Omgevingswet en Erfgoedwet: een nieuw kader voor cultureel erfgoed

Transcriptie

1 Omgevingswet en Erfgoedwet: een nieuw kader voor cultureel erfgoed 2 oktober 2014 Monique Krauwer Directie Erfgoed en Kunsten

2 Inhoud Omgevingswet en Erfgoedwet Cultuurhistorie in de Omgevingswet Wat vindt u waar? Wat is nieuw? Wat kunnen gemeenten nu al doen? 2

3 Omgevingswet en Erfgoedwet Waarom Omgevingswet? Integratie van (ca 40) sectorale wetten Integrale benadering van de fysieke leefomgeving Eenvoudiger en Beter Waarom een Erfgoedwet? door Omgevingswet verdwijnt groot deel van monumentenwet Wijziging in het museale bestel samenvoegen van wetgeving rondom cultureel erfgoed 3

4 Inhoud Erfgoedwet 1. Inleiding 2. Behoud Collecties a. Beheer en behoud van de Rijkscollectie b. Het museale bestel van de minister van OCW 3. Aanwijzing als beschermd erfgoed 4. Bescherming erfgoed 5. Archeologische monumentenzorg 6. Internationale teruggave van cultuurgoederen 7. Financiën 8. Toezicht en handhaving 4

5 Inhoud Omgevingswet 1 Algemene bepalingen 2 Taken en bevoegdheden van bestuursorganen 3 Omgevingsvisies en programma s 4 Algemene regels over activiteiten in fysieke leefomgeving 5 Omgevingsvergunning en projectbesluit 10 Gedoogplichten 12 Grondexploitatie 13 Financiële bepalingen 16 Procedures 17 Adviesorganen en adviseurs 18 Handhaving en uitvoering 19 Bevoegdheden in bijzondere omstandigheden 20 Monitoring en informatie 22 Overgangsrecht 23 Overige en slotbepalingen 5

6 Winst: Cultureel erfgoed geregeld in 2 wetten Voortaan is alles wat betreft Erfgoed geregeld in twee wetten in plaats van in: Monumentenwet Wet Milieubeheer Wro (incl. Grondexploitatiewet) Wabo Ontgrondingenwet Bouwregelgeving Wet tot behoud van cultuurbezit Etc. 6

7 Veel OCW inzet in Omgevingswet In feite zitten grondslag en basis van archeologiebeleid en monumentenbeleid nu in de ruimtelijke wetgeving: Modernisering monumentenzorg: gemeenten houden rekening met cultuurhistorie in bestemmingsplan zorg voor objecten/terreinen via Wabo vergunning streven naar behoud in situ archeologie, onderzoeksverplichting archeologie, de verstoorder betaalt stads-en dorpsgezichten borging nationale belangen Structuurvisie I&M Missie OCW: wat we de laatste jaren geregeld hebben in de ruimtelijke regelgeving ook borgen in de Omgevingswet 7

8 Hoe zit cultureel erfgoed in de Omgevingswet? Cultureel erfgoed zit goed integraal in de conceptwetsteksten Definitie Art. Bro gemeente moet rekening houden met cultuurhistorie Archeologie Wabo monumentenvergunning Erfgoedmonitor/balans Eigen stuk Monumentenwet in Memorie van Toelichting Europese en Unesco verdragsverplichtingen 8

9 Omgevingswet : definitie cultureel erfgoed cultureel erfgoed: zich in de fysieke leefomgeving bevindend erfgoed bestaande uit: a. monumenten, voor zover het onroerende zaken betreft, met inbegrip van archeologische monumenten, b. stads- en dorpsgezichten, c. cultuurlandschappen, voor zover van algemeen belang vanwege hun schoonheid, vervaardigde structuren, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde; Erfgoedwet: gaat ook over roerend erfgoed en is dus breder Omgevingswet: goede zorg voor de fysieke leefomgeving waaronder ook cultureel erfgoed 9

10 De zorg voor cultureel erfgoed Uitgangspunten van de Verdragen van Granada en Valletta worden benoemd in de Omgevingswet. Op Amvb niveau een combinatie van artikel Bro en 38a Monumentenwet: Bij het opstellen van het omgevingsplan wordt rekening gehouden met cultureel erfgoed waaronder (te verwachten) archeologische waarden. 10

11 Gebouwd erfgoed: Erfgoedwet en Omgevingswet Aanwijzing rijksmonumenten op grond van de Erfgoedwet Aanwijzing sluit aan bij UOV en als gevolg daarvan: Geen hoorzitting meer door gemeente, Minister doet procedure, wel advies van B&W Vergunning voor wijziging monument naar Omgevingswet Beschermingsniveau blijft gelijk B&W blijven bevoegd gezag. Monumentencommissie adviseert, evenals in bepaalde gevallen de Minister van OCW Monumentencommissie naar Omgevingswet, maar blijft onveranderd 11

12 Stads- en dorpsgezichten: van Monumentenwet naar Omgevingswet - Aanwijzing via instructiebesluit van de Minister van OCW en I&M - Via de instructie worden de waarden aangegeven en wordt gemeente opgedragen adequaat beschermingsregime in te richten in het omgevingsplan - Geen automatisch sloopvergunningplicht meer, in plaats daarvan een opdracht tot een op waarden afgestemd sloopvergunningregime op te nemen in het omgevingsplan 12

13 Archeologie: van Monumentenwet naar Omgevingswet Vergunningverlening rijksmonument naar gemeentelijk niveau Minister OCW krijgt advies- en instemmingsrecht en bepaalt daarmee op dit aspect de inhoud van het besluit Gemeenten krijgt ook de bevoegdheid tot stilleggen werkzaamheden in geval van toevalsvondsten Opdracht tot het rekening houden met (te verwachten) archeologische waarden bij het opstellen van omgevingsplan wordt gecontinueerd 13

14 Nieuw: Instrumentarium Omgevingsvisie (structuurvisie-plus) Programma s (bijv. fijnstof, geluid) Omgevingsplan (bestemmingsplan + verordening) Omgevingsvergunning Projectbesluit (vgl tracébesluit)

15 Omgevingsplan: Combinatie van huidige bestemmingsplan plus gemeentelijke verordeningen. Betreft onder meer: toedeling van functies aan locaties; waaronder aanwijzing als provinciaal of gemeentelijk monument; overige bepalingen inzake archeologie c.q. cultureel erfgoed; kader voor welstandsregels.

16 Waar staan we nu met de Omgevingswet? Schriftelijke vragen van Tweede Kamer Behandeling in Tweede Kamer later in najaar Daarna Eerste Kamer Intussen werken aan Uitvoeringsregelgeving (amvb s) Intussen werken aan implementatie met IPO, VNG en UvW Voorlichting & communicatie 16

17 Wat vindt u waar (onroerend erfgoed): Erfgoedwet: Omgevingswet: Aanwijzen rijksmonumenten Subsidies (Brim etc.) Opgravingsverbod archeologie Certificatie archeologische bedrijven Archeologische vondsten Archeologische depots Vergunning (archeologische) rijksmonumenten (aanwijzing) stads- en dorpsgezichten Monumentencommissie Rekening houden met cultureel erfgoed bij omgevingsplan Provinciale en gemeentelijke monumenten Stilleggen werkzaamheden bij archeologische toevalsvondsten 17

18 Nieuw op een rijtje: Erfgoedwet: Regeling Musea Certificatie archeologische bedrijven ipv vergunning aanpassing definitie opgraven tbv maritiem erfgoed UOV ook bij aanwijzing/afvoeren rijksmonumenten Omgevingswet: Omgevingsvisie, omgevingsplan Integrale plannen Erfgoed over de volle breedte Vergunning archeologische rijksmonumenten Stilleggen werkzaamheden bij archeologische toevalsvondsten door gemeente Op waarden afgestemd sloopvergunningenregime in gezicht Erfgoedmonitor/balans 18

19 Wat verandert er wel of niet voor gemeenten? Wel: Vergunning archeologische rijksmonumenten door gemeenten Gemeentelijke monumenten gaan over naar het omgevingsplan Geen aparte erfgoedverordening meer Meer flexibiliteit bij bescherming (interieurs, alleen buitenkant, groen, etc.) en stellen van regels daaraan Rol gemeenten bij aanwijzing rijksmonumenten Niet: Vergunningverlening rijksmonumenten Rekening houden met cultureel erfgoed bij het opstellen van ruimtelijke plannen Monumentencommissie 19

20 Wat moet gemeente straks doen? - Indien gemeente een omgevingsvisie maakt: dan ook cultureel erfgoed daarin opnemen - Rekening houden met cultureel erfgoed bij het opstellen van het omgevingsplan (inclusief opstellen regels voor vergunningverlening rondom cultureel erfgoed) - Omzetten van de huidige bestemmingsplannen naar omgevingsplan - Integratie van gemeentelijke erfgoed- of monumentenverordening in het omgevingsplan - Vergunningverlening archeologische rijksmonumenten 20

21 Proces Erfgoedwet: vanaf 1 januari 2016 Omgevingswet: vanaf 1 januari 2018 Tussentijd: overgangsrecht Meer weten? Omgevingswet: Erfgoedwet: licaties/erfgoedwet