Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 Uw kenmerk Ons kenmerk U15-018480 Uw brief Beh. door J.P. van Dijk Onderwerp: Nieuwe Prestatieafspraken o.a. Afdeling Stedelijke Ontwikkeling, Team Stad Stad lander ~LOZ /\ON L l Datum Doorkiesnr. 0164-277328 Bijlage(n) 1 (stappenplan) Geachte heer, mevrouw, Inleiding In een brief van 29 juni 2015 (U15-007806) hebben wij de raad uitgenodigd voor een bijeenkomst wonen op basis van een aantal onderwerpen die toen actueel was. Daarnaast hebben wij in deze brief aangegeven u graag te willen informeren over de wetswijziging met betrekking tot de Herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting die per 1 juli 2015 in werking is getreden. Deze wetswijziging heeft gevolgen voor de verhoudingen tussen gemeenten, woningcorporaties en huurders. Omdat dit een belangrijk en omvangrijk onderwerp is, heeft het college aangegeven om de raad hierover in een aparte bijeenkomst te informeren. In deze brief willen wij nader toelichten hoe het huidige beleid er uitziet, wat de Herzieningswet inhoudt en hoe zal worden toegewerkt naar nieuwe, subregionale prestatieafspraken. Gezien de wijzigingen in de Herzieningswet wil het college volgend jaar komen tot nieuwe subregionale prestatieafspraken met onze buurgemeenten Steenbergen, Woensdrecht en Tholen, de in dit gebied werkzame woningstichtingen Stadlander, Woensdrecht en Brabantse Waard én de verschillende huurdersorganisaties. Tot slot wordt in deze brief ingegaan op de mogelijke inbreng van de raad in dit proces. Achtergronden Beleidsplan Wonen en huidige prestatieafspraken In hoofdlijnen is het Beleidsplan wonen 2014-2018 erop gericht om een goed woon- en leefklimaat voor iedereen en een realistische kwantitatieve en kwalitatieve woningbouwportefeuille te bevorderen. Dit door behoud en versterking van de bestaande woningvoorraad en behoud en versterking van regionale afstemming met de regio West-Brabant en overige samenwerkingspartners. Naast samenwerking met andere gemeenten is het komen tot prestatieafspraken met de in onze gemeente actief zijnde woningstichting Stadlander een belangrijk instrument om doelstellingen te behalen. De huidige prestatieafspraken tussen gemeente Bergen op Zoom en Stadlander kennen een looptijd van 2014-2018 en kenmerken zich door een meer vrijblijvend karakter. Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesti ng per 1 juli 2015 Op 1 juli 2015 is de Herzieningswet toegelaten instellingen van kracht. De Herzieningswet geeft gemeenten een prominentere rol als opdrachtgever en toezichthouder. Dit houdt in dat gemeenten, op basis van hun Woonvisie en volkshuisvestelijk beleid, aan corporaties vragen om de volkshuisvestelijke onderdelen op te pakken. Corporaties dienen op basis van deze woonvisie jaarlijks voor 1 juli een bod aan de gemeenten te doen met hun voorgenomen werkzaamheden. De gemeente krijgt ook informatie van de minister en het Waarborgfonds Sociale woningbouw over de investeringsruimte van de corporatie(s) die op hun grondgebied werkzaam zijn. Zo kunnen gemeenten beoordelen of de Jacob ObrechUaan 4 4611 AR Bergen op Zoom E stadskantoor@bergenopzoom.nl Postbus 35 4600 AA Bergen op Zoom 1 www.bergenopzoom.nl T 140164 F (0164) 24 53 56 KvK 20169091 B nv BNG rek. nr. 28.50.00.942 B IBAN: NL41BNGH 0285000942 B BIC: BNGHNL2G
corporatie(s) met het 'bod' naar redelijkheid bijdragen aan de uitvoering van het woonbeleid. De afspraken tussen de gemeente(n) en een woningcorporatie of corporaties dienen te worden vastgelegd in prestatieafspraken die minder vrijblijvend zijn dan voorheen. Het college van burgemeester en wethouders is het bevoegde gemeentelijke orgaan om de prestatieafspraken met de corporaties te maken. De gemeente controleert de uitvoering van de prestatieafspraken. Via een benchmark kan de gemeente tevens beoordelen hoe hun corporatie(s) zich verhouden tot andere corporaties. Overigens krijgen ook huurders, in de vorm van de huurdersverenigingen een grotere en een meer volwaardige rol bij het maken van de prestatieafspraken dan voorheen en zijn daarmee ook partner voor de gemeente. Vanuit de Herzieningswet zelf wordt ook aangestuurd op samenwerking tot op het niveau van de regionale woningmarkt. Om dit te bevorderen heeft het rijk bepaald dat gemeenten vanaf 1januari2016 een voorstel voor het instellen van een marktregio kunnen indienen bij de minster. Resultaat hiervan is dat elke corporatie één regio als kernwerkgebied krijgt. Buiten dat gebied mag door een woningstichting geen uitbreidingsnieuwbouw plaatsvinden, tenzij daartoe ontheffing wordt verleend. Bestaand bezit mag wel behouden worden en het slopen en bouwen van woningen blijft toegestaan. Gemeenten kunnen hun voorstellen tot 1 juli 2016 indienen. Zijn niet alle gemeenten tot die datum deel van een voorstel van een werkgebied dan zal de minister de werkgebieden bepalen. De bepaling van het gebied staat in principe los van het proces tot het maken van prestatieafspraken, maar het is wel wenselijk om de begrenzing van het gebied niet alleen te bepalen in overleg tussen verschillende gemeenten in de regio, maar ook met de in het gebied werkzame woningcorporaties. Overwegingen Waarom deze subregio? Het opstellen van prestatieafspraken is nu een plicht geworden waarbij de prestatieafspraken een aanzienlijk zwaarder en minder vrijblijvend karakter zullen krijgen dan in het verleden. Ook noodzaakt het nieuwe beleid vanuit het rijk zoals vastgelegd in de Herzieningswet tot een meer intensieve vorm van samenwerking tussen gemeenten. Het college heeft gekozen om aansluiting te zoeken bij de Brabantse walgemeenten en Tholen omdat er al de nodige samenwerking plaatsvindt op o.a. het gebied van de Wmo en statushouders. Ook liggen er volkshuisvestelijke verbanden zoals verhuisbewegingen, het werkgebied van Stad lander dat in deze vier gemeenten ligt en de bestaande afstemming op het gebied van wonen en zorg. Op basis van deze verbanden zijn wij gekomen tot een keuze om samenwerking te zoeken met de gemeenten Steenbergen, Woensdrecht en Tholen, Stadlander, Woningstichting Woensdrecht en de toekomstige fusiecorporatie Woningstichting Brabantse Waard (nu nog Woningstichting Dinteloord) en de huurdersorganisaties. Vanwege het geplande tijdstraject en het voorkomen van vertraging is er nu voor gekozen om de gemeente Halderberge en Moerdijk (de beide gemeenten waar de toekomstige fusiecorporaties Brabantse Waard ook bezit heeft) niet bij het proces om te komen tot prestatieafspraken te betrekken. Mogelijk kan dit in de komende jaren wijzigen. Het opstellen en actualiseren van prestatieafspraken is immers een doorlopend proces en niet eenmalig. Subregionale afspraken en maatwerkafspraken Hoewel regionale afstemming op een aantal beleidspunten wenselijk c.q. noodzakelijk is, blijven er natuurlijk altijd punten die alleen op gemeentelijk niveau spelen. Over deze punten zullen afzonderlijke afspraken worden gemaakt tussen een woningcorporatie en de betreffende gemeente. Lokaal maatwerk blijft altijd noodzakelijk en mogelijk. Ook deze gemeentelijke maatwerkafspraken zullen onderdeel uitmaken van de (sub)regionale beleidsafspraken, met dit verschil dat hierover in principe geen overleg behoeft plaats te vinden met de andere deelnemende gemeenten. Voorbeelden van enkele beleidsitems die een plaats dienen te krijgen in de prestatieafspraken zijn: 1. Beschikbaarheid van woningen (o.a. omvang van de voorraad huurwoningen in de sociale sector, ontwikkeling woningvoorraad, onttrekken van woningen aan de voorraad, beschikbaarheid van woningen voor huishoudens met een middeninkomen, scheefwonen, woonruimteverdeling) 2. Betaalbaarheid (o.a. huurbeleid, passend toewijzen, woonlasten, voorkomen van huisuitzettingen) 3. Duurzaamheid en woningkwaliteit (kwaliteitseisen bij nieuwbouw en renovatie, verbetering energieprestaties bestaande voorraad huursector en de inzet bij het 'meenemen' eigenaar-bewoners)
4. Sociaal-maatschappelijke opgaven en zorg (o.a. samenwerl<ing tussen corporaties en gemeente op sociaalmaatschappelijk terrein, scheiden van wonen en zorg, levensloopbestendig wonen, woningaanpassingen, aandacht voor extramuralisering zorg/leegstand zorgvastgoed, huisvesting van bijzondere doelgroepen zoals statushouders, arbeidsmigranten, andere kwetsbare groepen) 5. Inzet in kemen, wijken en buurten (o.a. eventuele extra inzet in kernen, wijken en buurten, gebiedsvisies, bewonersparticipatie, veiligheid in wijken en buurten zoals tegengaan woonfraude, inzet bij tegengaan hennepkwekerijen, aanpak woonoverlast, preventie woninginbraken etc.). Binnen de genoemde onderwerpen is het mogelijk dat bepaalde hoofdlijnen van het beleid in de regionale prestatieafspraken komen en dat er op gemeentelijk niveau meer specifieke afspraken worden gemaakt over bijvoorbeeld een bepaald project. Proces Om het proces om te komen tot prestatieafspraken te begeleiden, is het wenselijk om professionele procesbegeleiding in te schakelen. Dit gelet op het feit dat er sprake is van een groot aantal partijen en een voor ieder partij nieuwe situatie, in het bijzonder voor de huurdersverenigingen. Voor deze procesbegeleiding is het adviesbureau benaderd. Dit bureau heeft ruime ervaring met het begeleiden van processen om te komen tot prestatieafspraken. De kosten voor deze procesbegeleiding zullen worden verdeeld tussen gemeenten en woningcorporaties. In de bijlage vindt u een stappenplan van het proces zoals is opgesteld door het bureau. Risico's Hoewel hier niet van wordt uitgegaan, is het risico aanwezig dat deelnemende partijen niet tot overeenstemming kunnen komen op bepaalde punten. In het uiterste geval kunnen geschillen tot het niet komen tot prestatieafspraken aan de minister worden voorgelegd. Inbreng van de raad De globale planning is om in januari de interne inhoudelijke voorbereidingen uit te voeren. Hierbij wordt uiteraard het in 2014 door de raad vastgestelde Beleidsplan Wonen bij betrokken. Daarnaast vinden wij het belangrijk om de raad de gelegenheid te bieden om vroeg in het proces haar input te laten geven, zodat wij bij het maken van de prestatieafspraken hier rekening mee kunnen houden. Ons voorstel is dan ook om in januari bij de raad haar wensen en speerpunten op te halen. Voorstel is tevens om af te zien van een informatiebijeenkomst wonen zoals die eerder is voorgesteld in de brief van 29 juni 2015 gezien de hogere urgentie van het maken van nieuwe subregionale prestatieafspraken. Overigens willen wij tot slot opmerl<en dat we in het eerste kwartaal 2016 tegemoet willen komen aan de toezegging om een monitor Beleidsplan wonen op te stellen en aan raad voor te leggen. Vragen Mocht u nog vragen hebben dan kunt u deze stellen aan mevr. A. Vrijenhoek. Zij is bereikbaar onder telefoonnummer 0164-277657 of peremailadres:a.m.a.vrijenhoek@bergenopzoom.nl. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, s taris, burgemeester, I l r;,1 ~.!, i, :,.' ' Th. J.M. Wingens MPA Loco-secretaris
BIJLAGE Stappenplan subregionale prestatieafspraken gemeenten Brabantse Wal en Tholen Stap Activiteit Datum/ periode (2015 en 2016) Stap 1: voorbereiding Opstellen concept inhoudsopgave door Eind september Intern beoordelen procesvoorstel en Begin oktober inhoudsopgave Bijeenkomst kerngroep, bespreken 13 oktober procesvoorstel en inhoudsopgave Stap 2: afstemming met de Bespreken procesvoorstel met Eind oktober huurdersorganisaties huurdersorganisaties (door de corporaties) Bijeenkomst kerngroep, terugkoppeling Begin november gesprekken met huurdersorganisaties Eventueel: procesvoorstel aanpassen op Begin november basis van wensen huurdersorganisaties Plannen afspraken bestuurlijk en ambtelijk Medio november overleg door opdrachtgever Stap 3: bilaterale Plannen van de bilaterale startgesprekken Medio november startgesprekken door Bi laterale startgesprekken (in totaal 8 Medio november - medio gesprekken) door december Stap 4: interne inhoudelijke Opstellen format ter interne inhoudelijke Voor medio december voorbereiding voorbereiding door Invullen format, door iedere partij Medio december 2015 - begin januari 2016 Afstemming ingevuld! format door Medio januari 2016 gemeenten, opst ellen één gezamenlijk format Afstemming ingevufd format door corporaties, opstellen één gezamenlijk format Afstemming ingevuld format door huurdersorganisaties, opst euen één gezamenlij k format Medio januari Medio januari
Stap 5: bestuurlijke aftrap Bestuurlijke aftrap Eind j anuari Stap 6: ambtelijke Uit werken van de thema' s Februari en maart uitwerking p rest ati ea fspra ken (inhoudsopgave) t ot concrete prestatieafspraken. Vier maal bijeenkomst van de ambtelijke kerngroep (êén bijeenko mst per twee weken à drie uur) Opstellen concept-prest atieafspraken door Vijfde bijeenkomst van de ambtelijke kerngroep (drie uur) Aanpassen van de prestatieafspraken door Eventueel: ektro 'terugkoppelbfjeenkomst' met de huurdersorganisaties (indien wordt gekozen voor optie 1) Zesde bijeenkomst van de kerngroep (twee uur) Aanpassen van de prestatieafspraken en verzending aan best uurlijk ovedeg door Begin april Medio april Medio april Eind april Eind april Stap 7: bestuurlij k Bestuurlijk 0 11erleg: bespreken Begin mei vast stellen va n de con ceptafspraik.en prestatieafspraken Aanpassen van de prestatieafspraken door Begin mei Eventuel'e bijeen komst en met de gemeenteraden / Raadscomm issies Bestuurlîjk overleg: verwerken eventuele opmerkingen raadsleden en vaststelten van de presta thea.fspraken Gereedmaken van de prest atieafspraken voor de formele besluitvormingsprocedure door M edio mei Eind mei Eind mei For mele besluitvormingsprocedure/ Jun i 2016 collegebesluit onder voorbehoud goedkeuring partijen