Collegevoorstel Auteur Datum Paraaf Antonie de Vlieger (2250) Samenleving Beleid Leidinggevende Datum Paraaf Registratienummer J. Peters Directeur Datum Paraaf Datum G.A.G. Eggermont 12 oktober 2012 Portefeuillehouder Programmawethouder Paraaf deponeren P. Blokhuis Presidium/PMA/Raad ja Voorgesteld besluit Behandelvoorstel: raadsbesluit (raadsvoorstel en -besluit bijgevoegd) akkoord Beslissing burgemeester en wethouders Aantekeningen/vragen B W W W W W W S NS JK HB OP PB DC Akkoord Bespreken Betrokken diensten MID Opvolgen van politiemeldingen en zorgcoördinatie bij huisverboden en complexe casussen huiselijk geweld door het Steunpunt Huiselijk Geweld, dat is ondergebracht bij MD Veluwe Voorstel dienst Samenleving: 1. Het presidium verzoeken een begrotingswijziging ter vaststelling aan de gemeenteraad aan te bieden (raadsvoorstel en concept-raadsbesluit bijgevoegd) met het doel om méér dan 75% van de politiemeldingen te kunnen opvolgen, en om 100% van de door de Burgemeester opgelegde huisverboden te kunnen opvolgen met zorgcoördinatie door 60.000 in te zetten voor de voorshands incidentele personele versterking van het Steunpunt Huiselijk Geweld bij MD Veluwe met 1 fte gedurende 8 maanden. Openbaarheid voorstel/besluit wel openbaar toelichting wel openbaar bijgevoegde stukken wel openbaar o subsidie-aanvraag MD Veluwe o formulier begrotingswijziging o eerdere besluitvorming 128.000 zorgcoördinatie - collegestuk juni 2010 - collegestuk aug. 2011 Afschrift aan
Toelichting Inleiding, invulling rol centrumgemeente Apeldoorn Gemeente Apeldoorn is door het ministerie van VWS aangewezen als centrumgemeente voor het beleidsveld vrouwenopvang en huiselijk geweld voor de regio Apeldoorn, Brummen, Elburg, Epe, Ermelo, Harderwijk, Heerde, Lochem, Nunspeet, Oldebroek, Putten, Voorst en Zutphen. Ook wel genoemd de regio s Noord-Veluwe, Oost-Veluwe en Midden-IJssel. Als centrumgemeente ontvangt Apeldoorn jaarlijks de structurele decentralisatie-uitkering voor vrouwenopvang en huiselijk geweld van het Rijk. Deze middelen worden ongeoormerkt in het gemeentefonds gestort, maar zijn wel herkenbaar opgenomen in de gemeentecirculaire. De gemeenteraad van de centrumgemeente kan besluiten over de besteding van deze middelen, ná overleg met de regiogemeenten. De regiogemeenten hebben dus een consultatierecht, geen instemmingsrecht. Apeldoorn heeft 3 à 4x per jaar een structureel overleg over het beleidsveld vrouwenopvang en huiselijk geweld met de portefeuillehouders uit de regio, met als voorzitter wethouder Paul Blokhuis. Tijdens dit overleg wordt ook de jaarlijkse begroting en financiële verantwoording op dit beleidsveld besproken met de collega-bestuurders. De gemeenteraad van centrumgemeente Apeldoorn heeft op 14 april 2011 de regionale beleidsnota De onmacht voorbij, weerbaar en beschermd vastgesteld voor de periode 2012 t/m 2015. Daarmee zijn de kaders voor het beleid in de periode t/m 2015 vastgesteld. Beslispunten en onderbouwing 1. Het presidium verzoeken een begrotingswijziging ter vaststelling aan de gemeenteraad aan te bieden (raadsvoorstel en concept-raadsbesluit bijgevoegd) met het doel om méér dan 75% van de politiemeldingen te kunnen opvolgen, en om 100% van de door de Burgemeester opgelegde huisverboden te kunnen opvolgen met zorgcoördinatie door 60.000 in te zetten voor de voorshands incidentele personele versterking van het Steunpunt Huiselijk Geweld bij MD Veluwe met 1 fte gedurende 8 maanden. Opvolgen politiemeldingen door het SHG Voor de gehele regio Noord Oost Gelderland is met de politie een convenant huiselijk geweld afgesloten. Op basis van dit convenant sluist de politie alle meldingen huiselijk geweld door naar het SHG, en is het SHG bevoegd om actie te nemen richting de desbetreffende inwoners (daders, slachtoffers en getuigen) zónder dat betrokkenen vooraf om toestemming hoeft te worden gevraagd. Een mooie kans voor een systeemgerichte, preventieve aanpak, ook als de problemen (nog) niet ernstig zijn geëscaleerd. Met de huidige financiële bijdrage ad 132.771 aan het SHG voor de opvolging van de politiemeldingen kan slechts 75% van de meldingen daadwerkelijk met een persoonlijk contact (telefonisch of huisbezoek) worden opgevolgd. Op dit moment wordt ruim 25% van de politiemeldingen noodgedwongen met een brief afgedaan. Betrokkenen worden door middel van een brief op de hoogte gebracht van de dienstverlening van het SHG en uitgenodigd contact met het SHG op te nemen. Hier wordt slechts zelden gebruik van gemaakt. Steeds vaker signaleren de medewerkers van het SHG dat casussen die schriftelijk zijn afgedaan, opnieuw naar voren komen in meldingen. Deze waargenomen recidive had wellicht voorkomen kunnen worden als direct bij de eerste melding een persoonlijk contact had plaatsgevonden. Bij een persoonlijk contact namelijk, komt het nagenoeg niet voor, dat de betrokkenen geen gebruik wensen te maken van het ondersteuningsaanbod. Het ministerie van VWS verwacht dat de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling zal leiden tot een toename van het aantal meldingen bij SHG en AMK. Het ministerie heeft expliciet aangegeven dat de extra middelen 2012 bedoeld zijn om deze meldingen op te vangen. De wet wordt naar verwachting per 1-7-2013 van kracht. - 2 -
Er moet dan ook rekening mee worden gehouden dat het aantal (politie-)meldingen blijft stijgen. De cijfers tot op dit moment laten een behoorlijke stijging zien: 2010 2011 Eerste helft 2012 Prognose 2012 Politiemeldingen 506 637 361 722 Overige meldingen 1.150 1.331 791 1.582 Totaal meldingen 1.656 1.968 1.152 * 2.304 * Inclusief 24 meldingen voor het (vermoeden van) jeugdprostitutie. Hiervan zijn 20 dossiers aangemaakt. Bij 10 van deze 20 dossiers was sprake van actueel gevaar voor geweld. De overige 4 meldingen zijn beoordeeld als geen jeugdprostitutie en zonodig doorverwezen. Ten eerste kunnen we door preventief werken mensen beter helpen. Het is de ervaring van het SHG dat preventief werken, het inzetten van kwalitatief en kwantitatief goede formatie aan de voordeur van het SHG leidt tot minder escalatie en tot minder casussen. Hoe minder zaken huiselijk geweld escaleren, hoe minder conflicten er binnen een gezin zijn, hoe minder hulpverlening er hoeft te worden ingezet, hoe minder zaken opgevolgd hoeven te worden door een zorgcoördinator. Ten tweede zal dit goedkoper zijn voor de samenleving. Om preventief te kunnen werken, om huisverboden en complexe casussen en recidive te kunnen voorkomen is het gewenst álle (politie)meldingen op te volgen met een persoonlijk contact. Hiervoor is dringend behoefte aan formatie-uitbreiding Zorgcoördinatie bij huisverboden en complexe casussen Medio 2012 heeft het SHG gesignaleerd dat het aantal casussen waarvoor een Risicotaxatie Instrument Huiselijk Geweld wordt ingevuld toeneemt. Als de risicotaxatie leidt tot het opleggen van een Tijdelijk Huisverbod wordt gedurende 10 dagen (maximaal te verlengen tot 28 dagen) vanuit het SHG ingezet op (het regelen van) intensieve zorgcoördinatie. Echter, ook als de taxatie niet leidt tot het opleggen van een huisverbod, is regionaal de afspraak gemaakt, dat intensieve zorgcoördinatie wordt ingezet. We spreken dan over een complexe casus huiselijk geweld. Naast casussen waarvoor een risicotaxatie is ingevuld, kunnen er ook andere redenen zijn waarom een casus wordt beschouwd als een complexe casus huiselijk geweld waarvoor intensieve zorgcoördinatie noodzakelijk is. Gehele regio 2010 2011 eerste helft 2012 prognose 2012 Aantal huisverboden 46 61 38 76 waarvan kinderen betrokken: 24x 52% 41x 67% 28x 74% 56x waarvan acuut gevaar: 45x 98% 60x 98% 38x 100% 76x Aantal complexe casussen 170 167 76 152 waarvan kinderen betrokken: 106x 62% 60x 36% 42x 55% 84x waarvan acuut gevaar: 114x 67% 66x 40% 61x 80% 122x Op basis van de cijfers in het eerste halfjaar, wordt een tekort aan capaciteit verwacht in 2012. Ureninzet geraamd In de loop van het jaar diverse malen bijgesteld 5.650 uur 2.798 uur 5.596 Ureninzet gerealiseerd 4.129 uur niet compleet 5.842 uur tekort: 192 uur 3.354 uur tekort 556 uur 6.708 tekort 1.112 uur - 3 -
Regionaal is afgesproken dat elke gemeente, uit eigen lokale middelen, deze zorgcoördinatie financiert. De gemeente Apeldoorn heeft in hiervoor 128.000 opgenomen in de MPB 2012. Daarbovenop is afgesproken om 1 fte zorgcoördinatie regionaal toe te voegen aan de pool van zorgcoördinatie, dit met name om ook onverwachte pieken te kunnen opvangen. Het aantal huisverboden neemt toe, bij complexe casussen daalt het aantal maar de complexiteit neemt toe. Op basis van de monitoring in de 1 e helft 2012, blijkt dat het beschikbare budget voor zorgcoördinatie in het 3 e kwartaal uitgeput zal zijn. In het 4 e kwartaal kan dan geen zorgcoördinatie meer worden geboden bij huisverboden en/of complexe casussen. Vanwege het verplichte karakter (wet tijdelijk huisverbod) van de zorgcoördinatie, betekent dit dat aan de Burgemeester verzocht moet worden om in het 4 e kwartaal geen huisverboden meer op te leggen. Een andere mogelijkheid is het realiseren van voldoende formatie-uitbreiding bij het SHG. Het lijkt ons niet wenselijk om de Burgemeester te beperking in het opleggen van huisverboden. Een huisverbod komt tot stand na uitvoerig onderzoek door politie en hulpverlening over de noodzaak en zinvolheid van het huisverbod en na het uitvoeren van een gedegen risico-taxatie. De toename van het aantal huisverboden en een verwacht urentekort speelt bij meerdere regiogemeenten. Voorgesteld wordt daarom de tekorten te voorkomen door de uitbreiding van de regionale capaciteit. Dit betekent dat middelen, die behoren tot de decentralisatie-uitkering voor vrouwenopvang en huiselijk geweld van het Rijk ingezet kunnen worden. Een beroep op lokale middelen van de gemeente Apeldoorn kan daardoor uitblijven. Verzoek om formatie-uitbreiding van het SHG Op dit moment wordt ruim 25% van de politiemeldingen met een brief afgedaan. Om preventief te kunnen werken en recidive te kunnen voorkomen is het gewenst álle politiemeldingen op te volgen met een persoonlijk contact. Hiervoor is dringend behoefte aan formatie-uitbreiding. Dit kan (op termijn) ook leiden tot minder groei / het dalen van het aantal huisverboden en complexe casussen. Nadat de wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (verwacht per 1-7-2013) van kracht is geworden, wordt een toename van het aantal meldingen door professionals verwacht. Dit leidt tot een onevenredig zware (mentale) belasting van de medewerkers van het SHG. Vanuit het SHG zijn dringende signalen ontvangen dat al in 2012 personele versterking van het SHG gewenst is. Met een aanvullende subsidie-aanvraag wordt gevraagd om 2 fte uitbreiding ( 2 x 90.000 op jaarbasis) voor het kunnen opvolgen van alle (politie-)meldingen en het realiseren van voldoende zorgcoördinatie voor het opvolgen van complexe meldingen en een toenemend aantal huisverboden. Voorgesteld wordt om de reeds beschikbare incidentele gelden ad 60.000 uit 2011 voorshands incidenteel in te zetten voor het uitbreiden van de personele capaciteit bij het SHG met (vooralsnog) 1 fte. Voor een mogelijke structurele uitbreiding van het SHG, danwel een herschikking van prioriteiten binnen het beleidsveld, worden in het kader van de jaarlijkse begroting vrouwenopvang en huiselijk geweld eind 2012 nadere voorstellen geformuleerd. Het bedrag ad 60.000 is voldoende voor een tijdelijk dienstverband van 1 fte in de periode van december 2012 tot en met juli 2012. Hiermee kunnen vooralsnog de meest dringende knelpunten worden opgevangen. Financiële vraag en dekking Het persoonlijk opvolgen van een (politie)melding kost gemiddeld 4 uur tijd van een medewerker van het SHG. Door middel van voorshands incidentele uitbreiding van het SHG met 1 fte, kan het SHG vooralsnog de meest dringende problemen aanpakken en kan worden voorkomen dat op korte termijn SHG medewerkers afhaken ten gevolge van de te hoge (mentale) werkdruk. - 4 -
Dekking voor 1 fte kan worden gevonden in de 60.000 voor vrouwenopvang en huiselijk geweld die als uitgave-stelpost in de begroting 2012 is opgenomen. Het gaat concreet om incidentele middelen die met de decembercirculaire 2011 in de decentralisatie-uitkering vrouwenopvang en huiselijk geweld beschikbaar zijn gekomen voor ouderenmishandeling en waarvoor nog geen concrete invulling is voorgesteld. Dit bedrag is voldoende voor de dekking van 1 fte gedurende 8 maanden. Daarmee kan de periode tot nadere besluitvorming worden overbrugd. In juni 2010 is besloten om 125.000 beschikbaar te stellen uit lokale middelen voor de zorgcoördinatie bij huisverboden en complexe casussen. Met de lokale paragraaf huiselijk geweld Apeldoorn 2012 tot en met 2015 is in augustus 2011 door het college besloten deze financiering te continueren. In dit laatste collegevoorstel is gewezen op het risico dat het budget onvoldoende kan blijken als het aantal huisverboden stijgt. (Inmiddels is het bedrag in de MPB opgehoogd naar 128.000 ivm indexering). In de MPB 2012-2015 heeft u aangegeven een stringenter financieel beleid te willen voeren, gelet op de verslechterde begrotingspositie van de gemeente. Deze stringentere opstelling houdt onder meer in, dat extra gelden die toegevoegd worden aan onze algemene uitkering Gemeentefonds onverkort ten gunste van de algemene middelen komen. In lijn met de voorstellen in de Zomernota met betrekking tot de inzet van extra rijksgelden die een regionale besteding met zich mee brengen, wordt met dit voorstel een uitzondering gemaakt. Op de genoemde kaderstelling in de MPB 2012-2015. Middelen is met dit voorstel akkoord. - 5 -