20 november 2016
Mensenrechten en ontwikkeling Arne Vandenbogaerde arne.vandenbogaerde@uantwerpen.be
3
Sustainable Development and Human Rights Law (SUSTLAW) Postgraduate Programme 13 February 2017 5 May 2017 Post-graduate programme on Sustainable Development and Human Rights Law (SUSTLAW). SUSTLAW offers a comprehensive teaching programme based on the research lines of the Law and Development Research Group. https://www.uantwerpen.be/en/projects/sustlaw/
Vandaag Wat zijn mensenrechten? Overzicht mensenrechtenactoren Kritieken & spanningen binnen mensenrechten Mensenrechten als mondiale uitdaging Mensenrechten en ontwikkeling HRBA to development
WAT ZIJN MENSENRECHTEN?
8 WAT ZIJN MENSENRECHTEN??
WAT ZIJN MENSENRECHTEN?? human rights as those rights one possesses simply by being a human being?. 9
WAT ZIJN MENSENRECHTEN?? human rights as those rights one possesses simply by being a human being? human rights as political values that liberal societies choose to adopt no human rights beyond human rights law 10
WAT ZIJN MENSENRECHTEN?? human rights as those rights one possesses simply by being a human being? human rights as political values that liberal societies choose to adopt no human rights beyond human rights law human rights articulate rightful claims made by or on behalf of the poor, the unprivileged, and the oppressed. 11
Welke groep heeft geen VN-verdrag? A. Ouderen B. Ontvoerde personen A. Migranten B. Personen met een handicap 12
13 Wat zijn mensenrechten?
Wat zijn mensenrechten? - European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (1950) - American Convention on Human Rights (1969) - African Charter on Human and Peoples Rights (1981) European Social Charter (1961) 14
OVERZICHT MENSENRECHTENACTOREN
Mensenrechtenactoren: overzicht Politiek 16
Mensenrechtenactoren: overzicht Politiek (Quasi-)rechtsprekend 17
Mensenrechtenactoren: overzicht Politiek (Quasi-)rechtsprekend 18
Welk percentage van het totale VN budget gaat naar de OHCHR? A. 2,3% B. 9,3% C. 15,6% D. 7,4% 19
Wie is momenteel geen lid van de Mensenrechtenraad? A. Burundi B. Austria C. Rusland D. Saoedi-Arabië 20
21
Mensenrechtenactoren: overzicht Politiek (Quasi-)rechtsprekend 22
23
Welk hof bestaat er niet? A. African Court on Human and Peoples Rights B. Asean Court on Human and Peoples Rights C. European Court of Human Rights D. Inter-American Court of Human Rights 24
KRITIEKEN EN SPANNINGEN
Conceptuele debatten en spanningen 1. Eenzijdige focus op burgerlijke en politieke rechten Ten koste van economische, sociale en culturele rechten Ten koste van solidariteitsrechten 26
Conceptuele debatten en spanningen 1. Eenzijdige focus op burgerlijke en politieke rechten Ten koste van economische, sociale en culturele rechten Ten koste van solidariteitsrechten 1. Kwetsbaarheidscompetitie: vrouwen, kinderen, leden van minderheden, migranten etc. Ten koste van aandacht voor structurele factoren 27
Conceptuele debatten en spanningen 3. Westers / Eurocentrisch karakter van universele mensenrechten (meerderheidsbril) 28
Conceptuele debatten en spanningen 3. Westers / Eurocentrisch karakter van universele mensenrechten (meerderheidsbril) Maar: universaliteit is geen uniformiteit - contextualisering 29
Conceptuele debatten en spanningen 3. Westers / Eurocentrisch karakter van universele mensenrechten (meerderheidsbril) Maar: universaliteit is geen uniformiteit - contextualisering Interpretatie van algemene standaarden 30
Conceptuele debatten en spanningen 3. Westers / Eurocentrisch karakter van universele mensenrechten (meerderheidsbril) Maar: universaliteit is geen uniformiteit - contextualisering Interpretatie van algemene standaarden Particuliere standaarden Bv inheemse volkeren 31
Conceptuele debatten en spanningen 4. Focus op individu als rechtendrager Ten koste van groepen (minderheden; inheemse volkeren) 32
Conceptuele debatten en spanningen 4. Exclusieve focus op individu als rechtendrager Ten koste van groepen (minderheden; inheemse volkeren) 5. Bijna exclusieve focus op (territoriale) staat als plichtendrager Ten koste van aandacht voor andere Staten & niet-statelijke actoren 33
MENSENRECHTEN EN ONTWIKKELING
HR DEV 35
HR DEV 36
Mensenrechten en ontwikkeling Economische groei is het uiteindelijke doel van ontwikkeling? 37
Convergentie Focus op Human Development, zie bv. Rio conference 1992 & Accepteren van ESC rights, zie bv. 1993 Vienna Convention 38
Mensenrechten en ontwikkeling Economische groei is het uiteindelijke doel van ontwikkeling All programs and policies of UN development cooperation should further the realization of human rights, i.e. they should make a positive contribution to human rights (UN Common Understanding 2003) 39
Economische groei is het uiteindelijke doel van ontwikkeling? Human rights and development and inextricably linked. They have the same ultimate objective to improve human well-being and freedom, based on the inherent dignity and equality of all people. (EU Action Plan on Human Rights) 40
41 Mensenrechten en ontwikkeling
Mensenrechten en ontwikkeling (Mensen)recht op ontwikkeling 42
De Core Norm van het RTD The right of peoples and individuals to the constant improvement of their well-being and to a national and global enabling environment conducive to just, equitable, participatory and human-centred development respectful of all human rights
Mensenrechten en ontwikkeling (Mensen)recht op ontwikkeling (Mensen)rechtenbenadering van ontwikkeling: (H)RBA(D) (from needs to rights-based) 44
45 (Human) Rights Based Approach(es) to Development
46 (Human) Rights Based Approach(es) to Development
47 (Human) Rights Based Approach(es) to Development
Mensenrechten en ontwikkeling (Mensen)recht op ontwikkeling (Mensen)rechtenbenadering van ontwikkeling: (H)RBA(D) (from needs to rights-based) Extraterritoriale verplichtingen van Staten 48
HUMAN RIGHTS BASED APPROACHES TO DEVELOPMENT
Wat is niet juist? HRBAD-programma s moeten A. De realisatie van mensenrechten bevorderen B. In alle fasen gebaseerd zijn op mensenrechten C. Enkel de capaciteiten van rights-holders ontwikkelen D. Altijd gebaseerd zijn op participatie 50
Wat is niet juist? HRBAD-programma s moeten A. De realisatie van mensenrechten bevorderen B. In alle fasen gebaseerd zijn op mensenrechten C. Enkel de capaciteiten van rights-holders ontwikkelen D. Altijd gebaseerd zijn op participatie 51
HRBAD Concept conceptueel kader voor het proces van menselijke ontwikkeling dat: Normatief gebaseerd is op internationale mensenrechtenstandaarden Operationeel gericht is op het promoten en beschermen van mensenrechten (OHCHR) 52
53 PANTHER
54 PANTHER
PANTHER rule of law empowerment human dignity transparency non-discrimination accountability participation 55
56 Participation
Participation good development practice but right 57
Participation good development practice but right free, active, meaningful and inclusive 58
Participation good development practice but right free, active, meaningful and inclusive All phases of the program cycle 59
Participation good development practice but right free, active, meaningful and inclusive All phases of the program cycle Practical difficulties and elite capture 60
Participation good development practice but right free, active, meaningful and inclusive All phases of the program cycle Practical difficulties and elite capture Interdependence of rights 61
62 Accountability
Accountability Identification of the duty-bearers 63
Accountability Identification of the duty-bearers Empowerement of rights-holders to claim rights 64
Accountability Identification of the duty-bearers Empowerement of rights-holders to claim rights Availability of mechanisms and institutions 65
Accountability Identification of the duty-bearers Empowerement of rights-holders to claim rights Availability of mechanisms and institutions Between cooperation and confrontation 66
Accountability Identification of the duty-bearers Empowerement of rights-holders to claim rights Availability of mechanisms and institutions Between cooperation and confrontation Non-state actors 67
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA 68
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA Institutional change? 69
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA Institutional change? focus on results-based management 70
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA Institutional change? focus on results-based management Power dynamics 71
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA Institutional change? focus on results-based management Power dynamics long-term addresses the root causes vs. short term projects 72
HRBA challenges lack of solid evidence on operationalising HRBA Institutional change? focus on results-based management Power dynamics long-term addresses the root causes vs short term projects Competing paradigms 73
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève 74
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève Brug tussen Noord en Zuid 75
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève Meer operationeel Brug tussen Noord en Zuid 76
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève Meer operationeel Brug tussen Noord en Zuid Meer conceptueel 77
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève Meer operationeel Retorisch aanvaard Brug tussen Noord en Zuid Meer conceptueel 78
(H)RBA(D) Recht op ontwikkeling Brug tussen New York en Genève Meer operationeel Retorisch aanvaard Brug tussen Noord en Zuid Meer conceptueel Politiek betwist 79
80 Questions?
Welke groep heeft geen VN-verdrag? A. Ouderen B. Ontvoerde personen International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance (2006) C. Migranten International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families (1990) D. Personen met een handicap Convention on the Rights of Persons with Disabilities (2006) 82
HRBAD: potentieel en uitdagingen Potentieel Normativiteit + mensenrechtentoolbox Uitdagingen Perceptie: claim van morele superioriteit legalistisch Depolitiseren van ontwikkeling focus op kwetsbaren, gemarginaliseerden Perceptie: meer confrontatiegericht dan coöperatief Niet / minder empirisch * oorsprong & resultaten 83
Mensenrechten en ontwikkeling Mensenrechtenconditionaliteit 84