Eenzaamheid bij ouderen Brede conferentie Transformatie 6 maart Rianne van der Meer, klinisch geriater Groene Hart Ziekenhuis

Transcriptie

1 Eenzaamheid bij ouderen Brede conferentie Transformatie 6 maart 2018 Rianne van der Meer, klinisch geriater Groene Hart Ziekenhuis

2 Eenzaamheid bij ouderen Casus Ouderen en eenzaamheid Eenzaamheid herkennen Casus vervolg Geen eenzaamheid Gezond oud worden! Rol van de maatschappij 2

3 Casus 83-jarige vrouw Bekend met: geheugenklachten, depressies, hartfalen, longemfyseem, ziet erg slecht Heeft een vriend, LAT-relatie, woont in DL. Als vriend er is gaat het goed, gaan samen op pad, redden zich goed. Als vriend er niet is, dan trekt patiënte zich terug, ligt de hele dag in bed, zegt: het hoeft zo niet meer, eet slecht, verzorgt zich slecht Wil niet naar activiteiten in het buurthuis, dat is niet leuk. Patiënte is snel buiten adem, moet vaak plassen en is dan incontinent. Loopt instabiel, maar wil zeker geen rollator gebruiken! Mantelzorgers overbelast Gaat zo niet meer wat nu? 3

4 Wat zien we in deze casus? Factoren die mede aanleiding kunnen geven tot eenzaamheid: Achteruitgang zintuigen Neiging tot depressie Geheugenachteruitgang Medische klachten: Plaspillen bij hartfalen Schaamte om incontinentie voor urine Mobiliteit achteruitgang Sociaal: Met periodes alleen gezien LAT-relatie 4

5 5

6 Ouderen en eenzaamheid Gem. levensverwachting in 150 jaar van jaar In 2020: 25% wereldbevolking > 60 jaar Nu: 2,5 miljoen 65-plussers 4,5 miljoen in 2040

7 Aantal personen ouder dan 65 en ouder dan 75 jaar in Midden-Holland in 2001, 2015 en 2030 Leeftijdsklasse %

8 Ouderen en eenzaamheid Definitie eenzaamheid Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Getallen > 1 miljoen Nederlanders sterk eenzaam 1 op 3 NL matig eenzaam Komt vaker voor bij mensen > 75 jaar! 8

9 CBS, 2015; paper eenzaamheid in Nederland 9

10 Eenzaamheid herkennen bij ouderen I. Psychisch - Geheugenproblemen en dementie - Depressie III. Sociaal Sociaal netwerk Overlijden Hobbies II. Lichamelijk Lichamelijke ziekten Bijwerkingen medicatie IV. Functioneel Stoornissen in gehoor/visus Mobiliteitsachteruitgang 10

11 frequentie (% patiënten) I.a. Eenzaamheid en dementie 80 Agitatie Depressie Terugtrekken Suïcidale gedachten Dag/nacht ritme Paranoïdie Angst Beschuldigend Prikkelbaar Doelloos rondlopen Hallucinaties Agressie Stemmingsverandering Sociaal onaangepast Wanen Seksueel ontremd maanden voor diagnose maanden na diagnose 0 Diagnose: (Alzheimer) dementie

12 I.a. Eenzaamheid en dementie Tekenen van dementie in relatie tot eenzaamheid Apathie Schaamte voor geheugenachteruitgang Niet meer mee kunnen komen met eigen activiteiten Terugtrekgedrag Angst voor nieuwe dingen Wat kun je doen: Diagnostiek dementie: indicatie en adviezen Structuur bieden! Dagactiviteiten voor dementie of zonder indicatie In de thuissituatie: thuiszorg, verpleeghuiszorg thuis, vrijwilligers gemeente 12

13 I.b. Eenzaamheid en depressie 2 hoofdkenmerken: terneergeslagen stemming of verlies van algemene interesse of tevredenheid Minimaal minor 5 kenmerken: Sombere stemming Minder plezier en interesse Gewichtstoename of verlies Meer of minder slapen dan normaal Onrust of geremd gedrag Vermoeidheid of verlies van energie Gevoelens van waardeloosheid en schuldgevoelens Minder goed nadenken/concentreren of besluiteloosheid Terugkerende gedachten aan de dood 13

14 I.b. Depressie en oudere leeftijd Oudere leeftijd: Moeilijker te herkennen Klachten kunnen ook passen bij bv: Rouwreactie Levensfaseproblematiek Verlies van sociale contacten Lichamelijke klachten Vaker uiting ook door lichamelijke klachten! Wat kun je doen? Onderzoek naar depressie; oorzaken aanpakken Behandeling: activeren, evt medicatie 14

15 II. Eenzaamheid en lichamelijk domein Door medische klachten niet meer uit huis komen Wat kan er worden geoptimaliseerd? Conditie verbeteren Ziekten behandelen Slaap herstellen Voeding en energie Kan medicatie worden aangepast? Bv duizeligheid Bv vaak plassen Kun je hulpmiddelen toepassen: Bv incontinentiemateriaal Hulpmiddelen voor mobiliteit 15

16 III. Eenzaamheid en sociale domein Kan het sociale netwerk worden vergroot? Activiteiten in de buurt Hulp inschakelen aan huis: vrijwilliger, zorg etc Levensfaseproblematiek: Wat kun je nog wel ipv wat kun je niet meer? Op zoek naar nieuwe hobbies 16

17 IV. Eenzaamheid en functionele domein Minder goed gezichtsvermogen / gehoor: Zijn er hulpmiddelen? Bij visus: evt doorverwijzing naar centrum voor slechte visus Passende activiteiten zoeken Mobiliteit achteruitgang Stok, rollator, aangepaste fiets ed Toch stimuleren te bewegen! Oudere als rolmodel 17

18 Casus vervolg Opname geriatrie voor oa doorbreken vicieuze circel: Geniet van aandacht, gaat naar activiteiten op de afdeling Eet goed, komt uit bed, heeft baat bij de structuur Voorstel verzorgingstehuis Afgewezen ivm vriend kan dan niet blijven daar Mogelijkheden worden bekeken of vriend definitief in NL wil komen wonen Via gemeente: vrijwilligers ingeschakeld, thuiszorg, overweeg verpleeghuiszorg aan huis 18

19 Tegen eenzaamheid: Gezond oud worden! Blue zones 19

20 Gemeenschappelijke kenmerken 1. Ikigai, plan de vida: reden van bestaan 2. Natuurlijke beweging 2. Rustmomenten 4. Hara Hachi Bu: eet niet meer dan 80% 5. Plantaardig dieet 6. Wijn 7. Geloof 8. Geliefden 9. Juiste omgeving 20

21 Positieve gezondheid: Machteld Huber 6 aspecten van belang: Lichaamsfuncties Mentale functies en beleving Spiritueel/existentiële dimensie Kwaliteit van leven Sociaal maatschappelijke participatie Dagelijks functioneren 21

22 Rol van de maatschappij: Stigma rondom oud worden! Van Oud is niet hip Rollator Aangepaste fiets Kan minder deelnemen aan maatschappij Naar: Oud is hip Coole rollators Doel in het leven Positief imago rondom oud worden! 22

23 Zoek de verbinding!