Provinciale Staten VOORBLAD Onderwerp SIS-nummer Deelname in Stichting Groen Gas Nederland PS2012-378 Agendering (advies Griffie) Commissie MIE 16 mei 2012 Provinciale Staten 30 mei 2012 Behandelwijze x x Kaderstellen Controleren Adviseren PS (door commissie) Vaststellen (door PS) Overleg-/ beslispunten GS hebben het voornemen om samen met Overijssel toe te treden tot het Algemeen Bestuur van de Stichting Groen Gas Nederland. Dit voornemen leggen zij aan u voor in het kader van de voorhangprocedure. U kunt aan GS uw wensen en bedenkingen meegeven. Daarnaast verzoeken GS verzoeken PS het volgende te besluiten: 1. Een bedrag van 100.000,- aan GGNL beschikbaar te stellen, te dekken uit reeds beschikbare middelen uit het programma 1:4 PP Energietransitie; 2. De bevoegdheid te delegeren aan Gedeputeerde Staten om dit bedrag als subsidie (op basis van een nog op te stellen bestuursovereenkomst) aan Stichting Groen Gas Nederland te verstrekken, alsmede alle handelingen te verrichten die daaraan dienstbaar zijn; 3. Dit besluit aan te merken als deel uitmakende van de provinciale Begroting 2012, overeenkomstig artikel 4.23, derde lid, onder c, Algemene wet bestuursrecht. Context Doel van de Stichting Groen Gas Nederland is om de expertise van markt-, kennis en overheidspartijen op het gebied van groen gas te bundelen en te ontsluiten. De stichting wil tot 2014 circa 300 miljoen m3 groen gas realiseren. GS stellen voor om voor de looptijd tot 2014 een bedrag van 100.000,- aan Stichting Groen Gas Nederland beschikbaar stellen om uitvoering te geven aan de doelstellingen van de stichting. Daarnaast zal de gedeputeerde voor energietransitie namens GS een zetel innemen in het AB van de stichting. GS van Overijssel hebben een gelijkluidend voorstel voorgelegd aan PS van Overijssel met het advies om 100.000,- beschikbaar te stellen en om ook een zetel in te nemen in het AB. Daarmee zal Oost Nederland met twee zetels in het AB van de Stichting Groen Gas Nederland vertegenwoordigd zijn. Door deel te nemen in het AB van de stichting zetten Gelderland en Overijssel Oost-Nederland als biogasregio op de kaart. Beide provincies profiteren maximaal van de expertise en steun van de stichting voor onze groengasprojecten en kunnen daarmee initiatiefnemers in Oost- Nederland nog beter faciliteren. Opmerkingen Griffie Gezien de samenloop met een financieringsvraag, geldt voor de voorhangprocedure niet de gebruikelijke reactietermijn van vijf dagen, maar wordt dit voornemen automatisch geagendeerd.
Meer informatie over de Stichting Groen Gas Nederland: www.groengas.nl. Openbare samenvatting van GS Meer informatie Gedeputeerde Staten zijn voornemens om als founding father deel te nemen in de landelijke Stichting Groen Gas Nederland. De stichting is een tijdelijke onafhankelijke projectorganisatie en hét kenniscentrum voor groen gas in Nederland. Van productie tot afzet zijn alle partijen van de groen-gas-markt in de stichting vertegenwoordigd. Doelstelling van de stichting is de markt te stimuleren zodat er in 2014 totaal 300 miljoen m3 groen gas wordt geproduceerd. Deze sluit naadloos aan bij de doelstelling van Gelderland om tot 2020 het aandeel van nieuwe energie te laten groeien tot 14%. Productie van groen gas levert hieraan een flinke bijdrage. Door deel te nemen aan de stichting committeren Gedeputeerde Staten zich aan de doelstelling van de stichting. De stichting helpt met haar kenniscentrum anderzijds de provincie haar eigen doelstelling te realiseren. Gedeputeerde Staten stellen voor, maximaal 100.000,- ter beschikking te stellen aan de stichting, en vragen Provinciale Staten om haar wensen en bedenkingen. Omdat Overijssel ook van plan is om founder te worden, kunnen we krachtige partners zijn om in Oost Nederland te werken aan de ontwikkeling van Groen Gas. Roland Bus tel. (026) 359 8784 mail: r.bus@gelderland.nl GS-besluit: 24-4-2012/Ontvangen door Griffie: 24-4-2012/Geplaatst op SIS:24-4-2012 2
Provinciale Staten Vergadering d.d. Besluit nr. PROVINCIALE STATEN VAN GELDERLAND Gelet op artikel 105, eerste lid, juncto artikel 143, tweede lid van de Provinciewet en artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene wet bestuursrecht; Overwegende dat: - de Stichting Groen Gas Nederland hét kennis- en expertisecentrum is op het gebied van groen gas in Nederland; - het doel van de stichting - de groengasproductie te stimuleren - uitstekend past in ons provinciaal beleid; - het takenpakket van de stichting ons helpt de provinciale doelstelling op groen gas-gebied te realiseren; - een lid van het Algemeen Bestuur maximaal toegang heeft tot de expertise en steun van de stichting; - er geen wensen en bedenkingen zijn tegen het voorstel van Gedeputeerde Staten om deel te nemen in de Stichting Groen Gas Nederland; BESLUITEN 1 Een bedrag van 100.000,- aan GGNL beschikbaar te stellen, te dekken uit reeds beschikbare middelen uit het programma 1:4 PP Energietransitie; 2 De bevoegdheid te delegeren aan Gedeputeerde Staten om dit bedrag als subsidie (op basis van een nog op te stellen bestuursovereenkomst) aan Stichting Groen Gas Nederland te verstrekken, alsmede alle handelingen te verrichten die daaraan dienstbaar zijn; 3 Dit besluit aan te merken als deel uitmakende van de provinciale Begroting 2012, overeenkomstig artikel 4.23, derde lid, onder c, Algemene wet bestuursrecht. Arnhem, 24 april 2012 -zaaknummer 2012-007023 Provinciale Staten van Gelderland voorzitter griffier code: PS378 ob 01357741.doc
Provinciale Staten Voorstel aan Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Deelname aan stichting Groen Gas Nederland HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting van inhoud voorstel Wij hebben besloten om samen met Overijssel toe te treden tot het Algemeen Bestuur (AB) van de Stichting Groen Gas Nederland. Doel van de stichting is om de expertise van markt-, kennisen overheidspartijen op het gebied van groen gas te bundelen en te ontsluiten. De stichting wil tot 2014 circa 300 miljoen m 3 groen gas realiseren. Dat betekent voor Gelderland dat we voor de looptijd tot 2014 een bedrag van 100.000,- aan Stichting Groen Gas Nederland beschikbaar stellen om uitvoering te geven aan de doelstellingen van de stichting. Daarnaast zal de gedeputeerde voor energietransitie namens Gedeputeerde Staten een zetel innemen in het AB van de stichting. Gedeputeerde Staten van Overijssel hebben een gelijkluidend voorstel voorgelegd aan Provinciale Staten van Overijssel met het advies om 100.000,- beschikbaar te stellen en om ook een zetel in te nemen in het AB. Daarmee zal Oost Nederland met twee zetels in het AB van de Stichting Groen Gas Nederland vertegenwoordigd zijn. Door deel te nemen in het Algemeen Bestuur van de stichting zetten we Oost-Nederland als biogasregio op de kaart. We profiteren maximaal van de expertise en steun van de stichting voor onze groengasprojecten en kunnen daarmee initiatiefnemers in Oost-Nederland nog beter faciliteren (kennisvalorisatie). Als lid van het bestuur hebben we invloed op het werkpakket van de stichting en kunnen we uitdagingen waar initiatiefnemers in Oost Nederland tegen aanlopen, inbrengen. Door dit traject gezamenlijk op te pakken met Overijssel draagt het daarnaast bij aan een sterke inbreng van Oost-Nederland in Stichting Groen Gas Nederland (positionering). Op grond van artikel 158, lid 2, van de Provinciewet wordt u thans gevraagd om uw wensen en bedenkingen in te brengen met betrekking tot ons voornemen om met Overijssel plaats te nemen in de Stichting Groen Gas Nederland. Daarnaast wordt u gevraagd te besluiten conform bijgevoegd ontwerpbesluit ten aanzien van de financiële inbreng van de provincie Gelderland. ===== Aan Provinciale Staten 1 Aanleiding De provincie Gelderland is in 2011 benaderd om plaats te nemen in het Algemeen Bestuur van Stichting Groen Gas Nederland (GGNL). Gezien de ambitie en potentie in Gelderland om substantieel bij te dragen aan de productie van groengas, stellen we voor het verzoek van de stichting te honoreren en plaats te nemen in het Algemeen Bestuur van GGNL. Inlichtingen bij dhr. R.M. Bus, telnr. (026) 359 87 84 e-mailadres: post@gelderland.nl code: PS378 vrst 01357713.doc
2 Stichting Groen Gas Nederland Ontstaan Stichting Groen Gas Nederland Er zijn veel bewegingen op het vlak van groen gas, maar projecten hebben moeite om van de grond te komen. Hier zijn meerdere redenen voor, waaronder vele knelpunten in wet- en regelgeving. Regionaal worden de perspectieven van groen gas onderkend en worden regionale en lokale initiatieven opgestart om de projecten te versnellen. Deze initiatieven werken veelal langs elkaar heen. Na consultatie van de markt over een eventuele versnelling heeft het Platform Nieuw Gas besloten om Stichting Groen Gas Nederland op te zetten. Doelstelling Stichting Groen Gas Nederland GGNL is een landelijk werkende organisatie die alle ervaringskennis op het gebied van groen gas bundelt en vervolgens doelgroepgericht verspreidt. Verder is GGNL opgericht om nieuwe projecten te initiëren en knelpunten van uiteenlopende aard op te lossen. Met deze activiteiten kan GGNL de ontwikkeling van de groengasmarkt versnellen. In eerste instantie gaat de meeste aandacht uit naar de productie van groen gas via de vergistings- en afvalwaterzuiveringsroute. Echter toepassingen in de industrie/huishoudens en voor de mobiliteit worden niet uit het oog verloren. Daarmee zal GGNL hét kenniscentrum voor groen gas worden, met als doel de markt te stimuleren zodat er in 2014 totaal 300 miljoen m 3 groen gas wordt geproduceerd. Van productie tot afzet, alle schakels van de groengasmarkt zijn vertegenwoordigd. Werkwijze Stichting Groen Gas Nederland GGNL is een tijdelijke onafhankelijke projectorganisatie, die in december 2010 is opgericht. De stichting heeft in maart 2011 haar werkzaamheden opgestart en is officieel op 6 september 2011 door minister Verhagen gelanceerd. Zij beoogt voor haar looptijd van 2,5 jaar onafhankelijke informatie te verstrekken bij groengasprojecten en knelpunten op te sporen en helpen op te lossen. Concrete groengasprojecten worden door de stichting bevorderd door onder meer hulpmiddelen te ontwikkelen (bijv. stappenplan, haalbaarheidsscans). De stichting zal dus niet financieel bijdragen aan initiatieven. Het werkbudget van de stichting is circa 650.000 per jaar in contanten en daarnaast bijdragen in mensen en middelen. De stichting kent drie type sponsoren: de founding fathers, de partners en andere subsidieverstrekkers. Founder en partner De founders, die de stichting vooral financieren, vormen het Algemeen Bestuur en kunnen deel uitmaken van het partnerplatform. De founding fathers van de stichting zijn tot nu toe provincie Friesland, gemeente Leeuwarden, Netbeheer Nederland, Gasunie, Gasterra, Eneco, Essent, EON Benelux en LTO Noord. De bijdrage van iedere founder ligt tussen 100.000,- en 200.000,-. Het ministerie van EL&I stimuleert de ontwikkeling van GGNL en heeft een subsidie ter beschikking gesteld van 400.000,- voor de looptijd van de stichting. Ze maakt evenwel geen deel uit van de stichting, maar moedigt belanghebbende partijen aan deel te nemen in de stichting. De stichting kent naast de founders ook de 'associated partners', die voornamelijk in natura bijdragen. Partners zijn via het partnerplatform inhoudelijk betrokken. De partners zijn tot nu toe: de provincies Utrecht, Zeeland, Overijssel en Zuid-Holland, Energy Valley en Bio Energie Noord, LTO, NAJK, de Unie van Waterschappen, Raedthuys, Rabobank, Biogas Branche Organisatie en de vereniging Groen Gas Mobiel. De partners hebben zich verplicht een concrete bijdrage te leveren aan de realisatie van de doelen van de stichting, zoals het organiseren van een landelijke bijeenkomst, het inbrengen van een project, en/of een financiële bijdrage van minimaal 10.000,-. 2
Provincie Overijssel is net als Gelderland voornemens toe te treden tot de founders. Voor Overijssel betekent dit een verandering van deelname van partner tot founder. Zij besluit hier definitief over in haar Statenvergadering van 16 mei 2012. 3 Deelname in GGNL, samenwerking met provincie Overijssel Gelderland en Overijssel staan al landelijk bekend als actieve speler op het gebied van bioenergie en groengasprojecten. Zo heeft Gelderland haar doelstellingen rondom biogas ondergebracht in het project Biogas Infrastructuur Oost-Nederland en werkt ze actief samen met partijen aan de realisatie van biogasnetwerken in de regio's Achterhoek en Stedendriehoek, aan de Groene Hub in de Stadsregio Arnhem-Nijmegen en aan verschillende losse initiatieven in de verschillende regio's. Daarnaast heeft Gelderland een nauwe samenwerking met Wageningen Universiteit en Researchcentrum om verder invulling te geven aan de biobased economy. Overijssel heeft haar ambities vastgelegd in het Masterplan Groen Gas en heeft de pilot Groen Gashub Salland gestart. Andere groengashubprojecten zullen volgen, zoals de Twente Biogasleiding. Overijssel ondersteunt het programma Overijssels Centrum voor Research en Innovation (OCRI) van de Universiteit Twente, waarbij bio-energie een belangrijke pijler is (genaamd BE2.O). Beide provincies stimuleren daarmee bio-energie in het algemeen en groengasprojecten in het bijzonder. Verder trekken de provincies ambtelijk en bestuurlijk op diverse terreinen gezamenlijk op om hernieuwbare energie en groen gas te stimuleren. Ze hebben vergelijkbare vertrekpunten met betrekking tot biomassapotentie en (co-)mestvergisting. Regelmatig vindt overleg plaats over het wegnemen van belemmeringen, additionele stimuleringsmogelijkheden en dergelijke. Tot slot zijn er veel overeenkomsten qua kansen en problematiek ten aanzien van biogas in beide provincies. Voordelen voor de provincie van deelname in Groen Gas Nederland Het takenpakket van de stichting helpt ons om onze provinciale doelstellingen te realiseren, enerzijds door kennisvalorisatie, anderzijds doordat de provincie zich kan positioneren op de landelijke groen gas-agenda. De stichting streeft kennisvalorisatie na. Door bundeling van kennis van de 3 O's in de stichting kan de stichting als nationale aanspreekpartner fungeren en drempels versneld wegnemen. De kennis wordt vooral vanuit de marktpartijen en Netbeheer Nederland ingebracht. Samen met overheidspartijen moet dit resulteren in een efficiënte kennisverspreiding op landelijke schaal. Gelderland en Overijssel kunnen als deelnemer hiervan maximaal profiteren en kunnen als lid van het bestuur richting geven aan het werkpakket. Initiatiefnemers in Gelderland kunnen kennis, opgedaan in andere delen van Nederland, om niet beschikbaar krijgen en toepassen in hun eigen projecten om daarmee hun initiatieven te helpen realiseren. Daarnaast biedt deelname aan GGNL een kans om de kennis uit Oost-Nederland te helpen verwaarden. De kennis en knowhow uit de samenwerkingsverbanden met WUR en TU Twente kan verder ingezet worden in andere delen van Nederland. Een ander belangrijk voordeel van deelname in de stichting is positionering van Gelderland in de groen gas-discussie. Nu gaat het in Den Haag vaak alleen over Noord-Nederland, terwijl ook in Gelderland grote kansen liggen voor groen gas. Door deel te nemen in de stichting krijgt Gelderland een prominentere plek op de groen gas-agenda. Daarnaast ligt de hoofdvestigingsplaats van de stichting in Friesland. De stichting is op zoek naar meer evenwicht in Nederland. Zij wenst actieve betrokkenheid vanuit Oost-Nederland, omdat hier vele groengasprojecten gestart zijn en het provinciale beleid van Overijssel en Gelderland uitstekend passen in de doelstelling van de stichting. Door deel te nemen in GGNL bouwen we zowel bestuurlijk als ambtelijk een netwerk op om de problematiek rond groen gas aan de orde te stellen, maar ook om de kansen in Oost-Nederland te benutten. 3
Door samen met Overijssel lid te worden, zetten we Oost-Nederland als groengasregio op de kaart. Dit draagt bij aan profilering van Gelderse en Overijsselse initiatieven in Nederland. Deelname in Algemeen Bestuur Elke founding father heeft één zetel in het Algemeen Bestuur en daarmee invloed op het werkpakket van de stichting. We stellen voor dat Gelderland founding father wordt en één stem en één zetel in het bestuur inneemt. Voor Overijssel geldt hetzelfde, ook één stem en één zetel in het bestuur. Daarmee is Oost-Nederland met twee stemmen vertegenwoordigd in GGNL. 4 Besluitvorming - proces tot deelname Bij deelneming in een stichting dienen wij volgens artikel 158, lid 2, van de Provinciewet Provinciale Staten te consulteren. Via dit Statenvoorstel wordt u in de gelegenheid gesteld uw wensen en bedenkingen kenbaar te maken ten aanzien van het voornemen van Gedeputeerde Staten deel te nemen in Stichting Groen Gas Nederland. Daarnaast wordt u gevraagd te besluiten over de financiële bijdrage die we in dat kader doen aan GGNL, conform bijgevoegd ontwerpbesluit. Indien u geen wensen en bedenkingen heeft tegen dit voorstel om samen met Overijssel Oost- Nederland te vertegenwoordigen in GGNL, zullen we het ministerie van Binnenlandse Zaken formeel om goedkeuring voor onze deelname vragen, conform artikel 158, lid 3, van de Provinciewet. Na goedkeuring van het ministerie van Binnenlandse Zaken kan de deelneming daadwerkelijk van start gaan en zal een overeenkomst worden opgesteld met het stichtingsbestuur. Wij zullen in ieder geval de digestaatproblematiek in Oost-Nederland hierin opnemen. De opwerking van digestaat en de vermarkting van de daaruit vloeiende hoogwaardige producten heeft een grote invloed op de rentabiliteit van mestvergistingsinstallaties. Provincie Overijssel steunt deze voorwaarde voor deelname in de stichting. 5 Gelderse bijdrage - financiële aspecten De bijdrage van de provincie Gelderland zal bestaan uit de volgende zaken: een financiële bijdrage van in totaal 100.000,- op basis van een nog op te stellen overeenkomst, uit de middelen van het prioritaire Programma Energietransitie over de looptijd van de stichting. Deze bijdrage is daarmee conform de bijdragen van de overige partijen in het AB van GGNL; de resultaten uit het project digestaatopwerking dat in opdracht van de provincie Gelderland door WUR en Wing is uitgevoerd; het mede oprichten en operationaliseren van de GGNL-werkgroep digestaat; bijdrage aan de doelstelling van de stichting door inbreng van het project BION. De inbreng van Gelderse projecten en ambtelijke capaciteit voor de stichting valt binnen de reguliere taken van het programmateam Energietransitie. De dekking van de financiële bijdrage komt uit het Programma Energietransitie. Wat krijgen we terug? Als founding father hebben we inhoudelijk medezeggenschap in het werkprogramma van de stichting. Ook krijgen we extra aandacht en bekendheid voor de biogasprojecten in Oost Nederland. Voor specifieke vraagstukken kunnen de deskundigen van de stichting worden ingezet. Alle aanwezige kennis van projecten waar de stichting bij betrokken is, wordt verzameld en ter beschikking gesteld. De stichting is een belangrijke nationale speler voor het bevorderen van groengasprojecten en het behalen van de nationale doelstelling voor hernieuwbare energie uit biomassa en daarmee een belangrijk aanspreekpunt voor het Rijk. Door founding father te worden committeren we ons aan de doelstelling van de stichting. Tegelijkertijd zijn we nauw betrokken (en kunnen invloed uitoefenen) op de ontwikkelingen rondom biogas in Nederland. 4
6 Juridische aspecten De wet stelt dat provincies over het algemeen terughoudend moeten zijn in participatie in externe rechtspersonen. In beginsel gaan provincies niet in rechtspersonen zitten, tenzij het provinciale publieke belang dit rechtvaardigt. Bij een "deelneming" is sprake van bestuurlijke en/of financiële betrokkenheid bij een privaatrechtelijke organisatie, zoals genoemd in artikel 158 van de Provinciewet. Het gaat daarbij om stichtingen, vennootschappen, verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, maatschappen, commanditaire vennootschappen en vof's. Bestuurlijke betrokkenheid betekent een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Financiële betrokkenheid houdt in dat er middelen ter beschikking worden gesteld die verloren gaan in geval van faillissement van de deelneming of als financiële problemen bij een deelneming op de provincie kunnen worden verhaald. In het kader van de ontwikkelingen rondom de Stichting Europartenariaat (bestuurscrisis 2001) hebben wij indertijd besloten niet meer deel te nemen in een stichting of andere rechtsvorm. We stellen nu echter voor hier van af te wijken en wel deel te nemen in de Stichting Groen Gas Nederland. De situatie is namelijk veranderd. Het ministerie van EL&I heeft de oprichting van deze stichting gestimuleerd en moedigt partijen aan in de stichting deel te nemen. Door deelname in het Algemeen Bestuur van GGNL beoogt de provincie maximaal te profiteren van de expertise en steun van GGNL ten behoeve van de groengasprojecten in Gelderland. Bovendien beogen we invloed uit te oefenen op het werkpakket van GGNL. Hierdoor kunnen we uitdagingen van de initiatiefnemers in Oost-Nederland beter onder de aandacht van GGNL brengen. We zijn van oordeel dat wij onze doelstellingen eenvoudiger kunnen realiseren door beroep te doen op het takenpakket van GGNL. In dit voorstel is dus sprake van een deelneming omdat wordt voorgesteld zitting te nemen in het Algemeen Bestuur van de stichting. Door in te stappen in deze stichting wordt niet verwacht dat de provincie allerhande initiatieven financieel gaat ondersteunen; dit is ook niet de rol van de stichting. De stichting streeft kennisvalorisatie na, en door een zetel in het AB in te nemen kan de provincie mede inhoud geven aan deze kennisvalorisatie. Het risico van bestuursaansprakelijkheid bestaat daarmee wel. Deze aansprakelijkheid is echter een algemene aansprakelijkheid die voor bestuurders van alle rechtspersonen geldt, ongeacht of het om een besloten vennootschap, een stichting enz. gaat. Deze aansprakelijkheid is - kort gezegd - gebaseerd op onbehoorlijk bestuur. De stichting heeft zich hiertegen verzekerd. 7 Staatssteun De provincie zal een toetredingsovereenkomst aangaan met Stichting Groen Gas Nederland. Om deel te nemen aan het Algemeen Bestuur van GGNL dient de provincie, net als de overige partijen, een financiële bijdrage aan GGNL te leveren. De bijdrage die de provincie levert, verhoudt zich tot de bijdragen van de andere partijen in het Algemeen Bestuur en is daarmee marktconform. In ruil voor deze financiële bijdrage krijgt de provincie de mogelijkheid om haar eigen belangen binnen GGNL te behartigen. De kennisproducten van de stichting worden aan eenieder om niet ter beschikking gesteld. Daarmee verricht de stichting geen economische activiteiten en derhalve is er geen sprake van het verlenen van staatssteun aan GGNL. 5
8 Dictum Wij geven u in overweging te besluiten conform bijgevoegd ontwerpbesluit. Arnhem, [24 april 2012] - zaaknummer 2012-007023 Gedeputeerde Staten van Gelderland J. Markink - plv. Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris + + + + + 6