Raadsavond 10-4-2017 Registratienummer 17.022 Portefeuillehouder Y. Peters-Adrian Opsteller M. Radema/V. de Bruyn Onderwerp Invoering maatregelen voor betere afvalscheiding Beslispunten 1. Instemmen met het nastreven van de landelijke doelstelling van maximaal 100 kg restafval per inwoner per jaar per 2020. 2. Deze doelstelling realiseren door de invoering van een kostenprikkel op de frequentie van aanbieden van restafval per 1-1-2018. 3. Daarnaast aanvullende maatregelen nemen teneinde het serviceniveau te verhogen: - Frequentie van inzameling PMD verhogen naar eenmaal per week. - Uitbreiden van glas- en textielcontainers op wijkniveau. - Optimalisatie van inzameling van oud papier en karton, met verenigingen. 4. De kosten en opbrengsten van de maatregelen binnen de afvalstoffenheffing opvangen, met uitzondering van de projectkosten. 5. Een voorbereidingsbudget van 138.000 beschikbaar stellen en in de dekking hiervan te voorzien door te beschikken over de algemene reserve. 6. Kennis nemen van het grondstoffenplan, locatieplan en communicatieplan. Wat willen we bereiken Een duurzame en efficiënte inzameling van het gescheiden huishoudelijk afval in de gemeente Kaag en Braassem. In de Duurzaamheidsagenda 2016-2020 zijn acties opgenomen om de circulaire economie te bevorderen, waaronder de invoering van diftar. In de Perspectiefnota 2017 is het volgende opgenomen: Resultaat: Verbeteren van de afvalscheiding met het doel minder restafval per inwoner (100 kg restafval per inwoner per jaar). Inspanning: Invoering diftar. Wat gaan we daarvoor doen Om de hoeveelheid restafval te verminderen voert de gemeente een kostenprikkel in voor restafval per 1 januari 2018. Daarnaast wordt de inzameling van de recyclestromen voor plastic, metaal en drankenkartons (PMD), oud papier en karton (opk), textiel en glas geoptimaliseerd. Door de kostenprikkel en meer en betere mogelijkheden om afval te scheiden, neemt de hoeveelheid restafval per inwoner af en worden meer recyclebare stromen gescheiden ingezameld. 17.022 Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 1 van 5
Inleiding Achtergrondinformatie Vanuit het kabinet is het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) gestart om de transitie naar een circulaire economie te stimuleren. Doelstellingen binnen het programma zijn: het behalen van het afvalscheidingspercentage van 75% bij huishoudelijk afval. het terugbrengen van de hoeveelheid restafval tot 100 kg per inwoner per jaar in 2020. Het Rijk gaat zelfs zover dat voor 2025 wordt verlangd dat er nog maar 30 kg restafval per inwoner per jaar wordt ingeleverd. In de duurzaamheidsagenda 2016-2020 zijn acties opgenomen die de circulaire economie bevorderen: 1. In Kaag en Braassem is nieuw afvalbeleid opgesteld. Afvalscheiding door inwoners wordt gestimuleerd door invoering van Diftar, waardoor mensen die meer restafval hebben ook meer betalen. 2. Het nieuwe afvalbeleid zal ook ingaan op voorlichting en het onderzoeken van andere maatregelen, zoals gebruik van compostvaten door bewoners en inzameling van plastic (inzamelpunten met plastic containers) of PMD (plastic, metaal en drankenkartons). Huidige situatie De gemeente Kaag en Braassem voldoet nog niet aan de doelstelling voor afvalscheiding. Er wordt nog ruim 200 kilo restafval per inwoner aangeboden. Er zijn ingrijpende maatregelen nodig om de afvalscheidingsdoelstelling van 75% te behalen en de hoeveelheid restafval per inwoner verder te laten afnemen tot 100 kilogram per jaar in 2020. Raadsbesluit september 2016 Op 12 september 2016 heeft uw raad het besluit genomen om in principe in te stemmen met de invoering van een kostenprikkel op restafval per 1 januari 2018. Inwoners betalen per keer dat zij de minicontainer restafval aanbieden dan wel per keer dat zij een zak restafval weggooien. Uw gemeenteraad heeft gevraagd om daarnaast een onderzoek uit te voeren naar de mate van service die verleend wordt bij het scheiden van huishoudelijke grondstoffen en afval. Immers, bij de invoering van een kostenprikkel zijn de mogelijkheden voor inwoners tot afvalscheiding doorslaggevend. Er zijn in totaal drie plannen opgesteld (zie bijlagen): 1. Grondstoffenplan In dit plan is de huidige stand van zaken, mogelijkheden tot verbetering van afvalscheiding en verhoging van service opgenomen. Per maatregel is een uitwerking gedaan voor implementatie en verwachte resultaten. 2. Communicatieplan De implementatie wordt begeleid door middel van een communicatiecampagne gericht op diverse doelgroepen en met verschillende middelen. 3. Locatieplan Dit onderzoek gaat in op de vervanging van bovengrondse naar ondergrondse verzamelcontainers voor restafval, voorzieningen voor GFT-afval met toegangsregistratie en minicontainers met chips. Onderbouwing Grondstoffenplan De aanbevolen maatregelen in het Grondstoffenplan zijn gericht op het verhogen van de service en ook op een verbetering van inzameling van grondstoffen. De voorgestelde maatregelen bestaan uit: - Frequentie van inzameling PMD (met zakken) te verhogen naar eenmaal per week; - Uitbreiden van glas- en textielcontainers op wijkniveau; - Optimalisatie van inzameling van oud papier en karton. Communicatieplan De invoering van de maatregelen wordt begeleid met een communicatiecampagne. Deze campagne is samen met het team Communicatie en Cyclus tot stand gekomen. Vooraf, tijdens en na invoering worden inwoners geïnformeerd, begeleid en ondersteund door verschillende middelen. Dit gebeurt 17.022 Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 2 van 5
via bijeenkomsten, nieuwsbrieven, een speciale projectenpagina binnen de gemeentelijke website, sociale media en free publicity. Ook raadplegen we inwoners via onder andere een enquête over de keuze voor de maat van de minicontainer. Gelijktijdig worden medewerkers van de gemeente meegenomen in de nieuwe methode van inzamelen. Na een proefperiode, waarin inwoners feedback kunnen geven, worden er zo nodig aanpassingen gedaan voordat deze methode van inzamelen daadwerkelijk wordt ingevoerd. In de periode na de invoering volgt een evaluatie en worden inwoners blijvend geïnformeerd over de nieuwe manier van inzamelen. Een uitgebreide participatieen communicatieaanpak vindt u in het bijgevoegde communicatieplan Afval Anders. Locatieplan De huidige bovengrondse containers voor restafval worden vervangen door ondergrondse restafvalcontainers met toegangsregistratie. Op basis hiervan wordt geregistreerd hoe vaak een huishouden een afvalzak in de container stopt en kan het variabele recht worden vastgesteld. Er zijn locatiecriteria opgesteld waar elke locatie met ondergrondse containers aan moet voldoen. Door middel van een apart communicatie- en inspraakproces worden de gebruikers betrokken bij dit plan. De huidige GFT-voorzieningen worden vervangen door bovengrondse containers met camouflageboxen. Deze hebben dezelfde uitstraling als de ondergrondse containers. Hierdoor kan elke hoogbouwwoning GFT gescheiden voor inzameling aanbieden. Uitvoering Kosten De kosten en opbrengsten die gemoeid zijn met de inzameling en verwerking van de verdere gescheiden inzameling worden opgevangen binnen de afvalstoffenheffing. De vermindering van de kosten voor verwerking van restafval kunnen de structurele kosten voor de middelen e.d. opvangen. De projectkosten voor de invoering van de maatregelen bestaan uit (zie bijlage 4): - plaatsing van ondergrondse containers en pasuitgifte in 2017 ( 130.919). - plaatsing van de voorzieningen voor GFT in 2017 ( 25.713). - vervanging minicontainers met chip in 2017 ( 68.470). - project- en begeleidingskosten in 2017 en 2018 ( 50.000). - communicatiecampagne in 2017 en 2018 ( 50.626). Dit komt uit op een totaalbedrag van 325.727. Voor een bedrag van 188.000 is al een dekking ( 105.000 is bij het vorige raadsbesluit beschikbaar gesteld en er staat een krediet open van 83.000 bij Cyclus). Voor een bedrag van 137.727 is nog geen dekking en met dit voorstel wordt gevraagd dat beschikbaar te stellen. Stand algemene reserve op basis van raadsbesluiten nummer saldo Saldo 1 januari 2016 o.b.v. jaarrekening 2015 16.032 8.740.050 Raadsbesluiten onttrekking in 2016 Bij: Bespaarde rente volgens begroting 2016 15.082 204.692 Af: Dekking bijdrage provincie N207 15.082-443.000 Af: Dekking modernisering GBA 15.082-60.521 Af: Dekking ophoging kades 2016 15.082-625.000 Af: Vorming duurzaamheidsreserve 15.082-150.000 Af: Aansluiting bij het streekarchief in Leiden (Elo) 16.016-61.949 Af: Jaarrekening 2015 >> onderhoud Dijkstraat 16.032-49.084 Af: Jaarrekening 2015 >> onderhoud Hoolboomstraat 16.032-5.737 Af: Jaarrekening 2015 >> onderhoud B. Peeklaan 16.032-13.721 Af: Jaarrekening 2015 >> groenvoorziening Dijkstraat 16.032-2.500 Af: Jaarrekening 2015 >> eenmalige extra afschrijving Big Six 16.032-536.215 Bij: Resultaat jaarrekening 2015 - raadsavond 27 juni 2016 16.032 4.372.794 17.022 Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 3 van 5
Af: Extra budget duurzaamheid 16.031-50.000 Bij: Actualisatie toevoeging bespaarde rente 16.043 13.809 Af: extra budget Omgevingsvisie 33.333 raad 30 mei 201616. 16.042-33.333 Af: Eenmalige bijdrage SWA - raadsavond 27 juni 2016 16.058-1.055.840 Af: Invoering Diftar - raadsavond 27 juni 2016 16.057-15.000 Stand op 1 november 2016 10.229.445 Af: tussentijdse actualisatie grondcomplexen 16.091-1.466.311 stand op 1 januari 2017 8.763.134 Raadsbesluiten onttrekking in 2017 Af: Invoering Diftar - raadsavond 27 juni 2016 16.057-90.000 Af: Dekking ophoging kades 2017 15.082-625.000 Af: bijdrage aan exploitatie tbv gunstig meerjarenbeeld 15.082-170.000 Af: dekking onderhoud Woudeweg (onderhoud wegen) 16.115-100.000 Af: dekking onderhoud Woudeweg (openbare verlichting ) 16.115-5.817 Af: dekking Parels 16.115-15.000 Af: dekking eenmalige toevoeging op diverse reserves ivm rentenotitie 2017 16.092-1.064.520 Af: boekwaarden ivm IKC Leimuiden 16.122-358.375 stand op 1 januari 2018 6.334.422 Raadsbesluiten onttrekking in 2018 Af: Dekking ophoging kades 2018 15.082-625.000 stand op 1 januari 2019 5.709.422 Communicatie en participatie De communicatiecampagne Afval Anders is gericht op de inwoner. Met de invoering van de maatregelen wordt gevraagd om anders om te gaan met afval en meer te scheiden. Daarnaast wordt een tarief geheven voor het aanbieden van restafval. Om inwoners hier volledig in mee te nemen is onderscheid gemaakt in verschillende groepen gebruikers. De middelen om inwoners te informeren zijn afgestemd per onderdeel. In het communicatieplan is dit volledig uitgewerkt. Tijdlijn Na positieve besluitvorming wordt gestart met algemene communicatie over de aanstaande veranderingen. Met de groep hoogbouw wordt gestart met informatie over de ondergrondse containers, de locaties en inspraakproces. Met inwoners van laagbouw wordt gecommuniceerd over de vervanging en omruilen van minicontainers. De informatieavonden worden in het voorjaar in elke kern gehouden. In september wordt gestart met de plaatsing van de ondergrondse containers en worden de minicontainers uitgezet. Tijdens al deze onderdelen worden inwoners betrokken bij de wijzigingen in systeem en hoe afval anders ingezameld wordt. In het communicatieplan is een detailplanning opgenomen. In september zullen de nieuwe tarieven aan uw raad worden aangeboden. Het nieuwe tarief zal bestaan uit een variabel deel en een vast deel. Het vaste deel hangt af van de grootte van het huishouden (onderscheid tussen eenpersoons- en meerpersoonshuishouden). Er komt een compensatieregeling voor inwoners met medisch afval. Risico s Het Rijk heeft reeds een financiële stimulans afgegeven om restafval zoveel mogelijk te verminderen door middel van een verbrandingsbelasting. Het is niet uitgesloten dat er meer maatregelen volgen om gemeenten ertoe te bewegen meer afvalscheiding te bevorderen. De huidige kosten die gemoeid zijn met de inzameling maar met name met verwerking, zullen in de loop der jaren stijgen. Hoe meer recyclestromen gescheiden worden ingezameld, hoe meer verwerkingskosten voor restafval worden vermeden. Daarnaast genereren de gescheiden recyclestromen bepaalde opbrengen, die hoger worden naar mate meer gescheiden wordt ingezameld. 17.022 Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 4 van 5
De gemeente besteedt de belastingheffing per 1-1-2018 uit aan de gemeente Alphen aan de Rijn. Met deze gemeente en met Cyclus moet afstemming plaatsvinden over de belastingheffing en -inning. Duurzaamheid In de duurzaamheidsagenda 2016-2020 zijn doelstellingen opgenomen die een bijdrage leveren aan een circulaire economie. Op basis van het grondstoffenonderzoek en het communicatieplan zijn inhoudelijke voorstellen gedaan die invulling geven aan deze doelstellingen. Door het streven naar 75% afvalscheiding en maximaal 100 kg per inwoner per jaar wordt een hogere milieubijdrage geleverd en dragen we bij aan de sluiting van de circulaire keten. Evaluatie Er wordt jaarlijks gemonitord hoeveel afval gescheiden wordt ingeleverd en het restafval wordt verminderd. In 2020 wordt geëvalueerd in hoeverre de doelstellingen zijn behaald en een bijdrage is geleverd aan circulariteit. Indien de resultaten achterblijven dan kan een vervolgmaatregel zijn om de service op restafval te verminderen. Dit kan door restafval alleen nog op afstand (wijkniveau) in te zamelen of door de minicontainers minder vaak te legen. In 2020 wordt een evaluatierapport aangeboden op basis waarvan vervolgstappen bepaald kunnen worden. Roelofarendsveen, 14 februari 2017 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting Bijlagen behorend bij het voorstel 1. Grondstoffenplan 2. Communicatieplan 3. Locatieplan 4. Overzicht projectkosten Bijlagen ter inzage - 17.022 Rvs Invoering Diftar 10 april 2017 Pagina 5 van 5