Derde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland
Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland (COEN) ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen die hen aangaan. Hierbij wordt gevraagd naar ervaringen van het afgelopen kwartaal en verwachtingen voor het lopende kwartaal. Deze rapportage werkt met saldo s. Een saldo ontstaat door het percentage ondernemers dat hun ervaring of verwachting als negatief ziet, af te trekken van het percentage dat zijn ervaring of verwachting als positief ziet. Als bijvoorbeeld 10% van de ondernemers een dalende omzet had, en 20% een stijgende omzet, ontstaat een saldo van +10%. Het saldo geeft in één oogopslag weer of de stemming onder ondernemers positief of negatief is en in welke mate. Toelichting grafiek verwachtingen Wat betreft winstgevendheid worden hier de ervaringen van het tweede kwartaal van 2013 getoond, er wordt bij deze indicator namelijk niet naar de verwachtingen gevraagd. Door een klein aantal respondenten in sommige sectoren, kan niet iedere sector worden weergegeven in de rapportage. COEN in het kort Utrecht minder somber over economisch klimaat Ondernemers in de provincie Utrecht zijn zowel terugkijkend op het tweede kwartaal, als vooruitkijkend naar het derde kwartaal, minder vaak somber over het economisch klimaat. Ook wat betreft de export kijken ondernemers overwegend positief terug op het tweede kwartaal. Dit blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) van het derde kwartaal van 2013. Het economisch klimaat is in het tweede kwartaal met een saldo van -23,6% op het minst negatieve niveau van de afgelopen twee jaar. Vooruitkijkend naar het derde kwartaal komt ondernemend Utrecht op een saldo van -19,0% uit. De export komt in het tweede kwartaal op het hoogste saldo van het afgelopen jaar uit (+4,9%). Dit is te verklaren door het economisch herstel in delen van de Eurozone en de hierdoor verbeterde buitenlandse orderpositie. De verwachtingen van de export in het derde kwartaal laten desondanks een lichte inzinking zien. Ook wat betreft de personeelssterkte zijn ondernemers minder vaak negatief. Was het saldo in het eerste kwartaal nog -26,5%, in het tweede kwartaal is dit -21,9%. Deze lijn zet door de verwachtingen (per saldo -20,7%), hoewel Utrecht hiermee alsnog negatiever gestemd is dan Nederland als geheel (per saldo -14,6%). Dit geldt ook voor de winstgevendheid in het tweede kwartaal, hoewel ondernemers met een saldo van -18,9% minder vaak negatief zijn dan het kwartaal ervoor (per saldo -27,8%). Ondanks deze lichtpuntjes op het gebied van economisch klimaat, export, personeelssterkte en winstgevendheid, zijn veel ondernemers op andere vlakken negatiever gestemd. Zo laat de omzet met een saldo van -2,3% in het tweede kwartaal nog geen herstel zien. Vooruitkijkend wordt dit beeld met een saldo van -20,9% bevestigd, ook als rekening wordt gehouden met seizoenseffecten. Ook de investeringen laten met een saldo van -19,1% geen herstel zien. Dit is een forse inzinking ten opzichte van het kwartaal ervoor (per saldo -6,5%). 17 I pagina 1 van 7
Beoordeling economisch klimaat Economisch klimaat Minder ondernemers negatief Zowel terugkijkend op het tweede kwartaal, als vooruitkijkend naar het derde kwartaal, zijn minder ondernemers negatief over het economisch klimaat. Met name in de industrie en de vervoersector is de stemming minder vaak negatief. Derde kwartaal 2013 (verwachting) Ondernemers in Utrecht zijn terugkijkend op het tweede kwartaal minder vaak negatief dan in eerdere kwartalen, wat leidt tot een saldo van -23,8%. Dit is het minst negatieve saldo in twee jaar, wat vooral komt doordat meer ondernemers aangeven dat het economisch klimaat gelijk is gebleven (69,0%). Het percentage ondernemers dat vindt dat het economisch klimaat is verbeterd blijft met 3,7% laag. Vooruitkijkend naar het derde kwartaal zet deze trend zich voort met een saldo van -19,0%. Hierbij blijft Utrecht iets achter op Nederland als geheel, waar een saldo van -16,6% te zien is. De meeste sectoren zijn in hun verwachtingen van het derde kwartaal positiever dan zij waren over het derde kwartaal een jaar geleden. Enkel de bouw is negatiever, met een saldo van -61,9%. Het minst negatief zijn de industrie (per saldo -5,5%) en de vervoerssector (per saldo -4,5%). 27 I pagina 2 van 7
Beoordeling omzet Omzet Omzetverwachtingen laten geen herstel zien De seizoensgebonden piek in de omzetresultaten in het tweede kwartaal is in Utrecht laag uitgevallen: veel ondernemers zagen hun omzet juist afnemen of gelijk blijven. Ook de verwachtingen van het derde kwartaal laten geen herstel zien, waarbij Utrecht achterblijft op Nederland als geheel. Derde kwartaal 2013 (verwachting) De omzetontwikkeling bevestigt in het tweede kwartaal met een saldo van -2,3% het seizoenspatroon. Dit is namelijk een opleving ten opzichte van het eerste kwartaal, toen het saldo -30,1% was. Alsnog laat dit saldo zien dat er meer ondernemers zijn die hun omzet hebben zien dalen dan andersom. Bovendien ligt dit saldo lager dan een jaar geleden (per saldo -1,7%). De verwachtingen bevestigen dit beeld met een saldo van -20,9%. Hiermee blijft Utrecht achter op de verwachtingen in Nederland als geheel (per saldo -11,0). De omzetontwikkeling per sector laat grote verschillen zien. Zo is in de bouw een opvallende opleving te zien in de verwachtingen van het derde kwartaal (per saldo -20,8%), ten opzichte van het derde kwartaal een jaar eerder (per saldo -43,2%). De industrie laat juist een verslechtering zien in dezelfde tijdsspan, van per saldo -13,9% naar -23,4%. 37 I pagina 3 van 7
Beoordeling export Export Opleving export in tweede kwartaal Ten opzichte van een kwartaal eerder waren er in het tweede kwartaal meer ondernemers die hun export zagen stijgen. Ook waren er minder ondernemers die hun export zagen dalen. De verwachtingen voor het derde kwartaal zijn in Utrecht iets minder positief, en blijven achter op die in Nederland als geheel. Derde kwartaal 2013 (verwachting) In het tweede kwartaal hadden ondernemers die hun export zagen stijgen de overhand op ondernemers die deze juist zagen dalen, wat leidt tot een saldo van +4,9%. Dit is het hoogste saldo van het afgelopen jaar. Ook is dit de enige indicator in de COEN van dit kwartaal met een positief saldo. Dit is te verklaren door het economisch herstel in delen van de Eurozone en de hierdoor verbeterde buitenlandse orderpositie (CBS). Desalniettemin blijft Utrecht iets achter op Nederland als geheel, waar een saldo van +7,9% te zien is. Dit is ook het geval bij de verwachtingen voor het derde kwartaal, die een lichte inzinking laten zien en uitkomen op een saldo van -1,9% in Utrecht. De zakelijke diensten en de groothandel zijn in Utrecht het meest positief wat betreft de verwachtingen voor het derde kwartaal (respectievelijk per saldo +5,0% en +4,6%). De industrie laat in haar verwachtingen ten opzichte van een jaar eerder juist een opvallende inzinking zien en komt uit op een 47 I pagina 4 van 7
Beoordeling personeelssterkte Personeelssterkte Minder ondernemers met krimpend personeelsbestand In het tweede kwartaal is voor het eerst sinds een jaar de groep ondernemers die hun personeelsbestand heeft zien krimpen geslonken. Dit geldt ook voor de verwachtingen van het derde kwartaal. Alsnog blijft Utrecht achter op de ontwikkeling in Nederland als geheel. Derde kwartaal 2013 (verwachting) Met een saldo van -21,9% laat de personeelssterkte in Utrecht in het tweede kwartaal voor het eerst in een jaar een opleving zien. Dit komt doordat minder ondernemers een krimpend personeelsbestand hadden. Alsnog zijn ondernemers hiermee vaker negatief dan in Nederland als geheel, waar het saldo -14,0% is. Ditzelfde beeld is te zien in de verwachtingen voor het derde kwartaal met in Utrecht een saldo van -20,7%, en in Nederland als geheel een saldo van -14,6%. Bekeken per sector springt de bouw eruit in negatieve zin met een saldo van -56,2% wat betreft de verwachtingen van het derde kwartaal. De vervoersector laat ten opzichte van een jaar eerder juist een flinke opleving zien met een saldo van +2,9%. Dit is de enige sector met een positief saldo. Ook zijn alle sectoren behalve de vervoersector negatiever dan dezelfde sector in Nederland als geheel. 57 I pagina 5 van 7
Verwachting investeringen Investeringen Dip in verwachting investeringen In het derde kwartaal zijn er minder ondernemers die een stijging in de investeringen verwachten ten opzichte van een kwartaal eerder. Nederland als geheel laat dezelfde ontwikkeling zien, waarbij Utrecht net iets minder negatief is. Met een saldo van -19,1% laat Utrecht een flinke dip zien in de verwachtingen van de investeringen in het derde kwartaal. De verwachtingen van het tweede kwartaal waren per saldo -6,5%. Utrecht komt hiermee terug op het niveau van het eerste kwartaal van 2013. Nederland als geheel laat dezelfde ontwikkeling zien en komt uit op een saldo van -20,7%. Derde kwartaal 2013 Wat betreft de investeringen per sector laat de vervoersector een opvallende neerwaartse trend zien en komt uit op een saldo van -25,7%. Dit is vooral opvallend omdat deze sector op het vlak van omzet, export en personeelssterkte juist een opleving laat zien. De industrie is de enige sector waarbij het saldo met +4,5% boven het nulpunt uitkomt. De bouw laat ten opzichte van een jaar eerder een opleving zien en gaat naar een saldo van -31,6%, maar is hiermee alsnog de meest negatieve sector. 67 I pagina 6 van 7
Beoordeling winstgevendheid Tweede kwartaal 2011 Winstgevendheid Winstgevendheid minder vaak gedaald Na een teleurstellend eerste kwartaal is de winstgevendheid in het tweede kwartaal minder negatief. Er zijn meer ondernemers die de winstgevendheid hebben zien stijgen, en minder die deze hebben zien dalen. Utrecht blijft hierin iets achter op Nederland als geheel. Tweede kwartaal 2012 Na een forse inzinking in de winstgevendheid in het eerste kwartaal van dit jaar (per saldo -27,8%) was het afgelopen kwartaal minder negatief. Er zijn meer ondernemers in de provincie Utrecht die hun winstgevendheid hebben zien stijgen, en minder die deze hebben zien dalen. Dit leidt tot een saldo van -18,9%. Hiermee blijft Utrecht achter op Nederland als geheel, waar het saldo -15,5% is. Tweede kwartaal 2013 Geen enkele sector in Utrecht heeft wat betreft de winstgevendheid in het tweede kwartaal een positief saldo. Het minst negatief is de vervoersector, met een saldo van -0,6%. Het meest negatief is de bouw met een saldo van -63,2%. Hiermee is deze sector in Utrecht fors negatiever gestemd dan in Nederland als geheel, waar het saldo -41,3% is. 77 I pagina 7 van 7
Kamer van Koophandel. Wie vraagt komt verder. www.kvk.nl