Profiel Voorzitter en leden Raad van Toezicht (5 posities) 16 juni 2017 Opdrachtgever Openbaar Basisonderwijs Hoogezand-Sappemeer Voor meer informatie over de functie Erik Frieling, adviseur Leeuwendaal Telefoon (088) 00 868 00 Voor sollicitatie www.leeuwendaal.nl Niets uit dit profiel mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Leeuwendaal gereproduceerd worden.
Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 De situatie 4 3 De organisatie 5 4 De functie van de Raad van Toezicht 7 5 De gewenste capaciteiten 9 6 Bezoldiging 13 7 De selectieprocedure 14 Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 2 van 14
1 Inleiding Dit document is bedoeld om inzicht te verschaffen in de belangrijkste taken, verantwoordelijkheden en competenties voor de functie van lid raad van toezicht bij Stichting Openbaar Basisonderwijs Hoogezand-Sappemeer (werktitel). Daartoe wordt ingegaan op context waarbinnen de organisatie zich begeeft, de interne organisatie, de ontwikkelingen en de ambities van de organisatie. Voorts wordt een beschrijving gegeven van de gewenste persoonlijkheidskenmerken en de benodigde kennis en ervaring voor deze positie. Besloten wordt met een beschrijving van de selectieprocedure. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 3 van 14
2 De situatie Het openbaar basisonderwijs binnen de gemeente Hoogezand-Sappemeer gaat per 31 december 2017 verzelfstandigen. Waar het tot die datum een integraal onderdeel is van de gemeente Hoogezand-Sappemeer, is het per 1 januari aanstaande een zelfstandige stichting die zorgdraagt voor kwalitatief goed openbaar basisonderwijs in de straks nieuwe gemeente Midden-Groningen (fusie van de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde). Sinds 2012 bereidt de gemeente Hoogezand-Sappemeer de verzelfstandiging van het basisonderwijs voor. Stap voor stap is de onderwijsorganisatie klaargemaakt om op eigen benen te staan. Met de aanstaande oprichting van een stichting voor openbaar basisonderwijs is ook het moment gekomen om het bestuur van en het toezicht op de stichting goed te regelen. In opdracht van de gemeente Hoogezand-Sappemeer werft Leeuwendaal een College van bestuur (éénhoofdig, hierna te noemen bestuurder ) en een voltallige raad van toezicht (vijf leden inclusief voorzitter). In onderhavig profiel gaan wij in op het profiel van de leden en de voorzitter van de raad van toezicht. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 4 van 14
3 De organisatie Algemeen De Stichting Openbaar Basisonderwijs Hoogezand-Sappemeer (hierna kortweg aangeduid als OBO HS) is een nieuwe organisatie die per 31 december 2017 ontstaat vanuit de verzelfstandiging van het openbaar basisonderwijs vanuit de gemeente Hoogezand-Sappemeer. OBO HS omvat per 1 januari 2018 in totaal 9 basisscholen, waarvan 1 school voor speciaal basisonderwijs, in de gemeente Hoogezand-Sappemeer. OBO HS faciliteert met 121 fte het onderwijs aan circa 1.700 leerlingen. De organisatie heeft een jaarbegroting van circa 11.250.000,--. Bestuursstructuur De bestuursstructuur van OBO HS is gebaseerd op het two-tier model. Bij OBO HS zijn daarmee de functies 'besturen' en 'toezicht houden' duidelijk gescheiden. De raad van toezicht en de bestuurder zijn verantwoordelijk voor de governance structuur van OBO HS evenals de naleving van de code goed bestuur van de PO-raad. De taken en bevoegdheden van de raad van toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het reglement raad van toezicht. De bestuurder is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van de stichting en initieert - in nauwe samenwerking met de schooldirecteuren - het beleid van de stichting. De bestuurder draagt zorg voor het bestuur en beheer van de stichting, voor het initiëren en ontwikkelen van het strategisch beleid van de stichting en voor het leidinggeven aan de directeuren van de basisscholen en medewerkers van het stafbureau. De bestuur is werkgever en legt verantwoording af aan de raad van toezicht. Organogram OBO HS: Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 5 van 14
Ontwikkelingen en ambities De afgelopen jaren is er binnen en voor OBO HS veel veranderd. Het gereedmaken van de organisatie voor de verzelfstandiging en een antwoord geven op de demografische krimp waren twee belangrijke thema s. Op beide onderdelen heeft de organisatie antwoorden gevonden en daarmee is er een goede en gezonde (financiële) basis gecreëerd voor de te verzelfstandigen onderwijsorganisatie. OBO HS laat nu een periode van reorganiseren achter zich. Er breekt een periode aan waarin men vanuit de solide (financiële) basis kan en wil bouwen aan de kwaliteit en positionering van het openbaar basisonderwijs binnen Hoogezand-Sappemeer. Met oog voor de ontwikkelingen die de organisatie heeft meegemaakt zijn directie, medewerkers en GMR gedreven om vanuit een gezamenlijke visie de organisatie verder te professionaliseren en te bouwen aan eigentijds en boeiend onderwijs voor de kinderen van Hoogezand-Sappemeer. Om dit proces vorm te geven zoekt men een dito college van bestuur (éénhoofdig) en raad van toezicht. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 6 van 14
4 De functie van de Raad van Toezicht Raad van Toezicht De raad van toezicht heeft drie taken: toezicht houden op de gang van zaken, klankbord zijn voor de bestuurder, en de werkgeversrol vervullen voor de bestuurder. De leden van de raad van toezicht worden geacht onafhankelijk en kritisch te zijn en hebben een zittingstermijn van 4 jaar met de mogelijkheid tot verlenging met maximaal nog 4 jaar. De raad van toezicht komt minimaal vier maal per jaar bijeen voor een reguliere vergadering. Aanvullende vergaderingen vinden plaats indien de raad van toezicht commissies gekoppeld aan specifieke aandachtgebieden in het leven roept. De aandachtsgebieden zullen in de regel worden bepaald door de achtergrond, discipline en deskundigheid van de leden van de raad van toezicht. De raad van toezicht bestaat uit vier leden en een voorzitter. OBO HS streeft naar een evenwichtige samenstelling van de raad van toezicht waar het gaat om toezichthoudende en/of bestuurlijke ervaring. De taken en bevoegdheden van de raad van toezicht De raad van toezicht heeft tot taak integraal toezicht te houden op de verwezenlijking van de doelstellingen van OBO HS, het beleid van de bestuurder op de algemene gang van zaken alsmede op de tot OBO HS behorende scholen. De raad van toezicht staat de bestuurder met raad terzijde, fungeert als klankbord en kan de bestuurder gevraagd en ongevraagd adviseren. De taken en bevoegdheden van de raad van toezicht zijn zodanig dat de raad van toezicht een deugdelijk en onafhankelijk intern toezicht kan uitoefenen. De raad van toezicht houdt in ieder geval toezicht op het functioneren van de bestuurder en het naleven door de bestuurder van de voor OBO HS wettelijke verplichtingen. De individuele leden van de raad van toezicht dienen elkaar bij voorkeur qua competenties aan te vullen en met elkaar te kunnen samenwerken. Om de taken adequaat te kunnen uitoefenen moet de raad van toezicht maatschappelijk breed geïnformeerd en/of betrokken zijn. Elk lid van de raad moet de benodigde kwaliteiten bezitten om verschillende aspecten integraal af te wegen, gericht op het belang van OBO HS als geheel. Toezichthoudende taken De toezichthoudende taken van de raad van toezicht strekt zich in ieder geval uit tot: De goedkeuring van het strategisch beleid. De goedkeuring van de jaarrekening en de begroting. De goedkeuring van het jaarverslag. De benoeming, de schorsing en het ontslag van de bestuurder. De rechtspositie en de bezoldiging van de bestuurder. Het jaarlijks evalueren van het functioneren van de bestuurder. De wijzigingen van de statuten goed te keuren. Toezien op kwaliteitsbeleid. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 7 van 14
Verwachtingen ten aanzien van de taak Elk lid van de raad van toezicht: Opereert onafhankelijk, zonder last of ruggespraak. Is in staat de bestuurder te adviseren bij de uitoefening van zijn functie. Staat open voor dialoog met en geeft verantwoording aan belanghebbenden, zoals ouders en de lokale gemeenschap. Onderscheidt de rol van intern toezichthouder ten opzichte van de rollen van de bestuurder en het management en handelt daarnaar. Bewaakt de leidende principes van de stichting en bevraagt de bestuurder op de realisatie daarvan. Is in staat de dialoog met de bestuurder te voeren en neemt daarbij ook zelf initiatieven. Samenstelling Het gaat bij de samenstelling van de raad van toezicht van OBO HS niet om aparte portefeuilles maar om invalshoeken. De raad van toezicht is in staat om met betrekking tot deze invalshoeken aandachtspunten te signaleren. Voor OBO HS zijn de volgende invalshoeken van belang: Onderwijs in brede zin. Jeugd en zorg in brede zin. Financiën. HRM. Bestuur en overheid. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 8 van 14
5 De gewenste capaciteiten OBO HS zoekt voor elke invalshoek een lid voor de raad van toezicht. Afhankelijk van persoonlijke voorkeur, kennis, ervaring en persoonskenmerken van de kandidaat wordt een voorzitter benoemd die tevens één van de invalhoeken voor zijn of haar rekening neemt. Wij starten dit hoofdstuk met een opsomming van de gewenste kennis en ervaring per invalshoek. Vervolgens staan we stil bij de generieke kennis en ervaring per rol (lid / voorzitter) binnen de raad van toezicht. Profiel per invalshoek De gewenste kennis en ervaring per invalshoek: Onderwijs in brede zin: Kennis van kwaliteitszorg. Kennis van Passend Onderwijs. Inzicht in en kennis van de onderwijspraktijk. Jeugd en zorg in brede zin: Kennis sociale vraagstukken in de regio. Kennis van jeugdzorg. Koppeling onderwijs en jeugdzorg. Financiën: Kennis van overheidsfinanciering, bij voorkeur kennis van bekostiging in het primair onderwijs. Kennis van en ervaring met het opstellen van begrotingen en jaarrekeningen. Kennis van en ervaring met bedrijfsvoering. Kennis van en ervaring met procesmanagement. Heeft een financiële achtergrond. HRM: Kennis van en ervaring met professionalisering van mensen en organisaties. Kennis van en ervaring met strategisch personeelsbeleid. Heeft een achtergrond in HRM. Bestuur en overheid. Kennis van en ervaring met lokaal/gemeente bestuur. Heeft kennis van politieke besluitvorming en lokaal bestuurlijke processen. Kennis van en ervaring met de horizontale dialoog. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 9 van 14
Profiel lid raad van toezicht Elk lid van de raad van toezicht: Is van onbesproken gedrag aan te tonen door een verklaring omtrent het gedrag. Beschikt over strategisch inzicht. Beschikt over een sterk normbesef en handelt integer en zorgvuldig. Heeft inzicht in politieke en maatschappelijke verhoudingen. Heeft bij voorkeur aantoonbare ervaring met het besturen van omvangrijke en/of complexe instellingen of heeft daar in de rol van intern toezichthouder gefunctioneerd. Heeft kennis van en/of ervaring met processen van organisatieontwikkeling en organisatieverandering. Kan functioneren in teamverband. Voelt zich betrokken bij het primair onderwijs en is op hoofdlijnen vertrouwd met de ontwikkelingen in het onderwijs. Kan zich onafhankelijk opstellen ten opzichte van de binnen de stichting aanwezige geledingen. Beschikt over een relevant netwerk. Beschikt over voldoende tijd en motivatie voor inzet en commitment. Competenties lid raad van toezicht Maatschappelijke inbreng van buiten naar binnen Een lid van de raad van toezicht is goed geïnformeerd over maatschappelijke, politieke en onderwijskundige ontwikkelingen of andere omgevingsfactoren. Hij/zij brengt deze informatie op een relevante en inspirerende wijze over op het beleid van de organisatie. Ambassadeurschap van binnen naar buiten Richting geven en strategisch denken Inspireren en stimuleren Brede professionaliteit en beschikbaarheid Een lid van de raad van toezicht ontwikkelt makkelijk relaties binnen en buiten de kring van de organisatie, en bestendigt deze voor het verkrijgen of vertrekken van informatie over het handelen, beleid en belang van de organisatie. Een lid van de raad van toezicht kan in hoofdlijnen denken, kan voorstellen doen voor de vertaling van een visie in strategische doelen, kan een gemeenschappelijk beeld van wenselijk en toekomstig beleid op hoofdlijnen formuleren, kan met vernieuwende ideeën komen en weet anderen voor eigen ideeën en meningen te winnen. Een lid van de raad van toezicht handelt in woord en daad ondersteunend aan de organisatie, stimuleert tot actie en draagt uit eigen beweging inspirerende oplossingen en ideeën aan. Een lid van de raad van toezicht draagt bij aan het gemeenschappelijk belang en is bereid binnen de grenzen van het redelijke een daadwerkelijke bijdrage te leveren wanneer hierom wordt gevraagd. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 10 van 14
Veranderingsbereidheid en leerbaarheid Aanspreken en aangesproken worden Een lid van de raad van toezicht staat open voor en kan zich aanpassen aan nieuwe inzichten, en /of veranderende omstandigheden en verhoudingen, eisen en regelgeving en kan nieuwe informatie gemakkelijk opnemen en toepassen. Een lid van de raad van toezicht kan medeleden aanspreken op het vervullen en actualiseren van de vereiste competenties, op het verzaken hiervan of op het handelen of spreken in strijd hiermee en kan feedback die van anderen wordt ontvangen accepteren. Profiel voorzitter raad van toezicht Van de voorzitter van de raad van toezicht wordt aanvullend verwacht dat hij/zij: De vergaderingen van de raad van toezicht leidt en voor de bestuurder en eventueel andere betrokkenen het eerst aanspreekbare lid van de raad van toezicht is. In staat is de raad van toezicht zowel intern en extern te vertegenwoordigen. In staat is het functioneren van de leden van de raad van toezicht en de bestuurder te beoordelen. In staat is besluitvorming te bevorderen aangaande lastige en complexe zaken. In staat is de onderscheidende rollen van de verschillende geledingen (in het bijzonder die van de raad van toezicht en de bestuurder te bewaken. In samenspraak met een ander lid van de raad van toezicht, ten behoeve van de bestuurder vertrouwenspersoon kan zijn. Aanvullende competenties voorzitter raad van toezicht Binden en bouwen De voorzitter van de raad van toezicht is in staat de raad van toezicht onderling te binden tot een eenheid in verscheidenheid. Voorts weet de voorzitter met inachtneming van eenieders inbreng de lijn te destilleren die van belang is voor de organisatie. De voorzitter weet op kundige wijze om te gaan met mogelijke tegenstellingen binnen de raad van toezicht of tussen de raad van toezicht en de bestuurder. Gezaghebbend en crisisbestendig De voorzitter is van onbesproken gedrag en imago. Hij/zij is in staat om tijdens crises op goede wijze de rug recht te houden en op adequate wijze beslissingen te nemen, waarbij een natuurlijk gezag vormgeeft aan de besluitvorming. Overige benoemingseisen De leden onderschrijven de openbare identiteit van OBO HS zoals verwoord in artikel 46 van de wet op het primair onderwijs. De leden onderschrijven de visie en de missie van OBO HS. De leden onderschrijven de grondslag en de doelstelling van OBO HS. De leden onderschrijven de code goed bestuur. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 11 van 14
Uitsluitingen Van het lidmaatschap van de raad van toezicht zijn uitgesloten: Personen in dienst van de stichting. Personen die als gemeenteraadslid zijn van een gemeente op wier grondgebied een openbare school van OBO HS staat. Personen die lid zijn van het college van B & W van een gemeente op wier grondgebied een openbare school van OBO HS staat. Personen die lid zijn van een medezeggenschapsraad van een tot OBO HS behorende school. Personen die lid zijn van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van OBO HS. Personen die lid zijn van de bestuurder van OBO HS. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 12 van 14
6 Bezoldiging De voorzitter en leden van de raad van toezicht ontvangen een vrijwilligersbijdrage van jaarlijks 1.500,-- Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 13 van 14
7 De selectieprocedure De selectie kent twee fasen: 1 Voorselectie door bureau Leeuwendaal. Gesprekken door de adviseur van Leeuwendaal met kandidaten op locatie Utrecht. Geschikte kandidaten worden op papier gepresenteerd aan de opdrachtgever. De selectiecommissie aldaar beslist welke kandidaten worden uitgenodigd voor een gesprek. 2 Selectie door Openbaar Basisonderwijs Hoogezand-Sappemeer. In week 36 en 37 voeren kandidaten gesprekken met de benoemingsadviescommissie, waarin participeren: twee directeuren, twee leden van de personeelsgeleding van de GMR en twee leden van de Oudergeleding van de GMR. Gestreefd wordt naar een afronding van de procedure voor 30 september 2017. Voorzitter en leden Raad van Toezicht/profiel/16 juni 2017 14 van 14