Implementatietoets. (onderdeel van Praktijktest SBB)

Implementatietoets (onderdeel van Praktijktest SBB) Projectopzet MBO Raad voor invoering kwalificatiedossiers van herziene kwalificatiestructuur Erwin Pierik, Rini Romme (mede namens AOC Raad en NRTO) 15 februari 2013 Versie 1.5 0

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Achtergrond... 2 Praktijktest... 2 Implementatietoets... 3 Status en reikwijdte implementatietoets... 3 Op te leveren resultaten implementatietoets... 4 Delen van opbrengsten met het bedrijfsleven... 6 Het kader... 7 Plan van aanpak... 8 Scope... 8 Structuur projectorganisatie implementatietoets... 9 Bijlage 1 Onderwerpen voor Implementatietoets... 14 Bijlage 2 Afspraken bedrijfstakgroepen... 15 Bijlage 3 Begroting Fase 1... 16 Bijlage 4 Bedrijfstakgroepen en beleidsadviseurs... 17 Bijlage 5 Digitale vragenlijst aandachtspunten bij constructie... 18 Bijlage 6 Kwalificatiedossiers onderwerp van de implementatietoets... 19 1

Achtergrond Is dit het nu?, zal de meest gehoorde vraag zijn als de herziene kwalificatiedossiers worden opgeleverd. Kritisch zal worden gekeken naar de kwalificatiedossiers die de kenniscentra in 2013 opleveren. Kritisch omdat de gebruikers willen weten of de dossiers voldoen aan de verwachtingen en of er goed onderwijs van is te maken. In het regeerakkoord is opgenomen dat het voor een zorgvuldige implementatie noodzakelijk is dat het bestuur SBB de ruimte neemt om een fase van evaluatie en voorbereiding in te regelen om de kwaliteit van de kwalificatiestructuur te garanderen en te borgen dat studenten pas aan nieuwe opleidingen worden blootgesteld, als zowel de kwalificatie zelf, de systemen en de opleidingen op orde zijn. Praktijktest Het projectmanagement Herziening kwalificatiestructuur heeft een project opgezet voor een gecontroleerde voorbereiding op de invoering van de kwalificatiedossiers met betrekking tot de opleidingen. Deze Praktijktest omvat drie onderdelen: 1. Kwalificatietest - vanuit de Toetsingskamer SBB 2. Systeemtest - met o.a. sambo~ict en DUO 3. Implementatietoets - bedrijfstakgroepen met MBO Raad, AOC Raad en NRTO Als onderdeel van het traject Herziening kwalificatiestructuur valt het project formeel onder het bestuur SBB, daartoe is een Plan van Aanpak Praktijktest opgeleverd. De uitvoering van de Implementatietoets is een nauwe samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en kenniscentra, het betreffende Plan van Aanpak loopt synchroon met dat van de Praktijktest. Het onderdeel Implementatietoets wordt door de scholen uitgevoerd in bedrijfstakgroepverband. Namens de scholen neemt de MBO Raad de verantwoordelijkheid om de uitvoering te organiseren. Dit document biedt de kaders voor de uitwerkingen per bedrijfstakgroep. SBB Opdrachtgever Praktijktest (3 onderdelen: kwalificatietest, systeemtest en implementatietoets) Overeenkomst met afspraken Resulaten/opbrengsten Verantwoording/ financien MBO Raad Opdrachtnemer Implementatietoets (onderdeel Praktijktest) 2

Implementatietoets De implementatietoets geeft, voorafgaand aan de daadwerkelijke invoering van de kwalificatiedossiers aan of er onderwijs van te maken is. Het moet betrouwbaar beeld geven van de uitvoerbaarheid van de herziene kwalificatiedossiers op het gebied van onderwijs en examinering en de hoeveelheid tijd die daarmee gemoeid is. Daarnaast biedt deze fase de ruimte aan onderwijsinstellingen om onderwijs- en examenproducten te ontwikkelen voorafgaand aan de feitelijke invoering van de nieuwe dossiers. Een zorgvuldige voorbereiding op de daadwerkelijke implementatiefase binnen de onderwijsinstellingen is zowel sectorspecifiek als ook sectoroverstijgend noodzakelijk om het primaire doel van de herziening, te komen tot één samenhangende mbo kwalificatiestructuur, te behalen. Daarmee zal dit project bijdragen aan een zorgvuldige voorbereiding van de daadwerkelijke implementatie van de herziene kwalificatiedossiers in het onderwijs. De Implementatietoets is de toets op de uitwerking van een kwalificatiedossier naar de onderwijspraktijk als voorbereiding op een zorgvuldige invoering op scholen in de mbo-sector. En geeft informatie over de uitvoerbaarheid en haalbaarheid van nieuwe kwalificatiedossiers t.b.v. zorgvuldige besluitvoering rond invoering van deze nieuwe kwalificaties. Status en reikwijdte implementatietoets Het resultaat van de implementatietoets is een rapportage met aanbevelingen per kwalificatiedossier (per sector) aan het projectmanagement Herziening kwalificatiestructuur en bestuur SBB. Zij kunnen op basis van de aanbevelingen en conclusies landelijke verbeterpunten voor de kwalificatiestructuur als geheel duiden en op basis daarvan het bestuur SBB van adviezen ter besluitvorming voorzien. De sectorale uitkomsten kunnen afhankelijk van de uitkomsten benut worden door (sub)paritaire commissies en besturen van de kenniscentra en anderzijds door onderwijsinstellingen met hun regionale beroepenveld benut worden bij de verdere vormgeving en implementatievoorbereiding als individuele onderwijsinstelling of regionaal in samenspraak met regionale samenwerkingspartners. Proces: 1. Onderwijsinstellingen gaan in btg-verband aan de slag (eventueel ook private aanbieders) 2. praktijkleerbedrijven in de regio s betrekken voor bpv en programmering 3. leerstofontwikkelaars en examenleveranciers denken mee over haalbare serviceproducten 4. opbrengst delen met kenniscentra zodat ze de dossiers kunnen bijstellen 5. traject van vertegenwoordigers brancheorganisaties delen met opbrengst onderwijs. 3

Op te leveren resultaten implementatietoets Door een projectmatige aanpak worden het opstellen van onderzoekselementen en afspraken over oplevering gestandaardiseerd. Afhankelijk van de behoefte en kenmerken van de betrokken onderwijsinstellingen, worden aanvullende activiteiten ontplooid. Wat levert de implementatietoets aan informatie op t.b.v. besluitvorming SBB en daarmee aan het plan van aanpak van de Praktijktest, zoals afgesproken in het algemeen bestuur van SBB 1 : Rapportages met aanbevelingen per sector Bovensectorale rapportages met aanbevelingen Daarnaast zal er tijdens de implementatietoets informatie worden opgebouwd die onderwijsinstellingen zal helpen een daadwerkelijke implementatie voor te bereiden 2 : Informatie ten aanzien van Haalbaarheid, Uitvoerbaarheid, Betaalbaarheid en Organiseerbaarheid (HUBO) per dossier. Inzicht in en informatie over de nog te regelen zaken voorafgaand aan de daadwerkelijke implementatie van de herziene kwalificatiedossiers in het onderwijs Informatie over de gehele kwalificatiestructuur en per sector (per kenniscentrum) tevens bruikbaar voor onderwijsgeledingen binnen SBB, kenniscentra en bedrijfstakgroepen Voorbeelden van te gebruiken lesmaterialen en toetsen. De bovengenoemde informatie die tijdens de implementatietoets wordt ontsloten ook gedeeld wordt met het bedrijfsleven en daarmee ook het bedrijfsleven zal helpen te beoordelen welke impact een implementatie betekent. De uitvoering van de implementatietoets wordt belegd bij de scholen met hun aanpalend regionale beroepenveld (praktijkleerbedrijven). Scholen zijn georganiseerd in bedrijfstakgroepen bij de MBO Raad, vanuit natuur&leefomgeving binnen de AOC Raad en in het verband van NRTO voor wat betreft de niet-publiek bekostigde instellingen. In dit document vaak onder de noemer bedrijfstakgroepen. Afgesproken is de implementatietoetsen sectoraal te organiseren binnen die bestaande platforms. Deze bedrijfstakgroepen zullen namens, en in nauwe samenwerking van medewerkers van de scholen en hun aanpalende beroepenveld, rapportages opleveren. Deze bevatten zowel input betreffende de sector als onderdelen die geabstraheerd kunnen worden naar bovensectorale analyses en conclusies. In bijlage 4 staat een lijst van de bedrijfstakgroepen (inclusief AOC Raad en Entree) en betrokken beleidsadviseurs. 1 In Bijlage 1 is een lijst met bespreekpunten die minimaal aan bod komen in de rapportages 2 Dit laatste is geen opbrengst vanuit de projectdoelen van de Praktijktest, maar een voor de werkvloer essentiële bijvangst. 4

Bedrijfstakgroepen en AOC Raad In mei-juni zal het bestuur van SBB een besluit moeten nemen over de invoering van de nieuwe kwalificatiestructuur en de daarbij passende tijdpaden. Het is van groot belang dat rond die tijd helder is of scholen op tijd klaar kunnen zijn met de voorbereidingen voor nieuwe curricula en examens. In dat kader heeft de MBO Raad afgesproken de Implementatietoets uit te voeren binnen de bedrijfstakgroepen De infrastructuur van de bedrijfstakgroepen is een georganiseerd gremium voor de facilitering 3 van de implementatietoets. Feitelijk zijn daarmee de voorzitters van de afzonderlijke structuren eigenaar geworden van de implementatietoets voor de betreffende onderwijssector en verantwoordelijk voor de uitvoering ervan: 1. De voorzitters van de bedrijfstakgroepen zijn de sectorale opdrachtnemers van het project. 2. De onderwijsinstellingen zijn via de Btg de opdrachtnemers en voeren de implementatietoets uit door deelname aan de vragenlijst en participatie aan de werkgroepen (op basis van vrijwilligheid) 3. Iedere Btg verbindt de onderwijsgeleding binnen het KBB aan de Implementatietoets door continue wederzijdse terugkoppeling van proces en product. De adviseurs van de bedrijfstakgroepen van de MBO Raad en de AOC Raad hebben de taak om de implementatietoets voor de aangesloten scholen te organiseren. Als een spin in het web dienen zij te acteren voor informatieverzameling en coördinatie. Hun functioneren is cruciaal voor het enthousiasmeren en mobiliseren van de achterbannen en het overtuigen van de bestuurders in de diverse gremia voor een coöperatief traject. Door deze werkwijze is het ook mogelijk inzichtelijk te krijgen hoe groot het verschil is tussen de huidige en de nieuwe curricula. Dit geeft de scholen een goed beeld hoeveel tijd en inzet gemoeid is met de overgang van oud naar nieuw en de voorbereiding en implementatie 4. Indien mogelijk worden leden van NRTO hierbij betrokken. 3 De btg s zetten hun structuren in t.b.v. de implementatietoets en organiseren daartoe hun achterban. Dit doen ze vanuit hun eigen reguliere middelen. Ook maken ze in hun activiteitenagenda s ruimte t.b.v. de implementatietoets. 4 Hierbij zal ook gekeken worden hoe leraren die betrokken zijn bij de beroepsvereniging leraren actief betrokken kunnen worden. Tevens zal het georganiseerd bedrijfsleven betrokken worden bij de opbrengsten van proces en product. 5

Delen van opbrengsten met het bedrijfsleven De betrokkenheid van het bedrijfsleven is tijdens de diverse etappes van de Herziening een feit. Om de haalbaarheid en verwachtingen goed neer te managen, maar daarnaast het bedrijfsleven goed mee te nemen tijdens het onderdeel Implementatietoets, zijn de volgende afspraken gemaakt: 1. Een vertegenwoordiger van het bedrijfsleven vanuit de CBON wordt aan de Kerngroep Praktijktest toegevoegd (en daarmee aan de coördinerende groep Praktijktest); 2. De scholen die tijdens de implementatietoets de haalbaarheid en uitvoerbaarheid toetsen, zullen m.b.t. BPV en examinering (met nadruk ook van BBL trajecten) gevraagd worden de praktijkaspecten in hun regio mee te wegen. Daarbij wordt hen gevraagd bedrijven in regio te betrekken. 3. De uiteindelijk resultaten van de implementatietoets per bedrijfstakgroep worden zo beschikbaar gesteld dat ze in paritair verband besproken kunnen worden. Daarmee komen opbrengsten ook ter beschikking van het sectorale bedrijfsleven. Indien wenselijk zal de projectleider Implementatietoets in overleg CBON de resultaten overleggen. 6

Het kader Op basis van het Plan van Aanpak Praktijktest van SBB, is dit voorliggende Plan van Aanpak Implementatietoets door de MBO Raad geschreven. Daarbij is het PvA Praktijktest kaderstellend en zullen de opbrengsten PvA Implementatietoets daaraan synchroon lopen. Per sector zal een meer gedetailleerd Plan van aanpak worden opgeleverd door de btg (onder verantwoordelijkheid van de betreffende voorzitter). Hierin staat de werkwijze van de btg om te komen tot de gewenste opbrengsten. Deze werkwijze kan wat verschillen per btg vanwege de verschillen in kenmerken, bijvoorbeeld aantal aanbiedende instellingen, aantal deelnemer etc. Alle Btg s zullen onderstaande kader als uitgangspunt meekrijgen voor van hun plan. Dit betekent dat vanuit alle bedrijfstakgroepen in ieder geval een identieke basis is afgesproken met op te leveren analyses en input (informatie m.b.t. implementatietoets). Iedere bedrijfstakgroep zal een plan van opleveren rondom de thema s: inhoud, organisatie, bpv en examinering. Zorg er voor dat door het plan van aanpak per btg een helder beeld van de werkwijze schetst, waarmee de gevraagde opbrengsten worden opgehaald, zodanig dat: 1. Deze representatief is voor de opleidingen in betreffende sector. 2. De representativiteit fysiek in beeld wordt gebracht door per btg aan te geven wie respondenten zijn in de Implementatietoets en wat hun functie is (bestuurder, sectordirecteur, manager, docent, praktijkopleider). In de rapportages zal een organigram van elke btg en de aangesloten scholen worden meegezonden. 3. Deze bijdragen leveren aan de onderzoeksvragen die voorliggen bij de implementatietoets, zijnde de vragen in bijlage 1 (voor een betrouwbaar beeld van de uitvoerbaarheid van de herziene kwalificatiedossiers op het gebied van onderwijs en examinering). 4. Deze bijdragen leveren aan het inzichtelijk krijgen van het verschil tussen de huidige curricula, gebaseerd op de huidige kwalificatiedossiers en de nieuwe curricula op basis van de nieuw kwalificatiedossiers en daarmee de scholen inzicht geeft in hoeveel tijd en inzet gemoeid is met de overgang van oud naar nieuw en de voorbereiding en implementatie. 5. Deze een zodanige bijdrage leveren dat de btg s gezamenlijk in staat zijn aan SBB rapportages te kunnen leveren, waarmee op structuurniveau een betrouwbaar beeld van de uitvoerbaarheid geschetst wordt en SBB op basis daarvan op verantwoorde wijze in staat wordt gesteld conclusies te trekken. Zorg er daarbij voor dat de opbrengsten tijdig worden opgehaald, zodat het tijdpad wordt gehaald. Dit betekent concreet: oplevering in de 2e helft van mei t.b.v. terugkoppeling naar paritaire commissies (en daarmee het bedrijfsleven) en t.b.v. het maken van de (boven)sectorale rapportages betreffende de structuur (zoals de implementatietoets in opdracht van SBB wordt uitgevoerd). Zorg ervoor dat er tussentijdse voortgangsrapportage mogelijk zijn t.b.v. de projectleiding. 7

Plan van aanpak Het besluit dat het bestuur van SBB op 1 juni 2013 neemt over de voortgang van het traject Herziening kwalificatiestructuur is met name afhankelijk van de mate waarin de kwalificatiedossiers uitvoerbaar zijn en een goede basis vormen voor de volledige kwalificatiestructuur. De Implementatietoets zal bestaat daarom uit 2 fasen: Fase 1 - lente 2013 - alle beschikbare en vrijgegeven kwalificatiedossiers (ca. 80) beoordeeld; Fase 2 - najaar 2013 - alle nieuw opgeleverde en bijgestelde dossiers beoordeeld. Waar het zwaartepunt van fase 1 vooral ligt op het beoordelen van de opgeleverde dossiers op haalbaarheid, uitvoerbaarheid en organiseerbaarheid, verschuift het zwaartepunt van fase 2 richting de focus om scholen en bedrijven goed zicht te geven t.b.v. een adequate voorbereiding op de implementatie van de nieuwe dossiers. Voor de goede orde: voorliggende projectopzet omvat alleen fase 1. Scope WEL Wel een voor de gehele kwalificatiestructuur representatief beeld hebben van uitvoerbaarheid van kd volgens nieuwe format Per dossier, of cluster van dossiers, een (globaal) beeld van uitvoerbaarheid en organiseerbaarheid Aanbevelingen en conclusies van de dossiers per subsector en van de sector Een beeld van het verschil tussen de huidige curricula, gebaseerd op de huidige kwalificatiedossiers en de nieuwe curricula op basis van de nieuw kwalificatiedossiers Aan de hand van het ontwikkelen van voorbeeldenuitwerkingen van examens en curricula een beeld krijgen van de haalbaarheid Aanbevelingen en voorstellen voor vervolgtraject ter voorbereiding op de feitelijke implementatie Praktijkleerbedrijven in de regio Kwaliteit van onderwijs door eventueel serviceproducten te ontwikkelen NIET Een voor elke sector representatief beeld hebben van uitvoerbaarheid van alle dossiers in die sector. Een beeld van de haalbaarheid van implementatie van de dossiers per instelling Een implementatieblauwdruk opleveren Investeringsplannen Roosters, examens of curricula zelf ontwikkelen Een voor bedrijfsleven representatief onderzoek Onder tijdsdruk alles accepteren In de projectuitwerking voor een bedrijfstakgroep moet een formulering komen over het aangesloten aantal onderwijsinstellingen dat via de bedrijfstakgroep de opdrachtnemers zijn de Implementatietoets uitvoeren door vrijwillige deelname aan een generieke (digitale) vragenlijst én eventuele participatie aan de werkgroepen. 8

Structuur projectorganisatie implementatietoets Bestuur SBB OCW Klankbordgroep vertegenwoordigers: CBON Beroepsvereniging docenten MBO Bestuur MBO Raad/ AOC Raad/ NRTO Projectmanagement Herziening Kerngroep Praktijktest Projectleider IT Projectteam Implementatietoets Toetsingskamer SBB Gebruikerspanels Project Secretariaat Werkgroepen Bedrijfstakgroep 1 Bedrijfstakgroep X Aoc s Bestuur SBB Het Bestuur SBB fungeert direct als stuurgroep voor de Praktijktest. Hier ontmoeten vertegenwoordigers van onderwijs en bedrijfsleven elkaar en worden de belangen bewaakt. Het Bureau van SBB is de organisatie die na afronding de overdracht naar staande organisaties regelt. Projectmanagement Herziening kwalificatiestructuur Namens het Bestuur SBB verzorgt een projectmanagement het traject Herziening kwalificatiestructuur. Een van de verantwoordelijkheden van het Projectmanagement is de Praktijktest, daarvoor is een aparte Procesmanager benoemd, een kerngroep ingericht en een Plan van Aanpak geschreven 5. De Projectleider Implementatietoets is lid van de kerngroep. Door regelmatig overleg en afstemming lopen de trajecten van alle onderdelen parallel, is de informatie wederzijds continu beschikbaar en uitwisselbaar. 5 Plan van Aanpak Praktijktest fase 1, SBB januari 2013 9

Projectteam Implementatietoets Het projectteam Implementatietoets wordt vormgegeven door en bij de MBO Raad en is verantwoordelijk voor de plannen, documenten en aansturing van de werkgroepen. Het projectteam faciliteert de bestaande Btg structuren met de Implementatietoets informatielijsten, informatietools, zorgt voor (tussen)analyses van opgehaalde informatie, maakt rapportages, geeft signalen om bij te sturen bij tijdens implementatiefase, zorgt dat die bedrijfstakgroepen die niet tijdig kunnen leveren, extra ondersteund worden, biedt digitale ontwikkeltools en checklists en bemenst een servicepunt dat verantwoordelijk is voor de informatievoorziening en het onderhouden van de opgeleverde producten. Het team komt onder directe aansturing van een projectleider, manager bij de MBO Raad. Deze wordt ondersteund door een projectteam. A. Projectleider - Taken: dagelijks sturing geven aan het proces en is de linking pin naar de Procesmanager Praktijktest en naar de Klankbordgroep; verantwoordelijk voor alle genoemde activiteiten. Direct verantwoordelijk voor de brancheoverstijgende en doorsnijdende activiteiten - Lid management team MBO Raad - Verwachtingen managen in het speelveld van opbrengsten, wensen, tijd en diverse belangen - Persoonskenmerken: een ervaren leidinggevende met brede kennis van het onderwijsveld, enthousiasmater en troubleshooter De projectleider wordt in zijn projectleiding ondersteund: - Taken: Manager Btg helpen ondersteunen bij dagelijkse sturing aan het proces en de linking pin naar de Procesmanager Praktijktest vormgeven; medeverantwoordelijk voor alle genoemde activiteiten. Direct verantwoordelijk voor de brancheoverstijgende en doorsnijdende activiteiten. - Omvang: 0,8 fte gedurende de looptijd van het project (2013) - externe B. Projectteam: Kerngroep van een aantal beleidsadviseurs van bedrijfstakgroepen vormen onderdeel van het projectteam. Daarnaast wordt aanvullende deskundigheid rondom Kwalificatiedossiers toegevoegd aan het team. - Taken: - activiteiten initiëren voor bedrijfstakgroepen en sectordoorsnijdende werkgroepen - actief ondersteunen rondom btg s, entreedossiers, techniek, groen en privaat onderwijs - input verzamelen voor bevindingen en rapportage - monitoring van kwalificatiestructuur, kwalificatiedossiers en uitgangspunten nieuwe format - Omvang: 0,8 fte gedurende de looptijd van het project (2013) - externen en internen C. Projectsecretariaat - Taken: Ondersteuning project, bewaken voortgang en deelname aan vergaderingen projectteam, administratieve en secretariële ondersteuning van de werkgroepen. - Omvang: fulltime secretariële kracht (0,8 fte) In Bijlage 3 is de begroting van het Projectteam opgenomen 10

Werkgroepen per cluster van kwalificatiedossiers Op het niveau van bedrijfstakgroepen 6 moeten werkgroepen worden ingericht die antwoord geven op: Haalbaarheid, Uitvoerbaarheid, Betaalbaarheid en Organiseerbaarheid (HUBO) per dossier. Verreweg de grootste inspanning voor implementatie zal straks door onderwijsteams bij daadwerkelijke implementatie geleverd moeten gaan worden. In dit onderdeel worden impactanalyses gemaakt, komt er feedback t.a.v. de concept-kwalificatiedossiers en worden er sectorale en sectoroverstijgende rapportages gemaakt t.b.v. besluitvorming over de gehele herziening en de sectorale uitwerking en impact van de herziening. En alle voorbereidende activiteiten die daartoe moeten leiden. Onderwijs krijgt hierdoor ook kennisopbouw over de in te voeren nieuwe structuur en dossiers en tijdig informatie om keuzes te kunnen maken op d eigen instellingen. Referentiedocumenten en aanbevelingen ontwikkelen t.b.v. implementatie Gegeven de nieuwe dossiers, wat moet er in de examens (volgens het dossier)? Is dat te vertalen naar goede producten? Zijn die er reeds of moeten die nog ontwikkeld worden? Hoe gaan we die afnemen? Voldoet dat aan de verwachting van alle partijen? Het doel is voorbeelden te hebben die scholen kunnen gebruiken t.b.v. inrichten opleidingen en met name de examinering. Het is zinvol om de expertise van de examenstichtingen hier bij te betrekken en tijdig kwalitatieve goede en referentie-examens op te leveren. Curricula en praktijkleren gericht op service aan de opleidingsinstituten en het vormgeven van bpv (meer in Fase 2 dan in Fase 1) Taal en rekenen als schering en inslag meenemen in de uitwerking van de dossiers. Maar ook veel voorkomende meer generieke elementen zoals ondernemerschap, managen en commerciële vaardigheden vragen om een dossieroverstijgende blik zodat het komende onderwijs meer doelmatig kan worden ingericht. Klankbordgroep De groep dient als geweten van het project voor. Hun focus raakt aan vragen als: gaat het wel de goede kant op? De klankbordgroep krijgt de gelegenheid om tussentijdse bedenkingen in te brengen en te bespreken zodat het project de goede koers gaat en het draagvlak voor de herziening groeit. Deze groep wordt begeleid en aangestuurd door de projectleider IT in samenwerking met de projectleider Praktijktest overall. De klankbordfunctie zal op gezette tijden en na behoefte aangevuld kunnen worden vanuit: - medewerkers van beleidsdirectie BVE van OCW en EL&I - vertegenwoordiging van gebruikerspanels - eventuele ook experts die zijdelings zijn betrokken, zoal CVE en de Onderwijsinspectie. 6 In bijlage 4 is het overzicht van bedrijfstakgroepen en betrokken beleidsadviseurs opgenomen 11

Borging naar Toetsingskamer Een speciale rol is er voor de Toetsingskamer SBB. Ervaringen worden opgehaald voor bijstelling dossiers en eventueel verdere aanscherping format (en toetsingskader). Dit betekent dat een expert van de TK wordt gevraagd het projectteam aan de voorkant te ondersteunen met expertise. Daarnaast kan TK gevraagd worden een objectieve bijdrage aan de eindrapportage van het traject te leveren. TK zal verzocht worden om een medewerker van de Toetsingskamer voor een (enkele) dag(en) per week toe te voegen aan de Projectgroep. Communicatie Er wordt in afstemming met andere onderdelen van de praktijktest een paragraaf betreffende communicatie toegevoegd. Heldere afspraken betreffende communicatie is essentieel. Zowel m.b.t. het ontsluiten van informatie voor diverse doelgroepen tijdens het project is dit noodzakelijk, als ook afspraken over het benaderen van bedrijven en scholen. 12

Faseplan Periode Activiteit Opmerking december 2012 Onderwijs en bedrijfsleven organiseren kolommen voor participatie aan Implementatietoetsen 1 dec. 2012 Inleveren eerste tranche dossiers voor de eindtoets december 2012 /januari 2013 Selectieproces kwalificatiedossiers en t.b.v. Implementatietoets (op grond van bevindingen Toetsingskamer) 15 januari 2013 Advies bestuur SBB voor dossiers die worden vrijgegeven t.b.v. de toepassing binnen de Implementatietoets. januari 2013 Opdracht aan kenniscentra voor dossiers die nader onderzocht moeten worden op overlap 31 januari 2013 Besluitvorming bestuur SBB, afronding van toetsproces en statusbepalend voor de dossiers 1 februari 2013 Principeakkoord van OCW op kwalificatiedossiers om Implementatietoets te kunnen uitvoeren Start project activiteiten volgend uit implementatietoets fase 1 februari 2013 maart 2013 Bekendmaking door SBB met welke dossiers de Implementatietoets wordt gestart Start met Implementatietoets Fase 1 in clusters van dossiers in projecten van maximaal 3 maanden 5 maart 2013 Plannen van aanpak per btg klaar 10 april 2013 Tussenrapportage verwachte opbrengsten per btg 1 mei 2013 1 e Conceptrapportages opbrengsten per btg mei 2013 eind mei 2013 Onderzoeksresultaten sectoren Fase 1 voorgelegd aan paritaire commissies Bovensectorale rapportage in concept klaar Belangrijke rol btg s en Cbon Ingeleverde dossiers gaan terug 78-82 dossiers Tussentijds maandelijks voortgang eind mei 2013 Onderzoeksresultaten Fase 1 voorgelegd aan SBB Plan fase 2 in beeld en subsidie toezegging juni 2013 juni 2013 Rapportage Implementatietoets en voorstellen voor aanpassingen dossiers en format Definitieve versies klaar /Opleveren van bevindingen Implementatietoetsen aan bestuur SBB voor Go/No-go Einde project activiteiten volgend uit fase 1 implementatietoets medio juni 2013 Juli/aug. 2013 Inleveren definitieve structuurvoorstellen door kenniscentra (namens de paritaire commissies) Bijstelling teruggeven dossiers 1 sept. 2013 Start volledige Toets op alle dossiers en meer gedetailleerde voorbereiding implementatie 1 nov. 2013 Besluitvorming bestuur SBB, afronding van toetsproces Projectplan vervolg Go voor Fase 2, inclusief aanvullende projectplan Vaststelling door OCW 1 dec. 2013 Indienen definitieve dossiers bij Toetsingskamer SBB Start 2014/15 13

Bijlage 1 Onderwerpen voor Implementatietoets Overleg tussen SBB, OCW en de MBO Raad heeft opgeleverd dat alle partijen het erover eens zijn dat de bedrijfstakgroepen idealiter expliciet de volgende punten bespreken en beoordelen per dossier en per school 7 : Hoeveel moet er inhoudelijk veranderd worden? 1. Gegeven het voorliggende kwalificatiedossier: wat moet er gebeuren om de opleiding inhoudelijk aan te passen, dat wil zeggen in termen van Onderwijs- en Examenreglement, curricula, materialen, handboeken? 2. Is dit realiseerbaar voorafgaand aan studiejaar 2014-2015 gegeven de beschikbare middelen? Hoeveel moet er in de organisatorische setting veranderd worden? 3. Gegeven het voorliggende kwalificatiedossier: wat moet er gebeuren om de opleiding aan te passen in termen van bundeling van groepen van studenten, locatiekeuze, onderbrengen bij dezelfde/andere divisies, inrichting onderwijsteams, benodigde deskundigheid, etc. 4. Is dit realiseerbaar voorafgaand aan studiejaar 2014-2015 gegeven de beschikbare middelen? Beroepspraktijkvorming 5. Gegeven het voorliggende kwalificatiedossier: wat moet er gebeuren om de praktijkcomponent goed vorm te geven in goed overleg met het regionale/sectorale bedrijfsleven? 6. Is dit realiseerbaar voorafgaand aan studiejaar 2014-2015 gegeven de beschikbare middelen? Examinering 7. Gegeven het voorliggende kwalificatiedossier: wat moet er gebeuren om de examinering goed vorm te geven, rekening houdend met afspraken tussen scholen en het regionale/sectorale bedrijfsleven? 8. Is dit realiseerbaar voorafgaand aan studiejaar 2014-2015 gegeven de beschikbare middelen? Voldoen aan nieuwe wettelijke eisen 9. Gegeven het voorliggende kwalificatiedossier: kunt u straks invulling geven aan de eisen die de nieuwe wetgeving straks aan u stelt: intensivering van begeleide onderwijstijd, verkorting van de opleidingsduur, entreeopleidingen; dit geldt zowel voor BOL als BBL 7 Vanuit de Toetsingskamer SBB is nog een tiende punt toegevoegd over het beantwoorden van de door de Toetsingskamer per dossier opgestelde specifieke vragen dan wel de generieke vragen geldend voor alle dossiers. 14

Bijlage 2 Afspraken bedrijfstakgroepen Tijdens een brede bedrijfstakgroep raadpleging zal een inventarisatie plaatsvinden om instellingen in de gelegenheid te stellen om deel te nemen, en zo ja, in welke werkgroepen. Alle scholen zijn in de gelegenheid zich aan te melden. De niet participerende instellingen worden na afloop van het traject bevraagd met een vragenlijst. Doel is een zo volledig mogelijk beeld van de sector te hebben. A. De Bedrijfstakgroep (Btg) organiseert c.q. benut zijn netwerk (infrastructuur met kerngroep, leden en onderstructuur) om de implementatietoets uit te voeren: 1. Zodat er adequaat input opgehaald wordt vanuit scholen t.b.v. informatie richting MBO Raad, AOC Raad, NRTO, SBB en kenniscentra, waarbij de nieuwe kwalificaties door scholen getoetst worden op haalbaarheid, uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en organiseerbaarheid. 2. Zodat de lijnen van scholen (onderwijsleden in kenniscentra en Btg) zo verbonden zijn dat last en ruggenspraak en input over en weer vanzelfsprekend plaatsvindt. Dit betekent borging en verbinding van scholen (Btg) met paritaire commissie en bestuur kenniscentrum. 3. Zodat eventuele nieuwe uitwerkingen van onderwijsmaterialen tijdig in beeld komen en richting uitgevers als ontwikkelvraag geformuleerd kunnen worden. B. De Btg neemt de verantwoordelijkheid in haar sector(en) voor de inhoudelijke toetsing op helder vastgestelde criteria van de implementatietoets: 1. Zodat er per nieuw kwalificatiedossier een zorgvuldig oordeel wordt opgebouwd over de haalbaarheid, uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en organiseerbaarheid van opleidingen van de instellingen binnen betreffende sector. 2. Zodat er gestructureerd input van (en voor) het mbo-scholenveld rond in te voeren kwalificatiedossiers verzameld wordt en feedback gegeven wordt betreffende een besluit over nieuwe kwalificaties en zorgvuldige implementatie daarvan. 3. Zodat de Btg s gezamenlijk bijdragen leveren aan de informatie over de kwalificatiestructuur als geheel t.b.v. mbo brede informatievoorziening, analyses, formulering van interventies per sector en sector overstijgende interventies. C. De Btg komt tijdens de implementatietoets tot aanbevelingen voor scholen t.b.v. uitwerkingen van de examinering die logischerwijs volgen uit de nieuwe kwalificatiedossiers: 1. Zodat er een meer gefundeerde onderbouwing van uitvoerbaarheid ontstaat 2. Zodat de scholen in de implementatiefase al kunnen werken aan instrumenten die bijdragen aan een daadwerkelijke implementatie. 3. Zodat aanwijzingen worden verzameld en kunnen worden meegeven aan aanpalende examenbanken en/of leveranciers, dan wel ontwikkelaars binnen scholen. 15

Bijlage 3 Begroting Fase 1 Additioneel op de inzet vanuit regulier begrotingen van btg s Implementatietoets fase 1 Termijn Bedrag Projectleiding IT (T1) Fase 1, 5 maanden (0,8fte) 42.500,00 Beleidsadviseur (T1) Fase 1, 5 maanden (0,8fte) 42.500,00 Secretaresse (T2) Fase 1, 5 maanden (0,8fte) 21.666,67 Out of pocket (PM) 50.000,00 Som 156.666,67 Tarief T1 102.000 per jaar (schaal 11 Mbo Raad) Tarief T2 52.000 per jaar (schaal 6 Mbo Raad) Alle bedragen zijn excl. BTW. Zodra budget beschikbaar is zal MBO Raad bovenstaande mankracht werven. De aansturing als werving vallen direct onder verantwoording van de manager Btg's Erwin Pierik, die ook projectleider IT is. Mogelijk wordt n.a.v. concrete werving geschoven worden tussen de diverse posten. Uiteraard binnen de hoogte van het totale budget Out of pocket middelen Om de overleggen van het projectteam zelf te faciliteren, om middelen te ontwikkelen t.b.v. opvragen, verwerken en opleveren van sectorale (btg) informatie en de implementatietoets zelf goed (uniforme kwaliteit) te kunnen uitvoeren is een beperkte reservering gemaakt om dit te kunnen ontwikkelen (bijv. communicatiemiddelen, servicepunt inrichten, vormgeving rapportages) 16

Bijlage 4 Bedrijfstakgroepen en beleidsadviseurs Bedrijfstakgroepen Beleidsadviseurs Opmerkingen Handel & Mode ESB&I Karin Geurts Yvon van der Steenhoven Horeca Toerisme Voeding en Facilitair Rico Vervoorn In afstemming met SVO (versdetailhandel) Communicatie & Media Uiterlijke Verzorging Zorg Welzijn en Sport Bouw Onderhoud Afbouw / Reclame Promotie Communicatie Bouw & Infra Hout & Meubilering Gezondheidstechniek & Ambachtelijke beroepen Procestechnologie Milieu Laboratorium en Fotonica Motorvoertuigen Carrosserie en Tweewielertechniek Transport & Logistiek Metaal Elektro en Installatietechniek Rico Vervoorn Mieke de Haan Nicoline Adèr Han Dahlmans Gert Gerding Gert Gerding Gert Gerding Gert Gerding Jetske Woudstra Jos van Kollenburg Jos van Kollenburg Mirjam Hensels Voedsel & Leefomgeving Nelleke Lafeber AOC Raad Entreekwalificaties Mieke de Haan 17

Bijlage 5 Digitale vragenlijst aandachtspunten bij constructie Om snel een breed beeld te krijgen van de (on)mogelijkheden in een bedrijfstakgroep zal een digitale vragenlijst worden ontwikkeld. Dit kan de validiteit van opbrengsten verbeteren en daarmee elke bedrijfstakgroepadviseur ondersteunen. De concrete formulering hiervan moet nog plaatsvinden, maar gedacht moet worden aan: o geeft aanvullende informatie op de verdiepende exercities een sectorbreed globaal beeld m.b.t. een aantal vraagstellingen in het kader van de voorbereiding implementatie het voorliggende conceptdossier o bewerkstelligd tijdige betrokkenheid door beter inzicht en beeld van het voorliggende conceptdossier voor iedere opleiding o geeft een globaal beeld van de uitvoerbaarheid voor de btg en voor de instellingsvertegenwoordigers, op basis waarvan zij zicht verkrijgen op de benodigde interventies per opleiding o de digitale vragenlijst wordt ingezet aanvullend en opvolgend de btg-implementatietoets die verdiepend zijn en een eerste duiding geven over de wenselijkheid van het inzetten van een digitale vragenlijst m.b.t. het voorliggende KD o via instellingsvertegenwoordiger en/of branchelid van de btg-en die hun eigen deskundigen/experts en aanpalend beroepenveld kunnen betrekken bij het invullen van de digitale vragenlijst o via google doc s link etc. Beperkt aantal gesloten vragen per item evt. i.c.m. aanvullende opmerkingen/reacties die voldoende discriminerend zijn. Bedoeling is de digitale vragenlijst in te zetten aanvullend en opvolgend aan een exercitie waarin de btg opbrengsten ophaalt (volgende uit de 1 e stappen van de implementatietoets). Die eerste opbrengsten zullen naar verwachting opgehaald worden in verdiepende sessies met een selecte vertegenwoordiging vanuit de btg. Overigens kan per btg een andere overweging worden genomen om de vragenlijst in te zetten (bijv. wenselijkheid van het inzetten van een digitale vragenlijst m.b.t. het voorliggende KD). De wijze waarop (instrumentarium) is nog in onderzoek. Denkbare opties zijn: light aanpak via google doc s link, maar ook een zwaarder ingericht instrument wordt bekeken. Onderzocht wordt ook of met een beperkt aantal gesloten vragen per item evt. i.c.m. aanvullende opmerkingen/reacties een voldoende discriminerend beeld opgebouwd kan worden (gebruikmakend van experts betrokken bij Benchmark). 18

Bijlage 6 Kwalificatiedossiers onderwerp van de implementatietoets De kwalificaties die onderwerp zijn van de kwalificatietoets, zijn alleen die kwalificaties die door de Toetsingskamer van SBB vrij gegeven zijn voor de implementatietoets. Dit betekent dat die dossiers getoetst zijn op formatvereisten en daarop akkoord bevonden zijn. De betreffende 78 dossiers die op 12 februari overgedragen zijn aan de projectleider implementatietoets 19

Voor de representativiteit van de implementatietoets worden zo snel mogelijk nog 4 dossiers opgenomen: 2 op het niveau entreekwalificatie en 2 op het niveau van kopopleiding. = = = 20