VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD OP DONDERDAG 9 JULI 2009 OM 18.30 UUR AGENDA blz. Opening 1. Verslag van de raadsvergadering van 11 juni 2009 137 2. Benoeming leden Raad van Toezicht en statutenwijziging Orchidee 137 Scholengroep 3. Jaarstukken 2008 138 4. Rapport rekenkamercommissie over slepende dossiers bij de afdeling werk en inkomen 143 5. Kaderstelling beleid speelautomatenvoorziening 146 6. Milieueffectrapport en voorontwerpbestemmingsplan oostelijke randweg 170 7. Naar een herkenbare categorie-indeling van wegen 177 8. Fietsplan 2009 Ga toch fietsen 181 9. Parkeerdek Varkensweide 184 10. Evaluatie deelnamesubsidie en tarieven sportaccommodaties 188 11. Economische visie en actieplan 192 12. Diverse aangelegenheden 196 12.1 Stedenbouwkundige visie centrumgebied Wehl 12.2 Voorbereidingsbesluit Woongebied Wijnbergen Het Oosten Torontostraat Wijnbergseweg 12.3 Nieuw Re-integratieverordening 12.4 Eerste financiële monitor 2009 12.5 Overeenkomsten met Sportcentrum Rozengaarde bv 12.6 Deregulering Algemene plaatselijke verordening 13. Ingekomen brieven 197 135
136
VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD OP DONDERDAG 9 JULI 2009 OM 18.30 UUR AANWEZIG: CDA PvdA VVD GroenLinks : M.W.M. Thus, mw. E.O. Berens-van der Pol, B.H.M. Ernst, mw. J. Grootjans-Doornbos, V.B.H.M. Heuthorst, P.J.M. Kiwitz, H. Laan, L.T.M. Steintjes : P.J. Koning (vanaf 18.48 u), A.D. Boland (vanaf 21.00 u), drs. D. Bos, R.G.W. Isselman, E.M. Koestal, mw. M-L. Moonen, mw. J.H.A. Putman, Th.H.J. Röttger : A.J. Verhoeven, mr. F.A. Feller, J.A. Middelkoop, mr. H.M. Mourik, C.F.P.M. van Pul, J.E.L. de Rechteren van Hemert : drs. F.M. van Doesum, R.A. van Dillen, mw. B.B.M. Ebben, D.C. Kuipers, F.H.T. Langeveld D66 : H.L.G. Moïze de Chateleux, R.P.J. Blom (vanaf 19.55 u) ChristenUnie-SGP DSD Voorzitter Griffier Afwezig Wethouders Verslag : ir. A.C. Heij : mw. M. Duijn-Visser : drs. H.J. Kaiser : mr. A.C. van der Haar : geen : drs. P.C. Drenth, mr. O.E.T. van Dijk, mr. W. Kuiper, mw. drs. L.W.C.M. van der Meijs-van de Laar : J.F.M. Hagendoorn De VOORZITTER opent de vergadering en deelt mee dat bericht van verhindering is ontvangen van de heer Boland en dat de heer Blom later komt. Hij wijst op een wijziging in de agenda. In de schriftelijke toegezonden stukken is bij agendapunt 5 nog het oude dictum opgenomen over het Lyceumkwartier. Dat vervalt. Daarvoor in de plaats komt de nota Kaderstelling beleid speelautomatenvoorziening. 1. VERSLAG VAN DE RAADSVERGADERING VAN 11 JUNI 2009 Deze wordt zonder op- of aanmerkingen vastgesteld. 2. BENOEMING LEDEN RAAD VAN TOEZICHT EN STATUTENWIJZIGING ORCHIDEE SCHOLENGROEP De VOORZITTER benoemt tot leden van het stembureau de heren Bos en Middelkoop. De heer BOS deelt mee dat na het tellen van de stemmen op de heer J. Schuit 26 137
stemmen zijn uitgebracht en op de heer L. Kamps eveneens 26 stemmen. De VOORZITTER constateert dat de heren Schuit en Kamps met algemene stemmen van de raad zijn benoemd. Hij wenst hen namens de raad van harte geluk met hun benoeming. Voorts stelt hij vast dat de raad met algemene stemmen akkoord gaat met de nieuwe statuten. 3. JAARSTUKKEN 2008 De heer KUIPERS opent het debat met de constatering dat zoals gebruikelijk de jaarstukken aan de raad worden gepresenteerd met het voordelig uitkomen van de cijfers van de bedrijfsvoering met ruim 2,5 miljoen. Dit is door het opleuken van de cijfers met niet gebruikte gelden over het jaar 2008 gelukt en door ze te boeken ten gunste van de algemene reserves. Door de financieel-economische crisis boeken ze echter toch een nadelig resultaat van 3,7 miljoen. In dit licht kan je de titel van de nota van deze coalitie over de bestuursperiode 2006-2010 belofte maakt schuld nu al letterlijk nemen. Wat gaat de gemeente Doetinchem doen om de schuld niet groter te maken? De accountant waarschuwt hiervoor in zijn rapport van bevindingen. Gaf de accountant bij de stukken over 2007 nog aan dat de situatie zorgelijk blijft, bij deze cijfers geeft de accountant het volgende: de financiële positie van de gemeente Doetinchem maakt duidelijk dat uw gemeente de ontwikkeling van de financiën scherp in beeld moet houden. Het antwoord van het college op deze opmerking is een integraal systeem van risicomanagement kent de gemeente Doetinchem niet. Kijken we in deze jaarstukken naar paragraaf 2 Weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin de gemeente in staat is financiële tegenslagen het hoofd te bieden. Een voor de raadsleden duidelijke paragraaf. Het is echter wel een blunder als je hierin een vergissing maakt van 684 miljoen. Dat krijg je als je duizenden voor miljoenen telt op pagina 99. Onze weerstandscapaciteit is slechts 61 miljoen in plaats van 745 miljoen. Het geeft voor de fractie van GroenLinks duidelijk aan dat het college niet kijkt naar de cijfers op korte termijn, laat staan in de toekomst. Zoals ze bij de trendnota al hebben aangegeven, is het juist nu tijd om duidelijk te maken welke projecten en in welke fase je ze nog gaat uitvoeren en hoeveel personeel je hier minimaal voor nodig hebt. Tegenvallende inkomsten door achterblijvende grondverkoop en stijgende uitgaven door toename van de bijstandsuitkeringen moeten ook onze gemeente aan het denken zetten. Minder woningen betekent ook minder inwoners en dat leidt tot een lagere algemene rijksuitkering, omdat die gekoppeld is aan het inwoneraantal. Er zijn al gemeentes die het mes zetten in hun personeelsbestand en een selectieve vacaturestop hebben afgekondigd. Tot nu toe geven de acties en maatregelen van dit college de fractie van GroenLinks steeds de indruk dat er meer personeel voor nodig is om deze crisis het hoofd te bieden. Naar hun mening moet de bedrijfsvoering ook meegenomen worden door de door het college ingestelde taskforce. Alles nalezend geeft dit stuk hem de indruk dat de portefeuillehouder idealen nastreeft die hij niet kan behalen, zoals in de roman Het fregatschip Johanna Maria van Arthur van Schendel. In deze roman zit evenals in deze jaarstukken een combinatie van het grote verlangen en de concrete alledaagse details. Het fregat draagt op de scheg de zinspreuk Nil Desperandum. Daarom eindigt hij zijn betoog met de uitspraak: wanhoopt niet, burgers van Doetinchem; volgend jaar maart zijn de verkiezingen voor dit huis; dan kunt u laten zien wat u denkt van deze coalitie. Voor de fractie van GroenLinks is het wel duidelijk. Mevrouw DUIJN laat een ander geluid horen. Over de jaarrekening 2008 c.a. heeft de DSD-fractie geen opmerkingen meer. De cijfers zijn zoals ze zijn. Concrete vragen zijn opgelost en op de vraag over het onderwijsachterstandsbeleid heeft ze inmiddels antwoord gekregen. Ze is blij dat er na een beleidsarme periode nieuwe ideeën en plannen zijn voor een strengere en sterkere aanpak op het gebied van 138
onderwijsachterstandsbeleid. Wel wil ze ingaan op het rapport van de accountant. Het college en indirect de raad krijgen complimenten voor de reeds doorgevoerde verbeteringen zoals de rechtmatigheid. Maar het blijven kritiekpunten. Het college heeft daar een reactie op gegeven. De DSD-fractie is enigszins teleurgesteld over de kracht van de reactie. Hij is een beetje vlak, straalt te weinig kracht uit. Misschien komt het door de snelheid waarmee het college de reactie heeft geschreven, maar dat mag geen reden zijn. Er zijn twee maanden verstreken nadat het rapport was uitgekomen. Ze ziet niet voldoende aanpak in de reactie van het college ten aanzien van de weerstandspositie, het weerstandsvermogen en het risicomanagement. Ze vraagt waarom ze eigenlijk geen integraal risicomanagement hebben. Ze kan zich niet herinneren dat ze er ooit over gesproken hebben op die manier. Ze leest het nu in de reactie en ze zou graag van het college horen waarom ze dat niet hebben. De heer MOÏZE DE CHATELEUX heeft er waardering voor dat het weer gelukt is een verklaring van getrouwheid en rechtmatigheid te krijgen. Het valt de fractie van D66 echter wel op dat ondanks dat de gemeenteraad op voorspraak van het college heeft besloten om werken te activeren waardoor er op dit moment een grote reserve is, dit wel tot gevolg heeft dat de volgende colleges zitten met de financiële lasten van de beleidsvoornemens van deze periode en de stand van de algemene reserve ook nu nog onder het gewenste weerstandsvermogen duikt. Wanneer je dit in samenhang met de teruglopende grondexploitatie bekijkt, stemt dat de fractie van D66 niet vrolijk. Temeer waar er nogal laconiek wordt omgesprongen met eventueel vrijkomende gelden van de NUON. Zij hebben grote vraagtekens bij de hoogte van het geld dat rentedragend wordt weggezet. Het is niet zonder reden dat zij bij hun voorstellen altijd op zoek zijn naar synergie waardoor kans op een win-winsituatie ontstaat tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. Wat ze doen, doen ze voor de burger en met het geld van de burger. In dit kader past ook hun reserve tegen de aanleg van de oostelijke randweg die blijkens het feit dat de gemeente zonder enige problemen de Kennedylaan een aantal weken afsluit en tegelijkertijd ook in alle hoeken van de gemeente aan het werk is, niet noodzakelijk is om de verkeerscongestie aan de westkant op te lossen. Verder moet hem nog iets van het hart over het ingevoerde bestuursinstrument dashboard. De fractie van D66 heeft geconstateerd dat doelstellingen en verwachtingspatronen in het dashboard tussentijds worden aangepast. Hierdoor blijven de kleuren weliswaar mooi groen, maar het zegt weinig meer over de daadwerkelijke voortgang en op die manier heeft dit instrument toch aan waarde verloren. Een goed voorbeeld hiervan is Wijnbergen. Zowel in tijd als in geld worden er voortdurend zaken aangepast, waarbij het lijkt of alles op rolletjes gaat. Van de oorspronkelijke doelstelling is echter weinig meer overeind. Over de jaarstukken 2008 is de fractie van D66 voor het grootste deel qua leesbaarheid zeer te spreken. Over de beruchte kleine lettertjes hebben ze al met elkaar gesproken. Als de raad dit daadwerkelijk als beleidsinstrument zou zien, kan dit ook als zodanig gebruikt worden. Inhoudelijk is dit het gevolg van door de raad geïnitieerde en gesanctioneerde voorstellen waarover de fractie van D66 vaak kritisch en niet altijd positief heeft gestemd toen deze voorstellen aan de orde waren. Gezien het feit dat de uitgifte van grond niet zo voorspoedig verloopt, lijkt het hun verstandig om meer reserve in te bouwen dan nu het geval is. Als ze zien dat bijvoorbeeld bij de Veemarkt er nog geen enkele verkoop definitief is gerealiseerd, lijkt hem dat meer op zijn plaats. Gezien het tijdsbestek dat kennelijk nodig is om het voorstel van de parkeergarage te onderbouwen, doet het hem verdriet te moeten constateren dat de fractie van D66 het met hun scepsis bij het voorstel gelijk had. Ten eerste vonden ze het niet goed onderbouwd. Dit blijkt te kloppen, want het is tot op heden nog steeds niet gelukt om het goed te bouwen en in gebruik te krijgen. Ten tweede vonden zij het weggegooid geld voor zo n korte periode. Aangezien de parkeergarages zij het bij sommige met vertraging op gang dreigen te komen, is binnenkort de voorgestelde periode over zijn uiterste houdbaarheid heen en is ook hier weer een paar ton over 139
de balk gegooid. De heer ERNST feliciteert het college en de medewerkers met de stappen vooruit die gemaakt zijn op het gebied van de bedrijfsvoering. De accountant adviseert in zijn rapport van bevindingen om zijn bevindingen en aanbevelingen in een gemeentebreed plan van aanpak vast te leggen waarin de door te voeren maatregelen worden gekoppeld aan een verantwoordelijke functionaris, cq vakafdeling en in een tijdspad worden uitgezet. Dus zwart gemaakt. Aan de hand van een dergelijk plan kunnen ze als raadsleden de voortgang en de verbetering van de bedrijfsvoering monitoren. Het college geeft in zijn reactie op het rapport van bevindingen al aan dat het altijd beter kan. Ook worden er al enkele punten aangehaald die in een volgend jaarverslag verbeterd zullen zijn. Bijvoorbeeld de paragraaf weerstandsvermogen wordt nu op de schop genomen. Ook wordt aangegeven dat dit alles wordt opgenomen in een actieplan. De CDA-fractie ziet reikhalzend uit naar het geactualiseerde controlplan en gaat er wel vanuit dat al de adviezen en verbeterpunten van de accountant in een tijdspad worden uitgezet. In de commissie hebben ze reeds aangegeven dat ze het onverstandig vinden om de reserve Wet werk en bijstand aan te vullen met 500.000 ten laste van de algemene reserve. Reeds eerder in vorige vergaderingen waren ze al tegen het creëren van aparte potjes. Ze kunnen de ontwikkeling beter volgen als nieuwe en aanvullende reserves apart aan de raad ter besluitvorming worden voorgelegd. Ook hebben ze nog steeds moeite met enkele boekwaarden van grondexploitatieprojecten die ten laste van het krediet strategische aankopen worden gebracht. Hoewel ze weten dat het een technisch verhaal is, zijn voor hen strategische aankopen het aankopen van gronden en of opstallen zonder dat daar reeds concrete plannen onder liggen, maar waarmee de gemeente verwacht in de toekomst substantiële voordelen te kunnen behalen. Het lijkt hun niet dat boekwaarden van grondexploitatieprojecten, oude aankopen, hieronder vallen. Ze zijn blij dat in de commissie is toegezegd dat voortaan elk jaar strategische aankopen voor de raad inzichtelijk worden gemaakt en aankopen geboekt worden waar ze thuis horen. In deze jaarstukken heeft het college verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid en de ermee verbonden financiën. De CDA-fractie is met uitzondering van de reeds eerder genoemde punten tevreden over de rekening en verantwoording door het college en ze verlenen het college hiervoor dan ook decharge. De boeken over het begrotingsjaar 2008 kunnen wat de CDA-fractie betreft letterlijk en figuurlijk gesloten worden. De heer HEIJ laat weten dat de fractie van de ChristenUnie-SGP akkoord gaat met de jaarstukken 2008 en het bijgaande collegevoorstel. Het is duidelijk dat ze in deze tijd heel scherp zullen moeten blijven op de ontwikkelingen. Ze hebben daar uitgebreid met het college over gesproken bij de behandeling van de trendnota. Ze verwachten van het college een informatievoorziening die daar ook bij hoort. Ook al heb je geen alomvattend risicomanagementsysteem, je hebt gewoon gezond verstand en iedereen kan van zijn eigen werk en het werk van een collega de risico s inschatten en dat verwacht de fractie van de ChristenUnie-SGP ook van het college. Wat de stukken zelf betreft weet hij nog dat hij zeven jaar geleden begon. De stukken waren gedrukt op geel papier en er stonden veel getallen en cijfers in. Het was een dikke bundel met een elastiek er omheen. Bij alle getallen die erin stonden vroeg je je af waarom dat zo hoog of zo laag was. Het beleid is toen ingezet om een helder verslag te krijgen dat het beleid beschrijft en de consequenties wat betreft de financiën. Zo gaan inhoud en financiën samen. Wat zijn fractie betreft hebben ze dat doel nu bereikt. Hij is heel blij met deze jaarstukken die ze terecht buiten Doetinchem kunnen laten zien. De heer MIDDELKOOP geeft te kennen dat de VVD-fractie uitermate te spreken is over de leesbaarheid en de bruikbaarheid van de jaarstukken 2008. In de commissie bestuurlijke zaken en financiën, 14 dagen geleden, zijn door alle fracties vele vragen 140
gesteld over diverse onderwerpen van de jaarrekening. Op alle vragen is ook door de VVD-fractie een prima antwoord van het college ontvangen. Ze kunnen dan ook akkoord gaan met de jaarstukken genoemd onder A, B, C en D. Wat D betreft, de grondexploitatie, moeten ze toch de vinger aan de pols houden. De woningbouw stagneert. Er zal in volgende jaren een bijstelling moeten plaatsvinden van de kosten van het bouwrijp maken van de gronden. En dat leidt alleen maar tot een hogere rente. Hij roept het college op een vinger aan de pols te houden. Hij vervolgt met een opmerking die terzijde hiermee te maken heeft. Het is helaas zo dat de inwoners in het algemeen weinig belangstelling hebben voor de gemeentelijke politiek en toch is het belangrijk dat de inwoners er kennis van nemen. De schakel die er tussen zit is de plaatselijke en regionale pers. Als hij dan moet constateren dat de persvertegenwoordigers bij de commissievergadering bestuurlijke zaken en financiën van 14 dagen geleden, waar toch belangrijke zaken zoals de jaarrekening werden besproken, niet aanwezig zijn dan is dat volgens hem niet goed. Juist het reilen en zeilen van onze gemeente moet vele burgers interesseren. Maar als daar de schakel, de pers, ontbreekt dat wordt die burger niet geïnformeerd over wat ze hier allemaal doen. De heer KOESTAL spreekt namens de PvdA-fractie de waardering uit over de jaarstukken 2008. Er ligt een verslag dat een overzichtelijke weergave is van wat ze als gemeente hebben gedaan in 2008 en wat ze niet hebben gedaan. Dat is ook nog zeer leesbaar en informatief. Een positieve conclusie mogen ze trekken uit het gegeven dat de bedrijfsvoering van het ambtelijk apparaat is verbeterd. Het verdient hiervoor hun complimenten. Hun algemene conclusie is dat het jaar 2008 succesvol is geweest. Van 2008 wandelen ze 2009 in met een stevige wind van de kredietcrisis die intussen het karakter heeft gekregen van een economische crisis. Het versterken van de sociale samenhang, de economische motor van Doetinchem en de vele nieuwbouwprojecten zijn kernactiviteiten geweest in 2008 en zullen dat ook zijn in 2009. De PvdA-fractie kan daarom instemmen met het voorliggend raadsvoorstel dat de voortgang van deze activiteiten mogelijk maakt. Wethouder KUIPER dankt namens het college voor de vrij brede positieve reacties over de manier van presentatie en de onderbouwing van de cijfers en de manier waarop ze de raad grafisch en op andere wijzen hebben geïnformeerd in de vorm van het omvangrijke pakket aan jaarstukken. Hij zal de complimenten doorgeven aan de ambtelijke organisatie en ook de accountant trekt terecht de conclusie dat ze op dat punt stappen hebben gezet in de gewenste goede richting. Er is door de fracties heel divers gereageerd op de beoordeling van de resultaten van de jaarrekening. De fractie van GroenLinks heeft het idee dat het college onvoldoende meerjarig stuurt op risico s die ze lopen en gaan lopen. Ze trekken in feite de conclusie dat ze in deze tijd al veel meer zouden moeten gaan bezuinigen in ieder geval op het personeel dan ze gewend zijn. Er zijn gemeentes die tegen de achtergrond van de actuele recessie al met bezuinigen zijn begonnen. Het college heeft in het kader van de trendnota gekozen voor een mixmodel waarbij ze aan de ene kant als overheid ook blijven investeren in projecten die op dit moment goed zijn voor de samenleving. Dat is een bewuste keuze geweest van de gemeenteraad en dat in combinatie met een restrictief en financieel beleid gericht op bezuinigingen, zodat ze ook de toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien. Voor dat mengmodel is een ruime meerderheid in deze gemeenteraad en dat is ook iets waar het college erg blij om is. Dat laat onverlet dat ze in de sfeer van personeelsbeleid en beheersing van de loonsom de zaken nauwgezet blijven volgen en niet onnodig personeel aantrekken, laat staan derden inhuren. In die zin kan de raad het college er aan houden dat het zijn werk zal doen binnen de kaders die afgesproken zijn. Over bedrijfsvoering in de taskforce op nemen zegt hij dat hij bedrijfsvoering een zo algemeen onderwerp vindt dat het hem een stap te ver gaat. Wel het sturen op de elementen die hij zojuist heeft genoemd. De DSD- 141
fractie vindt aan de ene kant de jaarstukken goed, alleen de reactie van het college op de aanbevelingen van de accountant wat vlak. Dat mogen ze zo vinden. Hij stel alleen vast dat het college nog een verdiepingsslag gaat maken waarbij ze de raad gaan confronteren met de komende controlregels die de raad gaat vaststellen. Daarbij krijgt de raad de finetuning, de aanbevelingen van de accountant nog een keer voorgeschoteld. Het college heeft gemeend, indachtig de reacties uit de raad meer te doen aan risicomanagement, om de raad straks te confronteren bij de begrotingsbehandeling met een hoofdstuk in het kader van risicobeleid, waarbij ze aan de raad nieuwe kaders gaan voorleggen. De raad kan die na discussie in de vorm van kaderstelling ook vaststellen. Dat is dan ook voor het college het risicobeleid zoals ze dat in de toekomst gaan vormgeven. Ze gaan daarover met de raad nog een stevig debat voeren zodat ze een weerstandsparagraaf gaan omarmen waarvan iedereen zegt: dit is eigenlijk wat we bedoelen. De fractie van D66 heeft ook kritische kanttekeningen gezet en plaatste de inzet van NUON-gelden in de wat laconieke sfeer. Hij kan dat niet helemaal volgen. Ze hebben een bewuste keuze gemaakt. Aan de ene kant zijn ze blij te constateren dat ze extra geld krijgen vanuit de NUONaandelenpot. Die hebben ze deels ingezet om structurele inkomsten veilig te stellen voor de gemeente en deels ten behoeve van de door hem genoemde investeringsagenda. Dat zijn heldere afwegingen waarbij heldere keuzes gemaakt zijn en daar blijft hij nog volledig achter staan. De fractie van D66 heeft kanttekeningen geplaatst bij het dashboard. Hij vindt dat prima, maar merkt op dat het college daar graag mee verder wil op de manier waarop ze nu met het dashboard de beleidsproducten volgen richting de raad zodat die de controletaak goed kan waarmaken. En als het nodig is om daar nog eens wat finetuning te plegen en te kijken of de informatiestroom anders moet of de verandering van de kleuren eerder gesignaleerd moet worden, dan is daar het debat over, maar het fenomeen op zich zou hij graag overeind willen houden, zegt hij namens het college. Hij is het ermee eens dat het college stevig moet sturen op de lopende grondexploitaties. Het is niet voor niets dat ze een aardig tekort hebben moeten wegwerken. In overleg met de commissie is ook vastgesteld dat ze de taskforce daar ook heel erg op gaan focussen. De raad krijgt ook na de vakantie weer inzicht in de meest actuele stand in de ontwikkeling van de grondexploitaties die ze beschikbaar hebben. Dat illustreert nog eens dat het dagelijkse arbeid is geworden om de ontwikkelingen in de grondexploitaties te monitoren. De CDA-fractie is positief over de resultaten van de rekening en de waardering van de accountant. Ze zijn ook erg geïnteresseerd in een controlplan waarin de nodige details worden neergelegd. Het college gaat met hen in gesprek over wat ze daar precies in willen neerleggen. In algemene zin wijst de CDAfractie erop om niet teveel voorzieningen en reserves te creëren die zich onttrekken aan een goede sturing door de raad. Hij wil in het vervolg van de discussie praten over hoe ze dat beter kunnen doen, zodat er een wat bredere meerderheid over ontstaat. Strategische aankopen meer inzichtelijk maken tegen de achtergrond van de basale bedoelingen daarmee, die mening deelt hij met hen. Het college heeft toegelicht waarom het gegaan is zoals het is gegaan en het zal in de toekomst nog wat nauwgezetter kijken naar wat eigenlijk de achtergrond geweest is van de middelen voor strategische aankopen en welke wel en niet in het door de raad beoogde kader passen. Hij dankt de fractie van de ChristenUnie-SGP dat deze geheel akkoord was met de jaarstukken en dat geldt ook voor de VVD-fractie die met name ook te spreken is over de leesbaarheid. Ten slotte heeft ook de PvdA-fractie tot zijn genoegen positief gereageerd op het materiaal. Hij dankt hen daarvoor. Mevrouw DUIJN zegt in haar tweede termijn goed naar de wethouder geluisterd te hebben, maar niet te hebben opgemerkt dat hij een antwoord heeft gegeven op haar vraag waarom ze geen integraal risicomanagement hebben. Zij vraagt daar nog een korte reactie op. Als ze het goed begrepen heeft gaat de raad verder in het jaar nog dieper in op de reactie van het college op het accountantsrapport. 142
Wethouder KUIPER reageert dat risicomanagement altijd al de rode draad geweest is in de financiële beleidsvoering en de verslaglegging van de gemeente. Alleen waar je over praat is een stringentere definitievorming over wat de parameters zijn die ze hanteren in het risicobeleid tegen de achtergrond van de recessiepolitiek. Het college wil graag met de raad in debat over wat de kaders zijn die de raad belangrijk vindt om risico s te elimineren in de beleidsvoorbereiding. De heer MOÏZE DE CHATELEUX stelt in zijn tweede instantie dat waar ze spreken over laconiek met NUON-gelden omgaan ze dat ook bij de trendnota al hebben aangegeven. De fractie van D66 vindt dat je die gelden zo goed mogelijk moet beheren. Dat je beter nu kunt bezuinigen en dat je dat geld nu zorgvuldig moet vastzetten en niet te snel uitgeven. Hij heeft niet gepleit voor afschaffing van het dashboard maar juist voor het zo realistisch mogelijk maken. Als de wethouder toezegt dat ze daarover gaan praten en over finetuning, dan volgt hij juist het verzoek van de fractie van D66 op. De VOORZITTER stelt vast dat de raad instemt met het gesteld onder agendapunt 3 met betrekking tot de jaarstukken. 4. RAPPORT REKENKAMERCOMMISSIE OVER SLEPENDE DOSSIERS BIJ DE AFDELING WERK EN INKOMEN Mevrouw BERENS voert het woord over dit agendapunt namens de hele CDA fractie en mede namens mevrouw Duijn van de DSD fractie en de heer Moïze de Chateleux van de fractie van D66. Een werkgroep bestaande uit raadsleden van DSD, D66 en CDA heeft, na uitvoerig overleg, een voorstel aan de raad gedaan om een onderzoek in te stellen naar de slepende dossiers. De werkgroep heeft aan de portefeuillehouder medewerking gevraagd en gekregen om dossiers, die deze benaming verdienden, onafhankelijk te laten onderzoeken. In een commissievergadering maatschappelijke zaken is besloten het voorstel van de werkgroep te volgen en een selectie van dossiers te laten maken en om aan de rekenkamercommissie te verzoeken dit onderzoek naar de slepende dossiers uit te voeren. De rekenkamercommissie heeft in maart 2009 een onderzoek ingesteld naar wat zij noemen "de slepende dossiers". Daarvoor zijn 13 dossiers van de totaal 1100 behandelde dossiers geselecteerd. Van de 13 zijn 10 dossiers met toestemming van de cliënten onderzocht en 3 cliënten onthielden daarvoor hun toestemming. De rekenkamercommissie heeft zich bij haar onderzoek beperkt tot de proceduretermijnen, daarmee dat als definitie kiezend voor slepend. Vanuit die optiek heeft de rekenkamercommissie volledig aan het verzoek voldaan en sluiten zij deze onderzoeksfase hierbij af. De werkgroep spreekt hierbij dan ook van harte hun waardering uit voor de voortvarendheid en wijze waarop dit onderzoek is uitgevoerd. Ze adviseren het college de aanbevelingen van de rekenkamercommissie over te nemen en zullen de toekomstige ontwikkelingen omtrent de behandeling van de dossiers met vertrouwen tegemoet zien. De rekenkamercommissie heeft alleen gekeken naar de procesgang, niet naar de inhoudelijke juistheid van besluiten en de toepassing van wet- en regelgeving dienaangaande. De rekenkamercommissie kon, evenmin als de raad, inhoudelijk toetsen en mag zich niet mengen in de inhoud van de dossiers. Slechts toetsen van de procedures is door of op verzoek van de raad mogelijk. Inhoudelijk kan men in verweer bij de wettelijk vastgestelde beroepsinstanties. Aan de objectiviteit van de rechterlijke instanties willen ze niet twijfelen. Gebleken is dat er in de beginfase verwarring was en misschien nog wel is over het begrip "slepend". Rekenkamercommissie, raad en afdeling bleken dit begrip verschillend te interpreteren. Leerpunt moet voor hen dan ook zijn in het vervolg bij een onderzoeksopdracht of verzoek, een dusdanige definitie mee te geven, dat daarover 143
geen misverstand kan bestaan. De interpretatie van de afdeling in acht nemend, hadden ze niet over slepende maar over dikke dossiers moeten spreken. Geruststellend was dat er slechts 13 dossiers als slepend werden aangeleverd. Wel moeten zij zich realiseren dat wellicht met een anders opgestelde definitie er meer dossiers in aanmerking waren gekomen. Van de 13 hebben er 10 cliënten ingestemd hun dossier beschikbaar te stellen voor het onderzoek. Na het gereedkomen van het rapport van de rekenkamer werd dit rapport met een begeleidend schrijven toegestuurd aan de 10 cliënten die hun medewerking hadden toegezegd. Bij de presentatie van het rapport in de commissie bestuurlijke zaken en financiën op 25 juni 2009 spraken 2 personen hun teleurstelling uit over het onderzoek naar hun dossier. Die hadden ook een inhoudelijke toetsing verwacht. Onbekend is of de andere 8 cliënten tevreden waren dan wel slechts niet hebben gereageerd. De werkgroep is voornemens zich nog eens nader te beraden en te laten adviseren over mogelijkheden om de resterende onvrede uit de wereld te helpen. Dat is voor de ambtelijke organisatie ook beter. Er moet niets aan de organisatie blijven kleven. Het in het rapport genoemde uitnutten van bezwaar en beroep door cliënten willen ze niet als negatief beoordelen. Dat is immers hun goed recht. De werkgroep houdt zich gaarne aanbevolen voor suggesties van de fracties. Indien het beraad van de werkgroep daar aanleiding toe geeft zullen zij daar later middels een notitie in de commissie op terug komen. De heer HEIJ laat weten dat de fractie van de ChristenUnie-SGP blij is met deze rapportage van de rekenkamercommissie. Er is geen definitie van slepend gegeven. Hij karakteriseert het als langdurig. Uit het onderzoek is gebleken dat het vooral schakeldossiers zijn, actie en reactie. Voor zijn fractie is dit onderzoek het einde van het onderzoek naar slepende dossiers. Anderzijds blijft de vraag waarom er actie en reactie is. Je hebt natuurlijk bewoners die hun rechten kennen. Anderzijds zullen zij hun ogen niet moeten sluiten. Her werk kan en moet altijd beter. Als iemand een vraag stelt en het antwoord na een week krijgt, had het zo kunnen zijn dat het antwoord ook binnen drie dagen gegeven had kunnen worden. Voor de vragensteller is elke dag er een. Hij of zij weet niet wanneer het antwoord komt. Wachten duurt altijd lang. Met dit alles wil hij zeggen dat ze kritisch moeten zijn op hun eigen werk. Een inhoudelijke controle kan alleen door een ter zake kundige uitgevoerd worden. Het gaat hier dan over het wel of niet aanwezig zijn van een verbeteringsmechanisme in de werkzaamheden. Ze hebben het in het verleden wel eens over interne audits gehad. Dat was in het kader waarin ze ook over klanttevredenheid hebben gesproken. Met interne audits steekproefsgewijs controleren hoe snel een antwoord gegeven had kunnen worden. Hoe kunnen ze de systematiek van het werken zo aanpassen dat door het wegnemen van onduidelijkheden sneller geantwoord kan worden? Wellicht kan de wethouder aangeven of er iets dergelijks is. Voor het overige sluit hij aan bij wat mevrouw Berens reeds gezegd heeft. De heer KONING stelt dat in Doetinchem lang is gesproken over slepende dossiers van de sociale dienst. Gesuggereerd werd zelfs dat de dienst onvoldoende zou functioneren. Het is daarom goed dat er een onafhankelijk onderzoek is gedaan. Het gaat hierbij om belangrijke zaken: de belangen van mensen in een kwetsbare positie, maar ook de positie van ambtenaren en de verantwoordelijk wethouder die ook betrokken is bij deze zaken. Gelukkig hebben voldoende mensen willen meewerken aan het onderzoek. Er is een duidelijk beeld ontstaan. Het aantal dat je slepende dossiers zou kunnen noemen is zeer beperkt. Het is ook niet vreemd dat er soms veel tijd besteed moet worden aan een onderzoek. De wetgeving is ingewikkeld. Er is zorgvuldigheid vereist en er zijn heel veel mogelijkheden om in beroep te gaan. Zo duurt een dossier langer en wordt het ook wat dikker. De conclusie is dat de dienst haar werk goed heeft gedaan. Daar is de PvdA-fractie blij mee. Wat hen betreft is daarmee dit dossier, ook een slepend dossier, dicht en kunnen ze overgaan tot de 144
orde van de dag. Wethouder VAN DIJK begint zijn betoog met te stellen dat de afgelopen jaren veel is geïnvesteerd in de sociale agenda. Natuurlijk maken ze bij de uitvoering daarvan, of het nu gaat om medewerkers van de sociale dienst of medewerkers van de Wmowinkel, wel eens fouten. Waar gewerkt wordt worden fouten gemaakt. Alleen het beeld dat af en toe ontstond door een beperkt aantal insprekers is dat er daadwerkelijk sprake zou zijn van slepende dossiers. Een aantal raadsleden heeft in de commissie gezegd dat ze eigenlijk eens goed inzicht moesten krijgen met elkaar waar het nu werkelijk om gaat. Hij heeft toen gereageerd dat hij het een goed voorstel vond van de raad en al zijn medewerking toezegde om te kijken of er sprake is van slepende dossiers en zo ja wat ze eraan zouden kunnen doen. Als hij kijkt naar de conclusies van de rekenkamercommissie, wat een goed onderzoek is geweest, ziet hij dat ze eigenlijk constateren dat slepende dossiers in de zin van dossiers waar geen beslissing wordt genomen feitelijk niet bestaan. Er zijn wel dossiers die dik zijn. Zo hebben ze de slepende dossiers uiteindelijk ook omschreven. Maar dat zijn dossiers waarin een soort actie-reactie, actie-reactie ontstaat. Ofwel, zoals ook de rekenkamercommissie constateert: er zijn mensen die tegen elk besluit dat de gemeente neemt bezwaar indienen, of het nu redelijk of onredelijk is. Een aantal raadsleden vroeg al of daar niets tegen te doen is. Het antwoord is: neen. Ze zouden dat wel willen, maar ze kunnen er niets aan doen. Er is nu eenmaal een wettelijk recht dat mensen hebben om tegen elk besluit, ook al weet je bij voorbaat dat het ongegrond wordt verklaard, bezwaar te kunnen maken. Het is wel goed dat ze met elkaar zien dat ze de twee elementen, worden de beslissingen op tijd genomen en gaan ze goed inhoudelijk met de beslissingen om, uit elkaar houden. De rekenkamercommissie constateert dat ze in alle gevallen die bekeken zijn op tijd beslissen. Ze hebben het al eerder laten doormeten en dan blijkt dat Doetinchem in het proces van vraag naar antwoord als het gaat om uitkeringsaanvragen, behoort tot de snelste gemeenten in Nederland qua doorlooptijden. De rekenkamercommissie heeft ook geconstateerd dat de manier waarop onze organisatie omgaat met mensen een professionele manier is. Daar is in de afgelopen jaren met elkaar ook heel veel in geïnvesteerd. Het gaat om counselingprocessen, klantmanagers zijn ook getraind om het sneller en beter uit te leggen. Besluiten worden tegenwoordig niet alleen opgestuurd, maar mensen worden ook uitgenodigd als het gaat om moeilijke besluiten, zodat die tegelijkertijd kunnen worden uitgelegd en dan kan worden gekeken of de mensen die besluiten hebben begrepen. Over het proces heeft de rekenkamercommissie ook gezegd dat de mensen dat op een goede professionele manier doen. Daar is hij blij om. Over de inhoud echter kan de rekenkamercommissie niets zeggen. Daar kan ook de raad, noch hijzelf iets over zeggen. Daar hebben ze onafhankelijke organisaties en instanties voor: een commissie van bezwaar, een commissie van beroep en tot slot de rechter die uiteindelijk beoordeelt of ze het goed hebben gedaan. De raad ontvangt jaarlijks de rapportage van de commissie van bezwaar en ziet daarin het percentage van ingediende bezwaarschriften en gegrond verklaarde bezwaarschriften en ingediende beroepen en gegrond verklaarde beroepen en dan vallen die percentages naar zijn mening toch alleszins binnen wat je de foutenmarges zou mogen noemen. Ofwel ook op de inhoud durft hij zijn hand in het vuur te steken dat de organisatie dat professioneel en goed doet. Proces en termijn doen ze goed. Inhoud doen ze goed. En natuurlijk worden er fouten gemaakt. Het is een moeilijke wetgeving. Ze willen het snel doen en er gaan wel eens dingen mis en die willen ze ook herstellen. Daarvoor hebben ze uiteindelijk ook een aantal processen in gang gezet om het beter te maken. Hij denkt dat het goed is, zoals door enkelen reeds opgemerkt, dat ze dat dossier over het begrip slepende dossier die er op inhoud, noch op proces blijken te zijn, dichtslaan. Natuurlijk moeten ze verbeteren en hij staat open voor aanbevelingen. Hij vindt het een goed signaal als de raad uitspreekt naar de medewerkers van de afdeling werk en inkomen die dag in dag uit 145
mensen proberen aan werk te helpen en mensen proberen op tijd aan inkomen te helpen maar vooral ook verder in het leven een steun in de rug meegeven, dat ze voor die moeilijke taak ook de steun van raad en college hebben. Hij pleit ervoor op te houden met de paar dossiers die er zijn van mensen die steeds hun bezwaar en beroepsmogelijkheden blijven uitnutten, geen schaduw over het werk te laten vallen, maar vooral al de medewerkers die de mensen helpen een steun in de rug te geven. Mevrouw BERENS dankt in tweede instantie de wethouder voor alle medewerking die hij verleend heeft en wil ook de ambtenaren een compliment geven, in ogenschouw nemend hoe groot de werkdruk is geweest in de afgelopen jaren: 1100 dossiers lagen op de stapels en uiteindelijk zijn er 13 uitgekomen. Ze hoopt dat het er in de toekomst niet meer worden. Met alle regelgeving en alle aanbevelingen heeft ze er alle vertrouwen in dat het in de toekomst heel goed zal verlopen. De heer HEIJ merkt op dat hij van de wethouder geen antwoord op zijn vraag gekregen heeft. Waar het om gaat is, dat het goed gaat. Dat wil hij niet ontkennen, maar het is belangrijk dat er verbeteringsmechanismen zijn waardoor de afdeling constant zichzelf opscherpt om procedures en werkwijze zodanig aan te passen dat het werk gemakkelijker wordt en dat je uiteindelijk met minder mensen sneller werk kunt leveren. Dat is de essentie van het geheel. Hij hoort graag van de wethouder of een dergelijk mechanisme geïnstalleerd is op de afdeling werk en inkomen. Wethouder VAN DIJK antwoordt hierop dat er geen organisatieonderdeel is dat in de historie zoveel werkt met audits, zowel kwantitatief als kwalitatief, als een sociale dienst. Op kwantitatief gebied houden ze heel goed bij hoe snel ze zijn in de processen. Hij heeft ook gelezen dat ze steeds weer nieuwe methodieken verzinnen om het sneller te kunnen doen. Zo verstrekten ze de laatste keer dat ze met elkaar daarover spraken binnen 31 dagen een uitkering waar ze er acht weken over zouden mogen doen. Dat is inmiddels al weer teruggebracht naar 28 dagen. Ze zijn voortdurend bezig met verbeterslagen om het sneller en beter te kunnen doen. Maar ze schuwen uiteindelijk ook de kwalitatieve analyse niet. Ze houden regelmatig klanttevredenheidsonderzoeken. Ze hebben recent hun armoedebeleid nog getest, waar ze met een gemiddelde 7 uitkwamen en vorig jaar hebben ze hun reïntegratiebeleid getest in klanttevredenheid en daar kwam een 8 uit. Ze schuwen dus de accountantsachtige kwantitatieve meetbaarheidselementen niet als ook de kwalitatieve beleving van de dienstverlening door de burgers zelf. Het moet echter een constant proces zijn om te kijken of ze het niet net een tandje sneller of beter kunnen doen. Dat kunnen ze ook zeker gebruiken in de komende tijd waarin het aantal uitkeringsgerechtigden zeker zal toenemen en ze dus van de bestaande personeelsformatie zullen moeten vragen om meer inwoners te bedienen met dezelfde formatie. Ze zullen het dan sneller moeten doen. Er komt een flinke opgave op de medewerkers af en dan is het goed dat ze niet zoveel tijd behoeven te besteden aan al dan niet slepende dossiers, maar er gewoon voor kunnen zorgen dat mensen aan het werk komen. Daar gaat het uiteindelijk ook om. De VOORZITTER concludeert dat de raad met in acht name van de gemaakte opmerkingen het rapport voor kennisgeving kan aannemen en dat het college verzocht wordt de aanbevelingen conform over te nemen. Wethouder KUIPER verlaat de vergadering. 5. KADERSTELLING BELEID SPEELAUTOMATENVOORZIENING De VOORZITTER draagt de hamer over aan zijn waarnemer, de heer Thus, om de portefeuillehouder in de gelegenheid te stellen volledig aan de beraadslaging mee te 146
doen. Overigens zal de heer Thus ook namens de CDA-fractie het woord voeren. De heer VERHOEVEN begint met uit te spreken dat de VVD-fractie blij is met het voorstel in de vorm zoals het nu voor ligt. Ze hadden in het verleden geen probleem met een voorziening als deze en hebben dat nu ook niet. Je moet echter wel een zuivere discussie voeren en in dat kader vinden ze deze vorm een veel betere. Naar aanleiding van de discussie in de informatieve raad van 2 juli verzoekt hij het college om een notitie te maken hoe de gemeente omgaat met verslaving in z n algemeenheid: hoe groot is het probleem? Wat doen ze al? Wat kan beter? Daar moeten dan in ieder geval drank, drugs en gokken bij betrokken worden, maar er zijn meer facetten. Ze kregen in de discussie van 2 juli de indruk dat als ze hier tegen zijn, ze het probleem van gokken ook niet hebben. Dat is niet aan de orde. Iedereen heeft een computer en als er iets gemakkelijk is om van je geld af te komen door middel van gokken, dan is het dat. Ze moeten de ogen niet sluiten voor die problematiek. Ze kunnen die met elkaar niet oplossen maar ze moeten er wel een goede discussie over voeren. Het is geen doekje voor het bloeden, maar het mag ook niet iets zijn waar ze zich in de besluitvorming achter verschuilen dat als ze geen speelautomatenvoorziening of casino toestaan, dat ze dan het probleem niet hebben. Hij pleit ten aanzien van de verslaving helder en overzichtelijk te maken hoe groot het probleem in Doetinchem is, wat ze al doen en wat er beter kan. Hij verzoekt het college hierop terug te komen. Ten aanzien van dit voorstel gaat de VVD-fractie akkoord. De heer VAN DOESUM laat weten dat voor de fractie van GroenLinks in de beoordeling van de wenselijkheid van een gokhal in Doetinchem sinds 2005 niets is gewijzigd. Ook niet door het stagneren van de bouw in het Lyceumkwartier. Ze vinden het enigszins gênant dat juist daardoor de discussie weer op gang is gekomen, terwijl onze voorzitter, de burgemeester nog maar 1½ jaar geleden aan Karel Lassche bv, een aanvrager van een gokhal schreef: De belangrijkste beweegreden voor de raad om geen vestiging van een amusementscenter in de gemeente Doetinchem toe te staan, is het voorkomen van speelzucht en gokverslaving van jongeren in de leeftijd van 18 tot 25 jaar. En zelfs in januari 2009 schreef onze voorzitter iets dergelijks aan de heer Lievers die ook al een aanvraag had gedaan. En nu ineens, nu er een aanvraag komt die gesteund wordt door de bouwer van het Lyceumkwartier, zouden ze hun beleid moeten wijzigen? Hij heeft eens opgezocht wat gokverslaving eigenlijk inhoudt. Dit vond hij als kenmerken: In de meeste gevallen is het gokken onschuldig vermaak en tijdverdrijf. Er zijn ook personen die een kick van gokken krijgen en hier niet meer zonder kunnen. Ze blijven uren achter de gokkasten zitten en maken grote schulden. Ze verwaarlozen hun werk, school en vrienden, het gokken beheerst hun hele leven. De hele dag alleen maar aan gokken denken en de drang om achter de gokkasten te kruipen niet kunnen weerstaan. Meer geld in de gokkast gooien dan je jezelf van tevoren had voorgenomen. Proberen te stoppen met gokken zonder resultaat. Proberen om gemaakte verliezen terug te winnen. Aan niemand vertellen dat je verslaafd bent. Leugens vertellen over je gokgedrag om kritiek te vermijden. Werk, school en vrienden verwaarlozen. Steeds meer geld lenen om te besteden aan het gokken. Proberen om op illegale manier aan je geld te komen zoals door fraude of diefstal. Mensen die proberen te stoppen met het spelen op gokkasten krijgen te maken met ontwenningsverschijnselen. Ze worden ziek als ze een tijd niet hebben gegokt, ze krijgen zelfs last van lichamelijke problemen als hoofdpijn, bibberen, slapeloosheid, transpireren of maagklachten. De heer VERHOEVEN onderbreekt hem en stelt dat de omschrijving die hij nu voordraagt van verslaving geldt voor elke vorm van verslaving en niet specifiek voor gokverslaving. Het heeft in zijn optiek nauwelijks iets te maken met speelautomaten maar het is een algemeen betoog. Of zit er een nuancering in? De heer VAN DOESUM bevestigt dat er nuancering in zit. Er zijn ook verslavingen die gaan om genotmiddelen. En gokken is geen genotmiddel. Het is een economische aangelegenheid. Aan gokverslaving lijden kan het hele economisch 147
fundament onder iemands bestaan weghalen en ook onder dat van zijn gezin. De heer VERHOEVEN meent dat dit ook voor drugsverslaving geldt. Het is de kortstondige piek van genot en vervolgens de ellende die daarbij hoort. Gokken is de kans op de winst. Bij alcohol zal het niet om de hoofdpijn de volgende dag gaan. De heer VAN DOESUM erkent dat die verslavingen ook heel ernstig zijn en bestreden moeten worden, maar bij gokverslaving gaat het om steeds meer inkomen verspelen. Dat is een economische kwestie die meestal meer dan alleen de gokker treft en die kunnen ze nu voorkomen. Als je verslaafd bent aan alcohol of cannabis ben je op het eind van de avond stoned of dronken en dat is het dan. Gokken gaat altijd door. Het zit altijd in je hoofd en kan ook s nachts doorgaan achter internet. Het stort zoals ook bij andere verslavingen, mensen echt in de ellende. Dat is hem door de discussie die ze vandaag voeren meer duidelijk geworden dan het ooit geweest is. De heer VERHOEVEN merkt op dat de heer Van Doesum stelt dat als ze dit niet doen, dat ze het dan ook niet aanbieden. Dat vindt hij onzin, want het is overal. Ook op zijn computer zoals die hier staat kan je gokken. Je kunt de gehele raadsvergadering gokken. Dus het beeld dat de heer Van Doesum schetst klopt niet. De heer VAN DOESUM zal in het vervolg van zijn betoog aantonen dat de bereikbaarheid van gokken ook een rol speelt bij de kans die je loopt om aan gokverslaving bloot te staan. Hij heeft ook opgezocht op de website van de Stichting Korrelatie wat de factoren zijn die zijn betrokken bij het ontstaan van gokverslaving. Het zijn factoren die samenhangen met de persoon van de speler, met het soort spel en met de bereikbaarheid van het spel. Nu ze de gelegenheid hebben om deze risico s buiten de deur te houden en de bereikbaarheid van het spelen te beperken, willen ze die gelegenheid ook aangrijpen. Gokverslaving treft ook andere mensen dan de gokker alleen. Niet voor niets deelde Verslavingszorg mee in de informele raad, dat aanmeldingen voor behandeling nogal eens vanuit de schuldhulpverlening komen. Dat toont aan dat het een economisch gevolg heeft. Ondanks de inspanningen van de uitbaters van zulke gokhallen om verslaving te voorkomen, kunnen ze niet uitsluiten dat verslaving aangewakkerd wordt. Zo is het wittelijst-systeem niet waterdicht. Iemand die ergens op zo n lijst staat (overigens met eigen instemming), kan bij een concurrerende gokhal of bij Holland Casino zó weer verder spelen. Kenmerk van een gokverslaafde is immers, dat hij of zij zich niet meer aan de eigen regels kan houden. Dus de drang om naar de concurrent te gaan of op internet verder te gokken zal het winnen. Ook zagen ze bij een bezoek aan een gokhal in Etten Leur en in Nijmegen dat de ingebouwde oponthouden tussen de verschillende spelen op één machine worden omzeild, doordat de startknop met behulp van een kartonnen kaartje permanent ingedrukt blijft. Ook zagen ze mensen op meer dan één machine spelen. Nuttige werkbezoeken waren dat voor hen als raadsleden. De conclusie is dat de fractie van GroenLinks geen behoefte heeft aan wijziging van de verordening op dit punt. De heer MOÏZE DE CHATELEUX vindt het terecht dat het voorstel nu heet Kaderstelling beleid speelautomatenvoorziening en de bezwaren tegen de koppeling zoals uitgesproken in de informele raad door de portefeuillehouder zijn gehonoreerd. Hij heeft daar waardering voor. De vraag die nu voor ligt is of de raad opdracht wil geven tot wijziging van de Algemene plaatselijke verordening en tot het opstellen van een verordening met de daarbij behorende kaders. De fractie van D66 is daar nog niet uit en het zal mede van de antwoorden vanavond afhangen wat ze zullen besluiten. Ze zijn persoonlijk beslist niet tegen. Maar het hangt wel af van de kaders die ze eraan verbinden. Hij wil achtereenvolgens ingaan op de ruimtelijke aspecten, de zorg en de juridische aspecten. Wat het ruimtelijke aspect betreft wil het college nu het een signaal uit de markt kreeg wel meewerken aan een dergelijk verzoek. Het heeft er dan veel van weg dat het college naar het Lyceumkwartier toe werkt om de ontwikkeling daar vlot te trekken. Waarom wil het anders één gebied en nog wel in het centrum daarvoor aanwijzen? Wat zou er mis zijn aan vestiging op bijvoorbeeld een industrieterrein? Het is misschien een idee om het te koppelen aan het nieuwe 148
Graafschapstadion. Daar moeten toch allerlei nevenactiviteiten bij inclusief een hotel. Er werd in de ontwikkelingsfase van het Lyceumkwartier zelfs gesproken over de P.C. van Nispenstraat. Het moest veel uitstraling krijgen. Krijg je die van een speelhal, voorzien van veel glitter en kunststof? Voor hem wordt dat dan de P.C. Kitchstraat. De fractie van D66 vraagt zich echt af of je dit een mooi stuk van je centrum mag aandoen. Daarnaast is het centrum ook een vorm van woonwijk. Mag je dit in een woonwijk doen? Dan het zorggedeelte: tenenkrommend hebben ze geluisterd naar wat in het kader zorg hierover werd gezegd op 2 juli. Terecht merkte de heer Koning op dat het geen argument is dat Doetinchem centrumgemeente is, want dat waren ze in 2005 ook. Toen hebben ze neen gezegd. Wat is er veranderd? De kredietcrisis. Er werd ook over gokverslaving gesproken als ware het het schattige kleine nichtje van de boze neefjes drugs en alcohol. Dat is onzin. Er is simpelweg geen verschil. Het beeld werd geschetst alsof het vestigen van een casino een vorm van hulpverlening was aan gokverslaafden. Doordat ze niet meer in het illegale circuit hoefden zou dat mooi zijn. Dat is onzin. Analoog zou je kunnen stellen dat als ze koffieshops toestaan ze ook doen aan hulpverlening aan de verslaafden aan cannabis en er ook geen illegale verkoop meer zou zijn. Hij denkt dat ze allemaal wel beter weten. Er was veel interesse voor het aantal aanmeldingen voor hulpverlening per jaar. Helaas vergat IrisZorg te melden dat het aanmeldingscijfer niet zoveel zegt. Aanmelding voor verslavingshulp, voor welke soort verslaving het ook is, vindt bijna altijd plaats vanuit een negatieve motivatie. Met de rug tegen de muur staan, eis van partner, huisgenoot ouders, anders consequenties als je het niet doet, werkgever, schulden of een eis van de rechter voor opname WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) en als laatste justitie. Het helpt altijd mee als je bij de politierechter op visite moet en kunt zeggen dat je het hebt ingezien en hulp gevraagd hebt. Helaas is meestal de motivatie verdwenen als de muur niet meer in de rug voelt. Veel interessanter is de vraag hoeveel personen er na enige tijd nog in de hulpverlening zijn en hoeveel er terugvallen. Die vraag hebben ze niet beantwoord gezien. Aan de andere kant moet je ook vragen of het niet gewoon de eigen verantwoording en verantwoordelijkheid van het individu is. Iemand mag zonder enige beperking zoveel als hij wil gokken en het maakt niet uit of dat staatsloten, krasloten zijn. Hoewel met name bij de jeugd die krasloten een aanzienlijk verslavingsprobleem vormen. Tegelijkertijd koos het college ervoor om krasloten toe te zenden aan de jeugd in het kader van alcoholmatiging. Via internet kan met ongehinderd zoveel gokken als men wil met een fors verslavingsprobleem en veel schulden tot gevolg. Net als bij de broertjes alcohol en drugs gaat het bij de gokverslaving om het criterium verslavingsgevoeligheid. Bijna alleen als er sprake is van verslavingsgevoeligheid is er risico voor de geschetste gevaren. Maar dan ook voor die andere vormen. Dat maakt geen verschil. De vorm waar sprake van is, wordt voornamelijk door externe factoren bepaald, namelijk: waar komt men vanuit die gevoeligheid mee in aanraking? Dat is ook de reden van transformatie tussen verschillende vormen van verslaving. Er werd gezegd dat gokken alleen een economische verslaving was, maar door de zeer hoge prijs vormen drugs ook een economische factor. Juist daardoor ontstaat de verpaupering. Zonder dat, ze kennen al jaren het verhaal van artsen die nogal eens uit hun morfinekastje snoepen en omdat het geen geld kost zullen zij niet verpauperen en kunnen ze het volhouden. Het juridisch aspect: iedere exploitant die meent ervoor in aanmerking te komen, kan zich wat de fractie van D66 betreft aanmelden voor de locatie als het zover komt. Hij moet dan evenveel recht hebben als een ander. Iedere afwijking daarvan levert een juridisch probleem op. Ze maken zich nog steeds zorgen over de mogelijkheid van claims van exploitanten waarvan de aanvraag is afgewezen. Afgelopen maand bij de ingekomen brieven stond er nog van een van deze mensen een klacht. Terwijl het college in de voorkamer deze aanvraag afwees, werd er zo komt het bij de burger over in de achterkamer met deze exploitant al gesproken. Dat zal wel heel zuiver geweest zijn, maar de fractie van D66 maakt zich zorgen over de claims. Mede op hun verzoek is er een werkbezoek gebracht aan de vestiging van de exploitant die zich op 149
het Lyceumkwartier wil vestigen. Wat de fractie van D66 betreft behoeft het niet uitsluitend deze exploitant te zijn. Het behoeft ook niet uitsluitend op deze locatie. Er behoeft ook geen absolute beperking tot één hal te zijn. Minderjarigen moeten op geen enkele wijze toegang tot de hal kunnen krijgen. Dus geen enkele kast, tafel of wat dan ook voor de beruchte controle. Ze verwachten dat er aan alle wettelijke bepalingen wordt gehouden. Dat de mensen erop gewezen worden dat ze op beeld worden vastgelegd en dat dit ook wordt bewaard. Ze vinden het een heel kwalijk punt als dat niet gebeurt. Twijfels hebben ze ook bij de praktijk van de zogenaamde witte en zwarte lijsten. Wit, quasi vrijwillig en zwart als een soort vonnis waarbij men niet binnen mag. Daar zou dan wel een protocol bij moeten horen waarbij mensen in een onafhankelijke beroepsprocedure hun gelijk kunnen halen. Het managen van veiligheid heeft hun met name waar het de subjectiviteit betreft ernstig verontrust. Het belang van de exploitant is om zoveel mogelijk geld aan de klant te verdienen. Ze hebben inmiddels iemand gesproken die op de locatie Nijmegen op een avond 1.000 kon verliezen. Waar was dan dat toezicht waar men het over had op die avond? Wat de fractie van D66 betreft zal er in ieder geval een maximum speelbedrag per dag in de voorwaarden moeten worden opgenomen. Er zullen duidelijke afspraken met de hulpverlening moeten worden gemaakt voor wat betreft het signaleren van verslavingsgedrag. In de voorwaarden moet zo mogelijk de clausule worden opgenomen dat bij sterke toename van de gokverslaving zo nodig de vergunning kan worden ingetrokken. De vergunning zal wat de fractie van D66 betreft voor maximaal 5 jaar mogen gelden en daarna moeten worden verlengd om goed de vinger aan de pols te kunnen houden. Ook willen ze graag horen of het mogelijk is in de vergunning op te nemen de verplichting van het percentage behendigheidskasten waar dus veel minder geld in omgaat. De heer THUS onderbreekt zijn waarnemend voorzitterschap om namens de CDAfractie de eerste termijn uit te spreken. Interrupties en tweede termijn zullen gedaan worden door mevrouw Berens. Hij wil vooraf melden dat speelautomatenvoorziening oftewel gokhal voor de CDA-fractie een beladen onderwerp is. Dit resulteert straks ook in een niet unanieme stemming van de CDA-fractie. Zeven leden van de fractie zijn voor en een is tegen. In het CDA-verkiezingsprogramma staat dat ze tegen alcohol, drugs, roken en gokverslaving zijn. Ze streven een beleid na dat dit bestrijdt. Met name dient deze bestrijding gericht te zijn op jongeren. Hij constateert dat in het voorstel wordt gesteld dat de minimum leeftijd 21 jaar zal worden. Dit onderstreept de CDA-fractie van harte. Uit onderzoek blijkt dat gecontroleerd gokken niet leidt tot meer verslaving. Met gecontroleerd gokken heb je een aantal knoppen tot je beschikking om te sturen. Je kunt het een klein beetje beheersen. Het voorstel spreekt hier duidelijk over. Zoals de heer Verhoeven al zei heb je met de computer weinig te sturen. Op zich is dat een groter gevaar. Het college heeft het ook over de economische gevolgen. 100 structurele arbeidsplaatsen worden daarbij geschetst. Voor zijn fractie is dit een neveneffect dat de besluitvorming niet heeft beïnvloed. Ze kunnen immers wel meer lucratieve bedrijfstakken bedenken. Hij wil ze niet noemen, maar er zitten er een paar tussen waar de CDA-fractie absoluut niet op zit te wachten. Zijn fractie komt op één persoon na tot de volgende eindconclusie: Doetinchem is een centrumgemeente in de Achterhoek. In principe past daar een speelautomatenhal bij, mits goed ingekaderd. Ze dragen het college op om conform het voorstel te handelen en de raad een voorstel te doen voor de aanpassing van de verordening. Mevrouw DUIJN heeft vanaf het moment dat ze eerste signalen ontving over een mogelijke vestiging van een casino/speelautomatenhal zich voorgenomen het verzoek met open mind te benaderen en niet in een Pavlovreactie te schieten. Ze nam zich voor om veel informatie te verzamelen en op basis van argumenten het verzoek en mogelijke aanpassingen van de verordening te beoordelen. Aan de verzameling van 150
informatie heeft het college overigens van harte meegewerkt en zij dankt het college daarvoor. Zo kreeg ze lijstjes met argumenten voor, argumenten tegen en argumenten iets minder tegen. Het lijstje met voors werd aanzienlijk korter dan de andere lijstjes. En het werd nog korter na de noodzakelijke aanpassing van het raadsvoorstel. Ze heeft ook met mensen gesproken in haar omgeving en mensen spraken haar op straat aan. Ze hoorde vrijwel geen positieve geluiden. De tegenargumenten behoeft ze niet meer te noemen. Het college maakt er zelf gewag van in zijn raadsvoorstel. Voor de volledigheid noemt ze er een paar. Doetinchem is onderwijscentrum; veel jonge mensen zijn regelmatig in de stad. Doetinchem is centrum van de Achterhoek. Doetinchem draagt daardoor niet alleen verantwoordelijkheid voor de eigen inwoners, maar ook voor de inwoners in de andere Achterhoekse gemeenten. Dit is een heel andere invulling van centrum van de Achterhoek dan de invulling die het college daaraan geeft en die ze diverse fracties al heeft horen noemen. De kans op gokverslaving zal zeker niet ontstaan binnen korte tijd, maar pas later. Bovendien heeft een gokverslaafde ook veel uitstraling naar zijn of haar omgeving. Gokverslaving is niet alleen een risico voor jonge mensen maar zeker ook voor mensen met een smalle beurs. Er zijn nu al heel veel gevallen met schuldproblematiek. Vervolgens ook nog mogelijk extra problemen voor binnenstadbewoners, hoe goed ze dat ook proberen te regelen in de verordening. Ze is ook bang voor terugloop van de belangstelling voor het wonen in de binnenstad. Er blijkt nu al veel belangstelling te zijn voor de vestiging van een speelautomatenhal in Doetinchem. Dat geeft aan dat het runnen van een hal een lucratieve zaak is. Het zijn dus de spelers die de inkomsten inbrengen voor degenen die de hal runnen. Ze wijst naar haar opmerkingen over de inkomsten van de hal en daardoor de uitgaven van de spelers. Ze kan het lijstje met tegenargumenten nog verder aanvullen, maar dit is voor dit moment voor haar voldoende. Argumenten vóór hebben betrekking op de economische kant. Inkomsten en werkgelegenheid. Hoe belangrijk dat ook is, zeker in deze moeilijke tijden, toch geven de nadelen van het wijzigen van de verordening en daarmee een speelautomatenhal annex amusementshal mogelijk te maken voor haar de doorslag. De DSD-fractie is tegen het wijzigen van de verordening. Tot slot maakt ze een opmerking in de richting van de formele, officiële voorzitter van de raad, de heer Kaiser en daarmee richt ze zich tot hem persoonlijk. In de vergadering van 2 juli heeft hij hen voorgehouden dat besturen keuzes maken inhoudt en soms ook het nemen van moeilijke beslissingen. Dat is helemaal waar en daar loopt ze ook niet voor weg. Maar ze geeft hem de verzekering dat de keuze die de DSD-fractie nu gemaakt heeft geen gemakkelijke keuze was. Neen zeggen tegen een college dat in meerderheid graag ja had willen horen, vergt een goede onderbouwing. Zij vindt voor zichzelf dat ze met deze woorden een goede onderbouwing heeft gegeven in ieder geval voor haar zelf. De heer BLOM voegt zich om 19.55 uur bij de vergadering. De heer KONING memoreert dat ze uit zorg voor gokverslaving in Doetinchem in meerderheid al lange tijd tegen de vestiging van speelautomaten, gokkasten en dergelijke zijn. In de jaren 80 en 90 toen deze apparaten in allerlei snackbars en cafés verschenen, werden ze al heel snel eenarmige bandieten genoemd. De trieste verhalen over gokverslaving en mensen die zich diep in de schulden staken waren niet van de lucht. Terecht raakten overheden gealarmeerd en namen maatregelen om mensen te beschermen tegen zichzelf. En deze maatregelen werkten gelukkig. Jammer genoeg liggen er nieuwe gevaren op de loer. Er is gewezen op de gevaren van internet, heel laagdrempelig en erg toegankelijk. Het kabinet maakt ook plannen om dit tegen te werken. Ook hier werd het gevaar onderkend. In Doetinchem werd ondertussen aan ondernemers die zich hier wilden vestigen de deur gewezen. Heel ferm werd zelfs gezegd bij het indienen van aanvragen dat de mensen zelfs nog geen kopje koffie kregen tijdens het gesprek hierover. Het beleid was duidelijk. De zorg over de 151
verslaving was gemeend en onderbouwd. IrisZorg zegt terecht dat hier in de regio de gokverslaving niet hoog is. Zou het komen omdat hier ook geen vestigingen zijn? Onderzoek wijst uit dat in plaatsen waar wel speelhallen zijn de verslaving groter is. De PvdA-fractie is van mening dat de Achterhoek ook wat dit betreft de Achterhoek moet blijven. Ze moeten zich geen gevaren op de hals halen. Trap er niet in als er wordt gezegd het is maar een spelletje of waag even een gokje. Gokkasten, ook al gaat er een rode loper naartoe waarover je kunt lopen, blijven gokkasten, geen casino s. Is het betutteling als ze dit zeggen en mensen tegen zichzelf beschermen? De VVD-fractie knikt instemmend van ja. Het is betutteling, maar een rood stoplicht is toch ook betuttelend. Ook daar mag zelfs de VVD-fractie niet doorrijden. Dat is om hun leven niet in gevaar te brengen en dat van hem ook niet. Daar zegt de PvdAfractie ook niet van dat is betutteling. Dat is noodzakelijke wetgeving. Ze zouden trouwens over deze voorstellen niet eens spreken als het niet ooit gekoppeld was aan het Lyceumkwartier. Nu gelukkig niet meer. Maar er werd geprobeerd om de raad te veranderen. Van dominee naar koopman. Alsof principes te koop zouden zijn. Voor de PvdA-fractie niet. Ze willen straks niet langs een prachtig Lyceumkwartier lopen dat gefinancierd wordt uit opbrengsten van gokken. Voor hen blijft de zorg over verslaving in brede zin overeind staan. Ze hebben veel brieven gekregen en uit een van die brieven citeert hij. Het is een brief van iemand die in zijn studententijd in Groningen in een casino heeft gewerkt. Hij schrijft: Als uitzendkracht heb ik ruim een jaar gewerkt in Magic City, destijds de grootste amusementshal in het centrum van Groningen. Het was gewoon een van de vele uitzendbaantjes en ik zag er in het begin geen kwaad in. Ik zag het als de eigen verantwoordelijkheid van mensen om te gaan gokken of niet. Daar ben ik in de loop van de tijd anders tegenaan gaan kijken. Mensen die in de ban van het gokken raken, raken ieder gevoel van realiteit kwijt. Ik heb mensen letterlijk kapot zien gaan. Mensen die alles waren kwijtgeraakt door het gokken. Hun relatie was op de klippen gelopen. Ze waren hun baan kwijtgeraakt, als ze die al hadden. Ze raakten steeds verder in de misère. Ik heb in die tijd heel veel schrijnende gevallen gehoord en was op een gegeven moment een halve hulpverlener. In de gokhal stonden mooie folders om gokverslaving tegen te gaan met teksten als: Waag gerust een gokje, maar speel niet met jezelf. Zelfregulering van de branche heette dat. Een lachertje natuurlijk. In werkelijkheid werd alles gedaan om mensen zo lang mogelijk binnen te houden: koffie, fris, broodjes en hapjes waren gratis. Op de dag dat de sociale dienst uitkeerde, werd er twee keer zoveel personeel ingezet. Want dan werd de grootste omzet van de maand gedraaid. Er was regelmatig trammelant als mensen oververhit waren omdat ze zoveel verloren hadden. En dan stond de politie weer voor de deur. En dan nu onder druk van de recessie de principes maar over boort gooien? Wat de PvdA-fractie betreft: neen. Maar is de PvdA-fractie in Doetinchem dan selectief moralistisch? Hoe zit het dan met alcoholverslaving? En drugsverslaving? Maakt de PvdA-fractie zich daar geen zorgen over? De heer VERHOEVEN spreekt zijn verwondering uit over het feit dat de heer Koning zegt dat internet landelijk wordt aangepakt en vervolgens heeft hij het over de negatieve effecten van een werknemer van een of ander casino. Ze hebben landelijk de staatsloterij. Als je het hebt over de sociale dienst en de toename van de verkoop van loten is dat een inkoppertje. Holland Casino met een winstmarge die hun eigen minister Bos nog een beetje aan het opschroeven is, maar volgens hem is die 0,25 miljard per jaar. Dat is dan wel het probleem waar ze het nu over hebben. De heer KONING antwoordt dat ze in Doetinchem niet in staat zijn om de landelijke wetgeving te veranderen. Laten ze zich vooral houden bij hun eigen verantwoordelijkheid. Als de heer Verhoeven zegt dat er inderdaad veel gegokt wordt en de staatskas wordt gespekt, dan merkt hij dat dit hem ook zorgen baart dat zoveel mensen gokken. De heer KONING vindt dat ze het juist daarom hier in Doetinchem maar niet moeten doen. De heer VERHOEVEN vindt het hypocriet als dezelfde partij het landelijk accepteert en incasseert en gebruikt voor allerlei leuke dingen en hier zegt dat als je hier geen speelautomatenhal neerzet het probleem er dan niet is. En 152
internet wordt landelijk wel geregeld. Er gebeurt helemaal niets. De heer KONING reageert dat ze helemaal niet zeggen dat er geen probleem is. Er zijn gokproblemen en die willen ze in Doetinchem beperkt houden. Men kan hier in Doetinchem ook het internet op. Men kan hier krasloten kopen, maar ze willen het beperkt houden. Daarom willen ze niet verder gaan op de weg van alle mogelijkheden die er zijn. Daarom geen speelautomatenhal hier. Hij gaat verder over alcohol- en drugsverslaving en het standpunt van de PvdA-fractie hierin. Wethouder Van Dijk heeft met succes campagne gevoerd tegen overmatig alcoholgebruik. Scholen, ouders en instellingen zijn benaderd. Voor de PvdA-fractie mag hij daarmee door gaan. Al in het begin van deze raadsperiode heeft de PvdA-fractie er op aangedrongen dat de gemeente Doetinchem een convenant zou sluiten met Sité, de politie, de energiebedrijven om te voorkomen dat er thuiskweek zou zijn. Dat hebben ze niet alleen gedaan om gevaren van brand en dergelijke te voorkomen, maar ook om te voorkomen dat jonge kinderen overal maar drugs en dergelijke zouden kunnen kopen. Dus die zorg om alcohol- en drugsverslaving hebben ze wel degelijk. Ze hebben ook al heel vroeg gesignaleerd dat het thc-gehalte in wiet zo hoog is en dat we dus niet meer spreken over een pilsje in alcoholtermen, maar dat ze het bijna hebben over jenevergebruik. Dat baart hen wel degelijk zorgen. Alle koffieshops sluiten is echter ook niet de remedie. Als je kijkt waarom er hier koffieshops zijn en je vergelijkt het met het buitenland, dan constateer je dat de drugsverslaving in de ons omringende landen groter is dan hier met een gedoogbeleid in koffieshops. De heer HEIJ is blij dat de heer Koning de vraag al beantwoordde voordat hij gesteld was, maar hij vindt dat hij hierin wel heel selectief is. Hij geeft een antwoord dat gebaseerd is op alcohol. Drugs zegt hij bijna niets over. Twee weken geleden hebben ze in de commissie bestuurlijke zaken gesproken over het drugsbeleid en daar zei de heer Koning namens de PvdA-fractie eigenlijk (overdreven): er is niets aan de hand. We hebben alcoholverslaving, maar met drugs is er eigenlijk niets bijzonders. Als hij kijkt naar het betoog van de heer Koning vanavond als het gaat over gokverslaving en hij vult daar drugs in, dan komt daar moeiteloos uit dat de koffieshops weg moeten of dat er hooguit eentje overblijft. Nu gaat hij een verhaal houden over het tegengaan van wiet telen en dergelijke. Het gaat om de bereikbaarheid van de verslaving. Daar heeft de heer Van Doesum ook over gesproken. Wat je ook doet en wat voor rapporten je ook neemt, het heeft te maken met de bereikbaarheid van de verslaving, ook al kan je het niet aantonen. Met hetzelfde betoog dat de heer Koning houdt, kan je alle koffieshops dicht doen als je het overzet op drugs. En dan hebben ze het nog over jongeren in onze stad en niet eens over de 21-plussers, maar over jongeren die ook de fractie van de ChristenUnie- SGP na aan het hart liggen. De heer KONING antwoordt hem dat hij geen gelijk heeft als hij zegt dat de PvdA-fractie zich geen zorgen maakt over drugsgebruik en alcoholgebruik. De heer HEIJ betoogt dat het niet om zorgen maken gaat, maar om de consequenties die je uit die zorgen trekt. Het college maakt zich ook zorgen. Daar staat het hele stuk vol van. Maar het gaat erom wat je daarna doet. De heer KONING geeft aan dat wat je doet preventie is. Maar om nu te zeggen dat elke koffieshop hier in de stad dicht zou moeten, daarvan meent hij dat dit geen oplossing biedt. Dan moet je ook kijken wat er in de ons omringende landen gebeurt. Daar is de zorg om de drugsverslaving groter dan hier in het land, hoe vreemd het ook klinkt, met koffieshops waar een gedoogbeleid bestaat. De heer HEIJ repliceert dat om diezelfde reden dan het plaatsen van een speelautomatenhal ook geen oplossing is. De heer VAN DOESUM wijst erop dat hij in zijn betoog zelf ook al heeft aangegeven dat er toch een verschil zit tussen gokverslaving en verslaving aan genotmiddelen. Als het gaat om softdrugs en alcohol, gaat het om genotmiddelen die ze in beperkte mate toestaan en die sommigen van hen ook gebruiken en die je in de hand moet houden. Dat is iets wezenlijk anders dan een gokverslaving die niet te maken heeft met de problematiek van de genotmiddelen. In beperkte mate maakt een genotmiddel deel uit van ieders leven. In beperkte mate is dat ook het geval met loterijen. Maar bij een gokhal is de grens weg en is er geen maat aan. Dat is een groot verschil. De heer 153
MOÏZE DE CHATELEUX vervolgt dat hij van de heer Koning de indruk kreeg dat gokken en de krasloten het ergste is wat er in het leven bestaat. Hij heeft er net ook over gesproken dat de gemeente in het kader van de alcoholmatiging krasloten ging uitdelen. Daar heeft hij de heer Koning toen niet over gehoord en nu ook niet. Dat vindt hij vreemd. De heer KONING antwoordt dat hij verwacht dat de wethouder daar straks op in zal gaan en zal zeggen dat het niet waar is. Terugkerend naar het voorstel vervolgt hij dat het tegenhouden van een speelautomatenhal de gokverslaving niet zal laten verdwijnen. Ze blijven echter staan achter de redenen die tot nu toe in Doetinchem altijd gebezigd werden tot in 2005. In meerderheid was men tegen en de PvdA-fractie wil niet op zijn geweten hebben dat de gelegenheid tot gokverslaving in Doetinchem wordt vergroot. De heer HEIJ geeft te kennen dat de fractie van de ChristenUnie-SGP zich uitgebreid met het onderhavige onderwerp heeft beziggehouden. Vele dikke rapporten waren er op internet over verslaving en verslavingszorg te vinden, onder andere van het IVO, Trimbos en het Ministerie van justitie. Ze hebben ze doorgenomen en kunnen er een avond over vullen. De heer BLOM meent dat hier geen voorstel ligt om te komen tot speelautomaten of een gokgelegenheid, maar dat het hier ging om een wijziging van de Apv om deze dingen mogelijk te maken maar niet om definitief hier een gokhal neer te zetten. De heer HEIJ stelt dat het er om gaat om tot richtlijnen te komen die ze het college mee kunnen geven om uiteindelijk een zodanig kader te scheppen voor een speelautomatenhal en de Apv aan te passen dat er een speelautomatenhal gevestigd kan worden. Die vraag is vorige week ook behandeld in de informatieve raad. De wnd. VOORZITTER geeft de heer Blom gelijk dat het gaat om het wel of niet aanpassen van de verordening. De heer HEIJ is het daar niet mee eens. Dat staat niet in het voorstel. Het gaat om om te komen tot. Hij vervolgt zijn betoog dat ze na lang denken verschillende manieren hebben gevonden om met dit voorstel om te gaan. In de eerste plaats zijn ze principieel tegen gokken. Het bevordert de hebzucht en dat is iets waar onze maatschappij op dit moment weer het nodige van heeft meegemaakt. Dus niet doen! In de tweede plaats hebben ze als volksvertegenwoordigers een verantwoordelijkheid voor de samenleving van de toekomst. Ze kunnen niet alles panklaar laten leggen en dan tegen de inwoners en vooral de jeugd zeggen dat het hun eigen verantwoordelijkheid is om er van af te blijven. Ze willen verslaving tegengaan en hun verantwoordelijkheid daarin niet ontlopen. Dus: neen! In de derde plaats hebben ze de verslaving onderzocht. De bijbehorende getallen: 9 in 2007 en 7 in 2008, volgens IrisZorg vorige week. Ze realiseren zich wel dat dit het topje van de ijsberg is. Wat zijn de consequenties van het verlies van geld op de levensloop van mensen? Wat zijn de consequenties voor gezinnen? Wat zijn de consequenties voor jongeren? Je kunt niet zeggen dat je er zwaar aan tilt en het gewoon toelaten. De grote hoeveelheid onderwijs en hun zorg voor jongeren van 18 tot 25 jaar moeten hen voorzichtig maken. Dus neen! Mogelijkheid 4: waar maak je je druk om? Via internet kan je al je geld verspelen in je eigen huis achter je eigen computer, zonder dat iemand het in de gaten heeft. Onderzoek heeft geleerd dat er geen verband lijkt te zijn tussen het bezoeken van speelautomaten en internetgokken. Je kunt ook naar andere gemeentes gaan waar alles beschikbaar is. Dus gaat het nergens over en kan je het net zo goed gewoon doen. Toen ze dit alles echter zo doorgenomen hadden, bekroop hen een vreemd gevoel. Ze hadden het gevoel dat ze midden op een eiland zaten midden in de stad, starend naar een speelautomatenhal. Ze hebben het over een speelautomatenhal, maar toen ze om zich heen gingen kijken, zagen ze de verslavingsproblematiek in z n geheel. En de risico s voor mensen en in het bijzonder onze jonge mensen in de stad. Er zijn ook nog andere oorzaken aan te wijzen zoals drugs en alcohol. In de laatste commissie bestuurlijke zaken hebben ze over drugsbeleid gediscussieerd. Daarvan zijn de risico s en de problemen veel groter. Kunnen ze dan hier stellen: waar gaat het hier om en sta het maar toe? Daarin vonden ze in de commissie de opstelling van de PvdAfractie onbegrijpelijk. Drugsproblemen bagatelliseren en een speelautomatenhal 154