PLAN VAN AANPAK TASKFORCE ESBRO Doetinchem, 23 juli 2008 Afdeling bestuur & strategie Jaap Berenbak Doetinchem, 28 juli 2008 Jaap Berenbak
PLAN VAN AANPAK TASKFORCE ESBRO INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk blz. 1. Onderwerp 3 2. Aanleiding 3 3. Korte beschrijving recente historie 3 4. Doel- en taakstelling taskforce Esbro 4 5. Resultaten 6 6. Aanpak, activiteiten en bemensing van de taskforce 7 7. Klankbordgroep Esbro 9 8. Financien 9 9. Planning 10 10. Risicomanagement 11 11. Opstarten van de taskforce Esbro 11 2
1. Onderwerp Instellen van een taskforce Esbro met een tweeledige opdracht om de overlast van het pluimveeverwerkingsbedrijf Esbro in Doetinchem aan te pakken. 2. Aanleiding Esbro is een pluimveeslachterij, die sinds de jaren zeventig gevestigd is aan de Rembrandtweg 4 te Doetinchem. Alhoewel het bedrijf in het bezit is van een geldige milieuvergunning, ondervinden de omwonenden (veel) hinder van dit bedrijf door geluid- en stankoverlast. Inmiddels is er een burgerinitiatief opgestart met als doel het instellen van een overlegplatform voor alle betrokkenen bij de overlast van de Esbro. In verband met de huidige overlast heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Doetinchem in juli 2008 de gemeenteraad een voorstel gedaan om deze problematiek integraal aan te pakken en hiervoor een taskforce Esbro in te stellen. De raad heeft in haar vergadering van 10 juli jongstleden met het (uitgebreide) voorstel van het college ingestemd. 3. Korte beschrijving recente historie Recent zijn twee zaken van belang geweest: 1. het opstellen van nieuwe geurvoorschriften in de milieuvergunning (ambtelijk trekker Hans Huls, verantwoordelijk wethouder Loes van der Meijs) 2. onderzoek verplaatsingsmogelijkheden naar Havenstraat + waardebepaling huidige gronden Esbro (ambtelijk trekker Goffe Venema, verantwoordelijk wethouder Peter Drenth) Ad 1. Milieuvergunning Esbro is een milieugevoelig bedrijf. Het bedrijf kan op dit moment net aan de milieuvoorschriften voldoen. Aan 2 voorschriften uit deze vergunning is door de Raad van State goedkeuring onthouden. Beide voorschriften hebben betrekking op de geurnormering. Het college heeft recent besloten tot definitieve invulling van de geurnormering en heeft de beide voorschriften ter inzage gelegd. Naar aanleiding van een voorlichtingsavond is de ter inzage legging ingetrokken. Er wordt nu een second-opinion uitgevoerd naar de geurnormering, waarna opnieuw de geurnormering wordt vastgesteld. Vanuit de omgeving is een burgerinitiatief gestart met als doel verplaatsing van Esbro. Dit burgerinitiatief is in februari door de raad ontvankelijk verklaard. Geurproblemen en logistieke problemen vanuit Esbro vormen hiervoor de achtergrond. Ook is afgesproken dat met een vertegenwoordiging van omwonenden overleg zal worden gevoerd over de uitvoering en resultaten van de second-opinion. 3
Het college heeft toegezegd in juni 2008 aan de raad aan te geven hoe met het burgerinitiatief zal worden omgegaan. Peter Drenth is hiervoor de verantwoordelijk wethouder. Ad 2. Verplaatsingsmogelijkheden Esbro In het voorjaar van 2007 heeft Esbro aangegeven wellicht te willen verplaatsen naar de voormalige Mitra-locatie aan de Havenstraat. In het kader van dit signaal heeft het college op 15 april 2007 besloten tot het doen van een kort verplaatsingsonderzoek wat betreft deze locatie, met wethouder Drenth als projectwethouder. Uit dit onderzoek bleek dat Esbro zich hier op milieukundige en ruimtelijke ordeningsgronden zou kunnen vestigen. Omdat een andere gegadigde al een optie had op de betreffende locatie en deze heeft verzilverd, werd rond de zomer 2007 duidelijk dat deze locatie niet haalbaar was voor mogelijke verplaatsing van Esbro. Uit gesprekken met Esbro in dit kader werd duidelijk dat Esbro: een deel van de verplaatsingskosten zou willen bekostigen uit de opbrengsten van de nu bij haar in bezit zijnde gronden van haar huidige locatie subsidie nodig heeft om een verplaatsing te kunnen bekostigen Intern is bekeken welke waarde de huidige gronden van Esbro vertegenwoordigen. Duidelijk is geworden dat er alleen sprake is van een positieve waarde, indien er woningbouw plaats zal vinden. Hiertoe is een potentiële stedenbouwkundige opzet gemaakt door een stedenbouwkundige (Michiel Scholten), die vervolgens door een planeconoom (Eddo van der Meulen) is doorgerekend. Aangaande de subsidie is door de gemeente duidelijk aangegeven dat zij hiervoor geen middelen ter beschikking stelt, maar wel Esbro wil ondersteunen bij het vinden van subsidiemogelijkheden. Om deze reden heeft de gemeentelijk subsidieadviseur (Jaap Berenbak) contact gehad met de provincie over subsidiemogelijkheden vanuit deze hoek Duidelijk is dat de provincie grote waarde hecht aan verplaatsing van Esbro. 4. Doel- en taakstelling van de taskforce Esbro De taskforce heeft van het college een tweeledige opdracht gekregen te weten: 1. Onderzoek naar verplaatsing naar een andere locatie 2. Treffen van (eenvoudige) maatregelen om de overlast op de huidige locatie te beperken. Ad 4.1: Onderzoek naar verplaatsing van de Esbro naar een andere locatie (RBT). In het onderzoek zal extra aandacht worden besteed aan de volgende facetten: participatie van het bedrijf Esbro in deze optie de financiële risico s voor de gemeente Doetinchem 4
het verwerven van subsidies voor bedrijfsverplaatsingen en in dit kader de bestaande Europese regelgeving op het gebied van staatssteun het zoeken naar een geschikte locatie (op het RBT) het managen van verwachtingen bij publiek (zowel op de huidige locatie als op de nieuwe locatie) en politiek. Ad 4.2: Treffen van (eenvoudige) maatregelen om overlast op de huidige locatie te beperken Totdat er zicht is op de resultaten van het onderzoek, er een beslissing is genomen en uitvoering is gegeven aan een daadwerkelijke verplaatsing wordt van gemeentezijde zoveel mogelijk gedaan om de overlast op de huidige locatie te beperken. Het betreft hier de volgende acties: Continueren van het huidige toezicht en de handhaving. Net als in het verleden zal iedere klacht leiden tot onderzoek ter plaatse en actieve terugkoppeling aan Esbro. Starten van een overleg met Esbro om maatregelen te treffen om de overlast tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Zo nodig schakelen wij hiervoor externe deskundigheid in (bv. TU Delft, Landbouwuniversiteit Wageningen). Het second-opinion onderzoek van de gemeente Doetinchem (Geuradvies Esbro) van mei 2008 meldt dat er op de huidige locatie waarschijnlijk nog verbeteringen mogelijk zijn. 4.3 Leiding en aansturing van de taskforce Gelet op haar expertise op het gebied van bedrijfsverplaatsingen en de toezegging van de heer Cornielje, Commissaris van de Koningin van de provincie Gelderland, om deze verplaatsing gezamenlijk te onderzoeken heeft de gemeente Doetinchem op 17 juli een formeel verzoek gericht aan deze provincie om het voorzitterschap van deze taskforce op zich te nemen. Voor 1 september 2008 zal de provincie hierop antwoorden. De directeur bedrijfsvoering van de gemeente Doetinchem (Ron Frerix) wordt ambtelijk opdrachtnemer en zodanig verantwoordelijk voor de interne aansturing (inclusief de bijdragen van het bedrijf Esbro) van de taskforce. De dagelijkse leiding (DL) van de taskforce zal bestaan uit de voorzitter (provincie Gelderland) en de ambtelijk opdrachtnemer (Ron Frerix), ondersteunt door een secretaris (Jaap Berenbak van de afdeling bestuur & strategie). Bestuurlijk ressorteert dit onderwerp onder een tweetal wethouders, te weten de wethouder Milieu (Loes van der Meijs) en Ruimtelijke Zaken (Peter Drenth). De DL heeft minimaal 1 x per maand overleg met de betreffende wethouders over de voortgang van de werkzaamheden. Daarnaast houdt de DL de klankbordgroep op de hoogte van de voortgang van het project. 5
5. Resultaten Het eindresultaat van de taskforce Esbro is de volgende. Uiterlijk 1 juli 2009 wordt de gemeenteraad een raadsvoorstel voorgelegd met de volgende inhoud : Esbro kan worden verplaatst naar een nieuwe locatie met vermelding van de planning, de condities en consequenties Een voorstel voor tijdelijke maatregelen voor het terugbrengen van de overlast op de huidige locatie voor de periode tot de daadwerkelijke verplaatsing van Esbro. of Esbro kan niet worden verplaatst (met een uitvoerige argumentatie waarom niet) Het eindresultaat houdt in, dat bij de aanbieding van het (definitieve) raadsvoorstel aan de gemeenteraad de betreffende besluitvormingsprocessen bij betrokken instanties (Esbro, provincie Gelderland, college van b&w Doetinchem) zijn afgerond en duidelijkheid bestaat over financiële ondersteuning (van derden) en budgettaire mogelijkheden van het bedrijf Esbro. 6. Aanpak, activiteiten en bemensing van de taskforce 6.1 Aanpak De aanpak van dit onderzoeksproject door de taskforce Esbro heeft een multidisciplinair karakter; dit betekent dat een aantal specialisten van verschillende afdelingen (handhaving en milieu, fysieke ontwikkeling, juridische zaken) van de gemeente Doetinchem en de provincie Gelderland (gezamenlijk) betrokken zijn bij de diverse onderzoeken. Ook Esbro zal actief meewerken en haar rol in dit onderzoeksproject oppakken. Daarnaast zal deskundige hulp van onderzoeksinstituten (waaronder TU Delft, Hogeschool Wageningen) worden ingeroepen voor additionele maatregelen ter beperking van de overlast. Concreet betekent dit, dat de deelnemers van de taskforce (tegelijkertijd) nagaan welke nieuwe locaties er zijn, de juridische en financiële haalbaarheid van de verplaatsing bekijken en mogelijke maatregelen op de huidige locatie onderzoeken. In dit hoofdstuk worden de specifieke (onderzoek)activiteiten nader beschreven. 6.2 Rol en taak dagelijkse leiding Zoals reeds aangegeven bestaat de dagelijkse leiding (DL) uit de voorzitter (provincie Gelderland), Ron Frerix en Jaap Berenbak. Een precieze afstemming van rollen en taken zal plaatsvinden zodra duidelijk is wie de provinciale voorzitter wordt. Vooruitlopend een voorstel omtrent een mogelijke taakverdeling: 6
De voorzitter zal zich met name bezig houden met de provinciale inbreng en het contact met de externe instanties. De ambtelijk opdrachtnemer (Ron Frerix) is belast met de leiding en sturing van de gemeentelijke inbreng bij de verschillende activiteiten. De secretaris (Jaap Berenbak) is de spin in het web : hij zal de werkzaamheden binnen de taskforce coördineren, de voortgang van de acties bewaken en (zelf) mogelijke financieringsbronnen onderzoeken. Daarnaast is hij het aanspreekpunt voor voorzitter en Ron Frerix en zorgt hij voor de planning en inhoud van het overleg tussen DL met de wethouders en de klankbordgroep. 6.3 Activiteiten De volgende activiteiten worden onderscheiden : 1.Onderzoek naar nieuwe locatie Esbro Hierbij zijn de volgende factoren van belang: tijdige beschikbaarheid voldoende volume (Esbro wil uitbreiden) voldoet aan de milieueisen (met name geur) voldoet aan logistieke eisen tijdsplanning ruimtelijke ordeningsprocedures behoud van de betreffende werkgelegenheid in regio Achterhoek opstellen van een planning voor de verplaatsing van Esbro 2.Onderzoek naar financiering van verplaatsing Hierbij zijn de volgende factoren van belang: inzicht in de totale kosten van verplaatsing naar nieuwe locatie inzicht in aankoop en opbrengst van de huidige gronden van Esbro uitgewerkte stedenbouwkundige opzet huidig terrein Esbro inzicht in financiële draagkracht van Esbro voor verplaatsing inzicht in financiële bijdragen van derden aan verplaatsing inzicht in financiële bijdrage van gemeente Doetinchem aan verplaatsing inzicht in de bepalingen en restricties inzake staatssteun 3.Onderzoek naar tijdelijke maatregelen op de huidige locatie ter beperking van de overlast Hierbij zijn de volgende factoren van belang : inventarisatie van de huidige voorzieningen en maatregelen inzicht in de mogelijkheid van tijdelijke (additionele) maatregelen inzicht in de mogelijke kosten hiervan inzicht in de planning van realisatie van deze maatregelen 7
6.4 Bemensing en raming van capaciteitsbeslag De werkzaamheden van de taskforce zijn onder meer het opstarten en begeleiden van (externe) onderzoeken, het verzamelen en analyseren van gegevens en het uiteindelijk concretiseren van onderzoeksinformatie in verslaglegging en eindrapportage. Een en ander kan inhouden, dat er niet sprake is van een doorlopende workflow, maar van een periodiek piekbelasting in de activiteiten. Het hieronder aangegeven capaciteitsbeslag gaat uit van een wekelijkse raming; echter een aantal leden zal (wellicht) niet wekelijks met de taskforce bezig zijn. Toch een dergelijke raming, opdat de betrokken medewerker uiteindelijk de ruimte heeft om een piekbelasting capacitair op te vangen. Dagelijkse leiding Voorzitter, vertegenwoordiger provincie Gelderland Geraamde capaciteitsbeslag : 3 uur per week Ron Frerix : geraamde capaciteitsbeslag 3 uur per week Jaap Berenbak : geraamde capaciteitsbeslag 16 uur per week Leden van de taskforce Esbro Gemeente Doetinchem Afdeling Fysieke Ontwikkeling Grondzaken, Igor Vlaar: geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week Ontwerpatelier, Michiel Scholten: geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week Afdeling Wonen en Bedrijven Handhaving en milieu, Hans Huls: geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week Projectbureau Goffe Venema, geraamde capaciteitsbeslag 6 uur per week Afdeling Bestuur & Strategie Communicatie, Robert Scholten: geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week Juridische Zaken, Patrick Fuijk: geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week Administratieve ondersteuning project, Karin Janssen: geraamde capaciteitsbeslag 8 uur per week Afdeling Concern Rob Janssens, geraamde capaciteitsbeslag 3 uur per week Provincie Gelderland Afdeling Economie Evert Spies, geraamde capaciteitsbeslag 4 uur per week 8
Dominique Storm, geraamde capaciteit 4 uur per week Afdeling Milieu Vertegenwoordiger, geraamde capaciteit 4 uur per week Pluimveeslachterij Esbro Directie Esbro, geraamde capaciteit nog niet bekend Externe deskundigen Waaronder onder meer medewerkers van de TU Delft en/of de Landbouwuniversiteit Wageningen, als de Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV. Deze zullen zodra zij nodig zijn worden ingeschakeld. 7. Klankbordgroep Esbro 7.1 Instellen van een klankbordgroep Ook het burgerinitiatief heeft als doel de overlast van Esbro terug te brengen. Gelet op de publieke en politieke urgentie en gevoeligheid van dit dossier wordt, tegelijkertijd met de start van de taskforce, een klankbordgroep Esbro ingesteld. De klankbordgroep bestaat uit 8 leden, 4 vertegenwoordigers van het burgerinitiatief (Actiecomité) en 4 vertegenwoordigers van de gemeenteraad. De klankbordgroep zal periodiek door de dagelijkse leiding van de taskforce op de hoogte worden gesteld van de voortgang van het onderzoek en zo nodig door de taskforce worden geraadpleegd. Bij de start van haar werkzaamheden zal de klankbordgroep, in nauw overleg met de taskforce, de frequentie van het overleg tussen haar en de taskforce bepalen. 7.2 Bemensing van de klankbordgroep De samenstelling van deze klankbordgroep is als volgt : 4 raadsleden, te weten mw. M Duijn-Visser (DSD), dhr. F.H.T. Langeveld (GroenLinks), mw. J.H.A. Putman (PvdA) en dhr. L.T.M. Steintjes (CDA). 4 vertegenwoordigers van het Actiecomité, te weten dhr. Greven en nog 3 nader door het Actiecomité te bepalen leden de leden van de klankbordgroep wijzen in hun eerste bijeenkomst een lid als aanspreekpunt (bijvoorbeeld voor DL taskforce) aan. 8. Financiën Voor aanvullend onderzoek en het inschakelen van externe deskundigheid is 50.000 euro beschikbaar. Budgethouder is Ron Frerix. Wat betreft de ambtelijke uren is voor de taskforce Esbro een aantal van 400 ambtelijke uren geraamd. Circa 200 uren voor Esbro worden bij een paar betrokken afdelingen (zoals bij Wonen en Bedrijven en Fysieke Ontwikkeling) 9
wel in hun Jaarplan genoemd, een algehele dekking van de 400 ambtelijke uren is echter nog niet aangegeven. 9. Planning De planning van de werkzaamheden ziet er als volgt uit: Onderwerp Planning Resultaten 1. Onderzoek nieuwe locatie 2. Onderzoek Financiering 3. Onderzoek tijdelijke maatregelen huidige locatie 4. Klankbordgroep Start: 01-09-2008 Gereed : 31 12-2008 Start: 01-09-2008 Gereed: 01-05-2009 Start: 01-09-2008 Gereed: 01-05-2008 Start: 01-09-2008 Gereed: 01-07-2009 5. Raadsvoorstel Start: 01-05-2009 Gereed: 01-07-2009 De resultaten van de haalbaarheidsstudie zijn bekend. Er is een raming gemaakt van de termijn waarop verplaatsing mogelijk is. Totale financiële plaatje is bekend Mogelijke bijdrage van derden is bekend Mogelijke bijdragen Esbro en Doetinchem is bekend Uitgewerkte stedenbouwkundige opzet huidige locatie Esbro Waardebepaling huidige gronden Esbro op basis van uitgewerkte stedenbouwkundige opzet Besluitvorming hierover in college Doetinchem en prv Gelderland afgerond. Inventarisatie bestaande en inzicht in tijdelijke additionele maatregelen Inzicht in kosten en realisatie van tijdelijke maatregelen De klankbordgroep is meegenomen in het gehele proces van onderzoek en periodiek op de hoogte gehouden van de resultaten. Er is een raadsvoorstel gereed, waarin staat aangegeven of Esbro kan worden verplaatst en/of er tijdelijke maatregelen genomen worden. 10
10. Risicomanagement De eerste belangrijke actie (volgens de bestuursopdracht) betreft een haalbaarheidsonderzoek voor de verplaatsing van ESBRO. Natuurlijk zal de intentie zijn om ESBRO uit de stad te plaatsen, maar hiervoor dient aan nogal wat voorwaarden te worden voldaan zoals : vinden van een geschikte locatie beschikbaar komen van de benodigde financiële middelen (met name van derden) medewerking van het bedrijf ESBRO Dit betekent, dat dit dossier een aanzienlijk afbreukrisico heeft. Het risico zit in eerste aanleg bij de complexiteit van de randvoorwaarden (locatie, geld en een ieders medewerking), en de verwachtingen, die bij de omwonenden kunnen ontstaan, nu bekend is dat dit haalbaarheidsonderzoek wordt opgestart. Daarnaast zal wanneer daadwerkelijk besloten wordt de ESBRO te verplaatsen het duidelijk zijn, dat de uiteindelijke uitvoering hiervan ook nog jaren in beslag zal nemen. Ook dit gegeven kan bij burgers in Doetinchem negatief worden opgevat. Om deze verwachtingen goed te kunnen managen wordt een inhoudelijk en intensief communicatietraject met omwonenden, pers en media over de opzet en resultaten van dit project gevoerd. De klankbordgroep, waarin een vertegenwoordiging van het Actiecomité is opgenomen zal zeer regelmatig van de ontwikkelingen op de hoogte worden gesteld. Het Actiecomité kan op haar beurt de omwonenden over de voortgang van het project informeren. Daarnaast zal de afdeling communicatie conform haar uitgezette strategie regelmatig de pers en media op de hoogte houden van de voortgang van dit project. 11. Opstarten van de taskforce Esbro 11.1 Bezoek Esbro De werkzaamheden van de taskforce en de klankbordgroep worden per 1 september 2008 opgestart. Voorgesteld wordt om de start van dit project te doen op locatie en wel bij het bedrijf Esbro. Door het afleggen van een bezoek aan dit bedrijf, waarbij de directie een nadere toelichting geeft op de huidige opzet van Esbro, de uitvoering van lopende productieprocessen en haar toekomstverwachting verkrijgen alle deelnemers aan dit project inzicht in de aard en de omvang van de problematiek en de mogelijkheden, die er wellicht zijn. Dit kan bijdragen aan een energieke inzet van alle betrokkenen en een succesvolle aanpak van het project. Indien de ambtelijk opdrachtnemer hiermee instemt, zal de secretaris deze bijeenkomst in overleg met de directie van Esbro organiseren. 11
11.2 Starten van activiteiten en onderzoeken Direct na het bedrijfsbezoek zullen de leden van de taskforce naar gelang hun vakdiscipline en/of specialiteit - worden ingedeeld bij de 3 hoofdonderwerpen van het project en beginnen met hun werkzaamheden. De volgende indeling is aan de orde : 1. Onderzoek naar nieuwe locatie Esbro Michiel Scholten, Hans Huls, Goffe Venema, Patrick Fuijk, directie Esbro, Evert Spies, vertegenwoordiger milieu prv. Gelderland Administratieve ondersteuning : Karin Janssen 2. Onderzoek naar financiering van verplaatsing Igor Vlaar, Michiel Scholten, Rob Janssens, directie Esbro, Dominique Storm, Jaap Berenbak Externe deskundigheid (op verzoek van provincie Gelderland): Ontwikkelingsmij Oost NV. Ondersteuning door Jaap Berenbak 3.Treffen van tijdelijke maatregelen op de huidige locatie Hans Huls, vertegenwoordiger milieu prv. Gelderland, directie Esbro en externe deskundigen (TU Delft, Landbouwuniversiteit Wageningen) Administratieve ondersteuning : Karin Janssen 12
BIJLAGE 1. RAADSVOORSTEL INSTELLEN VAN EEN TASKFORCE ESBRO 13