SAMENVATTING BELEIDSPLAN 2017-2020 Stichting Viefant 2017 Meelstraat 54 4301 ED Zierikzee info@viefant.nl www.viefant.nl 1
1. Stichting Viefant Inactiviteit bij ouderen leidt tot gezondheidsschade; bij ouderen met dementie zijn de gevolgen nog ernstiger. Beweging kan - onder voorwaarden - helpen en bovendien bijdragen aan het bestrijden van eenzaamheid. Eind 2016 is het initiatief genomen om de Stichting Viefant op te richten. Om in het algemeen aandacht voor het belang van bewegen te vragen, maar bovenal om activiteiten aan te bieden die iets aan de problemen kunnen doen. Er is een onafhankelijk stichtingsbestuur geformeerd en de ANBI-status is in aanvraag. 2. De feiten I: Inactiviteit bij ouderen Inactiviteit bij ouderen heeft naast de algemene gezondheidsrisico s, zoals verhoogde kans op hart- en vaatziekten en kanker, nog specifieke gevolgen voor deze leeftijdscategorie. De kansen op incontinentie, osteoporose en valincidenten worden aanzienlijk vergroot, sociale netwerkcontacten gaan verloren, men komt niet meer de deur uit! Daarnaast is er een verband aangetoond tussen het cognitieve functioneren en de mate van lichamelijke activiteit. Tenslotte wordt de kwaliteit van leven voor ouderen verminderd doordat hun actieradius en daarmee hun sociale netwerk kleiner worden door inactiviteit. 3. De feiten II: Inactiviteit bij ouderen met dementie Bij (beginnende) dementie krijgt 80% van alle ouderen te maken met één of meerdere problemen, variërend van depressie, hallucinaties en wanen, tot verbale en fysieke agressie, agitatie en ontremd gedrag. Maar er is ook sprake van algemene fysieke achteruitgang, verminderde conditie, wijzigend (naar eentonig) eetpratoon. Bij ouderen met een matig tot ver gevorderde vorm van dementie zal meer bewegen angstklachten verminderen. Reeds ontwikkelde programma s hebben aangetoond dat bij mensen met en zonder dementie een verhoogde bewegingsactiviteit leidt tot verbetering van het waak- slaapritme en een verbetering in de kwaliteit van de slaap. Tevens kan een gebrek aan beweging bij dementerenden leiden tot onrustig gedrag overdag. Gebrek aan lichamelijke activiteit zorgt voor een hogere productie van het stresshormoon cortisol. Hierdoor reageren inactieve personen heftiger op stressvolle gebeurtenissen. 4. De feiten III: Eenzaamheid onder ouderen Uit onderzoek van TNS/NIPO is gebleken dat in 2012 900.000 65+ers zich eenzaam voelden. De eenzaamheid neemt met de leeftijd toe; het percentage mensen dat zich emotioneel eenzaam voelt neemt toe vanaf 75 jaar. Van de ouderen tussen de 65 tot 75 jaar voelt 7% zich (zeer) ernstig eenzaam. In de leeftijdscategorie 75 tot 85 jaar is dit bijna 10% en bij 85 plussers voelt bijna 14% zich extreem eenzaam. Eenzaamheid kan ernstige gevolgen hebben, zowel lichamelijk als geestelijk. Het verhoogt de bloeddruk, het stressniveau en het risico op depressie. Van de ouderen in zorginstellingen krijgen 10.000 mensen 2
nooit bezoek. Hoe dat bij zelfstandig wonende ouderen is, is onbekend. Dat geeft te raden 5. Veel gezondheidswinst mogelijk Er kan een bewezen gezondheidswinst optreden als ouderen meer bewegen: zowel preventief als therapeutisch. Daarnaast kan er aanzienlijke winst in zorgkosten bereikt worden en werkdrukverlaging voor de medewerkers. Stichting Viefant heeft het project Het wonder van bewegen op muziek' ontwikkeld om ouderen en zorginstellingen de mogelijkheid om invulling te geven aan de bewegingsnorm voor ouderen. Maar het project doet veel meer - door beweging te combineren met muziek en ontmoeting volgens een methode met veel toegevoegde waarde. Deze methode heet Biodanza (zie bijlage 1). Biodanza bestaat uit zachte harmonische bewegingsoefeningen begeleid door muziek. Bewegen, muziek en positief sociaal contact bevorderen niet alleen het gevoel van levenslust en waardigheid maar doen ook dienst als krachtige hulpbronnen bij het verbeteren van aandacht, concentratie en geheugen. 6. Doelen We bieden samen met een enthousiast team van vrijwilligers een laagdrempelig aanbod van activiteiten in de vorm van minimaal 200 workshops in drie jaar, rekening houdend met de beperkingen en mogelijkheden van de deelnemer(s). Doelen zijn: het versterken van het gevoel van welzijn, welbevinden en eigenwaarden bij de deelnemers en het bevorderen van de fysieke en mentale gezondheid. het vergroten van het sociale netwerk van de deelnemer(s); een leer-/werkomgeving bieden voor welzijns- en zorgstagiaires. het verminderen van de werkdruk binnen instellingen. 7. Resultaten en effecten Deelnemers volgen gedurende 3 tot 6 maanden wekelijks de workshops. Na afloop van deze periode: stellen deelnemers zich makkelijker open voor contact met anderen en vergroten zo hun vermogen te communiceren; worden deelnemers zich meer bewust van zichzelf en voelen zij dat ze er weer toe doen, hun eigenwaarde is vergroot. Ze voelen zich gezonder, blijer, vitaler; kunnen deelnemers hun gedachten opzij zetten en genieten van wat er gebeurt (in het hier en nu); verbetert de motoriek en vindt herstel plaats van een betere en goede manier van bewegen (fysieke conditie); vermindert spanning, stijfheid en stress (mentale conditie); worden eigen mogelijkheden en capaciteiten (her)ontdekt. 3
8. Doelgroep Biodanza is voor iedereen toegankelijk (met of zonder beperkingen) en vraagt geen voorkennis van de aangeboden activiteiten. De lesgroepen worden samengesteld met deelnemers met vergelijkbare kenmerken, bijv. senioren 60+, ouderen met chronische, lichamelijke en/of geestelijke beperkingen (bijv. dementie, Parkinson), ouderen in zorginstellingen, dagbestedingscentra. In totaal gaat het om ruim 55.000 senioren in Zeeland die met dit aanbod bereikt kunnen worden en er baat bij hebben. Daarnaast richten wij ons in de toekomst op aangrenzende gebiede: West Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden. 9. Activiteiten Het voornemen is om na de zomer van 2017 met de workshops te starten: 3 e kwartaal 2017 tot 3 e kwartaal 2018: 80 workshops in 10 maanden = 8 per maand 3 e kwartaal 2018 tot 3 e kwartaal 2019: 100 workshops in 10 maanden = 10 per maand 3 e.kwartaal 2019 tot 3 e kwartaal 2020: 120 workshop in 10 maanden = 12 per maand Daarnaast komen er Biodanza workshops op eenmalige activiteiten: in de week van de ouderen op de Wereld Alzheimer dag op de Wereld Parkinson dag Via activiteiten van de organisatie Vrouwen van nu in Zeeland (ongeveer 20 groepen in Zeeland). Aemstie Alive: een driedaags evenement in Burgh Haamstede waar 1 dag voor de ouderen is ( goud voor oud ) en er honderden ouderen op af komen. Dit is een jaarlijks feest. 10. Werving deelnemers en fondsen Werving van deelnemers, PR voor het werk van de stichting en de werving van fondsen uit meerdere bronnen worden planmatig aangepakt. 4
Bijlage - Biodanza, de methode Biodanza is ontwikkeld door Rolando Toro, een Chileense psycholoog, medisch antropoloog. Hij was naast hoogleraar ook dichter en schilder. In 2001 werd hij voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn werk met Biodanza de laatste 40 jaar. Een Biodanza-workshop start met actieve bewegingen (d.m.v. ritmische muziek) om de deelnemers te activeren en vervolgens keren de mensen (d.m.v. zachte harmonische muziek) meer naar binnen, meer in verbinding met zichzelf om zo harmonie en welzijn te creëren. De workshop gaat van actie naar rust en op het einde weer licht activerend. Mensen komen uit hun hoofd en in hun lijf. Op de klanken van de muziek brengt de deelnemer naar buiten wat binnen in hem/haar leeft. Hier ligt een belangrijk verschil met andere vormen van bewegen voor ouderen. Tijdens een Biodanza workshop ontstaan momenten waarop de deelnemer helemaal in het moment zit, niet meer geremd wordt door allerlei dingen die zich in zijn hoofd kunnen afspelen, en bij zijn diepere gevoel komt. Het gaat bij Biodanza niet om het leren van mooie (dans)passen of mooie bewegingen. Bij Biodanza laat je je raken door de muziek en zet je dit gevoel daarna om in een beweging, in jouw dans. Je voelt en brengt naar buiten wat er binnenin je leeft. Het gaat om voelen, ervaren, genieten en volledig in het hier en nu zijn. Je komt in contact met jezelf, met de ander en de groep. Muziek zet de deelnemers in beweging, ieder op zijn/haar eigen manier en met zijn/haar eigen mogelijkheden, er is geen goed of fout, er is wel plezier en welbevinden. Een toegevoegde waarde van Biodanza is het leggen van contacten, vanuit de groep, en het daardoor kunnen vergroten van het eigen sociale netwerk. Door zowel oefeningen alleen te doen, als in tweetallen of met de hele groep wordt de onderlinge communicatie bevorderd. Iedereen wil ertoe doen en wil gezien worden. Door de veilige omgeving van een Biodanza-workshop kan de deelnemer dit ervaren. Biodanza betekent letterlijk: het leven dansen. Een wetenschappelijke onderbouwing is op aanvraag beschikbaar. 5