Toelichting BenW-adviesnota

Transcriptie

1 Onderwerp: Subsidierelatie MEE Toelichting BenW-adviesnota Afdeling/team: Afdelingshoofd: Welzijn Bremmers, P.H.M. Auteur: Bankers, J. Datum vergadering: 27 juni Aanleiding In het Sociaal Deelfonds Wmo is een bedrag opgenomen voor onafhankelijke cliëntondersteuning. Deze dienst werd voorheen landelijk ingezet door MEE. Om deze dienst en de organisatie zelf te behouden, hebben het ministerie van VWS, de VNG en MEE Nederland in 2014 bestuurlijke afspraken gemaakt. Inhoud: gemeenten zouden voor twee jaar verplicht worden om dienstverlening van MEE af te nemen. Na 2016 zijn gemeenten vrij om onafhankelijke cliëntondersteuning naar eigen inzicht vorm te geven. In onze regio is voor de jaren 2015 en 2016 een subsidierelatie aangegaan met MEE Noord- en Midden-Limburg. In dit collegevoorstel wordt u geadviseerd de subsidierelatie met deze MEEorganisatie te beëindigen. Dit besluit is door een regionale werkgroep in samenwerking met MEE Noord- en Midden-Limburg voorbereid. 2. Uitgangssituatie en doelstelling Uitgangssituatie VWS, VNG en MEE-Nederland hebben afspraken gemaakt over continuëring van de dienstverlening in de jaren 2015 en 2016; Een regionale werkgroep is in samenwerking met MEE Noord- en Midden-Limburg aan het onderzoeken hoe de nabije toekomst eruit komt te zien; Intussen wordt vanuit juridisch oogpunt erop gewezen, dat de lopende subsidierelatie moet worden beëindigd, zodat gemeenten de vrijheid hebben om de dienstverlening naar eigen inzicht vorm te geven (omvang, vorm (inkoop of opnieuw subsidie)); Naast de subsidierelatie is MEE Noord- en Midden-Limburg eind 2014 ook nog gevraagd om deel te nemen aan de aanbesteding. Dat hebben zij gedaan. De producten van MEE zijn dus enerzijds in een subsidierelatie vastgelegd en anderzijds ook via de inkoop geregeld. Dit heeft ertoe geleid, dat er regionaal verschillen bestaan over de geldigheid van de subsidierelatie. Voor de zekerheid adviseren wij het opzeggen van de subsidierelatie. In onze situatie is dat ook het juiste besluit, want de voorbije twee jaar hebben wij MEE Noord- en Midden-Limburg een vast bedrag per maand verstrekt op basis van gemaakte werkafspraken; Vanuit de regio komt er straks een advies over de dienstverlening van MEE Noord- en Midden- Limburg. Uiteindelijk is het een besluit van iedere gemeente afzonderlijk om hier wel of niet in mee te gaan. Het besluit kan - ook binnen onze gemeente - afhangen van de manier, waarop we de dienstverlening willen vormgeven. De portefeuillehouders Sociaal Domein hebben in hun vergadering van 16 juni 2016 ingestemd met het advies van de regionale werkgroep. Dit collegevoorstel is een uitwerking van dat besluit. Doelstelling De subsidierelatie met MEE Noord- en Midden-Limburg met ingang van 1 januari 2017 te beëindigen (middels brief die als bijlage bij dit collegevoorstel is gevoegd). De wijze waarop de samenwerking met MEE Noord- en Midden-Limburg wordt vormgegeven vanaf 1 januari 2017 is nog onderwerp van gesprek. Verseon kenmerk: 1

2 3. Rol gemeente en visie en strategie participatie Niet van toepassing 4. Toelichting Hieronder volgt een nadere onderbouwing van het besluit alsmede achtergrondinformatie over de relatie met MEE Noord- en Midden-Limburg. Doel onafhankelijke cliëntondersteuning In de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 is opgenomen, dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor onafhankelijke cliëntondersteuning. Voorheen was dit belegd bij het rijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bestaat uit informatie, advies en algemene ondersteuning. Oorspronkelijk is de hulp met name bedoeld bij het aanvragen van een Wmo-voorziening. Gemeenten zijn in dit proces ook verplicht om inwoners te wijzen op de mogelijkheid om onafhankelijke cliëntondersteuning aan te vragen. Mocht een inwoner gebruik willen maken van onafhankelijke cliëntondersteuning, dan verstrekt de gemeente deze gratis en op basis van de wens (het perspectief) van de inwoner. Een cliëntondersteuner kan een luisterend oor bieden, de cliënt wegwijs maken, steun bieden bij de voorbereiding van een aanvraag of melding en ondersteunen bij het indienen van een klacht. Landelijke afspraken Onafhankelijke cliëntondersteuning (en aanverwante ondersteuning) werd tot 2015 geboden via regionale afdelingen van MEE Nederland. MEE is van oudsher gespecialiseerd in hulpverlening aan inwoners met een (licht verstandelijke) beperking, maar bood ook juridische ondersteuning en begeleiding aan deze doelgroep. Het aanbod was hoofdzakelijk voorliggend, dat wil zeggen geen geindiceerde zorg, maar meer in lijn met het aanbod van algemeen maatschappelijk werk. Binnen de subsidieafspraken had MEE relatief veel vrijheid in het bieden van kortdurende en middellange ondersteuning en het inzetten van instrumenten als sociale netwerkversterking. MEE ontving voor deze taken een rijkssubsidie. Bij de decentralisatie van zorgtaken naar de Wmo is voor MEE - op papier de organisatie die onafhankelijke cliëntondersteuning biedt - een uitzondering gemaakt. Om ervoor te zorgen, dat de organisatie en expertise niet zouden verdwijnen, zijn in 2014 bestuurlijke afspraken gemaakt tussen het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en MEE Nederland. Voorname afspraak: voor de jaren 2015 en 2016 worden per regio afspraken gemaakt over hoe het budget voor onafhankelijke cliëntondersteuning door MEE wordt ingezet en over het vermijden van frictiekosten. Regionale afspraken In de regio Noord-Limburg heeft Beesel in samenwerking met de zes andere gemeenten besloten om het budget als volgt in te zetten: 80% wordt geboden door MEE-professionals, die in lokale toegangsteams worden gedetacheerd. Hierdoor wordt de kennis van MEE opgenomen in de toegang. 10% is bedoeld voor een lokale ontwikkelopdracht. Iedere gemeente maakt hiervoor afspraken met MEE. In onze gemeente zijn deze middelen ingezet om complexe casussen op te pakken, specifiek de doelgroep 18 tot 23 jaar. De laatste 10% zijn inzetbaar voor een nader te bepalen ontwikkelopdracht. Voor die laatste 10% geldt, dat gemeenten die niet verplicht bij MEE hoeven af te nemen. Die laatste 10% is door veel gemeenten niet benut of uiteindelijk toegevoegd aan de uitvoeringskosten in de toegang. Onafhankelijke cliëntondersteuning zelf wordt ingezet door MEE-consulenten, die niet in de gemeente zelf zijn gedetacheerd. Op die manier ontstaan geen vreemde situaties, waarin een medewerker én de gemeente én de inwoner in een casus vertegenwoordigt. Dit essentiële onderdeel van de landelijke afspraken (en de Wmo-wettekst) blijkt in de praktijk zelden tot nooit te worden ingezet, ondanks de verplichting van gemeenten om dit middel actief aan te bieden. In de praktijk doen onze inwoners geen Verseon kenmerk: 2

3 beroep op onafhankelijke cliëntondersteuning, maar vragen zij een familielid of hulpverlener om bij het keukentafelgesprek aanwezig te zijn. Ontwikkeling MEE-werkzaamheden Door de gemaakte afspraken is het accent van de dienstverlening van MEE gewijzigd. Niet langer zitten zij aan de voorkant en op voorliggende voorzieningen, maar in de praktijk stellen zij leefzorgplannen op en wordt hun generalistische kennis gebruikt om complexe problematiek op te lossen. MEE signaleert hierbij enkele problemen: het risico ontstaat dat de oplossing minder snel in de wijk wordt gezocht, maar in de reguliere hulpverlening en de zwaardere casuïstiek vraagt veel complexiteit, die ten koste kan gaan van de 'lichtere' groep waardoor problemen in die situaties kunnen verslechteren. Deze signalen worden door gemeenten - eventueel met MEE - opgepakt. De gesprekken hierover lopen nog met onderstaande vragen: Kiezen we voor een inkoop- dan wel voor subsidierelatie met MEE? Willen we als regio eenduidige afspraken met MEE of laten we dit over aan iedere afzonderlijke gemeente? Vinden wij de verschuiving van MEE van voorliggend richting werkzaamheden binnen wijkteams zoals opstellen van arrangementen en generalistische ondersteuning van veelal complexe problematiek wenselijk, en benutten wij de competenties van de medewerkers van MEE voldoende? Tijdens het portefeuillehoudersoverleg Sociaal Domein is op basis van een regionaal advies ingestemd met een drietal punten: MEE niet langer een aparte status te geven. MEE kan net als alle reguliere partners inschrijven bij de aanbesteding voor het sociaal domein in Noord Limburg op maatwerkproducten (zie bijlage van maatwerkproducten MEE). Voor de beschikbaarheidsvoorzieningen van MEE kan iedere gemeente apart afspraken met MEE maken, het is aan de gemeente zelf of ze dit via subsidie of traditionele aanbesteding oppakken, waarbij we in onderling overleg streven naar eenduidigheid; Gezien de kwaliteit van de dienstverlening van MEE en continuïteit van dienstverlening, zoveel mogelijk vervolg te geven aan de afspraken zoals die in 2015 en 2016 zijn ingezet; Instemmen met het opzetten van een pilot samen met MEE, waarbij we onderzoeken of we door preventief en voorliggend de inwoner en zijn netwerk te versterken meer duurzame oplossingen kunnen vinden en beter aan kunnen sluiten bij de lokale 'buurt' initiatieven. De werkgroep zal medio 2016 een voorstel doen voor deze pilot. Vanuit onze gemeente is aangegeven, dat wij kunnen instemmen met bovenstaande adviezen. Bij punt 2 is wel een kanttekening geplaatst. Verrewege het grootste deel van het MEE-budget wordt uitgegeven aan de inzet van een tweetal consulenten. In ieder geval 1 consulent treedt met ingang van volgend kalenderjaar in dienst bij de gemeente Beesel. Of en zo ja in welke mate ondersteuning van MEE dan nog noodzakelijk is, dat gaat de toekomst uitwijzen. Financiering Op basis van de landelijke afspraken zijn eind 2014 afspraken gemaakt tussen de gemeenten in Noord- Limburg en MEE Noord- en Midden-Limburg. Vervolgens zijn alle gemeenten een subsidierelatie aangegaan. Nadat deze subsidierelatie is gemaakt, is vanuit de inkoop aangegeven, dat een inkoopafspraak via de Modulair Gemeenschappelijke Regeling (MGR) wenselijker is. Sommige gemeenten hebben vervolgens de inzet van MEE via de inkoop bekostigd. Andere gemeenten hebben de subsidierelatie gerespecteerd. Feit is dat er uiteindelijk geen eenduidige afspraken zijn gemaakt. Wat wel is geregeld, dat is dat de gedecentraliseerde middelen van alle gemeenten bij MEE terecht zijn gekomen. Onze gemeente heeft MEE betaald op basis van subsidie. Om die reden is het voor onze gemeente raadzaam om de subsidierelatie ook officieel op te zeggen. Een opzegtermijn van 6 maanden is met MEE Noord- en Midden-Limburg overeengekomen. Overigens blijkt uit jurisprudentie ook, dat dit een veilige opzegtermijn is (mede op basis van eigen ervaringen rondom subsidierelaties die de voorbije jaren zijn opgezegd). Omdat nog niet zeker is op welke manier de dienstverlening wordt vervolgd (los van de medewerker die in vaste dienst treedt), is bij het opstellen van het onderdeel Wmo voor de begroting van 2017 het bedrag afgeraamd. Het gaat om een bedrag van iets meer dan Verseon kenmerk: 3

4 Samenvattend Om juridisch juist te handelen is het raadzaam om de subsidierelatie met ingang van 1 januari 2017 te beëindigen. Over de wijze waarop wij de samenwerking met MEE gaan vormgeven, wordt uw college op een later moment geinformeerd. 5. Toekomstvisie 6. Integrale afstemming Team welzijn (in samenwerking met regio-gemeenten en MEE Noord- en Midden-Limburg) en team AJZ. a. Communicatief (denk aan: Gemeente Info, pers, website, klantenbalie en Apropos) b. Financieel c. Juridisch d. Collegeprogramma e. Risico s 7. Voorstel / advies Uw college wordt geadviseerd om de subsidierelatie met MEE Noord- en Midden-Limburg met ingang van 1 januari 2017 te beëindigen. Verseon kenmerk: 4

5 Verseon kenmerk: 5