IT IS EN BLIUWT MINSKEWURK VERKENNING ORGANISATIESTRUCTUUR NETWERK NOORDOOST

IT IS EN BLIUWT MINSKEWURK VERKENNING ORGANISATIESTRUCTUUR NETWERK NOORDOOST Gebiedsregisseur/informateur Mr. M. Prins-Meindertsma 20.01.2011

INHOUDSOPGAVE 1. Samenvatting pag. 3 2. Opdracht door stuurgroep pag. 4 3. Samenwerking in Noordoost Fryslân pag. 6 4. Gedachten omtrent toekomstige samenwerking pag. 9 5. Gebiedsgericht werken, het proces pag. 12 6. Gebiedsgericht werken, de organisatie pag. 15 7. De streekagenda pag. 21 8. Het streekhuis pag. 22 2

1. SAMENVATTING Het masterplan Wonen en werken in Netwerken vormt de visie voor de ontwikkeling van de regio Noordoost Fryslân op de lange termijn. De visie is zoveel mogelijk uitgewerkt in actiepunten, die op hun beurt dienen als basis voor een uitvoeringsprogramma, de agenda Netwerk Noordoost De Stuurgroep Netwerk Noordoost heeft vervolgens gevraagd om te adviseren over de organisatiestructuur die sturing geeft aan de realisatie van de Agenda. In de voorliggende verkenning wordt aangegeven hoe het proces van samenwerken met een streekagenda (de Agenda Netwerk Noordoost) kan worden vormgegeven en welke organisatievorm daar dan bij hoort. In deze verkenning wordt uitgegaan van een dynamisch proces als het gaat om de Agenda Netwerk Noordoost. De Agenda mag niet star zijn, maar mag ook geen vergaarbak van allerhande projecten worden. Op basis van weloverwogen keuzes in themagroepen en stuurgroep moet de Agenda regelmatig worden geactualiseerd. Organisatiestructuur Wat de organisatie betreft: in deze verkenning wordt aanbevolen om de huidige stuurgroep SEM om te vormen tot Stuurgroep Netwerk Noordoost. Daarnaast functioneren drie themagroepen, waarin de portefeuillehouders gezamenlijke thema s benoemen en (laten) voorbereiden en uitwerken. Deze thema s kunnen op de Agenda terechtkomen, of in uitvoeringsprogramma s worden opgenomen. Het Streekhuis dient als ontmoetingsplaats voor alle betrokkenen bij de streekagenda, faciliteert en ondersteunt stuurgroep, themagroepen en adviesraad, fungeert als aanjager voor de ontwikkelfunctie in de regio, en is streekkantoor voor de uitvoeringskant en subsidieloket voor subsidiabele initiatieven. De samenwerkingspartners zijn verantwoordelijk voor de inrichting en instandhouding van het streekhuis. Een evenwichtige organisatiestructuur, die volop kansen biedt voor de gewenste ontwikkelingen in Noordoost Fryslân. Uitdagingen worden in gezamenlijkheid en op basis van gelijkwaardigheid van alle partners in een proces aangegaan. Veel zal echter afhangen van de daadwerkelijke invulling van verantwoordelijkheden en taken. De kracht zal naar het zich laat aanzien liggen in heldere keuzes ten aanzien van de te agenderen onderwerpen en niet in een overladen programma en teveel zware processen tegelijkertijd. Een slanke organisatie zoals die in deze verkenning naar voren komt bevordert de slagvaardigheid in deze samenwerking, maar de verbanden met het maatschappelijk middenveld mogen niet worden vergeten. Een evenwichtige organisatiestructuur vraagt voortdurend om kritische beschouwing! Een aantal onderdelen dat niet in deze organisatiestructuur mag ontbreken, moet nog nader worden uitgewerkt. Het gaat dan met name om de invulling van het streekhuis, de uitvoeringsorganisatie en de plaats van bestaande bestuurlijke en ambtelijke gremia in dit samenwerkingsverband. Belangrijk is echter dat de samenwerkingspartners het op hoofdlijnen eens zijn waar het gaat om de gezamenlijke organisatie, alvorens de nadere uitwerking plaatsvindt. 3

Het vervolg Met deze verkenning is het werk nog niet af. Met name het terugbrengen van de huidige bestuurlijke en ambtelijke drukte moet verder worden uitgewerkt en besproken. Daarnaast verdient overleg met het maatschappelijk middenveld en vertegenwoordigers van groeperingen nog de nodige aandacht. Wanneer de stuurgroep kan instemmen met de in deze verkenning voorgestelde werkwijze, dan verdient het aanbeveling om zo spoedig mogelijk daarna over te gaan tot het instellen van een streekhuis. Een goed functionerend streekhuis is belangrijk voor het welslagen van de samenwerking, die overigens in de praktijk al ontstaan is! Uitwerking van het thema terugdringen van bestuurlijke en ambtelijke drukte en de vormgeving van het inschakelen van het maatschappelijk middenveld en vertegenwoordigers van groeperingen zou niet te lang op zich moeten laten wachten. Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de opdracht die de stuurgroep SEM (nu: Stuurgroep Netwerk Noordoost) heeft gegeven aan de gebiedsregisseur/informateur nader toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op de huidige samenwerkingsverbanden tussen de provincie, gemeenten in Noordoost Fryslân en overige gremia. Hoofdstuk 4 geeft een beschouwing omtrent de door de provincie gewenst samenwerking met gemeenten en wordt de verbinding gelegd met de visie van betrokken gemeenten op de samenwerking in Noordoost Fryslân. In hoofdstuk 5 wordt het proces rond gebiedsgericht werken nader beschouwd, en wordt de verbinding gelegd met de samenwerking in Noordoost Fryslân ten tijde van het opstellen van het Sociaal Economisch Masterplan en vooruitgekeken naar het vervolg. In hoofdstuk 6 wordt nader ingegaan op de organisatievorm die past bij het gebiedsgericht werken in Noordoost Fryslân. In hoofdstuk 7 wordt de relatie gelegd met het werken met een streekagenda in Noordoost Fryslân en in hoofdstuk 8 zijn de hoofdlijnen neergelegd voor het gewenste streekhuis in Noordoost Fryslân. Conclusies en aanbevelingen vindt u tot slot in hoofdstuk 9. 4

2. OPDRACHT DOOR STUURGROEP SEM Aanleiding De vijf Noordoost Friese gemeenten: Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel en de Provinsje Fryslân hebben gezamenlijk een sociaal-economisch masterplan opgesteld voor de regio Noordoost Fryslân: Wonen en Werken in Netwerken. (hierna: Masterplan of SEM) In hoofdstuk 1 van het masterplan staat de volgende passage: In dit masterplan wordt de verbinding gelegd tussen de grote, reeds geplande (infrastructurele) projecten enerzijds, waarvan de aanleg van de Centrale As wel de belangrijkste is en de vele sociaal-economische uitdagingen waar het gebied voor staat anderzijds. Het proces dat met de totstandkoming en de uitvoering van het masterplan op gang is gekomen, heeft nu reeds aangetoond dat er een grote bereidheid is tot samenwerking tussen de partners in de regio. Het is van het grootste belang dat deze verbondenheid tussen de maatschappelijke partners wordt bevestigd en versterkt, om daarmee de positieve beweging die is ontstaan voort te zetten! (pag. 8) Het vervolg Het masterplan vormt de visie voor de ontwikkeling van de regio Noordoost Fryslân op de lange termijn. De visie is zoveel mogelijk uitgewerkt in actiepunten, die op hun beurt dienen als basis voor een uitvoeringsprogramma. In het uitvoeringsprogramma wordt aangegeven hoe de doelstellingen van de visie heel concreet vorm krijgen op korte, middellange en lange termijn, de Agenda Netwerk Noordoost. Om de Agenda ook daadwerkelijk voortvarend gezamenlijk te kunnen realiseren, heeft de stuurgroep Netwerk Noordoost, bestaande uit de burgemeesters van de vijf betrokken gemeenten en de gebiedsgedeputeerde, het wenselijk geacht om zich te laten adviseren over een organisatiestructuur die sturing geeft aan de realisatie van de Agenda. Hiertoe is een gebiedsregisseur/informateur aangesteld. Opdracht gebiedsregisseur/informateur Begin september 2010 is de gebiedsregisseur/informateur aangezocht, met als opdracht: om te komen met adviezen voor een toekomstige organisatiestructuur die sturing geeft op het uitvoeringsprogramma SEM en een eventuele streekagenda Noordoost Fryslân. Daarbij worden ook andere gremia betrokken zoals de stuurgroep Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden, het Gebiedsplatform Noordoost Fryslân, NOFA en Vital Rural Area s. Er wordt aandacht besteed aan het idee van een streekhuis. De taken van de gebiedsregisseur/informateur worden als volgt omschreven: - opstellen voorstellen toekomstige organisatiestructuur NOF en onderbouwing - daartoe inventariseren belangen diverse bestaande gremia in Noordoost Fryslân - verbinden van beide processen: SEM en fenomeen streekagenda - sparren/betrekken directeuren SEM en SG (stuurgroep) SEM bij nadenken over organisatie Daarnaast bestaat de uitdrukkelijke wens om het aantal bestuurlijke overleggen in de regio te reduceren. Het provinciaal bestuur wil tevens inzicht hebben in de relatie tussen de voorstellen aangaande de organisatiestructuur en de Koöperaasje gedachte die leeft bij de provincie. 5

3. SAMENWERKING IN NOORDOOST FRYSLAN Stand van zaken Op dit moment werken provincie, gemeenten in Noordoost Fryslân, Wetterskip Fryslân en (vertegenwoordigers van) verschillende (maatschappelijke) organisaties samen in verschillende overlegstructuren. Het betreft: - gebiedsplatform Noordoost Fryslân (situatie per 1 januari 2011) - Stuurgroep Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden - Sociaal Economisch Masterplan Netwerk Noordoost - Regiomarketing Noordoost Fryslân - Vital Rural Area projecten - Stuurgroep Centrale As - Gebiedsontwikkeling Centrale As - Overlegorgaan Nationaal Park Lauwersmeer - Bundelingsgebied Kollum-Buitenpost - Diverse (majeure) projecten in verschillende gemeenten (project houtverbranding NFW e.d.) In het overzicht op pag. 6 zijn deze overlegstructuren schematisch weergegeven. In een aantal overlegstructuren voor projecten of specifieke gebieden zijn slechts één gemeente uit Noordoost Fryslân en de provincie vertegenwoordigd. Dat zijn o.a.: - Gebiedsontwikkeling De Alde Feanen - Gebiedsontwikkeling Achtkarspelen Zuid - Gebiedsontwikkeling Ferwerderadiel - Gebiedsontwikkeling Bûtenfjild (Dantumadeel en Tytsjerksteradiel) - Overlegorgaan Nationaal Park Lauwersmeer - Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen - Landbouwstructuurversterking Dongeradeel - De Noardlike Alvestêderûte - Project Súd Ie - Ontwikkeling Dokkum-West - Enz. Omdat deze overlegstructuren niet een bovenregionaal belang (van meerdere gemeenten in Noordoost Fryslân) betreft, zijn deze structuren niet in het overzicht opgenomen. Daarnaast is er ook nog sprake van overlegstructuren ten behoeve van organisaties/instellingen/bedrijven, waarvan gemeenten gezamenlijk eigenaar zijn of die door gemeenten gezamenlijk gefinancierd worden. Het gaat dan bijv. om sociale werkplaatsen en VVV Lauwersland. Omdat het in deze gevallen om heel specifieke belangen gaat, zijn die in het overzicht buiten beschouwing gelaten. 6

Tabel Samenwerkings- en overlegstructuren in Noordoost Fryslân Gebiedsplatform NO Fryslân Stuurgroep Noardlike Fryske Wâlden SEM/ Netwerk Noordoost Regiomarketing NO Fryslân Vital Rural Area Projecten Stuurgroep Centrale As Gebiedsontw. Centrale As Overlegorg NP Lauwersmeer Alde Feanen Gem. Achtkarspelen x x x x x Gem. Dantumadiel x x x x x x x Gem. Dongeradeel x x x x x x x x Gem. Ferwerderadiel x Gem. Kollumerland x x x x x x Gem. Tytsjerksteradiel x x x x x x Provinsje Fryslân x x x x x x x Wetterskip Fryslân x x x x Ver. N.F.W. x x x x LTO x x x x Friese Milieufederatie x x Themaleden x ANWB/VVN x x Recron/HISWA/watersp x Ondernemers x Dorpsbelangen It Fryske Gea Staatsbosbeheer/LBF x Marrekrite x LNV x VROM x WUR x De gemeente Smallingerland is betrokken bij stuurgroep en gebiedsontwikkeling Centrale As, overlegorgaan en gebiedsontwikkeling Alde Feanen en de Noardlike Fryske Wâlden.

Samenwerking in Netwerk Noordoost De vijf Noordoostfriese gemeenten en de provincie hebben nauw samengewerkt bij het tot stand komen van het masterplan. Bij het opstellen van het masterplan zijn ook vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en uit de regio betrokken. Gedurende het proces van totstandkoming van het masterplan is geconcludeerd dat samenwerken loont en dat die gecontinueerd moet worden. Op pag. 8 van het masterplan staat daarover het volgende: Het proces dat met de totstandkoming en de uitvoering van het masterplan op gang is gekomen, heeft nu reeds aangetoond dat er een grote bereidheid is tot samenwerking tussen de partners in de regio. Het is van het grootste belang dat deze verbondenheid tussen de maatschappelijke partners wordt bevestigd en versterkt, om daarmee de positieve beweging die is ontstaan voort te zetten! Proces en inhoud zijn beide even belangrijk en moeten daarom steeds hand in hand gaan.

4. GEDACHTEN OMTRENT TOEKOMSTIGE SAMENWERKING Koöperaasje-gedachte en gebiedsgericht werken provincie Fryslân In 2009 heeft het provinciaal bestuur zich uitgesproken over zijn toekomstige taakopvatting en de daarbij behorende werkwijze. Kort gezegd komt de voorgestelde werkwijze neer op: wij doen het op z n Fries wy dogge it meiinoar! Dit staat voor de Koöperaasje-gedachte. In het rapport De Koöperaasje van Bureau Berenschot wordt gesteld dat de Koöperaasje staat voor: - een helder en eenduidig kader voor samenwerking tussen partners - gelijkwaardigheid en versterking van álle partners in de Koöperaasje door het formuleren van gezamenlijke doelen. Het werken volgens het Koöperaasje model heeft als doel: - het efficiënter en effectiever realiseren van maatschappelijke doelen - een sterkere lobby en imagoversterking - verminderen van bestuurlijke drukte - een breed draagvlak. In 2010 besloten GS om samenwerking op gebiedsniveau binnen het Koöperaasje-model verder te verkennen en in twee proefgebieden, waaronder Noordoost Fryslân, samen met andere actoren een streekagenda op te stellen. Gebiedsgericht werken Noordoost Fryslân Op dit moment is er sprake van verschillende vormen van samenwerking tussen de gemeenten in Noordoost Fryslân. Naast de samenwerkings- en overlegstructuren waarin ook de provincie participeert, zoals genoemd in de tabel op pagina 7, is er op verschillende andere terreinen sprake van samenwerking tussen gemeenten onderling. Die samenwerking is vooral gericht op een efficiënte bedrijfsvoering. In dat kader werken de gemeenten Dongeradeel en Dantumadiel op verschillende uitvoeringsniveaus samen. De gemeenten Achtkarspelen en Kollumerland bemensen gezamenlijk de sociale dienst en het team handhaving. En de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel hebben gezamenlijk een klantencontactcentrum ingericht en hebben vergevorderde plannen voor samenwerking op een aantal andere terreinen. Op het gebied van bedrijfsvoering kunnen gemeenten elkaar dus uitstekend vinden. De gemeente Tytsjerksteradiel maakt daarnaast nog onderdeel uit van de Stadsregio Leeuwarden. Binnen de Stadsregio (bestaande uit de gemeenten in Midden Fryslân) worden o.a. afspraken gemaakt over woningbouw en houden gemeenten elkaar op de hoogte van plannen en projecten op het gebied van o.a. economie en recreatie en toerisme. Tytsjerksteradiel vormt als het ware de verbindende schakel tussen Noordoost Fryslân en de stad Leeuwarden. Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel vormen samen de verbindende schakel met de gemeente Smallingerland. Een rondgang langs provincie- en gemeentebestuurders en directie van provincie en gemeenten in Noordoost Fryslân heeft geleerd dat men zeer te spreken is over het proces om te komen tot een sociaal-economisch masterplan en de concrete resultaten die dit heeft opgeleverd in de vorm van projecten. De samenwerking tussen gemeenten en provincie verloopt zeer soepel en de meerwaarde van zowel het proces als de concrete resultaten is voor alle partijen evident. 9

Op basis van de gevoerde gesprekken kunnen de volgende conclusies worden getrokken: 1. er is unanieme bereidheid (en enthousiasme!) tot samenwerking, bij alle gesprekspartners; 2. het sociaal-economisch masterplan wordt onderschreven door bestuurders van gemeenten en provincie en alom is de wens uitgesproken om de vaart erin te houden en mei faasje aan de slag te gaan; 3. een streekagenda, waarbij partijen gezamenlijk bepalen welke thema s gezamenlijk uitgewerkt zullen worden, wordt gezien als gewenst en werkbaar; 4. het is wenselijk dat bestuurders, mensen uit de regio en betrokken ambtenaren elkaar kennen, ontmoeten en weten te vinden, een streekhuisfunctie heeft meerwaarde. Van verschillende zijden zijn ook aandachtspunten meegegeven voor de verdere samenwerking: 1. portefeuillehouders willen meer en beter betrokken worden bij het agenderen van thema s die op hun terrein spelen; 2. de projecten die in het SEM worden benoemd vormen een goede basis voor het opstellen van een streekagenda en een uitvoeringsprogramma, maar er is meer (welzijn, voorzieningen, leefbaarheid). In het SEM wordt wel een aantal thema s op dit terrein aangestipt, maar men mist een sociale paragraaf dit begrip wordt zeer breed opgevat -; op dit moment speelt juist op dit terrein een groot aantal zaken waarop afstemming moet plaatsvinden. Portefeuillehouders willen daarmee graag en op korte termijn aan de slag; 3. in de nieuwe organisatiestructuur moeten rollen en verantwoordelijkheden heel helder onderscheiden en benoemd worden; 4. een praktische werkwijze is het uitgangspunt voor alle bestuurders, de organisatie moet daarop toegesneden worden. Deze conclusies en aandachtspunten zijn leidend geweest voor de uitwerking van de organisatiestructuur. De basisgedachte voor proces en organisatiestructuur Op grond van de opdracht aan de gebiedsregisseur/informateur en van vorenstaande moeten de volgende eisen worden gesteld aan het proces en daarmee aan de organisatiestructuur: 1. de organisatie moet toegesneden zijn op een dynamisch proces; 2. de organisatie vergt een minimum aan bestuurlijke en ambtelijke drukte ; 3. het organisatiemodel voorziet in vermindering van bestaande bestuurlijke en ambtelijke drukte ; 4. rollen, taken en verantwoordelijkheden moeten in het nieuwe organisatiemodel heel helder onderscheiden en benoemd worden; 5. werken met een integrale agenda (streekagenda) en integrale uitvoering (streekhuis) moet zichtbaar worden gemaakt in de organisatiestructuur. Dit mondt uit in een basisgedachte ten aanzien van het proces die tot uitdrukking komt in het navolgende schema: 10

visie Beleid provincie e Beleid Beleid gemeenten Wetterskip agenda Netwerk Noordoost jaarprogramma uitvoering Met dit schema wordt uitgedrukt dat we te maken hebben met een dynamisch proces! 11

5. GEBIEDSGERICHT WERKEN, HET PROCES Op 9 november 2010 heeft de Stuurgroep Netwerk Noordoost uitgesproken dat gemeenten willen samenwerken met de provincie, op basis van gelijkwaardigheid. Een model voor samenwerking, gebaseerd op de streekagenda- en streekhuisgedachte, wordt voorgestaan. Op 16 november 2010 heeft het college van Gedeputeerde Staten uitgesproken dat de provincie ernaar streeft om integraal, gebiedsgericht, aan de hand van een streekagenda te werken, in samenwerking met andere overheden en maatschappelijke organisaties in de provincie. Deze werkwijze zal voor het eerst worden toegepast in twee gebieden, waaronder Noordoost Fryslân. Deze manier van werken moet zorgen voor meer effectiviteit en kwaliteit, en efficiëncywinst. In dit hoofdstuk wordt het proces van streekvisie tot uitvoering kort toegelicht. Proces streekagenda Een streekagenda maakt deel uit van een proces, dat begint met een visie op c.q. gezamenlijke ambities voor de ontwikkeling van de betreffende streek en eindigt met de realisering van concrete producten en projecten of het starten van gebiedsprocessen. Monitoring en Evaluatie (Overgenomen uit: eindrapportage Werkgroep Streekagenda d.d. 2 november 2010, provincie Fryslân) Streekvisie Noordoost Fryslân De streekvisie van Noordoost Fryslân is het Sociaal-Economisch Masterplan. In deze visie is de ambitie verwoord van gemeenten en provincie voor het gebied Noordoost Fryslân, waaraan in de komende jaren gezamenlijk gewerkt moet worden. In de visie heeft deels al een vertaling plaatsgevonden van visie naar projecten die in het kader van de visie worden opgepakt. Deze projecten zijn opgenomen in de Agenda Netwerk Noordoost en vormen de basis de eerste versie van de streekagenda. Streekagenda Noordoost Fryslân Het proces voor het werken met de streekagenda, zoals hierboven verbeeld, is uitgewerkt in de basisgedachte voor de organisatie op pag. 11. De Agenda Netwerk Noordoost kan worden gezien als de eerste versie van de streekagenda voor Noordoost Fryslân. De streekagenda moet actueel zijn en blijven om te voorkomen dat deze niet meer zou aansluiten bij ambities en beleid van verschillende overheidsorganisaties. Dit betekent dat er een doorgaand proces moet ontstaan, waarbij in regionaal verband de actuele thema s worden 12

benoemd, afgestemd, uitgewerkt en daarna opgenomen in de streekagenda. Ook de financiering van de concrete projecten door partijen wordt vastgelegd in de streekagenda. De streekagenda kan worden beschouwd als een contract waarin partijen zich verplichten om de daarop vermelde projecten uit te voeren. Jaarprogramma Nadat partijen zijn overeengekomen welke projecten worden opgenomen in de streekagenda, worden jaarlijks uitvoeringsprogramma s samengesteld door de themagroepen en vastgesteld door de stuurgroep. Het streekhuis zorgt voor de uitvoering van projecten die zijn opgenomen in de jaarprogramma s. Streekhuis Het streekhuis is een huis dat ten dienste staat aan de streek. Het streekhuis is er om de stuurgroep, themagroepen, en het streeknetwerk te ondersteunen en het werk en de uitvoering van de streekagenda te organiseren en te coördineren. Hiermee wordt geborgd dat in het gebied ontwikkelingsgericht en op integrale wijze wordt gewerkt. Door het werken met een streekhuis in de streekagenda expliciet te benoemen als gezamenlijke ambitie, wordt benadrukt dat alle partijen verantwoordelijk zijn voor het streekhuis en dus ook in enige vorm zullen moeten bijdragen aan de totstandkoming en instandhouding van het streekhuis. 13

6. GEBIEDSGERICHT WERKEN, DE ORGANISATIE Om het hierboven beschreven proces goed en soepel te laten verlopen en de ambities voor de regio te kunnen realiseren, moet een en ander vrij strak en doelmatig georganiseerd worden. Strak, maar wel met voldoende mogelijkheden om vertegenwoordigers van het maatschappelijke veld op verschillende manieren te betrekken bij het uitwerken van thema s voor de streekagenda, maar desgewenst ook bij de uitvoering van projecten of het organiseren van processen. De kracht van het gebiedsgericht werken ligt in beperking voor wat betreft de organisatie, maar daar liggen ook de kansen om samen met andere partijen de ambities voor het gebied waar te maken. In dit hoofdstuk wordt het organisatiemodel voor het Netwerk Noordoost beschreven. Gemeenten: Colleges Raden Themagroep Ruimtelijk Infrastr. Themagroep Sociaal Leefbaarh. Themagroep Economie Recreatie Toerisme Gemeentesecretarissen Provincie: GS PS Stuurgroep Netwerk Noordoost Ambt. wg. Ruimtelijk/ infrastructuur Streekhuis Wetterskip: DB AB Ambt. wg. Sociaal/Leef baarheid Streek netwerk A B C D E Ambt. wg. Economie/ Recreatie/ Toerisme Besluitvorming Agenda Implementatie Uitvoering 14

De Stuurgroep Wie: De stuurgroep wordt gevormd door de gebiedsgedeputeerde van de provincie Fryslân, die tevens voorzitter is, de gedeputeerde met als vakgebied plattelandsontwikkeling en de burgemeesters van de vijf gemeenten in Noordoost Fryslân. Wat: De stuurgroep is verantwoordelijk voor: - het opstellen en actualiseren van de streekagenda en indien nodig sluiten van overeenkomsten t.b.v. de uitvoering van de streekagenda; - het vaststellen van de jaarprogramma s; - het streekhuis: - visievorming (met themagroepen); - het bewaken van ambities en proces; - toezien op integraliteit binnen agenda en jaarprogramma; - toezien op besluitvorming op de juiste plaats; - het stimuleren van de themagroepen. Tevens heeft de stuurgroep een functie waar het gaat om lobbywerk en als ambassadeur voor het gebied(sgericht werken in) Noordoost Fryslân. Hoe: De stuurgroep komt 4-6 maal per jaar bijeen en wordt ondersteund door één van de gemeentesecretarissen uit het gebied en ambtelijk vanuit het streekhuis. Streeknetwerk Raden AB WF Staten Themagroepen Stuurgroep Secretarissen Streekhuis 15

Themagroepen Wie: Er is sprake van drie themagroepen: - ruimtelijk/infrastructuur - sociaal/leefbaarheid - economie/recreatie/toerisme De stuurgroepen worden gevormd door de desbetreffende portefeuillehouders van gemeenten en provincie, en door een AB lid van het Wetterskip in de themagroep ruimtelijk/infrastructuur, en een vertegenwoordiger van de Ver. Noardlike Fryske Wâlden in de themagroepen ruimtelijk/infrastructuur en economie/recreatie/toerisme. In de themagroepen moeten door de hierboven genoemde leden, permanente leden worden benoemd als vertegenwoordiger van een maatschappelijke organisatie of vanwege een specifieke deskundigheid. Voor het benoemen en/of uitwerken van thema s maken de themagroepen op ad hoc basis gebruik van de deskundigheid van het streeknetwerk. Eén van de gemeentelijke portefeuillehouders is voorzitter van de themagroep. Wat: De themagroepen zijn verantwoordelijk voor: - het samen met vertegenwoordigers uit het maatschappelijk middenveld benoemen van thema s die van belang zijn voor de regio; - het zoveel mogelijk samen met vertegenwoordigers uit het maatschappelijk middenveld uitwerken van de thema s die van belang zijn voor de regio, waaronder de in de Agenda Netwerk Noordoost benoemde ambitieprojecten; - het leggen van verbindingen tussen verschillende thema s en themagroepen; - het aanvullen c.q. actualiseren van de streekagenda. Hoe: De themagroepen komen 4-6 maal per jaar bijeen en worden ieder geadviseerd door één van de gemeentesecretarissen uit het gebied en ondersteund door een vakinhoudelijk deskundig ambtenaar die fungeert als regisseur, in dienst van één van partijen dan wel van partijen gezamenlijk; deze laatste kan voor het uitwerken van projecten c.q. het begeleiden van processen een beroep doen op door alle betrokken partijen afgevaardigde vakinhoudelijk deskundige ambtenaren/projectleiders (de ambtelijke projectgroepen). De leden van de themagroepen zijn verantwoordelijk voor de communicatie met samenleving en besluitvormende organen en voor een zorgvuldige besluitvorming door verantwoordelijke organen. 16

themagroep: portefeuillehouders (db-lid WF, afgev. NFW) toegevoegde leden ad hoc leden Secretaris/ directeur ambtelijk regisseur ambtelijke projectgroep - projectleiders beleidsmedew. 17

De themagroepen ingevuld Ruimtelijk/infrastructuur Wie: - portefeuillehouders van provincie/gemeenten - db-lid van Wetterskip Fryslân - vertegenwoordiger Noardlike Fryske Wâlden - overige permanente leden - vrije plaatsen die ad hoc worden ingenomen door deskundigen/vertegenwoordigers van organisaties e.d. bij de voorbereiding/uitvoering van projecten of bij processen Wat: het uitwerken van thema s die voortkomen uit de visie op de regio Noordoost Fryslân of die anderszins van belang zijn voor de regio. Leidend hierbij zijn de regionale visie, gemeentelijk/provinciaal beleid en thema s die vanuit de streek worden aangedragen. In de Agenda Netwerk Noordoost zijn de projecten benoemd die bij de start van de regionale aanpak Netwerk Noordoost vallen onder de verantwoordelijkheid van de themagroep Ruimtelijk/infrastructuur Sociaal/leefbaarheid Wie: - portefeuillehouders provincie/gemeenten - overige permanente leden - vrije plaatsen die ad hoc worden ingenomen door deskundigen/vertegenwoordigers van organisaties e.d. bij de voorbereiding/uitvoering van projecten of bij processen Wat: het uitwerken van thema s die voortkomen uit de visie op de regio Noordoost Fryslân, of die anderszins van belang zijn voor de regio. Leidend hierbij zijn de regionale visie, gemeentelijk/provinciaal beleid en thema s die vanuit de streek worden aangedragen. In de Agenda Netwerk Noordoost zijn de projecten benoemd die bij de start van de regionale aanpak Netwerk Noordoost vallen onder de verantwoordelijkheid van de themagroep Sociaal/leefbaarheid. Economie/recreatie/toerisme Wie: - portefeuillehouders provincie/gemeenten - vertegenwoordiger Noardlike Fryske Wâlden - overige permanente leden - vrije plaatsen die ad hoc worden ingenomen door deskundigen/vertegenwoordigers van organisaties e.d. bij de voorbereiding/uitvoering van projecten of bij processen Wat: het uitwerken van thema s die voortkomen uit de visie op de regio Noordoost Fryslân, of die anderszins van belang zijn voor de regio. Leidend hierbij zijn de regionale visie, gemeentelijk/provinciaal beleid en thema s die vanuit de streek worden aangedragen. In de Agenda Netwerk Noordoost zijn de projecten benoemd die bij de start van de regionale aanpak Netwerk Noordoost vallen onder de verantwoordelijkheid van de themagroep Economie/recreatie/toerisme. 18

Streekhuis Het streekhuis bestaat uit een fysieke ontmoetingsplaats voor alle betrokkenen bij de streekagenda en heeft een kleine vaste bezetting om de streekagenda, de stuurgroep, de themagroepen en het netwerk te kunnen faciliteren en waar nodig te ondersteunen. Daarnaast vervult het streekhuis een functie als aanjager voor de ontwikkelfunctie in de regio, als streekkantoor voor de uitvoeringskant en als subsidieloket voor subsidiabele initiatieven. Daarmee wordt tevens geborgd dat op integrale wijze wordt gewerkt in de regio. Partijen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de inrichting en instandhouding van het streekhuis. De streekhuismanager is verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing van het streekhuis; hij/zij doet dit in zeer nauw overleg met gemeentesecretarissen en de provinciaal verantwoordelijke. De streekhuismanager wordt door partijen gezamenlijk aangesteld en gefinancierd, evenals benodigde ondersteuning. Verantwoording wordt afgelegd aan de stuurgroep. In het streekhuis vinden we de volgende functies: - secretariaat gebiedsontwikkelingen Noordoost Fryslân - bureau Plattelânsprojekten - secretariaat Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden - projectmanager (en -organisatie) Centrale As - secretariaat Nationale Parken Lauwersmar en De Alde Feanen - projectleiders van verschillende projecten/processen Daarnaast biedt het streekhuis ruimte voor ontmoeting en een flexibele werkplek voor allen die een bijdrage leveren aan voorbereiding of uitvoering van de streekagenda. Vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, betrokkenen bij een project, deelnemers aan werkgroepen, medewerkers van instanties, provincie, Wetterskip en gemeenten, werken er gezamenlijk aan projecten. (zie ook hoofdstuk 8) Stuurgroep themagroepen Streekhuis Gem.secretarissen/ directie Uitvoering 19

Gemeentesecretarissen/directie De gemeentesecretarissen/directeuren (gemeenten én provincie) spelen een belangrijke rol in de hiervoor beschreven werkwijze. Zij zijn ieder als adviseur verbonden aan één van de themagroepen, dan wel aan de stuurgroep, dan wel aan het streekhuis. En daarnaast zijn zij verantwoordelijk voor het uitvoeren van besluiten genomen door de themagroepen c.q. stuurgroep. De gemeentesecretaris/directeur die optreedt als adviseur van het streekhuis, is samen met de streekhuismanager verantwoordelijk voor de werkzaamheden van het streekhuis: samen bewaken zij de voortgang van de projecten en de financiële huishouding van het streekhuis; zij leggen ook gezamenlijk verantwoording af aan de stuurgroep. De secretarissen/directeuren (gemeenten én provincie) bewaken gezamenlijk de integraliteit van de op de agenda opgenomen projecten, en signaleren verbindingen tussen thema s en projecten. Daarnaast zijn de secretarissen/directeuren verantwoordelijk voor de inzet van hun eigen organisatie bij de voorbereiding dan wel uitvoering van projecten. Het streeknetwerk Het streeknetwerk bestaat uit vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, c.q. deskundigen op verschillende terreinen. Zij adviseren de stuurgroep en de themagroepen omtrent actuele thema s en denken mee bij de voorbereiding en uitwerking van thema s c.q. projecten. Vaste leden voor de themagroepen kunnen uit dit netwerk geselecteerd worden. De kracht van het netwerk ligt daarnaast vooral ook in het op ad hoc basis inschakelen van mensen waar het gaat om het signaleren van ontwikkelingen en trends, het gebruik maken van specifieke kennis op het juiste moment en het verbreden van draagvlak waar het gaat om concrete projecten. 20

7. DE STREEKAGENDA De streekagenda is de (zo concreet mogelijke) uitwerking van de Noordoost Friese visie en ambitie. Bij de start van de regionale aanpak Netwerk Noordoost is de agenda Netwerk Noordoost de eerste versie van een streekagenda opgesteld. In deze eerste streekagenda zijn projecten opgenomen waarover afspraken zijn gemaakt tussen provincie en gemeenten. Wil het werken met de Agenda Netwerk Noordoost meerwaarde hebben voor de regio, dan zal deze streekagenda met enige regelmaat geactualiseerd moeten worden. Nieuwe projecten worden aangedragen en uitgewerkt door de themagroepen. Het streven is erop gericht dat in een vroegtijdig stadium door de themagroepen afspraken tussen gemeenten, provincie en andere participanten worden vastgelegd, waarna de projecten worden opgenomen in de Agenda Netwerk Noordoost of in jaarprogramma s. Niet alle projecten die in een regio worden uitgevoerd, komen in aanmerking voor opname in de streekagenda. Criteria voor het opnemen van zaken in de Agenda Netwerk Noordoost zijn o.a.: - projecten passen in de visie en ambitie van de regio - projecten zijn/worden integraal aangepakt - projecten mogen rekenen op gezamenlijk commitment en gezamenlijke verantwoordelijkheid - het maatschappelijk middenveld participeert actief bij voorbereiding en/of uitvoering van de projecten regiovisie Agenda Netw. Noordoost jaarplan 21

8. HET STREEKHUIS In hoofdstuk 6 is in hoofdlijnen beschreven hoe het streekhuis kan functioneren als spil van het gebiedsgericht werken aan het voorbereiden van projecten, het begeleiden van processen en het coördineren van de activiteiten die voortvloeien uit het uitvoeringsprogramma. In dit hoofdstuk wordt hieraan nadere invulling gegeven. Het streekhuis wordt aangestuurd door de streekhuismanager, in zeer nauw overleg met één van de gemeentesecretarissen en de provinciaal verantwoordelijke. Opdrachtgevers voor activiteiten binnen het streekhuis zijn: - de themagroepen voor de voorbereiding en uitwerking van thema s voor de Agenda Netwerk Noordoost, - de stuurgroep voor de uitvoering van de Agenda. Het streekhuis biedt ruimte voor ontmoeting en een flexibele werkplek voor allen die een bijdrage leveren aan de Agenda Netwerk Noordoost. Vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, betrokken bij een project, deelnemers aan werkgroepen, medewerkers van instanties, provincie, Wetterskip en gemeenten, werken er gezamenlijk aan projecten. De streekhuismanager en de benodigde ondersteuning worden gefinancierd door partijen gezamenlijk. Bij die ondersteuning wordt gedacht aan communicatie, financiën en control, deskundigheid op het gebied van subsidies en een secretariële functie. Een aantal regionale activiteiten vindt permanent plaats in het streekhuis. Het gaat hier om een aantal verschillende functies, die - òf direct gekoppeld zijn aan het streekhuis en plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de stuurgroep, - òf passen in de algemene taak van het streekhuis en worden verricht voor partners in het proces. Projecten die beter of efficiënter op gemeentelijk niveau kunnen worden uitgevoerd, worden daar ook daadwerkelijk uitgevoerd en vallen ook niet onder de verantwoordelijkheid van het streekhuis. 22

9. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Samenwerking tussen de provincie Fryslân en de vijf Noordoost Friese gemeenten is in de afgelopen jaren al deels op organische wijze tot stand gekomen. De stuurgroep heeft ervoor gekozen om die samenwerking nu te formaliseren en beter te structureren. Dit zou ertoe moeten bijdragen dat processen helder en inzichtelijk verlopen, besluitvorming eenduidig en transparant is, en de bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid bij projecten en processen efficiënt en slagvaardig. In deze verkenning is een model uitgewerkt voor proces en organisatie van deze samenwerking. Tijd voor een tussenstap: verdere uitwerking van het model zal moeten plaatsvinden nadat de stuurgroep Netwerk Noordoost zich heeft uitgesproken over deze verkenning. Aanbevelingen Aan de stuurgroep wordt in overweging gegeven om zich uit te spreken over: 1. de samenwerking tussen provincie Fryslân en de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland en Tytsjerksteradiel organiseren zoals weergegeven in deze Verkenning Organisatiestructuur Netwerk Noordoost ; 2. de samenwerking in Netwerk Noordoost structureren aan de hand van de Agenda Netwerk Noordoost en verder uit te werken naar jaarprogramma s zoals beschreven in deze verkenning; Ervan uitgaande dat de stuurgroep kan instemmen met bovengenoemde twee punten, wordt in overweging gegeven om tevens een uitspraak te doen over: 3. op zeer korte termijn de nodige stappen ondernemen om te komen tot het vormen van een streekhuis in Noordoost Fryslân en daartoe benoemen van de streekhuismanager; 4. in januari 2011 opdracht geven om op korte termijn een stappenplan voor te leggen, waarin o.a. de volgende punten nader zijn geduid: o de formele inbedding van het Wetterskip in het organisatiemodel; o nadere invulling van samenstelling, positie en rol van het streeknetwerk; - de plaats van o.a. gebiedscommissies, organisatie De Centrale As, stuurgroep Noardlike Fryske Wâlden en gebiedsplatform verwerken in het organisatiemodel op basis van het streekhuis. 23

Mede gefinancierd door: 24