Oriëntatie op en informatie over andere schooltijden

Oriëntatie op en informatie over andere schooltijden CBS De Regenboog Ridderkerk Maart 2016 1

Inhoud Vooraf 1 Inleiding 2 Wat is verplicht? 3 Welke modellen zijn er? 4 Waarom? 7 Welke wensen hebben ouders, leerkrachten partners? 8 Stappenplan CBS De Regenboog 9 2

Vooraf Hierbij ter oriëntatie enige informatie over andere schooltijden. Deze informatie is bedoeld om het team, de MR en vervolgens de ouders en verzorgers van de leerlingen van CBS De Regenboog te Ridderkerk te informeren. Op deze manier kan ieder zich een beeld vormen van de veranderingen op het gebied van basisschooltijden in deze moderne samenleving. Waarom zouden we aan andere schooltijden denken? Wat heeft dit voor zin? Wat levert het de leerlingen op? Wat levert het mijn kind op? Wat betekent het voor de kwaliteit en continuïteit van het onderwijs? Wat levert het mij en mijn gezin op? Wat verandert er in de praktijk van elke dag? Wat zijn de nadelen? Is het noodzaak, kan het ons iets opleveren of is het een hype? Op al deze vragen proberen we antwoord te geven. Inleiding De samenleving is de afgelopen decennia enorm veranderd. De arbeidsmarkt vraagt om flexibele werknemers, die op diverse tijden kunnen werken. Daar waar men vroeger werkte op vaste tijden, is er nu meer ruimte voor een andere indeling. Dit vraagt van gezinnen met kinderen een strakke planning met daarbij het wel/niet gebruik maken van kinderopvang. De schooltijden in het Nederlandse basisonderwijs zijn ook in beweging. Steeds meer basisscholen oriënteren zich op mogelijkheden om hun schooltijden aan te passen. Met de nieuwe schooltijden streeft men onder meer naar een beter dagritme, meer rust en regelmaat en een minder versnipperde schooldag voor de kinderen en ouders, het beperken van het aantal haal- en brengmomenten; dat de veiligheid vergroot voor kinderen en ouders, en naar een rijk en aantrekkelijk totaalaanbod dat de ontwikkeling van kinderen stimuleert. Op onze school merken we, dat het aantal leerlingen dat tussen de middag overblijft, de afgelopen jaren flink is toegenomen. Dit is nu nog geen probleem en kunnen we goed organiseren, omdat we voldoende ruimte hebben in ons gebouw. De samenwerking met Yes!Kinderopvang, die de tussenschoolse opvang bij ons verzorgt, verloopt goed. We moeten wel regelmatig op zoek naar nieuwe ruimtes, om tussen de middag te benutten voor het overblijven. Steeds meer kinderen maken gebruik van de voor-, tussen- èn naschoolse opvang. Bij kennismakingsgesprekken met potentiële nieuwe ouders, wordt altijd geïnformeerd naar de mogelijkheden voor en de kwaliteit van de opvang van de kinderen en wordt de vraag gesteld of er ruimte is in de groepen op de peuterspeelzaal. Steeds meer ouders werken en voor hen is het belangrijk om te weten hoe de school de aansluiting met de opvang geregeld heeft en wat de kosten zijn. Er worden ook vragen gesteld over de evt. overgang naar een continurooster. We dienen rekening te houden met de actuele Wet- en Regelgeving Scholen mogen de tijden waarop een leerling op school moet zijn (de schooltijden) zelf bepalen. De school moet zich wel houden aan de wettelijk verplichte onderwijstijd; het aantal uren dat leerlingen onderwijs krijgen in 8 schooljaren. Dit staat in de Wet Primair Onderwijs (WPO). 3

Ouders kunnen invloed uitoefenen op de schooltijden via de Medezeggenschapsraad (MR). Onze school kan de schooltijden niet veranderen, zonder instemming van de ouders die in de MR zitten. Dit staat in de Wet Medezeggenschap Scholen (WMS) bij Onderwijstijd. De personeelsgeleding van de MR heeft instemmingsrecht i.v.m. de Werk- en Rusttijdenregeling, zoals opgenomen in de Arbeidstijdenwet. We hebben bij het wijzigen van werktijden ook te maken met het werkreglement uit de CAO Primair Onderwijs. De personeelsgeleding van de MR heeft ook instemmingsrecht op het taakbeleid waarin de taakverdeling en taakbelasting van het personeel wordt geregeld. Wat is verplicht? Verplichte onderwijstijd basisschool Leerlingen van basisscholen moeten minimaal 7.520 uur les krijgen over 8 schooljaren. Leerlingen moeten in de eerste 4 schooljaren (onderbouw) ten minste 3.520 uur les krijgen. In de laatste 4 schooljaren (bovenbouw) 3.760 uur. De 240 uur die overblijven, kunnen scholen verdelen over de onderbouw en bovenbouw. Er is geen maximum aantal uren onderwijs per dag. De Inspectie van het Onderwijs let er op dat scholen voldoende uren onderwijs geven. Sinds 1 augustus 2006 zijn basisscholen vrij hun schooltijden zelf vast te stellen. Ook het wettelijke voorschrift dat scholen niet langer dan 5,5 uur per dag les mogen geven, is op 1 augustus 2006 vervallen. Wel moeten scholen nog steeds zorgen voor een evenwichtige verdeling van activiteiten over de dag. De onderwijstijd over acht schooljaren is wettelijk bepaald op minimaal 7.520 uur. Dat is gemiddeld 940 uur per jaar. Lesrooster en pauzetijden basisschool De school bepaalt hoe het lesrooster en de pauzetijden eruit zien. De pauzes moeten een onderbreking van de schooldag zijn. Ze moeten voorkomen dat leerlingen aan één stuk bezig zijn met leren. De basisschool moet zorgen voor een goede verdeling van de activiteiten over de dag. (Bron; Onderwijsinspectie) 4

Welke modellen zijn er? Er zijn verschillende varianten als het gaat om nieuwe schooltijden. De belangrijkste modellen zijn: * Vijf-gelijke-dagenmodel Begin- en eindtijden: van 8.00 tot 14.00 uur, van 8.30 tot 14.00 uur of van 8.30 tot 14.30 uur korte middagpauze geen vrije middagen, vijf identieke schooldagen, elke dag langere tijd na schooltijd reguliere vakanties Buitenschoolse opvang: geen aparte tussenschoolse opvang, langere naschoolse opvang Leerkrachten / team: lunch met leerkrachten in de klas Het vijf-gelijke-dagenmodel bouwt met de korte middagpauze voort op het al langer bekende continurooster, maar gaat verder door (begin- en) eindtijden aan te passen en alle schooldagen even lang te laten duren. Geen specifieke vrije middagen, maar elke dag evenveel tijd na schooltijd.. Door vijf identieke schooldagen te realiseren voor alle leerlingen kan de naschoolse opvang elke dag op dezelfde tijd aansluiten. * Bioritme-model Begin- en eindtijden: leren volgt bioritme: 10.00-12.00 leren & presteren, 14.30-16.30 repeteren & verwerken lange middagpauze van 12.00 tot 14.30 met opvang, inclusief lunch en ontspanning. woensdagmiddag (en onderbouw vaak ook op vrijdagmiddag) vrij reguliere vakanties Buitenschoolse opvang: Leerkrachten / team: langer opvangaanbod tussen de middag, kortere naschoolse opvang leerkrachten gebruiken middagpauze voor voorbereiding, vergadering en bijscholing Karakteristiek voor het bioritme-model zijn de afwisseling van het leren op momenten waarop kinderen alert zijn en rust en ontspanning in een extra lange middagpauze. *7 tot 7-model en Integraal Kind Centrum Begin- en eindtijden: openingstijden van 7.00 tot 19.00 uur aaneengesloten programma zonder vaste pauzes geen vaste vrije middagen, wel mogelijkheid voor 4-daagse schoolweek het gehele jaar open Buitenschoolse opvang: onderwijs en opvang worden afgewisseld in een integraal programma Leerkrachten / team: één multidisciplinair team van medewerkers 5

Kenmerken van het 7 tot 7-model en het Integraal Kind Centrum zijn de ruime openingstijden; het hele jaar, óók in de schoolvakanties, open van maandag tot en met vrijdag van s morgens 7 tot s avonds 7, een integraal dagprogramma van onderwijs en opvang (veelal voor kinderen van 0-12 jaar) en een multidisciplinair team van onder andere leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Naast de hierboven genoemde modellen voor nieuwe schooltijden hanteren scholen ook andere, minder vergaande alternatieven voor de traditionele schooltijden, namelijk het continurooster en het Hoorns model. Deze modellen zijn niet zoals de voorgaande modellen ontstaan vanuit samenwerking met de kinderopvang, maar komen vooral voort uit organisatorische en bedrijfsmatige overwegingen van de school. *Het continurooster Begin- en eindtijden: Buitenschoolse opvang: Leerkrachten / team: eindtijd vaak iets eerder, veelal 14..45 uur vier dagen met een korte middagpauze woensdagmiddag (en de onderbouw vaak ook op vrijdagmiddag) vrij reguliere vakanties geen aparte tussenschoolse opvang, iets langere naschoolse opvang lunch vaak met leerkrachten in de klas Het belangrijkste verschil tussen het continurooster en de traditionele schooltijden is de kortere middagpauze waarin alle leerlingen op school blijven. Aparte tussenschoolse opvang is dan vaak niet nodig. *Het Hoorns model Begin- en eindtijden: Buitenschoolse opvang: Leerkrachten / team: traditionele schooltijden traditionele schooltijden alle kinderen woensdagmiddag én vrijdagmiddag vrij reguliere vakanties op woensdag- en vrijdagmiddag langere naschoolse opvang meer mogelijkheden voor compensatieverlof voor leerkrachten Karakteristiek voor het Hoorns model is de vrije vrijdagmiddag voor alle leerlingen in de onder- en bovenbouw. De lestijd in de onder en bovenbouw wordt gelijk getrokken tot minimaal 940 lesuren per jaar. Het Hoorns model is een gevolg van de mogelijkheid om de uren van de leerlingen anders over de acht leerjaren te verdelen. De leerlingen krijgen evenveel lesuren les over acht jaren (7520 lesuren), maar deze mogen worden verdeeld in 8 x 940 uren. In de toekomst verschuift de aandacht naar het vijf-gelijke-dagenmodel. Bijna de helft van de scholen, die de komende jaren over wil gaan op andere schooltijden, heeft een voorkeur voor dit model. Maar ook het continurooster blijft populair. De voorkeur voor het Hoorns model lijkt fors af te nemen. Het 7 tot 7 model en het bioritme model spelen vooralsnog een marginale rol. (Bron: PO-raad 2011) Inspringen op maatschappelijke ontwikkeling en behoeften van hedendaagse kinderen. 6

Waarom? De doelstelling en voordelen Met nieuwe schooltijden kan men o.a. streven naar: een beter dagritme: meer structuur en rust in de dag. een minder onrustige en versnipperde schooldag voor de kinderen en ouders. een aaneengesloten rooster o.l.v. één leidinggevende; dit is duidelijk voor de leerlingen een hoger concentratielevel van kinderen gedurende de hele lesdag: kinderen blijven in the flow van school. een rijk en aantrekkelijk aanbod dat de ontwikkeling van kinderen optimaal stimuleert. meer mogelijkheden tot optimalisering van resultaten/opbrengsten en afstemming onderwijsbehoeften. een goede afstemming tussen onderwijstijden en een helder onderwijsconcept enerzijds en de leerlingenpopulatie anderzijds. een versteviging van de concurrentiepositie t.o.v. de ons omringende scholen. veiligheid; kinderen hoeven i.p.v. vier keer maar twee keer door het drukke verkeer. voordeel voor ouders; ze hoeven hun kind maar één keer per dag te brengen en te halen. een toename in leseffectiviteit, doordat er minder startmomenten en momenten van afscheid nemen zijn. een dag die één pedagogisch geheel vormt; met een duidelijk begin en eind. de minder verbrokkelde vrije tijd van leerlingen, na schooltijd hebben de kinderen meer gelegenheid om te spelen, te sporten, een ander hobby uit te oefenen of deel te nemen aan Brede School Activiteiten. toewerken naar de stip op de horizon ; het Integraal Kind Centrum waar in de nabije toekomst kinderen van 0 t/m 12 jaar de hele dag d.m.v. een volledig geïntegreerd aanbod met doorlopende leerlijnen kunnen deelnemen aan het onderwijs, de opvang en sport-, spel-, muziek en cultuuractiviteiten i.s.m. de huidige partners Yes!Kinderopvang en De Brede School. Zie hiervoor het Schoolplan 2015-2019. De nadelen De kinderen kunnen tussen de middag niet naar huis om in de thuissituatie juist even bij te komen en stoom af te blazen. Door het nieuwe rooster worden kinderen verplicht tot overblijven, hetgeen voor sommige huishoudens ingrijpend is voor het programma van de maaltijden thuis. Veel ouders die geen baan hebben, parttime werken, vrijwilligerswerk doen of bewust gekozen hebben voor het thuis-zijn gedurende de basisschoolperiode, voelen hun taak als ouder uitgehold, omdat zij het contact met hun kinderen tussen de middag missen. Een ander rooster is inspannender voor de jongere kinderen uit de groepen 1/ 2. 7

Welke wensen hebben ouders, leerkrachten en partners? Vereniging PCPO Het bestuur van PCPO Barendrecht/Ridderkerk staat positief tegenover de onderzoekende houding van onze scholen t.a.v. andere schooltijden. Het bestuur vindt dat scholen bewust nieuwsgierig tegen deze ontwikkelingen aan moeten kijken. Met het oog op de toekomst en de veranderingen in de maatschappij zullen er steeds meer Integrale Kind Centra (IKC s ) ontstaan, waarin diverse partijen samenwerken om de opvoeding en onderwijs van kinderen samen met de ouders te waarborgen. Daar hoort de afstemming van schooltijden bij. Onze ouders De vraag naar andere schooltijden en de behoefte van ouders is een belangrijk uitgangspunt en kan een mooi startpunt zijn. We willen de ouders graag informeren, nadat het team en de MR op de hoogte zijn gebracht van de oriëntatie op andere schooltijden en hun ideeën, mening en reacties hebben kunnen geven. Na een grondige informatievoorziening, waar informatie op papier en een ouderavond deel van kunnen uitmaken, willen we de ouders d.m.v. een enquête vragen om hun mening. We kunnen dan bijv. de volgende vragen stellen: Staat u positief of negatief tegenover het gebruik van andere schooltijden? Waarom? Denkt u dat een rooster met andere schooltijden succesvol zou zijn voor de leerlingen bij ons op school? Wilt u meedenken in een ouderklankbordgroep over de eventuele andere schooltijden? Ons team Ons team wordt ook gevraagd naar hun visie. Op deze manier krijgen we een compleet beeld van alle meningen. Het belang voor goed onderwijs aan onze leerlingen en de organisatie staat bovenaan. Waarom wil je als school andere schooltijden? Wat levert het de kinderen op? Is de kwaliteit en de continuïteit van het onderwijs erbij gebaat? Welke invloed heeft deze organisatorische verandering op het pedagogisch klimaat. Staan de ouders erachter? Is het haalbaar voor de leerkrachten? Wat is een aanrader in dit traject? Het vormen van een klankbordgroep, waarin ouders en personeel meedenken. Samen kom je verder en kun je constructief aan de slag. 8

Stappenplan CBS De Regenboog Wat zijn de voorwaarden voor het goed doorlopen van dit traject? Een goede informatievoorziening naar alle betrokkenen. Ruimte voor reacties, inbreng, meningen en tips. Samenwerking met de andere PCPO scholen in Ridderkerk en Barendrecht, waardoor je evt. op hetzelfde moment kunt overstappen naar het continurooster. Je staat dan sterk t.o.v. externe organisaties zoals de gemeente, Sport & Welzijn, sportverenigingen etc. Er gaan waarschijnlijk ook minder ouders shoppen bij andere scholen en we spreken als Vereniging PCPO met één mond. Voldoende tijd voor evt. invoering nemen en de datum van invoering lang van tevoren intern en extern bekend maken. zodat de school en alle partners van de school zoals de ouders, de kinderopvangorganisatie, de Brede School, de sportclubs, het zwembad, de muziekschool en de verenigingen zich kunnen voorbereiden. Zo n verandering is ingrijpend en raakt alle leerlingen, ouders en teamleden ook in hun privé situatie. Opbouw stappenplan in fases: Oriëntatie: - studiedag PCPO in februari 2015 waar de locatieleider van CBS De Klimop de invoering en ervaring van haar school presenteerde, - informatie verzamelen, vakbladen en artikelen lezen, - het team informeren, - vorming van en toetreden tot PCPO werkgroep IKC - deelname aan studiedag Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) op 10 februari 2016 - bespreking met alle directeuren PCPO op 17 februari 2016, - informeren van de MR - Voorbereiding Invoering - schooljaar 2017/2018? NB: Op dit moment staat de Wetgeving het niet toe dat de leerkrachten zelf tijdens de pauzes toezicht houden. Hun aaneengesloten werktijden worden dan te lang. Een half uur pauze is verplicht wanneer je 5 ½ uur werkt. De werktijd start niet om 8.30 uur wanneer de onderwijstijd begint, maar al om 8.00 uur (bij ons vaak al om 7.30 uur) wanneer de leerkrachten starten met de voorbereidingen. Je kunt wel als leerkracht met je groep eten, maar moet dan alsnog (i.v.m. de terecht verplichte eigen pauze) het professionele toezicht op de kinderen tijdens hun pauze overlaten aan een ander. Deze kosten komen dan voor rekening van de ouders. En o.a. deze onderbreking qua leidinggevende is één van de redenen om naar een continurooster over te stappen. 9