AQUACULTUUR IN DE MEKONG DELTA http://vietnam.panda.org/en/newsroom/?231250/concernsustainabilityelevatepangasiussupplychainvietnam Jolien Felis 3SA3 Aardrijkskunde-Biologie Actuele Topics in de aardrijkskunde
SITUERING + INLEIDING DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK De Mekong Delta is een gebied in het zuidwesten van Vietnam waar de rivier Mekong in de Zuid-Chinese Zee uitmondt. De delta is door sedimentatie ontstaan en breidt zich jaarlijks uit met ongeveer 80 meter. http://cruisesmekongriver.net/mekong-river-map.html In dit gebied liggen een zeer groot aantal rijstakkers. Maar de lokale economie leeft niet alleen van de rijstteelt en export, visserij en aquacultuur hebben beiden ook een groot aandeel op de lokale en buitenlandse markt. Uiteraard hebben rijstteelt en visserij een sterke invloed op mekaar. Mekong Delta De aquacultuur kwam er voor een groot deel als antwoord op de overbevissing. In een omgeving die de gevolgen van overbevissing voelt, leidt armoede tot intensivering van de aquacultuur. Sinds 2003 kende de kweek van pangasius een exponentiële groei omdat de Aziatische landen naar de rest van de wereld begonnen te exporteren. Deze snelle expansie ging gepaard met een zware impact op een aantal gebieden. De aquacultuur in Vietnam staat voor enkele grote uitdagingen. Overmatig gebruik van chemicaliën, het risico van overdracht van ziekten, ontsnapte gekweekte vis, nutriënten vervuiling en overbevissing voor vismeel en visolie zijn een bedreiging voor de duurzaamheid van de sector, in combinatie met negatieve gevolgen voor de natuurlijke ecosystemen.
MINDMAP (causale relaties met versterkende en afzwakkende wisselwerkingen)
SYNDROOMBENADERING BIOSFEER Leefgebied van alle aardse organismen. Verandering natuurlijke ecosystemen Minder soortenrijkdom PEDOSFEER Bodem Verontreinigd (zware metalen + verzuring) BEVOLKING Armoede Consumentengedrag (visfraude) ATMOSFEER Lucht om de aarde Broeikaseffect HYDROSFEER Geheel van water op, onder en boven het oppervlak van een planeet Vervuiling Mekong Overbevissing Pangasius = wondervis MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIE Sanitaire tekorten: uitwerpselen bevolking in rivier Kinderarbeid + lage loonwerkers Internationale akkoorden: ASC-label PSYCHOSOCIALE SFEER Maatschappelijke opinie Westen Dierenrechten (Westen) ECONOMIE/TECHNIEK Intensivering (zie tabel) Aquacultuur Transport http://www.zeevruchtengids.org/nl/pangasius
OPLOSSING OP DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK Voorgestelde oplossing Na het succes van het MSC keurmerk voor duurzame vis uit wildvangst was er veel vraag naar een keurmerk voor vis uit aquacultuur. Dit keurmerk kwam er dan ook, het kind heette Aquaculture Stewardship Council: ASC. De Aquaculture Stewardship Council beheert als internationale, onafhankelijke non-profit organisatie de standaarden en het certificeringsproces. ASC certificeert de kwekerijen niet zelf; dat gebeurd door externe certificeerders. Vis uit verantwoorde kweek is voortaan te herkennen aan het ASC-logo op de verpakking. Wat maakt ASC duurzaam? Traceerbaarheid van grondstoffen en kweekproducten Geregistreerde afvoer van afvalstoffen. Geregistreerd gebruik van toegelaten antibiotica en chemicaliën. Geen rechtstreekse lozingen meer van vuil water op de rivier. Industrieel traceerbaar voer met legale en duurzame ingrediënten. Geen bedreigde diersoorten gebruikt voor vismeel en visolie Bron: http://www.the-sea-and-we.com/certificaten/asc Droomscenario https://www.youtube.com/watch?v=dzpffbi-lzi
Mekong Delta Aanpassing consumptie Vele systemen zullen zich moeten aanpassen om de globale verandering tegen te gaan. Het gaat hier hoofdzakelijk over de aquacultuur, maar deze is er enkel gekomen door de overbevissing. Die overbevissing kan dan weer tegengegaan worden door realistische quota op te leggen, meer te controleren en vooral MINDER vis te eten. Ecologische en duurzame rijstteelt Aan de vervuilde Mekong draagt de rijstteelt dan weer een enorme schuld door het massaal gebruiken van stikstofhoudende kunstmeststoffen. Stikstof was een limiterende factor die de dynamiek, biodiversiteit en functioneren van ecosystemen controleerde. Door deze kunstmeststoffen toe te voegen verhoog je in eerste instantie de biomassaproductie NPP. Maar stikstofbemesting kent ook zijn grenzen. Wanneer het stikstofgebrek is opgevuld spreken we over een stikstofverzadiging. Het te veel aan stikstof vloeit dan weg in rivieren, grondwater en oceanen. Met schadelijke gevolgen voor de gezondheid en de bodem. Meren en rivieren verzuren, er verdwijnen vissoorten, Ook aan het gebruik van meststoffen en pesticiden (Groene revolutie!) moet dus worden gewerkt. Bron: biologische interactievormen
GEOGRAFISCHE ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN A.D.H.V. 5 BRONNEN ARTIKEL 1 LOTTE ALSTEENS. De Standaard, 24 januari 2016. Vieze vis verbannen uit de rekken, p. 12-13. ARTIKEL 2 FRANK NEYTS. Krant Van West-Vlaanderen, 20 november 2015. Van pangasius naar Noorse zalm, p. 42. ARTIKEL 3 TIM F. VAN DER MENSBRUGGHE. De Morgen, 24 januari 2016. Carrefour weert pangasius, maar niemand volgt, p. 9. BRON 4 JSBRAND VELZEBOER. Scienta Nova, april 2009. Voedselveiligheid in de Mekong Delta. BRON 5 WWF Vietnam, 10 november 2014. Concerns on sustainability elevate pangasius supply chain in Vietnam.