marintel Onderzoek naar wateroverlast in Nijmegen 2009 Marintel BV marktonderzoek& advies



Vergelijkbare documenten
Nederlands bedrijfsleven: maak faillissementsfraude snel openbaar

Invoering WIK een goede zet!

Rapportage. opiniepeiling Lelystad Airport

Invoering WIK een goede zet!

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Hof en Hiem Totaal + spiegelinformatie. Bewoners intramuraal Verslagjaar 2014

Praktische tips voor succesvol marktonderzoek in de land- en tuinbouwsector

Onlangs heeft u een enquête over de grondwatersituatie ingevuld. Hartelijk dank hiervoor! Hier vindt u de uitkomsten van de enquête.

Opvoeden in Nederland 2010 Onderzoeksverantwoording. Sociaal en Cultureel Planbureau

Survey results

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Zorgbureau Endless Almere. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Eilandzorg Schouwen-Duiveland Zierikzee. Hulp bij het Huishouden

Openingstijden Stadswinkels 2008

Omgekeerd Inzamelen. Datum: 11 augustus Versie 3.0. drs. S. Buitinga & de heer R. Sival, BSc. Mevr M. Stam

ALGEMEEN RAPPORT Publieksprijs Beste Vastgoedfonds Aanbieder 2011

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Thuiszorg Dichtbij Groningen. Ervaringen met de Palliatieve Zorg Verslagjaar 2014

Onderzoektechnische verantwoording. Opinieonderzoek Solidariteit

Klantonderzoek: statistiek!

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY

Opzet en uitvoering onderzoek 'Motie Straus'

Onderzoek Passend Onderwijs

Tevredenheidsonderzoek inwoners afvalinzameling. Land van Cuijk en Boekel 2015

Omnibusenquête deelrapport. Studentenhuisvesting

Internetpeiling ombuigingen

koopzondagen 2012 def KOOPZONDAGEN EN KOOPAVONDEN DE MENING VAN DE BURGER

MANAGEMENT SUMMARY SCD001. Bereiksonderzoek Schoolmagazine Mick Santifort Sandra van Laar

Meting tevredenheid werkgevers AANSLUITING MBO-ARBEIDSMARKT [ ]

Onderzoek naar de restauratiebehoefte bij eigenaren van gemeentelijke monumenten

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Centraalzorg Vallei en Heuvelrug. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker

Voor het wachtlijstonderzoek is de wachttijd per kind onderzocht en gewerkt met het bestand kinderen.

Rekenen Groep 6-2e helft schooljaar.

Zuid aan Zet Gebiedsgericht werken in Colmschate-Zuid oktober 2012

Bezuinigingen openbaar groen Branche vereniging VHG Uitvoering augustus 2013 VELDWERK OPTIMAAL

Wat vinden uw cliënten van de zorg thuis?

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Hof en Hiem totaalrapportage alle locaties. PG-vertegenwoordigers Verslagjaar 2014

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Enquête grondwateroverlast Nieuw-Schoonebeek. Definitief

Cliënttevredenheidsonderzoek De Geheime Tuin

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar.

Bezuinigingen openbaar groen Branche vereniging VHG Uitvoering december 2010 VELDWERK OPTIMAAL

Omnibusenquête deelrapport. Ter Zake Het Ondernemershuis

Cliëntervaringen Wmo s-hertogengbosch. Nulmeting 2016

Resultaten enquête (grond)wateroverlast Hoogeveen

Brunelleschi. De Dom van Florence

Onderzoeksrapport Winkeltijden. Inwonerspanel Doetinchem Spreekt. Onderzoeksperiode: Kwartaal Referentie: 14086

Burgerpanel Horst aan de Maas - Meting 3

Evaluatie betaald parkeren Noorderplantsoenbuurt en Oranjebuurt

Onderzoek Parkeerbeleid

Onderzoek Huishoudelijke hulp 2011

Werkdruk in het onderwijs

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens

De Nederlandse bloembollenconsument; Voorjaarsbloembollen monitor 2008

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Rapportage Ervaringsonderzoek WOT's

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Comfortzorg Heerenveen. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Validatiecriteria voor Huurdersoordeel 2016

Nieuwe schooltijden in het basisonderwijs

Uitkomsten enquête driehoek

Ervaringen met zorg van personen die thuiszorg ontvangen

Gemeente Moerdijk. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 20 juni 2017

Voorbeeldcase RAB RADAR

Cliënttevredenheidsonderzoek De Geheime Tuin

1 Opzet tabellenboek, onderzoeksopzet en respondentkenmerken

Methodologie voor onderzoek in marketing en management. Foeke van der Zee

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Burgerparticipatie in de openbare ruimte. Juni, 2014

Werkbelevingsonderzoek 2013

Wat wil jij dat er echt verandert? onderzoek naar verandering

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Villa Attent BV Nijverdal. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Voor deze enquête bevragen jullie minstens 25 personen

VERTROUWELIJK ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN ONDERZOEK VRIJWILLIGERSWERK EN CIVIL SOCIETY. Onderzoeksverantwoording

Rapport Onderzoek Wateroverlast

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Zorgbureau Endless Almere. Zorg Thuis

Nr Mededeling m.b.t. de enquete integraal hondenbeleid.

Bewonersonderzoek Afval (vijfde meting) In opdracht van de gemeente Amersfoort

Klanttevredenheidsonderzoek. Particulier 2012, Zorg

Cliëntervaringsonderzoek Jeugd (jongeren)

Emancipatie Opinies 2016 (EMOP) Onderzoeksverantwoording

Changing images of older workers part 1

Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee

Parkeeronderzoek De Biezen. Resultaten bewonersenquête

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

De nieuw gevonden parochianen van de Ontmoetingskerk

OBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014

Evaluatie hinder bij wegwerkzaamheden

Check Je Kamer Rapportage 2014

Voorbeeld Performance Monitor

Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Foeke van der Zee

Onderzoek Week van de Energierekening Gfk i.o. Milieu Centraal oktober 2012

Effecten van cliëntondersteuning. Samenvatting van een haalbaarheidsonderzoek naar de meetbaarheid van door de cliënt ervaren effecten

Onderzoeksrapport Economische visie. Inwonerspanel Gooise Meren Spreekt. Onderzoeksperiode: februari/ maart 2017 Referentie: 16013

Weegproject. December 2012 Vragenlijst afgenomen in het LISS panel

box-tial Stuk ter kennisname Onderwerp Voorstel Samenvatting Vervolg Bijlagen meewerkend

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen

[ENQUETE COMMUNICATIE]

BURGERPANEL OIRSCHOT PEILING DE GROENE CORRIDOR

NOORDZEE EN ZEELEVEN. 2-meting Noordzee-campagne. Februari GfK 2015 Noordzee en zeeleven Stichting Greenpeace Februari 2015

Samenwerkende gemeenten West- Brabant: gemeente Moerdijk

Transcriptie:

marintel marktonderzoek& advies Onderzoek naar wateroverlast in Nijmegen 2009 Marintel BV

Onderzoek naar wateroverlast in Nijmegen 2009 Marintel BV Copyright 2009 Marintel BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijk toestemming van Marintel BV. Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van de MOA. Onderzoek naar wateroverlast in Nijmegen In opdracht van de gemeente Nijmegen 2009 Marintel BV 2

Samenvatting Voor u ligt een onderzoeksrapport van Marintel BV, uitgevoerd in opdracht van de gemeente Nijmegen. Het onderzoek geeft inzicht in zowel de aard van de wateroverlast in Nijmegen als de locaties van de overlast. In dit onderzoek zijn laagbouwwoningen in de woongebieden Dukenburg, Lindenholt, Neerbosch Oost en een deel van Hatert betrokken. De desbetreffende 12.825 huishoudens zijn middels schriftelijke vragenlijsten uitgenodigd om deel te nemen aan onderhavig onderzoek. 4330 huishoudens hebben de vragenlijst ingevuld retour gezonden naar het Waterservicepunt. Door de methodiek van schriftelijke vragenlijsten is het mogelijk dat een responsbias optreedt, doordat de huishoudens die daadwerkelijk wateroverlast ervaren zijn oververtegenwoordigd in het onderzoek. In dit onderzoek is de ervaren wateroverlast op meerdere locaties in en om het huis onderzocht, namelijk wateroverlast in de tuin, woning, kelder en de kruipruimte. 24% van de huishoudens van de desbetreffende woongebieden ervaart wateroverlast in de tuin. Wateroverlast in de woning, kelder en kruipruimte wordt door respectievelijk 26%, 26% en 41% van de huishoudens ervaren. Wateroverlast in de tuin bestaat volgens de huishoudens in de desbetreffende woongebieden voornamelijk uit een drassige tuin en een slecht begaanbaar pad. Wateroverlast in de woning bestaat hoofdzakelijk uit vochtige muren en een bedompte lucht in huis. Wateroverlast in de kruipruimte bestaat hoofdzakelijk uit een vochtige bodem en een bedompte lucht. De wateroverlast in de kelder of het souterrain bestaat voornamelijk uit vochtige muren, schimmelplekken en een bedompte lucht. In dit onderzoek zijn tevens de oorzaken voor de wateroverlast voorgelegd aan de desbetreffende huishoudens. De huishoudens wijten de wateroverlast hoofdzakelijk aan een hoog grondwaterpeil en de slechte afvoer van regenwater. Verder komt uit het onderzoek naar voren dat 35% van de huishoudens van de desbetreffende woongebieden een bezoek van het Waterservicepunt op prijs stelt. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 3 3

Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inhoudsopgave... 4 Hoofdstuk 1. Verantwoording... 5 1.1 Inleiding... 5 1.2 Doel van het onderzoek... 5 1.3 Onderzoeksopzet en informatieverzameling... 5 1.4 Verwerking en analyse... 6 1.5 Representativiteit en betrouwbaarheid... 6 1.6 Onderzoeksteam... 8 Hoofdstuk 2. Resultaten... 9 2.1 Inleiding... 9 2.2 Demografische kenmerken... 10 2.3 Wateroverlast in de tuin... 14 2.4 Wateroverlast in de woning... 21 2.5 Wateroverlast in de kruipruimte... 29 2.6 Wateroverlast in de kelder of het souterrain... 39 2.7 Advies van het Water Service Punt... 42 Hoofdstuk 3. Conclusies... 43 3.1 Inleiding... 43 3.2 Bias... 43 3.3 Ervaren wateroverlast... 44 3.4 Aard van de wateroverlast... 45 3.5 Oorzaak van de wateroverlast... 45 3.6 Schematische weergave wateroverlast... 46 Bijlage 1: Vragenlijst... 47 Bijlage 2: Open antwoorden... 51 Bijlage 3: Tabellen... 77 Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 4 4

Hoofdstuk 1. Verantwoording 1.1 Inleiding Dit rapport geeft inzicht in zowel de aard van de wateroverlast in Nijmegen als de locaties van de overlast. In dit onderzoek zijn laagbouwwoningen in de woongebieden Dukenburg, Lindenholt, Neerbosch Oost en een deel van Hatert betrokken. In dit hoofdstuk komen de volgende onderwerpen aan de orde: doelstelling, wetenschappelijke achtergrond, onderzoeksopzet en informatieverzameling, verwerking en analyse, representativiteit en betrouwbaarheid en onderzoeksteam. Hoofdstuk 2 beschrijft de resultaten uit het onderzoek. De kwalitatieve vragen zijn beschrijvend weergegeven. De kwantitatieve vragen zijn in grafieken weergegeven. Spontane opmerkingen en toelichtingen zijn meegenomen in de verwerking van de resultaten. Hoofdstuk 3 beschrijft de conclusies uit dit onderzoek, tevens worden aanbevelingen gedaan. Bijlage 1 bevat de gebruikte vragenlijst. Bijlage 2 bevat alle open antwoorden gegeven door de respondenten. Bijlage 3 bevat de tabellen met frequenties van de kwantitatieve vragen. 1.2 Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in zowel de aard van de wateroverlast in Nijmegen als de locaties van de overlast. In het onderzoek zijn de volgende vragen aan de orde gekomen: 1. In hoeverre hebben de huishoudens in de betreffende woongebieden te maken met wateroverlast? 2. Waaruit bestaat de wateroverlast waarmee de huishoudens in de betreffende woongebieden te maken hebben? 3. Waardoor wordt de wateroverlast waarmee de huishoudens in de betreffende woongebieden te maken hebben volgens deze inwoners veroorzaakt? 4. Hebben de huishoudens in betreffende woongebieden behoefte aan ondersteuning van het Water Service Punt (WSP)? De uitkomsten uit het onderzoek brengen de wateroverlast zoals ervaren door de huishoudens in de betreffende woongebieden beter in kaart. Tevens kan de subjectieve data (beleving van de burgers) gekoppeld worden aan objectieve metingen. Op basis van deze gegevens kan de gemeente Nijmegen een beleidsplan ter aanpak van wateroverlast opstellen. 1.3 Onderzoeksopzet en informatieverzameling Voor het uitvoeren van het veldwerk zijn schriftelijke vragenlijsten verzonden. De vragenlijsten zijn door de gemeente Nijmegen verzonden aan de betreffende huishoudens in de woongebieden waar men wateroverlast kan ervaren. De gemeente Nijmegen heeft de vragenlijst ten bate van het onderzoek naar wateroverlast ontworpen. Marintel heeft de vragenlijst eenmalig van feedback voorzien, waarbij gelet is op de begrijpelijkheid en eenduidigheid van de vraagstelling. Daarnaast is tevens gelet op de wijze waarop de gestelde vragen in de analysefase gekwantificeerd kunnen worden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 5 5

Schriftelijke vragenlijsten Om het doel van 1000 ingevulde schriftelijke vragenlijsten te behalen heeft de gemeente Nijmegen 12.825 vragenlijsten, met een begeleidende uitnodigingsbrief, per post verstuurt. De huishoudens konden de ingevulde vragenlijsten, middels bijgesloten antwoordenveloppe retour zenden naar het Waterservicepunt (WSP). Omdat de respons hoger uitviel dan voorafgaand aan het veldwerk verwacht werd, is het doel van 1000 ingevulde vragenlijsten gedurende het onderzoek bijgesteld naar 4000. Met de gemeente Nijmegen is afgesproken dat alle retour ontvangen vragenlijsten zouden worden ingevoerd. In totaal zijn 4330 vragenlijsten (34%) ingevuld en geretourneerd aan het Waterservicepunt (WSP). Het WSP heeft de geretourneerde vragenlijsten geïnventariseerd, waarna Marintel de vragenlijsten heeft opgehaald en verwerkt. De gemeente Nijmegen heeft op maandag 21 september de verwerkte vragenlijsten zowel in acces als in een excelbestand ontvangen. 1.4 Verwerking en analyse De ingevulde enquêteformulieren zijn gecontroleerd en ingevoerd in de computer. Datacleaning is toegepast om (logische) inconsistenties in de antwoorden van respondenten te achterhalen en - indien mogelijk - te herstellen. Daarna hebben statistische analyses in SPSS plaatsgevonden op basis waarvan frequentietabellen zijn verkregen. De toelichtingen op vragen en de opmerkingen van de huishoudens zijn ingevoerd in de computer en gecheckt. Niet voorgeformuleerde antwoorden zijn gecategoriseerd en de meest genoemde antwoorden en toelichtingen zijn in de resultaten verwerkt. Vervolgens is door middel van extra-analyses gezocht naar achterliggende verbanden en zijn wij in staat gebleken meer informatie bloot te leggen. Marintel is één van de weinige onderzoeksbureaus die deze extra analyses standaard uitvoert. De methodoloog van Marintel is SPSS gecertificeerd. 1.5 Representativiteit en betrouwbaarheid Bij het uitvoeren van een onderzoek waarbij het nemen van steekproeven, meten en interpreteren aan de orde is, heeft men altijd te maken met onzekerheden. Het maakt daarbij niet uit of men een indicatief of een representatief onderzoek uitvoert. De statistiek en de keuze van methodiek trachten deze onzekerheden te minimaliseren waardoor de resultaten uit een onderzoek het beeld van de totale populatie zo dicht mogelijk benaderen. Betrouwbaarheid Elke steekproef geeft afwijkingen ten opzichte van de werkelijkheid. Dat wil zeggen dat een percentage in de onderzoeksresultaten in werkelijkheid (als iedereen ondervraagd zou worden) wellicht lager of hoger zou kunnen uitvallen. Dit heet de nauwkeurigheidsmarge. De netto-respons in dit onderzoek is 4330, waardoor de nauwkeurigheidsmarge 1,4% wordt. Dit betekent dat wanneer 50% van de huishoudens wateroverlast ervaart in de tuin, het percentage in werkelijkheid (als alle huishoudens in de desbetreffende woongebieden hadden gerespondeerd) wellicht op 48,6% of 51,4% zou kunnen uitkomen. Een uitkomst uit een onderzoek is statistisch significant indien de kans dat de gevonden waarde door toeval gevonden zou kunnen worden, kleiner is dan van tevoren vastgesteld. In marktonderzoek wordt de significantiedrempel meestal vastgesteld op p<0.05. Dit betekent dat er een kans is van meer dan 95% dat een bepaalde uitkomst uit een onderzoek waardevol is en niet gebaseerd op toeval. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 6 6

Representativiteit Om inzicht te krijgen in de representativiteit van een onderzoek worden drie factoren onderzocht: 1. De grootte van de steekproef; 2. De wijze waarop de steekproef tot stand is gekomen (steekproeftrekking); 3. De kans op bias (systematisch afwijkingen binnen de steekproef). Ad 1. Grootte van de steekproef Voor dit onderzoek zijn 12.825 inwoners uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Omdat de respons op de schriftelijke vragenlijsten hoger was dan verwacht, is het doel gedurende het onderzoek bijgesteld van 1000 naar 4000 ingevoerde schriftelijke vragenlijsten. Doordat meer huishoudens in de gemeente Nijmegen hun ervaringen met wateroverlast kenbaar hebben gemaakt, wordt een beter beeld gecreëerd van de daadwerkelijk ervaren wateroverlast. De respons en de verdeling van de huishoudens over de verschillende woongebieden is weergegeven in onderstaande tabel. Woongebied Aantal huishoudens benaderd Aantal huishoudens in steekproef Percentage in populatie Percentage in steekproef Responspercentage Aldenhof 750 252 6% 6% 34% De Kamp 1742 519 14% 12% 30% Hatert (incl Hatertseweg) 194 88 2% 2% 45% Lankforst 495 168 4% 4% 34% Malvert 656 232 5% 5% 35% Meijhorst 675 239 5% 6% 35% Neerbosch Oost 1332 421 10% 10% 32% t Acker 1913 501 15% 12% 26% t Broek 1405 468 11% 11% 33% Tolhuis 1110 422 9% 10% 38% Weezenhof 1257 556 10% 13% 44% Zwanenveld 1294 364 10% 8% 28% Kerkenbos 2-0% - - Totaal 12.825 4330 100% 100% 34% In dit onderzoek is het aantal van 4330 huishoudens ruim voldoende om uitspraken te kunnen doen over de behoeften en tevredenheid van alle huishoudens in de desbetreffende woongebieden, waarbij rekening gehouden dient te worden met eerder genoemde nauwkeurigheidsmarge. Ad 2. Steekproeftrekking Alle adressen in de woongebieden van Nijmegen waar men wateroverlast zou kunnen ervaren, zijn door de gemeente Nijmegen benaderd met het verzoek om deel te nemen aan het onderzoek. Tevens zijn alle geretourneerde schriftelijke vragenlijsten ingevoerd. Hierdoor hebben alle huishoudens evenveel kans gekregen om in de steekproef te geraken en is geen selectiebias opgetreden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 7 7

Ad 3. Bias De methodiek van schriftelijke vragenlijsten zou een aanleiding kunnen zijn voor een meetfout (of bias). De kans bestaat dat bijvoorbeeld alleen de burgers die veel wateroverlast ervaren in hun woning en/of tuin meedoen aan het onderzoek. De kans bestaat dat in dit onderzoek inwoners die wateroverlast ervaren oververtegenwoordigd zijn. Omdat op basis van schriftelijke vragenlijsten geen inzicht verkregen kan worden in de reden van non-respons en daarmee samenhangend de bias, dient hiermee terdege rekening te worden gehouden bij het extrapoleren van de resultaten naar de totale populatie van huishoudens in de desbetreffende woongebieden. Voor een indicatie van de omvang van de hier beschreven bias, adviseren wij per woongebied circa 100 telefonische interviews uit te voeren waarin vier vragen uit de schriftelijke vragenlijst, telefonisch voorgelegd worden. Uitkomsten uit een dergelijk onderzoek kunnen gebruikt worden om de omvang van de bias vast te stellen. Het minimum responspercentage dat behaald is in dit onderzoek is 26% ( t Acker en Zwanenveld (28%)). Het maximum responspercentage is 45% (Hatert en Weezenhof (44%)). Het ligt derhalve in de lijn der verwachting dat wateroverlast meer leeft in de woongebieden waar de inwoners meer bereid zijn om mee te werken aan onderhavig onderzoek (Weezenhof en Hatert). Tevens kan men veronderstellen dat wateroverlast in de woongebieden t Acker en Zwanenveld minder problematisch is. Daarnaast is het bij het inzetten van schriftelijke vragenlijsten mogelijk dat burgers die de Nederlandse taal niet of niet voldoende beheersen ondervertegenwoordigd zijn in de steekproef. 1.6 Onderzoeksteam Het onderzoeksteam van Marintel bestond uit een hoofdverantwoordelijke onderzoeksleider en een ondersteunende onderzoeksleider. De aan Marintel geretourneerde vragenlijsten zijn door een team van datatypisten ingevoerd in de computer. Vervolgens heeft de methodoloog van Marintel de data geanalyseerd met behulp van SPSS. Gedurende het onderzoek zijn de leden van het onderzoeksteam intensief begeleid, gecontroleerd en waar nodig bijgestuurd door de onderzoeksleider. De methodoloog van Marintel is SPSS gecertificeerd. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 8 8

Hoofdstuk 2. Resultaten 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de onderzoeksresultaten beschreven die zijn verkregen uit 4330 ingevulde vragenlijsten. De schriftelijke vragenlijsten zijn ingevuld door de huishoudens in 12 woongebieden van de gemeente Nijmegen. Alle huishoudens hebben dezelfde vragenlijst ontvangen. De vragen zijn aan alle huishoudens gesteld, tenzij anders vermeld in de tekst. Bij de methodiek schriftelijke vragenlijsten kan geen controle worden uitgeoefend op het volledig en correct invullen van de vragenlijst. Het aantal huishoudens dat een vraag heeft beantwoord kan daardoor afwijken van het totaal aantal van 4330 huishoudens. In dit hoofdstuk wordt enkel weergegeven hoe de huishoudens de vragen hebben beantwoord, er worden in dit hoofdstuk geen conclusies getrokken op basis van de antwoorden. In dit hoofdstuk zijn de verschillen tussen woongebieden beschreven, indien deze significant zijn. Tevens zijn wanneer significante verschillen gevonden zijn, de grafieken uitgesplitst per woongebied. Wanneer geen significante verschillen zijn gevonden, is dit tevens beschreven in dit hoofdstuk. Er zijn in het geval van het ontbreken van significante verschillen geen grafieken uitgesplitst naar woongebied ontwikkeld. De conclusies en interpretaties zijn opgenomen in hoofdstuk 3. In de beschrijving van de resultaten zijn per vraag alleen de meest relevante uitkomsten beschreven. Het hoofdstuk is op de volgende manier ingedeeld: 2.2 Demografische kenmerken 2.3 Wateroverlast in de tuin 2.4 Wateroverlast in de woning 2.5 Wateroverlast in de kruipruimte 2.6 Wateroverlast in de kelder of het souterrain 2.7 Advies van het Water Service Punt Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV BV 9 9

2.2 Demografische kenmerken 2.2.1 Woonduur op huidig adres Aan alle huishoudens is gevraagd hoe lang men op het huidige adres woont. Deze vraag is door 62 huishoudens niet beantwoord. Gemiddeld woont 55% van deze huishoudens langer dan 15 jaar op het huidige adres. Minimaal 21% (Hatert) van deze huishoudens en maximaal 69% (Malvert) van deze huishoudens woont meer dan 15 jaar op het huidige adres. Hoe lang woont u al op dit adres? Aldenhof (n=250) De Kamp (n=608) Hatert (n=87) Lankforst (n=168) Malvert (n=229) Meijhorst (n=234) Neerbosch Oost (n=413) t Acker (n=492) t Broek (n=462) Tolhuis (n=415) Weezenhof (n=550) Zwanenveld (n=360) Geen antwoord (n=62) Totaal (n=4330) 6% 10% 11% 14% 8% 15% 10% 6% 13% 16% 11% 6% 12% 11% 7% 8% 10% 8% 9% 9% 6% 12% 11% 14% 10% 10% 9% 5% 6% 8% 7% 13% 15% 15% 13% 13% 20% 9% 6% 15% 14% 10% 8% 11% 14% 8% 7% 13% 14% 59% 59% 45% 58% 69% 56% 62% 51% 45% 62% 53% 54% 55% 21% Korter dan 1 jaar 1-3 jaar 3-5 jaar 5-10 jaar 10-15 jaar Langer dan 15 jaar Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Malvert en Tolhuis significant meer huishoudens langer dan 15 jaar op het huidige adres wonen dan in de andere woongebieden. In de woongebieden Hatert en t Broek significant minder huishoudens langer dan 15 jaar op het huidige adres wonen dan in de andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 10 BV 10

2.2.2 Tuinbezit Aan alle huishoudens is gevraagd of zij in het bezit zijn van een tuin. 87 huishoudens hebben deze vraag niet beantwoord. Gemiddeld heeft 95% van deze huishoudens zowel een voor- als een achtertuin. Minimaal 89% (De Kamp) en maximaal 100% (Hatert) van deze huishoudens woont in een woning met zowel een voor- als een achtertuin. Welke situatie is op u van toepassing? Aldenhof (n=416) De Kamp (n=358) Hatert (n=232) Lankforst (n=167) Malvert (n=246) Meijhorst (n=228) Neerbosch Oost (n=545) t Acker (n=488) t Broek (n=606) Tolhuis (n=462) Weezenhof (n=408) Zwanenveld (n=87) Geen antwoord (n=87) Totaal (n=4330) Ik heb zowel een voor als achtertuin Ik heb een voortuin 96% 89% 100% 95% 97% 97% 98% 96% 96% 98% 93% 90% 95% Ik heb geen tuin Ik heb een achtertuin 10% 9% In de woongebieden De Kamp en Zwanenveld hebben significant meer huishoudens alleen een achtertuin dan huishoudens in de andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 11 BV 11

2.2.3 Kruipruimte aanwezig in woning Aan alle 4330 huishoudens is gevraagd of de woning een kruipruimte heeft. Gemiddeld heeft 90% van de huishoudens een woning met kruipruimte. Minimaal 68% (Hatert) en maximaal 96% (Malvert en Zwanenveld) van deze huishoudens woont in een woning met zowel een kruipruimte. 7% van de huishoudens heeft een woning zonder kruipruimte en 3% van de huishoudens weet niet of hun woning een kruipruimte heeft. Heeft uw woning een kruipruimte? Aldenhof (n=252) De Kamp (n=519) Hatert (n=88) Lankforst (n=168) Malvert (n=232) Meijhorst (n=239) Neerbosch Oost (n=421) t Acker (n=501) t Broek (n=468) Tolhuis (n=422) Weezenhof (n=556) Zwanenveld (n=364) Totaal (n=4330) 91% 8% 90% 8% 68% 28% 85% 10% 96% 84% 11% 85% 10% 91% 7% 93% 91% 88% 8% 96% 90% 7% Ja Nee Weet niet Uit de extra analyses komt naar voren dat: Significant minder huishoudens in Hatert een woning met een kruipruimte hebben, dan huishoudens in andere woongebieden. Significant meer huishoudens in de woongebieden Malvert en Zwanenveld een woning met een kruipruimte hebben, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 12 BV 12

2.2.4 Kelder of souterrain aanwezig in woning Aan alle huishoudens is gevraagd of hun woning een kelder of souterrain heeft. 75 huishoudens hebben de vraag niet beantwoord. Gemiddeld 7% van deze huishoudens woont in een woning met een kelder of souterrain. Minimaal 1% ( t Acker) en maximaal 46% (Hatert) van deze huishoudens heeft een woning met een kelder of souterrain. Heeft uw woning een kelder of souterrain? Aldenhof (n=242) De Kamp (n=612) Hatert (n=87) Lankforst (n=165) Malvert (n=228) Meijhorst (n=233) Neerbosch Oost (n=412) t Acker (n=495) t Broek (n=462) Tolhuis (n=415) Weezenhof (n=544) Zwanenveld (n=360) Geen antwoord (n=75) Totaal (n=4330) 96% 6% 94% 46% 6% 94% 98% 13% 87% 27% 73% 99% 98% 7% 93% 5% 95% 98% 7% 93% 54% Ja Nee Uit de extra analyses komt naar voren dat: Significant meer huishoudens in de woongebieden Meijhorst, Neerbosch Oost en Hatert een woning met een kelder of souterrain hebben, dan huishoudens in andere woongebieden. Significant meer huishoudens in de woongebieden Malvert, t Acker, t Broek, Weezenhof en Zwanenveld een woning zonder een kelder of souterrain hebben, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 13 BV 13

2.3 Wateroverlast in de tuin 2.3.1 Ervaren overlast Aan alle 4330 huishoudens is gevraagd of ze wateroverlast hebben in de tuin. Door 48 huishoudens is deze vraag niet beantwoord. Gemiddeld heeft 24% van deze huishoudens wateroverlast in de tuin. Minimaal 9% (De Kamp en Neerbosch Oost) en maximaal 41% (Malvert) van deze huishoudens heeft wateroverlast in de tuin. Heeft u voor, achter of aan de zijkant van uw woning, wel eens wateroverlast in uw tuin? Aldenhof (n=418) De Kamp (n=361) Hatert (n=236) Lankforst (n=165) Malvert (n=247) Meijhorst (n=227) Neerbosch Oost (n=548) t Acker (n=498) t Broek (n=617) Tolhuis (n=465) Weezenhof (n=413) Zwanenveld (n=87) Geen antwoord (n=48) Totaal (n=4330) 15% 18% 67% 6% 8% 12% 16% 15% 91% 76% 73% 20% 21% 59% 12% 15% 73% 6% 92% 12% 16% 14% 22% 73% 62% 8% 15% 77% 13% 8% 10% 22% 65% 91% 14% 76% Ja, vaak Ja, soms Nee Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Zwanenveld, De Kamp en Neerbosch Oost significant minder huishoudens wateroverlast hebben in de tuin dan huishoudens in de andere woongebieden In de woongebieden Malvert, t Broek en Weezenhof significant meer huishoudens wateroverlast hebben in de tuin dan huishoudens in de andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 14 BV 14

Aan alle 1020 huishoudens die wateroverlast hebben in de tuin, is gevraagd hoeveel dagen per jaar deze overlast bestaat. 390 huishoudens hebben deze vraag niet beantwoord. Gemiddeld hebben deze huishoudens 49 dagen per jaar wateroverlast in de tuin. Deze huishoudens hebben minimaal één dag en maximaal 365 dagen per jaar wateroverlast in de tuin. Woongebied N Minimum Maximum Gemiddelde Modus Aldenhof 43 5 (n=8) 300 (n=1) 37 5 (n=8) De Kamp 37 1 (n=1) 365 (n=2) 38 10 (n=6) Hatert 15 2 (n=1) 300 (n=1) 55 3 (n=2) Lankforst 28 3 (n=3) 200 (n=1) 46 5 (n=3) Malvert 43 1 (n=1) 365 (n=3) 80 10 (n=6) Meijhorst 28 2 (n=2) 365 (n=1) 71 20 (n=4) Neerbosch Oost 22 1 (n=1) 150 (n=1) 22 5 (n=4) t Acker 80 2 (n=5) 365 (n=1) 53 10 (n=16) t Broek 119 1 (n=3) 200 (n=3) 34 10 (n=15) Tolhuis 70 2 (n=4) 365 (n=1) 49 30 (n=10) Weezenhof 123 2 (n=1) 365 (n=3) 58 10 (n=18) Zwanenveld 22 1 (n=1) 200 (n=1) 36 10 (n=4) Totaal 630 1 365 49 10 Uit de extra analyses komt naar voren dat: Huishoudens in Malvert significant meer dagen per jaar wateroverlast hebben in de tuin, dan huishoudens in andere woongebieden. Huishoudens in t Broek significant minder dagen per jaar wateroverlast hebben in de tuin, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 15 BV 15

2.3.2 Aard van overlast Aan de 1020 huishoudens die aangeven wateroverlast te hebben in de tuin, is gevraagd waar deze wateroverlast uit bestaat. Tweederde van deze huishoudens ervaart overlast door een drassige tuin. 28% van deze huishoudens geeft aan overlast te ervaren door een slecht begaanbaar pad. Tot slot geeft 10% van deze huishoudens aan dat overlast ontstaat doordat planten en bomen het slecht doen. Waar bestaat deze wateroverlast in uw tuin uit? (N=1020) Drassige tuin 66% Slecht begaanbaar pad 28% Planten en bomen doen het slecht 10% Geen antwoord (n=4) Anders, namelijk 24% 24% van de huishoudens die wateroverlast ervaren in de tuin, geeft aan op een andere manier overlast te ervaren. De meest gegeven antwoorden zijn: De wateroverlast in de tuin bestaat uit de slechte afvoer van het regenwater. De wateroverlast in de tuin bestaat uit veel mosvorming op de tegels. De wateroverlast bestaat uit het water dat lang op de tegels en in de tuin blijft staan. Door huishoudens in de woongebieden Meijhorst en Zwanenveld worden relatief minder anders, namelijk antwoorden gegeven dan in huishoudens in andere woongebieden. Een overzicht van alle open antwoorden is opgenomen in bijlage 2, vraag 4. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 16 BV 16

Gemiddeld heeft 66% van de 1016 huishoudens die wateroverlast in de tuin ervaren, overlast door een drassige tuin. Minimaal 37% (Neerbosch Oost) en maximaal 82% (Weezenhof) van de huishoudens met wateroverlast in de tuin, ervaart overlast door een drassige tuin. Overlast door een drassige tuin Aldenhof (n=81) De Kamp (n=53) Hatert (n=21) Lankforst (n=43) Malvert (n=90) Meijhorst (n=63) Neerbosch Oost (n=35) t Acker (n=134) t Broek (n=179) Tolhuis (n=96) Weezenhof (n=188) Zwanenveld (n=33) Geen antwoord (n=4) Totaal (n=1016) 60% 49% 67% 74% 62% 79% 37% 62% 66% 59% 82% 45% 66% Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Weezenhof en Meijhorst significant meer huishoudens overlast ervaren door een drassige tuin. In de woongebieden Zwanenveld, Neerbosch Oost en De Kamp significant minder huishoudens overlast ervaren door een drassige tuin. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 17 BV 17

Gemiddeld 27% van de 1020 huishoudens die wateroverlast ervaren in de tuin, geeft aan dat de overlast bestaat uit een slecht begaanbaar pad. Minimaal 14% (Hatert) en maximaal 40% (Tolhuis) van de huishoudens met wateroverlast in de tuin, ervaart overlast door een slecht begaanbaar pad. Overlast door een slecht begaanbaar pad Aldenhof (n=81) De Kamp (n=53) Hatert (n=21) Lankforst (n=43) Malvert (n=90) Meijhorst (n=63) Neerbosch Oost (n=35) t Acker (n=134) t Broek (n=179) Tolhuis (n=96) Weezenhof (n=188) Zwanenveld (n=33) Geen antwoord (n=4) Totaal (n=1016) 35% 21% 14% 28% 31% 17% 34% 30% 28% 40% 20% 24% 27% Uit de extra analyses komt naar voren dat significant meer huishoudens in Tolhuis overlast ervaren door een slecht begaanbaar pad. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 18 BV 18

2.3.3 Oorzaak van overlast Aan de 1020 huishoudens die aangeven wateroverlast te hebben in de tuin, is gevraagd wat de oorzaak voor deze wateroverlast is. 73% van deze huishoudens is van mening dat de wateroverlast te wijten is aan de slechte afvoer van het regenwater. De wateroverlast ontstaat volgens 31% van deze 1020 huishoudens door het hoge grondwaterpeil. Tot slot geeft 11% van deze huishoudens aan geen reden te kunnen geven voor de wateroverlast. Regenwater wordt slecht afgevoerd Wat is volgens u de oorzaak van deze wateroverlast? (n=1020) 73% Hoog grondwaterpeil 31% Anders, namelijk 18% Weet niet 11% 18% van de huishoudens geeft andere oorzaken aan voor de wateroverlast. De meest gegeven antwoorden zijn: De wateroverlast wordt veroorzaakt door de kleigrond. De wateroverlast wordt veroorzaakt door de leemlaag De wateroverlast wordt veroorzaakt doordat de tuin lager ligt dan plek van de afvoer. In de woongebieden t Broek en t Acker worden relatief meer anders, namelijk antwoorden gegeven. Een overzicht van alle open antwoorden kunt u vinden in bijlage 2 bij vraag 5. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 19 BV 19

Gemiddeld 31% van 1020 huishoudens met wateroverlast in de tuin, geeft aan dat de overlast wordt veroorzaakt door een hoog grondwaterpeil. Minimaal 18% (Zwanenveld) en maximaal 71% (Hatert) van de huishoudens met wateroverlast in de tuin, is van mening dat de wateroverlast wordt veroorzaakt door een hoog grondwaterpeil. Hoog grondwaterpeil Aldenhof (n=81) De Kamp (n=53) Hatert (n=21) Lankforst (n=44) Malvert (n=91) Meijhorst (n=63) Neerbosch Oost (n=35) t Acker (n=135) t Broek (n=179) Tolhuis (n=97) Weezenhof (n=188) Zwanenveld (n=33) Totaal (n=1020) 20% 17% 39% 26% 30% 23% 25% 32% 33% 40% 18% 31% 71% Uit de extra analyses komt naar voren dat meer huishoudens in Hatert denken dat wateroverlast in de tuin veroorzaakt wordt door een hoog grondwaterpeil, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 20 BV 20

2.4 Wateroverlast in de woning 2.4.1 Ervaren overlast Aan alle huishoudens is gevraagd of er overlast bestaat door vocht in de woning. Gemiddeld heeft 27% van alle huishoudens last van vocht in de woning. Minimaal 16% (Neerbosch Oost) en maximaal 36% (Tolhuis en Weezenhof) van deze huishoudens heeft last van vocht in de woning. Heeft u last van vocht in uw woning? Aldenhof (n=252) De Kamp (n=619) Hatert (n=88) Lankforst (n=168) Malvert (n=232) Meijhorst (n=239) Neerbosch Oost (n=421) t Acker (n=510) t Broek (n=468) Tolhuis (n=422) Weezenhof (n=556) Zwanenveld (n=364) Totaal (n=4330) 15% 17% 67% 6% 10% 83% 8% 17% 75% 19% 14% 67% 19% 16% 66% 17% 17% 67% 6% 10% 84% 12% 12% 11% 78% 13% 75% 20% 16% 64% 20% 16% 64% 11% 13% 76% 13% 14% 73% Ja, vaak Ja, soms Nee Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden De Kamp en Neerbosch Oost significant minder huishoudens wateroverlast ervaren in de woning dan huishoudens in andere woongebieden. In de woongebieden Tolhuis en Weezenhof significant meer huishoudens wateroverlast ervaren in de woning dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 21 BV 21

Aan alle 1160 huishoudens die last hebben van vocht in hun woning, is gevraagd hoeveel dagen per jaar deze overlast bestaat. 503 huishouden hebben deze vraag niet beantwoord. Gemiddeld hebben deze huishoudens 180 dagen per jaar last van vocht in de woning. Deze huishoudens hebben minimaal één dag en maximaal 365 dagen per jaar last van vocht in de woning. Woongebied N Minimum Maximum Gemiddelde Modus Aldenhof 45 5 (n=1) 365 (n=23) 225 365 (n=23) De Kamp 56 2 (n=1) 365 (n=14) 142 365 (n=14) Hatert 19 1 (n=1) 365 (n=2) 102 10 (n=3) Lankforst 25 1 (n=2) 365 (n=11) 214 365 (n=11) Malvert 46 2 (n=1) 365 (n=20) 216 365 (n=20) Meijhorst 35 2 (n=2) 365 (n=14) 192 365 (n=14) Neerbosch Oost 36 2 (n=2) 365 (n=8) 139 365 (n=8) t Acker 54 1 (n=1) 365 (n=20) 180 365 (n=20) t Broek 70 2 (n=2) 365 (n=18) 157 365 (n=18) Tolhuis 103 1 (n=1) 365 (n=30) 184 365 (n=30) Weezenhof 119 1 (n=1) 365 (n=36) 177 365 (n=36) Zwanenveld 49 1 (n=1) 365 (n=20) 209 365 (n=20) Totaal 657 1 365 180 365 Uit de extra analyses komen geen significante verschillen tussen de woongebieden naar voren. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 22 BV 22

2.4.2 Aard van overlast Aan alle 1160 huishoudens die aangegeven hebben overlast te ondervinden door vocht in de woning, is gevraagd waar de overlast uit bestaat. Eén huishouden heeft deze vraag niet beantwoord. De meeste overlast wordt veroorzaakt door schimmelplekken, namelijk 41% van de huishoudens ervaart hier overlast van. Gemiddeld 33% van de huishoudens geeft aan dat de overlast wordt veroorzaakt door vochtige muren, bedompte lucht en een hoge luchtvochtigheid in de ruimte. Waar bestaat deze overlast van vocht in uw woning uit? (n=1160) Schimmelplekken 41% Vochtige muren 34% Bedompte lucht 33% Hoge luchtvochtigheid in de ruimtes 32% Anders, namelijk 22% 22% van de huishoudens die overlast ervaren door vocht in de woning, geeft aan andere overlast te ervaren. De meest gegeven antwoorden zijn: De overlast bestaat uit de rioollucht die in huis hangt. De overlast bestaat uit de vele zilvervisjes en andere insecten in huis. De overlast bestaat uit de vochtige vloeren in huis. De overlast bestaat uit het water dat in de kruipruimte blijft staan. In de woongebieden Tolhuis en Weezenhof worden relatief minder anders, namelijk antwoorden gegeven dan in de andere woongebieden. De open antwoorden zijn opgenomen in bijlage 2, vraag 7. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 23 BV 23

Gemiddeld heeft 34% van de 1160 huishoudens die last hebben van vocht in de woning, last van vochtige muren. Minimaal 18% ( t Broek) en maximaal 45% (Aldenhof) van deze huishoudens ervaart overlast door vochtige muren. Vochtige muren Aldenhof (n=82) De Kamp (n=103) Hatert (n=22) Lankforst (n=56) Malvert (n=80) Meijhorst (n=80) Neerbosch Oost (n=67) t Acker (n=112) t Broek (n=117) Tolhuis (n=151) Weezenhof (N=202) Zwanenveld (n=88) Totaal (n=1160) 18% 22% 45% 35% 36% 43% 35% 39% 43% 32% 36% 36% 34% Uit de extra analyses komt naar voren dat: In t Broek hebben significant minder huishoudens wateroverlast door vochtige muren dan huishoudens in andere woongebieden. In de woongebieden Aldenhof en Neerbosch Oost hebben significant meer huishoudens wateroverlast door vochtige muren dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 24 BV 24

2.4.3 Oorzaak van overlast Aan de 1160 huishoudens die aangegeven hebben overlast te ondervinden door vocht in de woning, is gevraagd wat zij hier de oorzaak van vinden. 31% van deze huishoudens geeft aan dat de oorzaak van het vocht in de woning het hoge waterpeil is. De slechte afvoer van het regenwater en de slechte constructie van de muren wordt door respectievelijk 21% en 16% van deze huishoudens aangegeven als oorzaak van het vocht in de woning. Minder dan 7% van deze huishoudens geeft aan dat de overlast veroorzaakt wordt door slecht sluitende ramen en deuren, de slechte constructie van het dak of de slechte constructie van de vloer. Wat is de oorzaak van het vocht in uw woning? (n=1160) Hoog grondwaterpeil Regenwater wordt slecht afgevoerd Slecht constructie muren Slecht sluitende ramen en deuren Slecht constructie dak Slecht constructie vloer Anders, namelijk 4% 6% 6% 15% 16% 21% 31% Van de huishoudens die aangegeven hebben overlast te ondervinden door vocht in de woning, is 15% van mening dat er een andere oorzaak is voor het vocht in de woning. De meest gegeven antwoorden zijn: De oorzaak van het vocht in de woning is de weinig tot geen ventilatiemogelijkheden. De oorzaak van het vocht in de woning is het enkel glas. De oorzaak van het vocht in de woning is het water in de kruipruimte en fundering. In de woongebieden Hatert, Lankforst en Malvert worden relatief minder anders, namelijk antwoorden gegeven dan in andere woongebieden. De open antwoorden zijn opgenomen in bijlage 2, vraag 8. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 25 BV 25

De slechte constructie van het dak wordt door gemiddeld 6% van de 1160 huishoudens, die last hebben van vocht in de woning, aangemerkt als de oorzaak van de overlast door vocht in de woning. Minimaal 0% (Hatert) en maximaal 13% (Weezenhof) van deze huishoudens is van mening dat een slechte dakconstructie de oorzaak is voor vocht in de woning. Slechte constructie dak Aldenhof (n=82) De Kamp (n=103) Hatert (n=22) Lankforst (n=56) Malvert (n=80) Meijhorst (n=80) Neerbosch Oost (n=67) t Acker (n=112) t Broek (n=117) Tolhuis (n=151) Weezenhof (N=202) Zwanenveld (n=88) Totaal (n=1160) 2% 1% 1% 2% 5% 4% 4% 3% 7% 6% 11% 13% Uit de extra analyses komt naar voren dat in Weezenhof significant meer huishoudens wateroverlast ervaren door een slechte constructie van het dak, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 26 BV 26

Gemiddeld 21% van 1160 huishoudens, die last hebben van vocht in de woning, geeft aan dat de overlast wordt veroorzaakt door de slechte afvoer van het regenwater. Minimaal 6% (Zwanenveld) en maximaal 36% (Hatert en Lankforst) van deze huishoudens is van mening dat regenwater dat slecht wordt afgevoerd vocht in de woning veroorzaakt. Regenwater wordt slecht afgevoerd Aldenhof (n=82) De Kamp (n=103) Hatert (n=22) Lankforst (n=56) Malvert (n=80) Meijhorst (n=80) Neerbosch Oost (n=67) t Acker (n=112) t Broek (n=117) Tolhuis (n=152) Weezenhof (n=202) Zwanenveld (n=88) Totaal (n=1160) 6% 9% 13% 23% 17% 21% 21% 21% 36% 36% 30% 29% 32% Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Lankforst en t Broek significant meer huishoudens wateroverlast ervaren door regenwater dat slecht wordt afgevoerd dan huishoudens in andere woongebieden. In de woongebieden Tolhuis en Zwanenveld ervaren significant minder huishoudens wateroverlast door regenwater dat slecht wordt afgevoerd dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 27 BV 27

Gemiddeld 31% van 1160 huishoudens, die last hebben van vocht in de woning, benoemt het hoge grondwaterpeil als oorzaak van de overlast. Minimaal 11% (Zwanenveld) en maximaal 55% (Hatert) van deze huishoudens is van mening dat een hoog grondwaterpeil vocht in de woning veroorzaakt. Hoog grondwaterpeil Aldenhof (n=82) De Kamp (n=103) Hatert (n=22) Lankforst (n=56) Malvert (n=80) Meijhorst (n=80) Neerbosch Oost (n=67) t Acker (n=112) t Broek (n=117) Tolhuis (n=152) Weezenhof (n=202) Zwanenveld (n=88) Totaal (n=1160) 11% 23% 19% 30% 34% 29% 31% 29% 44% 32% 38% 31% 55% Uit de extra analyses komt naar voren dat minder huishoudens in Zwanenveld wateroverlast ervaren door een hoog grondwaterpeil dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 28 BV 28

2.5 Wateroverlast in de kruipruimte 2.5.1 Ervaren overlast Aan de 3670 huishoudens die hebben aangegeven een woning te hebben met kruipruimte, is gevraagd of de kruipruimte wel eens vochtig is of dat er wel eens water in staat. Gemiddeld 28% van deze huishoudens heeft wel eens water in de kruipruimte. Minimaal 13% (Neerbosch Oost) en maximaal 42% ( t Broek) van deze huishoudens heeft wel eens water in de kruipruimte. Heeft u wel eens water in de kruipruimte of is deze wel eens vochtig? Aldenhof (n=223) De Kamp (n=546) Hatert (n=60) Lankforst (n=131) Malvert (n=209) Meijhorst (n=186) Neerbosch Oost (n=340) t Acker (n=436) t Broek (n=420) Tolhuis (n=355) Weezenhof (n=434) Zwanenveld (n=330) Geen antwoord (n=660) Totaal (n=4330) 16% 10% 9% 13% 19% 22% 9% 16% 14% 10% 25% 12% 14% 26% 13% 16% 15% 13% 18% 16% 17% 17% 86% 80% 87% 83% 68% 74% 66% 62% 70% 68% 14% 72% 58% 59% Ja, vaak Ja, soms Nee Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Neerbosch Oost, De Kamp en Zwanenveld hebben significant minder huishoudens wel eens water in de kruipruimte dan huishoudens in andere woongebieden. In de woongebieden Tolhuis en t Broek hebben significant meer huishoudens wel eens water in de kruipruimte dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 29 BV 29

Aan alle 3670 huishoudens die water of vochtigheid in de kruipruimte ervaren, is gevraagd hoeveel dagen per jaar deze overlast bestaat. 3121 huishoudens hebben deze vraag niet beantwoord. Gemiddeld hebben deze huishoudens 208 dagen per jaar wateroverlast in de kruipruimte, met een minimum van één dag en een maximum van 365 dagen per jaar. Woongebied N Minimum Maximum Gemiddelde Modus Aldenhof 29 1 (n=1) 365 (n=16) 238 365 (n=16) De Kamp 48 1 (n=2) 365 (n=12) 144 365 (n=12) Hatert 8 25 (n=1) 365 (n=1) 168 25 (n=1) Lankforst 12 1 (n=1) 365 (n=4) 189 365 (n=4) Malvert 31 2 (n=1) 365 (n=18) 264 365 (n=18) Meijhorst 35 5 (n=1) 365 (n=21) 264 365 (n=21) Neerbosch Oost 23 2 (n=2) 365 (n=7) 145 365 (n=7) t Acker 67 3 (n=1) 365 (n=31) 215 365 (n=31) t Broek 103 1 (n=1) 365 (n=49) 229 365 (n=49) Tolhuis 85 5 (n=2) 365 (n=36) 209 365 (n=36) Weezenhof 82 2 (n=1) 365 (n=33) 209 365 (n=33) Zwanenveld 26 1 (n=1) 365 (n=6) 132 365 (n=6) Totaal 549 1 365 208 365 Uit de extra analyses komen geen significante verschillen tussen de woongebieden naar voren. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 30 BV 30

2.5.2 Aard van overlast Aan alle 1061 huishoudens die hebben aangegeven overlast te hebben van water of vochtigheid in de kruipruimte, is gevraagd waar de overlast uit bestaat. 49% van deze huishoudens ervaart overlast door de vochtige bodem in de kruipruimte. Ook de bedompte lucht en de hoge luchtvochtigheid worden door een groot deel van deze huishoudens genoemd, namelijk respectievelijk 37% en 27%. Ongeveer 20% van deze huishoudens geeft aan dat overlast bestaat door waterplassen, vochtige muren en geuroverlast. Waar bestaat de overlast in de kruipruimte uit? (n=1061) Vochtige bodem 49% Bedompte lucht 37% Hoge luchtvochtigheid in de ruimtes 27% Waterplassen 20% Vochtige muren Geuroverlast 18% 18% Anders, namelijk 5% Van de huishoudens noemt 5% een andere oorzaak voor de overlast, dan vermeld in bovenstaande grafiek. De meest gegeven antwoorden zijn: De overlast in de kruipruimte wordt veroorzaakt door schimmel. De overlast in de kruipruimte wordt veroorzaakt door verschillende insecten. In de woongebieden De Kamp, Tolhuis en Weezenhof worden relatief meer anders, namelijk antwoorden gegeven, dan in alle andere woongebieden. De open antwoorden zijn opgenomen in bijlage 2, vraag 11. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 31 BV 31

Gemiddeld 18% van de 1061 huishoudens die wateroverlast in de kruipruimte ervaren, geeft aan overlast te hebben door vochtige muren. Minimaal 7% (Malvert) en maximaal 27% (Neerbosch Oost) van deze huishoudens ervaart overlast in de kruipruimte als gevolg van vochtige muren. Vochtige muren Aldenhof (n=75) De Kamp (n=78) Hatert (n=12) Lankforst (n=35) Malvert (n=75) Meijhorst (n=71) Neerbosch Oost (n=44) t Acker (n=131) t Broek (n=179) Tolhuis (n=152) Weezenhof (n=151) Zwanenveld (n=58) Totaal (n=1061) 7% 8% 13% 15% 19% 19% 23% 23% 27% 24% 19% 26% 18% Uit de extra analyses komt naar voren dat: In de woongebieden Neerbosch Oost en Zwanenveld hebben significant meer huishoudens wateroverlast door vochtige muren dan huishoudens in andere woongebieden. In Malvert hebben significant minder huishoudens wateroverlast door vochtige muren dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 32 BV 32

Van de 1061 huishoudens die wateroverlast in de kruipruimte ervaren, geeft gemiddeld 20% van de huishoudens aan last te hebben van waterplassen. Minimaal 3% (Zwanenveld) en maximaal 42% ( t Broek) van deze huishoudens ervaart overlast in de kruipruimte als gevolg van waterplassen. Waterplassen Aldenhof (n=75) De Kamp (n=78) Hatert (n=12) Lankforst (n=35) Malvert (n=75) Meijhorst (n=71) Neerbosch Oost (n=44) t Acker (n=131) t Broek (n=179) Tolhuis (n=152) Weezenhof (n=151) Zwanenveld (n=58) Totaal (n=1061) 5% 3% 16% 10% 8% 20% 13% 21% 12% 18% 20% 28% 42% Uit de extra analyses komt naar voren dat significant meer huishoudens in t Broek overlast ervaren door waterplassen in de kruipruimte, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 33 BV 33

Gemiddeld 27% van de 1061 huishoudens die wateroverlast in de kruipruimte ervaren, geeft aan overlast te ervaren door de hoge luchtvochtigheid in de ruimte. Minimaal 18% (Neerbosch Oost en t Broek) en maximaal 50% (Hatert) van deze huishoudens ervaart overlast in de kruipruimte als gevolg van een hoge luchtvochtigheid. Hoge luchtvochtigheid in de ruimte Aldenhof (n=75) De Kamp (n=78) Hatert (n=12) Lankforst (n=35) Malvert (n=75) Meijhorst (n=71) Neerbosch Oost (n=44) t Acker (n=131) t Broek (n=179) Tolhuis (n=152) Weezenhof (n=151) Zwanenveld (n=58) Totaal (n=1061) 23% 28% 25% 27% 18% 24% 18% 34% 31% 26% 27% 46% 50% Uit de extra analyses komt naar voren dat significant minder huishoudens in t Broek overlast ervaren door hoge luchtvochtigheid in de kruipruimte, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 34 BV 34

2.5.3 Oorzaak van overlast Aan alle 1061 huishoudens die hebben aangegeven overlast te hebben van water of vochtigheid in de kruipruimte, is gevraagd wat de oorzaak is van deze overlast. 44% van de huishoudens geeft als oorzaak van de overlast een hoog grondwaterpeil aan. De slechte afvoer van het regenwater en de slechte ventilatie van de kruipruimte wordt minder vaak als oorzaak gezien, namelijk respectievelijk 25% en 19%. Minder dan 5% van de huishoudens geeft aan dat de oorzaak van de overlast de slechte constructie van de muren en vloer is. Tot slot geeft 37% van de huishoudens aan niet te weten wat de oorzaak is van de overlast door water en vochtigheid in de kruipruimte. Wat is volgens u de oorzaak hiervan? (n=1061) Hoog grondwaterpeil Regenwater wordt slecht afgevoerd Kruipruimte wordt niet geventileerd Slechte constructie muren Slechte constructie vloer Anders, namelijk 3% 2% 5% 19% 25% 44% Weet niet 37% Van de huishoudens is 5% van mening dat de overlast in de kruipruimte een andere oorzaak heeft. De meest gegeven antwoorden zijn: De oorzaak van de wateroverlast in de kruipruimte is de slechte afvoer van water. De oorzaak van de wateroverlast in de kruipruimte is de kleigrond. De oorzaak van de wateroverlast in de kruipruimte is dat er te weinig ventilatiemogelijkheden zijn. In de woongebieden Hatert, Lankforst en Zwanenveld worden minder anders, namelijk antwoorden gegeven dan in alle andere woongebieden. De open antwoorden zijn opgenomen in bijlage 2, vraag 12. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 35 BV 35

Gemiddeld 19% van de 1061 huishoudens die wateroverlast in de kruipruimte ervaren, geeft als oorzaak van de overlast aan dat er niet geventileerd wordt in de kruipruimte. Minimaal 8% (Hatert en t Broek) en maximaal 28% (Zwanenveld) van de huishoudens is van mening dat de overlast in de kruipruimte veroorzaakt wordt door slechte of geen ventilatie. Kruipruimte wordt niet geventileerd Aldenhof (n=74) De Kamp (n=78) Hatert (n=12) Lankforst (n=34) Malvert (n=75) Meijhorst (n=71) Neerbosch Oost (n=44) t Acker (n=132) t Broek (n=179) Tolhuis (n=153) Weezenhof (n=151) Zwanenveld (n=58) Totaal (n=1061) 8% 8% 26% 17% 26% 21% 21% 20% 20% 20% 21% 28% 19% Uit de extra analyses komt naar voren dat significant minder huishoudens in t Broek overlast ervaren doordat de kruipruimte slecht wordt geventileerd, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 36 BV 36

Gemiddeld 25% van de 1061 huishoudens die wateroverlast in de kruipruimte ervaren, geeft als de slechte afvoer van het regenwater aan als oorzaak van de overlast. Minimaal 7% (Neerbosch Oost) en maximaal 50% (Hatert) van de huishoudens is van mening dat de overlast in de kruipruimte veroorzaakt wordt door regenwater dat slecht wordt afgevoerd. Regenwater wordt slecht afgevoerd Aldenhof (n=74) De Kamp (n=78) Hatert (n=12) Lankforst (n=34) Malvert (n=75) Meijhorst (n=71) Neerbosch Oost (n=44) t Acker (n=132) t Broek (n=179) Tolhuis (n=153) Weezenhof (n=151) Zwanenveld (n=58) Totaal (n=1061) 7% 16% 23% 21% 20% 18% 31% 19% 28% 12% 25% 39% 50% Uit extra analyses komt naar voren dat significant meer huishoudens in t Broek overlast ervaren doordat het regenwater slecht wordt afgevoerd, dan huishoudens in andere woongebieden. Onderzoek Onderzoek naar naar wateroverlast in in Nijmegen In opdracht van van de de gemeente gemeente Nijmegen Nijmegen 2009 Marintel 2009 Marintel BV 37 BV 37