Raadsinformatieavond Parkstad 4 juli 2016
Raadsinformatieavond Parkstad Welkom de heer Raymond Vlecken, burgemeester gemeente Landgraaf
Programma Welkom De Nieuwe Omgevingswet Pauze Uitvoeringsprogramma PALET 3.0 Afsluiting en uitnodiging voor de borrel
De Nieuwe Omgevingswet
De Nieuwe Omgevingswet Introductie de heer Peter Thomas, wethouder gemeente Voerendaal
De Omgevingswet Wat is gaande? - Grote verandering in nationale wetgeving: stelselherziening omgevingsrecht - Een van de meest ingrijpende trajecten uit de Nederlandse wetgevingsgeschiedenis Relevantie voor gemeenten? - Regionaal en gemeentelijk beleid is afgeleid van landelijke wetgeving - Dus: herziening omgevingsrecht is relevant voor gemeenten Verandert er echt iets? - Nieuwe instrumenten: - Van Structuurvisie naar Omgevingsvisie - Van Bestemmingsplan naar Omgevingsplan -. - Implementatie is een uitdaging
De Omgevingswet in Parkstad Onze intergemeentelijke structuurvisie - Sinds 2009 (en aanvulling Nuth in 2011) kaderstellend beleid voor acht gemeenten in Parkstad - Vigerend kader voor regionale afstemming over ruimtelijke ontwikkelingen - Bestuurscommissie Ruimte: tussentijdse evaluatie en analyse (nieuwe) ruimtelijke opgaven - Sectorale uitwerkingen: wonen, retail, energie - Parkstadbeleid is voorbeeldstellend voor provinciaal beleid (POL) Voor u als raadslid - Eelke Horselenberg, VNG - Wat houdt de nieuwe Omgevingswet in en wat betekent dit voor u als raadslid?
De Nieuwe Omgevingswet In vogelvlucht de heer Eelke Horselenberg, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
De Raad en de Omgevingswet
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Stelling Ik ben tevreden met de huidige werkwijze en instrumenten voor de fysieke leefomgeving.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Waarom de Omgevingswet? Wens van Kabinet Rutte 1 en 2: Want: Eén Omgevingswet die alle wetten en regels op het gebied van de leefomgeving vereenvoudigt en bundelt. Samenleving verandert; Behoefte aan duidelijke processen en informatie; Meer oog voor fijne en gezonde leefomgeving; Ruimte voor lokaal maatwerk.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Eén integrale wet die: Ontwikkeling stimuleert en De kwaliteit van de leefomgeving borgt
Huidig: 24 wetten en 117 AMvB s Straks: 1 wet en 4 AMvB s Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Complexiteit Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Verbeterdoelen Omgevingswet Verbeterdoelen Omgevingswet Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak Samenhangende benadering beleid, besluitvorming en regelgeving Versnellen en verbeteren besluitvorming Bestuurlijke afwegingsruimt e
Huidige status
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Actualiteit 1 ste Kamer heeft wet goedgekeurd Bestuursakkoord: Gezamenlijke ambitie en algemene afspraken tussen Rijk, VNG, IPO, en UvW over invoeringsbegeleiding, digitalisering, governance. Financieel akkoord: - Gezamenlijk invoeringsprogramma betaald vanuit het Rijk - 13 miljoen voor collectieve gemeentelijke ondersteuning - Gemeenten verantwoordelijk voor uitgaven eigen transitie
Vereniging van Nederlandse Gemeenten AMvB s + Overgangsrecht AMvB s bepalen uiteindelijk Omgevingswet Consultatie AMvB s: 1 juli 1 oktober Uitkomsten november naar 2 de Kamer Invoeringswet in wording: consultatie november-december Raad van State bekijkt samenhang.
Wat verandert er voor gemeenten?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Het proces verandert, impact fors. Gebruiksgemak & voorspelbaarheid: - Initiatiefnemer: grotere rol in het proces en gelijke informatie. - Vertrouwen: staat voorop in handelen overheid en burger! Samenhangende benadering: - Integrale werkwijze van de gemeente en keten. - Digitalisering: Digitaal Stelsel Omgevingswet en het aanpassen gemeentelijke informatievoorziening.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Het proces verandert, impact fors. Versnellen en verbeteren - Ketengericht werken: inclusief zaakgericht werken, dossiervorming, samenwerkingsruimte, etc. - Algemene regels: Verschuiving van vergunningverlening naar beleid, toezicht en handhaving. - Open mind: vergunningverleners, handhavers en accountmanagers met bredere open agenda op pad.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Gemeente: Bestuurlijke afwegingsruimte Meer bestuurlijke afwegingsruimte: Er komen algemene regels, gemeente bepaalt mate van aanvullende regels/vergunningen. Meer algemene regels, minder vergunningen óf alles via vergunningen? Afhankelijk van keuze politiek. Gemeenten hebben ruimte in regels om bij het nemen van besluiten een balans te vinden tussen de relevante uiteenlopende belangen. Gemeente bevoegd gezag fysieke leefomgeving Minder interbestuurlijke bevoegdheidstrijd, meer complementaire samenwerking. Integrale benadering = integraal werken. Ambtenaren moeten intensiever samenwerken.
Dilemma Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Wat vraagt dit van de Raad?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Raad gaat over cruciale keuzes Instrumenten en juridisch kader - Omgevingsvisie: een samenhangend, strategisch plan voor de leefomgeving - Omgevingsplan: samenhang in bestemmingsplannen en (beheers)verordeningen - Kies je voor globaal of gedetailleerd? - Flexibele of starre aanpak? - Voor welke zaken wel vergunningen? - Wat laat je aan het college? - In welke mate kies je voor samenwerking? Waar legt raad de focus? - Kaderstellend, controlerend of verbindend naar samenleving? -> 15,9 ROB
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Omgevingsvisie Integrale visie i.sm. samenleving en ketenpartners. Strategisch document, Raad en college mogen mits onderbouwd afwijken. Politieke keuzes; Wat voor gemeente wil je zijn? Economische groei vs. leefklimaat en duurzaamheid Wat voor gebieden onderscheid je en wat heeft een gebied nodig en wat kan het aan? Hoe waarborg je waarden als landschap, verkeer en milieu in een gebied? Verschillen tussen gemeenten kunnen ontstaan.
Dilemma
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Omgevingsplan Aanwijzen van gebieden met beoogde kwaliteit - Geluid, stof, functie, etc., inclusief bijbehorende regels en het beheer. Regels: - gesteld aan activiteiten die gevolgen hebben of kunnen hebben voor fysieke leefomgeving. Afwijking van Rijksregels Het plan is in kern globaal: - Je weet niet precies hoe het er uit komt te zien. - Op regel- en vergunningenniveau volgt concrete invulling. Deze bevoegdheid ligt bij het college. Raad kaderstellend -> gaat over het Of, niet over het hoe. Let op: Vaststellen van delen (al dan niet met randvoorwaarden) kan worden gedelegeerd aan het college
Nu al aan de slag
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Leren van elkaar! Voormalig NAVO-terrein Maastricht Omgevingsvisie Meerssen Omgevingsvisie samenleving Voorst Regionale praktijkgroepen
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Aan de slag met de Omgevingsvisie Mobiliseer burgers en bedrijven en ga in gesprek over: Type gemeente: duurzaam, industrie, economie, groen, platteland? Wat zijn de kenmerken van dit type? Type gebied: woonwijk, centrumgebied, bedrijventerrein, etc. De gewenste kwaliteit voor o.a. lucht- en bodemkwaliteit, geluid, geur, veiligheid en ruimtelijke kwaliteit. Budget reserveren voor de beoogde veranderingen. Tijdige financiële ruimte voor benodigde aanpassingen informatievoorziening. Capaciteit in organisatie.
Bezint eer ge begint! Welke verandering past?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Invoeringsstrategieën Veranderen Calculerend Vernieuwend Interne focus Externe focus Consoliderend Onderscheiden d Aanpassen
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Verandertypen Wat past bij je als gemeente? Als Raad Als College Als organisatie Als samenleving Welke middelen heb jullie tot je beschikking? Tijd Capaciteit Financiën Kennis Hoe ver ben je als gemeente?
Vragen? Eelke.horselenberg@kinggemeenten.nl Of Omgevingswet@vng.nl
Pauze
PALET 3.0 Introductie de heer Jordy Clemens, wethouder gemeente Heerlen
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) GR: samenwerking van 8 gemeenten, o.a. thema energie Start september 2013 Van onderzoek wat ruimtelijk kan (1.0), naar 8 potentiestudies (2.0) en een regionaal uitvoeringsprogramma (3.0)
?
energie Energiebesparing Duurzame energieopwekking tijd
+ 29,6 PJ primair 22,4 PJ +
37% Woningen 29% Publieke & Commerciële Dienstverlening 16% Verkeer en vervoer 16% Industrie en energie <1% Landbouw <2% Overig
Energiebesparing: 10,1 PJ (33%)
Zonne-energie integraal scenario
Biomassa integraal scenario
Warmte-koude opslag integraal scenario
Waterkracht integraal scenario
Grote windturbines technisch scenario
Grote windturbines integraal scenario
Duurzame energieopwekking: 20,8 PJ
13,0 PJ
Regionaal Ambitiedocument PALET 1.0 Conclusies 29,6 PJ fossiel energiegebruik waarvan 55% verlies We kunnen 10,1 PJ besparen tot 2040 We kunnen 20,8 PJ opwekken, maar hebben maar 13 PJ nodig We hebben dus iets te kiezen en kunnen aan knoppen draaien We kunnen in 2040 energieneutraal zijn 66% energiegebruik in gebouwde omgeving 500 miljoen energierekeningen waarvan 224 miljoen huishoudens 98% verdwijnt uit de regio Energietransitie is economie
PALET 1.0
PALET 2.0
PALET 2.0: Gemeente Heerlen Nulmeting: het huidige energiegebruik Gemeente Heerlen Parkstad Limburg
PALET 2.0: Heerlen Nulmeting: jaarlijkse energiekosten in Heerlen = 193 miljoen
PALET 2.0: Heerlen Besparingspotentieel: 4.099 TJ op 12.355 TJ (33%)
Twee scenario s: technisch en integraal Technisch maximale capaciteit voor hernieuwbare energie opwekking in de regio Integraal capaciteit voor hernieuwbare energie vanuit ruimtelijk realistisch perspectief
PALET 2.0: richting uitvoering (besparen én opwekken) Morgen beginnen, snel resultaat: - Verduurzaam het publieke vastgoed - Begin met de particuliere woningvoorraad Morgen beginnen, later resultaat: - Versnel het gesprek met de woningcorporaties - Ga het gesprek aan met de commerciële dienstverlening en industrie - Begin met analyse en onderzoek naar grootschalige opwekking - Enthousiasmeer, activeer en betrek mensen: communicatie
PALET 3.0
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET 3.0) Uitgangspunten PALET 3.0: Uitvoeringsprogramma 2016-2020 Gefundeerd en gestructureerd Herleidbaar en meetbaar Afgestemd en samenhangend voor acht gemeenten en dus één regio In 6 stappen van 4 jaren met tussen-evaluaties naar 2040 Realistisch: Parkstad loopt achter (1,5% tegen 5,6% landelijk) Ambitie is 8% besparing en 8% duurzame energieopwekking voor 2016-2020 Van 10,1 PJ besparing en 13 PJ duurzame opwekking tot 2040 Kwalitatief (wat), kwantitatief (hoeveel) en locatief (waar) Ruimte voor lerend netwerk (systeemverandering)
Wat moet PALET 3.0 (bv. deel Brunssum) opleveren tot 2020? In 2020 kan dit (8%) in Brunssum bespaard en duurzaam opgewekt worden: 87 ha oppervlak 0,66% van ha oppervlak Parkstad Limburg Potentie besparing Totaal Woningen Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie Infrastructuur, verkeer en vervoer Overig (o.a. landbouw) TOTAAL (TJ) 65,36 21,84 19,04 16,88 7,60 0,00 Potentie opwekking Totaal Toepassing ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ PV 2,46 20,86 0,77 6,53 0,59 5,00 1,07 9,12 0,03 0,21 PV grondgebonden 3,25 27,61 2,21 18,74 1,04 8,87 Zonnecollectoren 0,14 2,31 0,14 2,31 Asfaltcollectoren 1,00 9,39 1,00 9,39 Totaal ZON 6,85 60,16 0,90 8,84 0,59 5,00 3,28 27,86 1,03 9,60 1,04 8,87 Potentie opwekking Totaal Toepassing # TJ # TJ # TJ # TJ # TJ # TJ Windturbines (3MW) 0,65 10,55 n.v.t. n.v.t. 0,15 2,43 0,08 1,22 n.v.t. n.v.t. 0,43 6,90 Gebouwgebonden windturbines 31,76 0,13 17,93 0,07 4,90 0,02 8,93 0,04 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Totaal WIND 10,68 17,93 0,07 5,05 2,45 9,01 1,25 0,00 0,00 0,43 6,90 Potentie opwekking Totaal Toepassing ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ ha TJ Open/gesloten systeem 24,10 26,11 16,14 17,49 3,20 3,47 4,76 5,16 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Bodemwarmtewisselaar 24,10 26,93 16,14 18,04 3,20 3,57 4,76 5,32 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Totaal WKO 48,21 53,05 32,28 35,52 6,40 7,04 9,53 10,48 0,00 0,00 0,00 0,00 Potentie opwekking Totaal Woningen Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie Woningen Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie Woningen Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie Woningen Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie Infrastructuur, verkeer en vervoer Infrastructuur, verkeer en vervoer Infrastructuur, verkeer en vervoer Infrastructuur, verkeer en vervoer Overig (o.a. landbouw) Overig (o.a. landbouw) Overig (o.a. landbouw) Overig (o.a. landbouw) Toepassing ton TJ ton TJ ton TJ ton TJ ton TJ ton TJ stortplaatsgas n.v.t. 0,00 mest 24,50 0,01 24,50 0,01 bermmaaisel 10,56 0,06 10,56 0,06 houtige biomassa 54,76 0,62 54,76 0,62 stro 10,40 0,16 10,40 0,16 snoeihout 3,36 0,23 3,36 0,23 GFT 97,26 0,06 97,26 0,06 Totaal BIOMASSA 200,85 1,15 100,62 0,30 54,76 0,62 0,00 0,00 10,56 0,06 34,90 0,17 TOTAAL (TJ) 125,04 44,73 15,12 39,60 9,66 15,93
8 % Energiebesparing: 10,9 % Duurzame energieopwekking: 8,3 %
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Wat heeft PALET tot dusverre opgeleverd? From zero to hero. In 2013 wisten we niets, nu zijn wij koploperregio in Nederland (Urgenda, VNG, uitnodigingen binnen- en buitenland) Kaderstellend energiebeleid van 8 gemeenten Gefundeerd, afgestemd, samenhangend, niet vrijblijvend Randvoorwaarden scheppend Stip op de horizon Massa Lerend netwerk
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Waar staan wij nu? Zoeken naar de juiste weg: implementatie en proces Broedkamer is regiekamer: kwalitatieve monitoring Organiseren van regionale én (8x) gemeentelijke uitvoering Noodzakelijke procesmiddelen: aanjaag- en uitwerkgeld (+/- 1,5 miljoen) Want: in beweging brengen investeringsvolume 750 miljoen Samenwerking met EU, Rijk, Provincie, stakeholders/ambassadeurs en inwoners Concreet aan de slag met projecten: Zonnepanelenproject Parkstad Projecten die ten gunste komen van inwoners en bedrijven
346 UITVOERINGSPROGRAMMA PALET 3.0 REGIONALE PROJECTEN 2016-2020 BESTUURSCOMMISSIE KLANKBORDGROEP PROGRAMMA RUIMTE PARKSTAD STAKEHOLDERS BROEDKAMER AMBASSADEURS Resultaat in mln. Wonen Particuliere woningvoorraad variant Landgraaf 2500 woningen 19 Particuliere woningvoorraad variant Susteen PALET sociale woningvoorraad label d --> b 250 VVE's 1000 woningen 16 Publieke Dienstverlening Scholen 30-40 6 Openbare LED-verlichting 25.000 armaturen 3 Zorginstellingen n.n. Verduurzaming gemeentelijk vastgoed n.n. 15 Commerciële Dienstverlening PV op daken bedrijven en landbouw 37 ha 79 Energiebesparing bedrijven n.n. Verkeer en Vervoer E-mobiliteit diverse Gebiedsgebonden maatregelen Ruimtelijk afwegingskader Windvisie/windplan 77 Warmtevisie/warmteplan Zonneweides 33 ha 56 Mijnwater 11.330 woningen 170 Zonnepanelenproject Parkstad 7.250 woningen 44 Communicatie & Marketing Campagne Organisatie & Financiering Regionaal Energie Bedrijf Acquistitie EU-middelen Financieringsmodellen/nieuw instrumentarium Monitoring Kwantitatief: nieuwe nulmeting in 2020 Kwalitatief: voortgangscontrolle in Broedkamer en evaluatie 2020 Totale investering 734 ACHT GEMEENTELIJKE ORGANISATIES
Zonnepanelenproject Parkstad Peildatum: 4 juli 2016 Interesse Richtlijn 1 e tranche % Brunssum: 227 500 45,4% Heerlen: 714 1100 64,9% Kerkrade: 413 650 63,5% Landgraaf: 106 550 19,3% Nuth: 63 275 22,9% Onderbanken: 192 150 128% Simpelveld: 202 180 112,2% Voerendaal: 199 220 90,5% Totaal Parkstad: 2.117 3.625 58,4%
PALET als Integraal Management Systeem evaluatie en verslaglegging visie: nulmeting, energiebesparing en duurzame opwekking (c.q. update): PALET 1.0 & 2.0 implementatie PALET 3.0 & monitoring PALET 4.0 1.0 regionale ambitie 2.0 lokale potenties 3.0 uitvoeringsprogramma 4.0 monitoring bestuurlijke besluiten: PALET 1.0 & 2.0, en opdracht voor PALET 3.0 uitvoeringsprogramma (c.q. update): PALET 3.0 bestuurlijke besluiten: PALET 3.0
Kritische succesfactoren 1. Je moet massa hebben, regie kunnen voeren, proces kunnen sturen 2. Gemeente of niet-vrijblijvende samenwerking zoals een GR 3. Er moet een sense of urgency zijn: bedreiging en/of er is iets te halen 4. Passend bij het gebied: integraal ruimtelijk realistisch scenario 5. Weten waarover je het hebt: gefundeerd onderzoek 6. Er moet iets te kiezen zijn: knoppensysteem 7. Organiseer lange adem: integraal management systeem (cyclisch) 1. Visie en kader voor lange termijn (2040) 2. Uitvoeringsprogramma voor termijnen (kwantiteit, kwaliteit, locatie) 3. Monitoring voor voortgang, evaluatie en bijsturing (o.a. technologie)
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Wat betekent dit voor U? PALET 1.0 en PALET 2.0 is uw vastgestelde kaderstellende beleid PALET 3.0 is door UW college vastgesteld als een uitgangspunt voor uit te voeren projecten Uw college zal u daarover verder informeren, dan wel met voorstellen in dit kader u tegemoet treden
Afsluiting en uitnodiging voor de borrel