KUNNEN STAP 2: DE VOORBEREIDING OP HET ZELF LEZEN; PRENTENBOEKEN VOORLEZEN... 4 VANAF 4 JAAR INTERNET:... 5 STAP 3: DE EERSTE STAPJES NAAR HET LEREN LEZEN... 5 HET OPZOEKEN VAN BEKENDE LETTERS:... 6 STAP 4 BEGRIPPEN... 6 STAP 5: ECHTE WOORDJES MAKEN DOOR HAKKEN EN PLAKKEN VAN WOORDEN HAKKEN EN PLAKKEN AUDITIEF EN VISUEEL TEGELIJK!... 8 STAP 6! HOERA WE GAAN ONS EERSTE WOORDJE LEZEN WILT U MEER WETEN: melanie@lerespel.nl; tel:

3 Inleiding De eerste keer dat ik echt nadacht over het leren lezen aan kleuters was bij mijn eigen kinderen. Ik zag als leerkracht al die werkboeken met het trekken van touwtjes van woorden en letters en ik dacht: Dat gaat het niet worden. Tegen de tijd van mijn zoon en later mijn dochter doorheeft, hoe dit werkt is de essentie van het leren lezen, totaal aan hem voorbij gegaan. Ik deed de opleiding voor Remedial Teacher en later Master Dyslexie. Dus ik ben e.e.a. gaan uitproberen. Mijn zoon en dochter gingen allebei lezend naar groep 3. Nee, het zijn geen (potentiele) VWO leerlingen. Toen ik eenmaal dyslexiespecialist was, dacht ik er nooit aan om andere kleuters te leren lezen. Tot een vader mij smeekte om zijn dochter die in groep 2 was te leren lezen. Omdat hij zijn twee zonen op bij mij op les had, liet ik haar voor 5 euro per keer komen. Ik zei dat hij zijn verwachtingen niet al te hoog moest hebben. Ik hoopte iets aan de taalachterstand te kunnen doen. Maar.na drie maanden kon ze lezen. Iedereen was verbaasd. Ik zelf nog het meest. Daarna is het met nog een paar keer gelukt. Ik ben gaan nadenken wat er voor nodig is. Ik denk dat ik 90% van de kleuters lezend naar groep 3 kan laten gaan. Kinderen met (een risico voor) dyslexie, kan ik goed voorbereiden. Dyslexie is aangeboren. Ik kan geen dyslexie genezen. Maar ik kan er wel voor zorgen dat ze minder hinder van hun dyslexie hebben bij het leren lezen. In dit E book is te lezen wat ik gedaan heb. En, wat de vader van dat meisje heeft gedaan. Het is en blijft een samenspel. Ik zeg altijd tegen mijn klanten. Ik kan niet toveren. Lezen is en blijft een kwestie van DOEN DOEN DOEN! Hier volgt een cursus: Kleuters leren lezen in 6 stappen. De eerste 3 stappen gaan over een wat langere periode. De laatste 3 stappen kun je met 5,5 jaar achter elkaar toepassen, in een sessie van ongeveer 20 minuten. [Geef de titel van het document op] melanie@lerespel.nl; tel:

4 Lerespel Stap 1: Kinderen moeten eerst beseffen wat lezen is en waarom het handig is om het te kunnen. De laatste keer dat een kleuter bij mij kwam vroeg ik: Je gaat al bijna naar groep 3. Wat ga je daar leren? Hij had werkelijk geen idee. Ga je daar leren lezen? Dat wist hij niet. Wat kom je bij mij doen? Dat wist hij ook niet. Kijk, hier staan we al 1-0 achter. Ik kan natuurlijk meteen beginnen met een zwaar programma hakken en plakken. Maar zolang kinderen niet weten waarvoor ze het doen, blijft het in het meest gunstige geval een leuk spelletje. Mits je het spannend houdt en niet te lang achter elkaar doen. Stap 2: De voorbereiding op het zelf lezen; Prentenboeken Voorlezen Vanaf 4 jaar. Als je een kind wil leren lezen, moet je een kind prikkelen om te leren lezen. De meeste kinderen vinden het gezellig om voorgelezen te worden. Ik prefereer voor het aanzetten tot het leren lezen, prentenboeken met 4 tot 10 regels tekst per pagina. Op deze manier kunnen kinderen min of meer volgen waar je aan het lezen bent. Doe dit regelmatig. Bij voorkeur elke dag. Jonge kinderen houden van herhaling. Als je een boek regelmatig voorleest, zullen ze je verbeteren als je een woordje fout leest. melanie@lerespel.nl; tel:

5 Internet: Er zijn ook digitale prentenboeken gratis verkrijgbaar. Omdat we het lezen willen bevorderen, zoeken we boeken met tekst. Waar moet je op letten als je een boek van internet laat voorlezen?: 1. De beelden moeten rustig zijn. Niet te veel bewegende dingetjes 2. Het voorlezen moet niet te snel, maar ook niet te langzaam zijn. 3. Niet te veel extra geluiden. Dit leidt af van het verhaal en van de tekst. 4. De verhalen moeten passen bij de leeftijd en de belevingswereld van het kind. Sommige kinderen houden meer van verhalende boeken, sprookjes. Andere kinderen houden meer van informatieve boeken. 5. Omdat we het Leren lezen willen bevorderen, is het belangrijk dat de gesproken tekst onder de plaatjes zichtbaar is. Een voorbeeld van een site met goede digitale prentenboeken is Als het gaat om het bevorderen van woordenschat, zijn uit het hoofd vertelde verhalen of verhalende boeken met weinig plaatjes prima. De nadruk ligt dan vooral op de woordenschat. In dit E Book zal ik vooral praten over voorbereidend en aanvankelijk lezen. Er zijn hele leuke gesproken prentenboeken te vinden op internet waarbij de gesproken tekst niet onderaan het plaatje te vinden is. Voor het bevorderen van de woordenschat is het prima. Let er hier wel weer bij op dat de plaatjes niet al te veel bewegen en dat er niet al te veel geluiden bij zijn. Stap 3: De eerste stapjes naar het leren lezen Zeker als een kind gewend is veel met u in boekjes te kijken. Kunnen we doorgaan naar de volgende stap. De kinderen weten al dat je gesproken taal kunt opschrijven. Je zult ontdekken in dit E book maar ook als ik kinderen leer lezen dat ik vooral met leesboeken werk. En weinig met schoolse leesmappen. Lesmateriaal moet betekenisvol zijn en echt. Door kinderen direct te confronteren met boeken zijn ze er direct van bewust waar het om gaat. Het leren lezen. Kinderen zullen ontdekken dat ze steeds meer letters herkennen van het boek waarmee gewerkt wordt. Veel kinderen gaan [Geef de titel van het document op] melanie@lerespel.nl; tel:

6 Lerespel uiteindelijk zelf op onderzoek uit en proberen steeds meer woordjes te ontcijferen. Het opzoeken van bekende letters: We kunnen nu overgaan tot het herkennen van letters. Te beginnen met de eigen naam. De meeste kinderen kunnen als ze 5 jaar zijn hun eigen naam schrijven. De eerste letter kunnen ze vaak benoemen. De rest van de letters hebben de meeste kinderen vooral nagetekend. Die letters hebben nog weinig betekenis voor ze. Stel dat je een zoon hebt die Peter heet. Kunnen ze de P herkennen in het boekje? Voor het opzoeken van letters maak ik altijd gebruik van het boek Kijk mijn letter In dit E book staan alle letters benoemd zoals ze klinken. Vanaf nu ga ik het niet meer hebben over letters maar over KLANKEN. Let op: Je spreekt alle letters uit zoals ze kinken. Dus niet pee maar ph En niet ee van bel maar de e van bel. En de ee van Kees In het boek KIJK MIJN LETTER wordt er gesproken over de a van appel. En de aa van aap. Er zijn maar weinig letterboeken waarin dit goed gebeurd. De oe wordt dan ook als oe aan geboden en niet als o en e. Als je met KIJK MIJN LETTER bezig bent geweest kun je de aangeboden letter zoeken in een leesboekje. Ik gebruik hiervoor altijd boekjes met AVI start. Vooral boeken waarin sommige woorden zijn vervangen door plaatjes zijn heel geschikt. De kinderen lezen die dan voor. De rest lees je zelf. Nadat je dat gedaan hebt, ga je ook in deze bladzijde de letter zoeken. Stap 4 Begrippen melanie@lerespel.nl; tel:

7 Om te kunnen lezen is het belangrijk dat kinderen een aantal begrippen goed kennen; 1. Vooraan 2. Achteraan 3. Middelste 4. In het midden 5. Voorste 6. Achterste 7. Eerste 8. Laatste Dit heeft te maken met het bepalen van de plaats van de klank in een woord. Dit is niet alleen belangrijk voor het lezen maar ook voor het schrijven. Hoe oefen je dit? Typ een aantal zinnen groot genoeg en laat deze zien bijvoorbeeld: Mama is naar de bakker Het kind hoeft het niet te kunnen lezen. Je kunt vragen stellen als: 1. Zet een rondje om het eerste woord 2. Zet een rondje om het laatste woord 3. Zet een rondjes om het middelste woord etc. Als dit goed gaat kun je dit zelfde doen, maar dan met losse woorden. Gebruik hiervoor korte woorden zoals Pet, boot, glas. LET OP: Het kind hoeft de woorden nog NIET te kunnen lezen. Stap 5: Echte woordjes maken door Hakken en Plakken van woorden. We hebben geleerd wat lezen is. We weten wat vooraan en achteraan is. We kennen al wat letters. Oefenen van letters: Het is belangrijk dat de letters die zijn aangeboden iedere keer herhaald worden. [Geef de titel van het document op] tel:

8 Lerespel Als kinderen een aantal letters kennen, kun je daar woorden mee maken. Stel je hebt de volgende letters aangeboden: p-e-t Dan kun je daar het woordje p e t mee maken. Maar eerst moeten kinderen leren hakken en plakken Het plakken is het makkelijkst; p e t: Dit plakken doen we vooral zingend p u e t. Terwijl je hakt en plakt, pak je LETTERS erbij. Ik raad aan om de letters van TAAL IN BLOKJES aan te schaffen. Hierbij zijn alle soorten klanken gegroepeerd met een bepaalde kleur. Ook de klanken als de ui oe eu au ou ei ie ij, de eu de ch en de sch zijn al als een klank gegeven. HAKKEN EN PLAKKEN AUDITIEF EN VISUEEL TEGELIJK! De fout die veelal gemaakt wordt is dat het hakken en plakken veelal uitsluitend auditief gebeurt. Maar de kleuters die bij mij komen omdat ze een taalachterstand hebben, hebben daar niet voldoende aan. Vaak zijn ze niet auditief ingesteld, of ze zijn overmatig auditief ingesteld waardoor ze moeilijk geluiden kunnen filteren. Dit laatste komt in het westen minder vaak voor. Stel dat je het woordje p e t hebt aangeboden. 1. Letters besproken met KIJK MIJN LETTER 2. Letters geoefend met TAAL IN BLOKJES letters 3. Letters gehakt en geplakt Dan gaan we nu LEZEN! melanie@lerespel.nl; tel:

9 Stap 6! Hoera we gaan ons eerste woordje lezen. We zijn gekomen tot het woordje p e t. Dit woordje gaan we opzoeken. Je had al een boekje gevonden waarin dit veel voorkomt. Vervolgens spreek je af dat je twee bladzijdes samen gaat lezen. Het kind leest steeds het woordje pet. De stappen herhaal je. Zorg dat je steeds drie letters aanleert. Twee medeklinkers en een klinker. Kies in het begin de gemakkelijke klinkers en medeklinkers, daarna de meer gecompliceerde klinkers zoals ui, oe. En de gecompliceerde medeklinkers zoals ch, nk etc. Naarmate kinderen een aantal letters kennen zal het aanbieden van nieuwe letters beter gaan. Lees een of twee bladzijdes per week en herhaal die. Doe deze stappen NOOIT langer dan 20 minuten per keer Wilt u meer weten: Neem contact op met: Melanie Lo; Of mail naar: melanie@lerespel.nl Ik kan u helpen bij het leren lezen van uw kind! [Geef de titel van het document op] melanie@lerespel.nl; tel: