Wie doet er mee en hoe zit het met ICT? Energie besparen in het hoger onderwijs NDDHO 20 mei 2016 Den Haag Sylvia Breukers, Dieudonne Cobben, Ruth Mourik, Antoinet Smits
Inhoudsopgave 1. Introductie DuneWorks, achtergrond IEA en collective impact benadering. 2. Toepassing in Groningen: niet alleen over doelen, oplossingen, maar ook eigen rol en rol anderen daarin) 3. Conclusie 4. Vervolg
IEA DSM Task 24. Phase 1+2 Closing the Loop Behaviour Change in DSM: From Theory to Practice Phase I: Behavioural change: from theory to practice Phase II: Helping the Behaviour Changers: http://www.ieadsm.org/task/task-24-phase-2/ - Case studies in verschillende landen en verschillende - Sectoren (bijv. Zorg, MKB, HO) - In Nederland: HO sector (samen met RVO) RUG Groningen Collective Impact Approach
Collective Impact Approach Gedragsveranderaars aan de RUG: ICT-mensen, gebouwbeheer, vastgoedbeheer, de milieu-en arbodienst, Green Office, onderzoekers, studenten en medewerkers. Het traject: - Interviews (jan-feb 2016; april 2016; najaar 2016) - Workshop 1 (feb 2016) Workshop 2 (Juni 2016) - Workshop 3 (najaar 2016) disseminatie en uitwisseling HO instellingen (kom ook!) - 2017: Concrete activiteiten gericht op energiebesparing en efficientieverbetering (deels met rol voor ICT) aan RUG
Workshop 1 RUG Gesprek over rollen, mandaten in relatie tot energiebesparing en efficientieverbetering.
3 vraagstukken: 1. Hoe kan ICT gebruikt worden om tot een betere match van vraag en aanbod te komen? En welke samenwerkingen zijn daar voor nodig? 2. Hoe komen we tot handelingsperspectieven voor groepen die nu nog niet actief zijn en hoe kunnen we gedragsverandering bewerkstelligen? 3. Hoe kan energie-efficientie en besparing structureel verankerd worden in het RUG beleid? Hoe komen we tot een business case (incl non-energy benefits)? Per vraagstuk: kansen, voordelen, vraagstukken en risico s
1. Hoe kan ICT gebruikt worden om tot een betere match van vraag en aanbod te komen? KANSEN EN VOORDELEN: ICT aan roosters koppelen Efficientievergroting in e-gebruik ( afstoten gebouwen) Koppeling aan veiligheid Gezondheid (meer bewegen tussen de gebouwen) Flexibiliteit in werken (bijv. meer thuiswerken)
VRAAGSTUKKEN no-show omdat iedereen zoveel mogelijk voor alle zekerheid ruimtes reserveert beleving binnenklimaat en onderlinge verschillen (hoeveel ruimte is er om zelf te regelen en/of heel lokaal te verwarmen of verlichten (en in welke gebouwen)? RISICO S: - Mensen willen ook nog fysiek samen werken (niet teveel thuis) - Verantwoordelijkheid wordt bij ICT gelegd ipv bij mensen - Acceptatie (verandering routines) Gebruikerstevredenheid centraal met als toegevoegde waarden veiligheid, gezondheid, controle en keuze
2. Hoe komen we tot handelingsperspectieven voor groepen die nu nog niet actief zijn en hoe kunnen we gedragsverandering bewerkstelligen? KANSEN EN VOORDELEN: - Hoe groter de bekendheid met maatregelen, hoe beter - Neem automatisch de niet-geinteresseerden mee (vb. Vleesvrije kantine VPRO) - Maak het onderdeel van het curriculum (dan kost het ook minder extra) - Bouw nieuwe netwerken en stimuleer uitwisseling en leren - Zichtbaarheid is essentieel: maak het onzichtbare zichtbaar (energie) - Geef medewerkers en studenten de mogelijkheid om zich met het duurzame karakter van de RUG te identificeren - Aanpak andere zaken en spill-overs (e.g. meer in de cloud werken, flexibeler werken, efficientere manieren van communiceren)
VRAAGSTUKKEN - tegelijkertijd een gebrek aan informatie en een informatie-overload - Hoe en op wat voor manier kunnen interacties (van wie?) met de eindgebruikers verbeterd worden? RISICO S: - Murw-geslagen medewerkers en studenten (onvoldoende duidelijke WIFM) Gebruikerstevredenheid moet centraal staan, met als toegevoegde waarden identificatie met RUG, beter toegesneden communicatie, betrokkenheid, verschil kunnen maken, keuze, controle
3. Hoe kan energie-efficiëntie en besparing structureel verankerd worden in het RUG beleid? Hoe komen we tot een business case (incl non-energy benefits) KANSEN EN VOORDELEN: - Dit is een randvoorwaarde voor 1 en 2 - Niet praten maar doen - Van winst naar waarde! (niet meer louter in terugverdientijden denken) - Betere afstemming tussen faculteiten - Mensen die met duurzaamheid bezig zijn, wordt het gemakkelijker gemaakt (ipv moeilijker) - Meer onderzoek, een nieuwe onderzoeksagenda (bijv. om vraag 1 aan te pakken) - Rol van Green Office wordt sterker (directer, minder ruis)
VRAAGSTUKKEN: - Hoe krijg je duurzaamheidsambassadeurs op alle niveaus en in alle raden? - Hoe zorg je ervoor dat mensen ook op duurzaamheid (en niet alleen kosten) worden afgerekend? - Hoe frame je dit zo dat het aantrekkelijk wordt voor het CvB? - Hoe komen we tot een verandering in cultuur, en in normen? - Hoe komen we tot een business model dat werkt voor het CvB? RISICO S: - Dat het verwordt tot een top-down en legalistische bedoeling - Het wordt louter als organisatorisch probleem gezien - Minder betrokkenheid
Duurzaamheid (kunnen we beter framen als): een goede werkomgeving, waarbij de tevredenheid van werknemers en studenten centraal staat, waar het streven is een gezonde en productieve werkomgeving te bieden om zo top-prestaties te kunnen blijven leveren. Oplossingen zorgen dus voor de goede werkplek voor iedereen en gaan niet ten koste van de primaire processen.
Thema s - Communicatie en interactie kan beter - van beslissers richting eindgebruikers, - Interactie met de experts/onderzoekers: hoeveel ruimte is er nu werkelijk om met hun adviezen in de praktijk aan de slag te gaan - Mandaten die tekort schieten: bij bijna allemaal, last ook van ruis en de kloof tussen praten en doen - Niemand is verantwoordelijk voor duurzaamheid; uiteindelijk gaan de primaire processen voor - De RUG wil best wel duurzaam zijn, maar ook niet perse de allerduurzaamste
Van verhalen naar concrete aanpak: waar een wil is. Van collectieve onverantwoordelijkheid en gebrekkige samenwerking naar gezamenlijke verantwoordelijkheid en collectieve aanpak? Mensen willen wel Mensen hebben ideeen Ideeen en verwachtingen kunnen erg uiteenlopen Dus de weg ernaartoe is vooral nog erg onduidelijk Leiderschap Tijd en ruimte kunnen (mogen) nemen
Wat kun jij hier aan doen vanuit je rol? Met wie? Met welke instrumenten? Wat levert het op? Voor jou en voor wie verder? Wanneer ga je dit doen/is het gedaan? ICT en roosters koppelen Verwarming gebouwen in het weekend aanpakken Ontwikkeling communicatiestrategie richting medewerkers en studenten Ambassadeursrol uitwerken en vormgeven in de praktijk Gesprek organiseren met CvB Genoemde zaken in de duurzaamheidstafels oppakken
Wordt vervolgd. Vragen of meer informatie? sylvia.breukers@duneworks.nl Sylvia Breukers, Dieudonnee Cobben, Ruth Mourik (DuneWorks) Antoinet Smits (RVO)