Standpunt over duurzame vis en kwaliteit - Ondersteund door alle leden van het campagneteam Duurzame vis op de kaart

Transcriptie

1 Standpunt over duurzame vis en kwaliteit - Ondersteund door alle leden van het campagneteam Duurzame vis op de kaart De volgende organisatie maken deel uit van het campagneteam: Wereld Natuur Fonds (WNF), Koninklijke Horeca Nederland, Fishes, Stichting Vis & Seizoen, Stichting De Noordzee (SDN), Marine Stewardship Council (MSC)en Euro- Toques. Voor de horeca is het van belang om te kunnen werken met vis van goede kwaliteit, die tevens duurzaam is. Instrumenten Er worden in Nederland verschillende instrumenten gebruikt bij de beoordeling van de duurzaamheid en/of kwaliteit van vissoorten: 1) Het onafhankelijke keurmerk van het Marine Stewardship Council (MSC) 2) Duurzaamheidsbeoordelingen per vissoort op de VISwijzer/ 3) De seizoenskalender van de Stichting Vis & Seizoen Deze notitie legt uit hoe deze instrumenten zich ten opzichte van elkaar verhouden en hoe ze gebruikt worden in de gezamenlijke horecacampagne Duurzame vis op de kaart. Om de duurzaamheid van wild gevangen vissoorten te kunnen beoordelen zijn de volgende factoren belangrijk: - Wordt het bestand niet overbevist (oftewel, de visserijdruk is in balans met bestand). - Vangsttechniek mag geen schade toebrengen aan de (kwetsbare) natuur op de bodem, geen grote (ongewenste) bijvangst (van jonge vis) of bijvangst van

2 kwetsbare soorten (zoals roggen, haaien, zeevogels, zeezoogdieren, langlevende bodemdieren of overbeviste vissoorten). - Er is een goedwerkend beheersysteem, dat er voor zorgt dat er wanneer nodig maatregelen getroffen worden om overbevissing (factor 1) en schade aan de natuur in zee (factor 2) te voorkomen en/of te herstellen. Niet voor niks zijn dit de 3 principes van het onafhankelijk keurmerk van het Marine Stewardship Council. Daarbij komt dat wanneer een bestand onder druk staat (overbevist, zie factor 1), sommige bestanden waarschijnlijk zijn geholpen als de vissen met rust worden gelaten tijdens de paaiperiode. Om de duurzaamheid van gekweekte vis te kunnen beoordelen zijn de volgende factoren belangrijk: - Voorkomen dat kweekvis ontsnapt en zich mengt met wilde populaties - Voorkomen dat ziektes en parasieten zich verspreiden - Zuinig met energie en (zoet) water - Voorkomen dat hormonen, medicijnen en meststoffen/ voer (eutrofiering) uitspoelen naar de natuurlijke omgeving - Herkomst van het broedmateriaal/ juvenielen (jonge vis) - Gebruik en efficiëntie van gebruik van duurzaam visvoer (zowel vismeel/visolie als plantaardige eiwitten moeten op duurzame manier geproduceerd zijn) - Geen aantasting van kwetsbare kustecosytemen om aquacultuur mogelijk te maken, zoals het kappen van mangrovebossen - Wettelijke eisen aan kwekerijen en beheer van kwekerijen De kwaliteit van vis wordt beter door rekening te houden met de volgende factoren: - Vis vangen buiten de paaiperiode 1 - Zorgvuldige vangstmethode (waarbij vis zo min mogelijk gebutst wordt en de 'trekken' zo kort mogelijk zijn) - Duur van vistrip (invloed op versheid) en behandeling van de vis aan boord (zoals zo snel mogelijk strippen (ingewanden verwijderen) en schoonspoelen na de vangst, wel of niet invriezen, vriesmethode en transport - Een (zoveel mogelijk) ononderbroken koelketen tussen vangst en bord 1 Met name bij vissoorten die van zich zelf weinig vlees hebben wordt tijdens de paaiperiode de energie in de reproductie gestopt. Dit heeft invloed op de kwaliteit van de filets, die is dan minder.

3 Hoe gaan de verschillende instrumenten om met bovenstaande factoren? Onderstaande tabel en tekst geeft hiervan een overzicht. MSC VISwijzer en Vis & Seizoen Status Onafhankelijk Advies Advies keurmerk Wild of kweek? Wild Wild en kweek Wild Duurzaamheid Wild: - Visbestand - Effecten ecosysteem (o.a. bijvangst, bodemschade) - Beheer - 2 Kwaliteit: - Paaiperiode - Zorgvuldige vangst - Behandeling na vangst - Vries en ijs - Vries en ijs - 2 ijs Het onafhankelijke keurmerk van het Marine Stewardship Council (MSC) De standaard voor duurzame visserij van het MSC is een onafhankelijk, wereldwijd erkend systeem. Dit voldoet aan alle eisen die de Verenigde Naties (de Wereldvoedselorganisatie FAO) stellen aan keurmerken voor duurzame visserij en viskweek. De duurzaamheidsstandaard van het MSC is ontwikkeld in samenspraak met de visserijsector, overheden en maatschappelijke organisaties/ natuurbeschermingsorganisaties. De standaard richt zich op drie principes: 1) de mate van bevissing van het bestand; 2) effecten op ecosysteem (o.a. bijvangsten en bodemberoering); en 3) beheer van de visserij. Het respecteren van de paaiperiode is geen standaardeis voor MSC-certificering. Als duidelijk is dat het respecteren van de paaiperiode goed is voor de ontwikkeling van het bestand, dan wordt dit vanzelf meegenomen in de beoordeling van de visserij. Het 'examenpakket' is zo ingericht. Om gecertificeerd te worden toetst een onafhankelijke en geaccrediteerde certificeerder of de visserij voldoet aan de standaard van MSC. Op basis van wetenschappelijke rapporten wordt met de betrokken vissers en op basis van (wetenschappelijk onderbouwde) input van belangengroepen bepaald wat voor een specifieke visserij op een bepaald bestand nodig is om duurzaam te vissen volgens de standaard van MSC. Jaarlijks wordt dit overeengekomen programma van eisen voor die specifieke visserij bekeken en de voortgang gecontroleerd op het terugdringen van de ecosysteemschade en het aanpassen van de visserijdruk zodat deze geen negatieve invloed heeft op het bestand. Het programma van eisen wordt elke vijf jaar aangescherpt via een hercertificering. Om te borgen dat vis met het MSC-ecolabel ook echt uit een gecertificeerde visserij komt, moet de hele keten tussen vangst en eindproduct gecertificeerd zijn voor traceerbaarheid. 2 Onderzoek is gaande om te kijken of zorgvuldige vangsttechnieken en de aanwezigheid van een beheersorganisatie als voorwaarde kunnen worden toegevoegd

4 Alleen als deze 'chain of custody' is verzekerd, mag het ecolabel op consumentenverpakkingen of op menukaarten worden gebruikt. Advies voor een duurzame viskeuze op de VISwijzer/ goedevis.nl De VISwijzer maakt het mogelijk voor consumenten en ondernemers om te kiezen voor duurzame vis, zowel wildgevangen als gekweekte vis. Naast een overzicht van onafhankelijk gecertificeerde vis (zoals MSC), geeft de VISwijzer een advies voor niet-gecertificeerde vissoorten. Deze vissoorten worden ingedeeld in een groene, oranje en rode kolom. Voor groen geldt: prima keuze. Voor rood: liever niet! Per visserij (vissoort en bestand, vangsttechniek, beheer) of kweekvis (vissoort, productiesysteem, land van herkomst) wordt een vragenlijst ingevuld om te komen tot de indeling in groen-oranje-rood. De methode bestaat uit twee vragenlijsten, een voor visserijen en een voor kweeksoorten. De vragenlijsten zijn door een externe, wetenschappelijke auditcommissie beoordeeld. Om tot een advies te komen wordt voor elke vissoort de vragenlijst ingevuld. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de best beschikbare, wetenschappelijke kennis. Ook worden experts (wetenschappers en deskundigen uit het bedrijfsleven) geconsulteerd. De beoordelingen worden in principe een keer per jaar geactualiseerd, zodat de meest recente wetenschappelijke informatie gebruikt wordt voor een actueel advies aan consumenten en ondernemers. Voor wildgevangen vissoorten (visserij) houdt de vragenlijst rekening met: 1) overbevissing en de toestand van het bestand; 2) effecten op het ecosysteeem; en 3) de aanwezigheid van effectief beheer die eventuele knelpunten in een visserij aanpakt. Het respecteren van de paaiperiode is geen standaardvraag in de vragenlijst voor wildgevangen vissoorten op de VISwijzer. Seizoenskalender van de Stichting Vis & Seizoen De seizoenskalender van de Stichting Vis & Seizoen wordt gebruikt door vele horecabedrijven omdat het gebruik ervan zorgt voor de keuze van kwalitatief goede vis. Door te vermijden dat vissoorten worden gegeten in het paaiseizoen, stimuleert de consument/horecaondernemer dat de soort niet gevangen wordt in het paaiseizoen (mits het gaat om niet ingevroren vis). Bovendien is de kwaliteit van de vis dan beter. Het voordeel hiervan is dat vrouwtjesvissen, die op en nabij de paaigronden samenkomen, rustig kunnen kuitschieten. In Australië zijn dergelijke seizoenssluitingen onderdeel van het visbeheer. Het omvat maatregelen, zoals beschermde zeegebieden, terugdringen van het aantal schepen en verminderen visserijdruk/ visinspanning en aanpassingen van het vistuig om bijvangsten of bodemschade te verminderen/ voorkomen. Rekening houden met de seizoenen kan voor sommige vissoorten bijdragen aan een herstel van te zwaar beviste bestanden en zo een bijdrage leveren aan een ecologisch duurzame visserij. Maar het dekt niet alle aspecten die nodig zijn om een duurzame visserij te garanderen. Zo geldt voor te zwaar beviste bestanden, dat ze ook buiten het paaiseizoen met rust gelaten moeten te worden om te kunnen herstellen. Vissen met een niet-duurzame vismethode kan nog steeds onherstelbare schade aan het leven in zee toebrengen, ook al vist men niet in de paaiperiode.

5 Het gebruik van deze instrumenten in de gezamelijke horeca campagne. De drie instrumenten zijn complementair. Vis & Seizoen zegt meer over kwaliteit, terwijl MSC en de VISwijzer completer zijn in de duurzaamheidsbeoordeling van een bepaalde visserij. Voor de horecacampagne 2010 gaan we een integratie van de drie instrumenten gebruiken om een extra dimensie te geven aan duurzame vis: kwalitatief duurzame vis! In de praktijk betekent dit dat deze kwalitatief duurzame vis voldoet aan de volgende voorwaarden: - MSC-gecertificeerd (de gecertificeerde visserijen en de leveranciers in Nederland zijn te vinden via resp. of - Vis uit de groene kolom van de VISwijzer / - Gevangen buiten de paaiperiode volgens Vis en Seizoen.