Stabiele of instabiele wervelfractuur
Deze folder geeft algemene informatie over de behandeling bij een stabiele wervelfractuur (= breuk). De folder geeft aan hoe de meeste patiënten kunnen worden behandeld, maar in sommige gevallen kan het nodig zijn om hier van af te wijken. De wervelkolom De wervelkolom bestaat uit zeven halswervels, twaalf borstwervels en vijf lendenwervels. De belangrijkste functie van de wervels is het ondersteunen van het gewicht van het lichaam, het mogelijk maken van bewegingen en het aannemen van houdingen. Tevens lopen er zenuwbanen door de wervelkolom, het ruggenmerg. Door een val op de billen en/of een extreme buiging van de romp kan een fractuur ontstaan in één of meerdere wervels. Afhankelijk van de soort fractuur is de wervelkolom stabiel of instabiel. Om dit te kunnen bepalen, is nader onderzoek met behulp van röntgenfoto s en een CT-scan noodzakelijk. Ook wordt er altijd een neurologisch onderzoek uitgevoerd. Wervelkolom 2
Bovenaanzicht wervel De stabiele fractuur Bij een stabiele wervelfractuur is alleen het wervellichaam gebroken. Er is geen sprake van kans op beschadiging van het ruggenmerg. Deze breuk wordt meestal behandeld met een aantal dagen bedrust. Hoeveel dagen dit zijn, hangt af van het advies van de arts en de ernst van de pijnklachten. Na een paar dagen bedrust, om de bloeduitstorting bij een gebroken wervel te laten afnemen, wordt gestart met oefenen en lopen onder begeleiding van een fysiotherapeut. U krijgt zonodig een korset aangemeten. Dit is een kant-en-klaar korset van metaal en kunststof, een zogenaamd driepuntskorset. U draagt dit tussen zes en twaalf weken. De instabiele fractuur Bij een instabiele wervelfractuur is er, naast een breuk van het wervellichaam, ook sprake van een breuk van andere delen van de wervel rondom het ruggenmergkanaal. Om het ontstaan of het verergeren van zenuwbeschadigingen en eventuele scheefstand van de wervelkolom te voorkomen, is een stabiliserende operatie, een gipskorset of een bedrustperiode noodzakelijk. Voordat u mag mobiliseren, moet een instabiele wervelfractuur door een operatie of door genezing stabiel zijn. Aan welke behandelingen de voorkeur wordt gegeven, hangt af van verschillende factoren die uw behandelend arts met u zal bespreken. 3
Bedrust U heeft voor een aantal dagen bedrust. Hoeveel dagen dit zijn hangt af van de breuk en de pijn die u van de breuk heeft. Het is van belang uw rug zo min mogelijk te belasten. Daarom is er ook speciale aandacht voor het draaien in bed. U draait als een boomstam met hulp van de verpleegkundige op uw zij, waarbij uw schouders en heupen tegelijk draaien, zodat uw rug recht blijft. Deze manier van draaien wordt met u geoefend tot u het zelf kunt. De verpleegkundigen ondersteunen u zoveel mogelijk bij uw dagelijkse bezigheden. Vraag dus gerust om hulp! Het is mogelijk dat u in een platliggende houding niet kunt plassen. In dat geval wordt een urinekatheter ingebracht. Deze kan er weer uit als u weer kunt staan en lopen. Als pijnstilling krijgt u regelmatig tabletten aangeboden en het is belangrijk dat u die inneemt op de tijden dat u deze krijgt. Als dit onvoldoende helpt, bespreek dit dan met de arts of verpleegkundige. Het korset Het korset stimuleert het lichaam om tijdens het zitten, staan en lopen een gestrekte of rechtopstaande positie te handhaven. Het korset is flexibel en helpt u er aan herinneren niet te buigen. Op deze manier traint u uw rugspieren die op hun beurt ervoor zorgen dat u een gestrekte wervelkolom houdt. Bij een gestrekte wervelkolom is er geen druk of belasting op de voorzijde van het wervellichaam. Dit is van belang om de breuk te laten genezen. Deze houding wordt aangeduid als onbelast. Als u gaat buigen, wordt de breuk belast. De kans dat de breuk gaat inzakken, wordt dan vergroot. Het korset helpt dit voorkomen. 4
Revalidatie De revalidatieperiode begint al in het ziekenhuis. Het is van belang dat de gebroken wervel de gelegenheid krijgt te herstellen. Dit duurt zes tot twaalf weken. Om het genezingsproces zo goed mogelijk te laten verlopen, is het belangrijk dat u op de hoogte bent van een aantal herstelprincipes: Aangetoond is dat roken een slechte invloed heeft op de botgenezing. U wordt geadviseerd te stoppen met roken. Het is belangrijk uw rug- en buikspieren te trainen onder begeleiding van een fysiotherapeut. Een liggende positie is altijd een onbelaste positie. U hoeft dan het korset niet om. Zodra u van plan bent om te gaan zitten, doet u het korset in liggende positie om. U gaat via zijligging zitten, om zo weinig mogelijk druk aan de voorzijde van het wervellichaam te krijgen. Zitten geeft altijd een hogere belasting op de wervelkolom dan staan of liggen. U heeft al snel de neiging om onderuit te zakken in de stoel. Let er op dat u goed met uw billen achter in de stoel gaat zitten. Zodra u merkt dat u onderuit begint te zakken, gaat u weer staan of zitten. Richtlijnen Zolang u het korset draagt, dient u deze richtlijnen te volgen: U draagt het korset in alle verticale posities; bij het lopen, zitten en staan. U hoeft het korset niet om bij een liggende positie. Douchen mag zonder korset, mits u een rechtopstaande houding handhaaft. U mag uw rug niet buigen. Sokken en schoenen aantrekken kunt u het beste in een liggende positie doen. Draag geen zware tassen of voorwerpen. 5
Weer naar huis U mag met ontslag als het mobiliseren goed gaat. Dit betekent dat u zelfstandig, eventueel met een hulpmiddel, kunt lopen. Het is verstandig om tijdens de opname het douchen zonder korset te oefenen. Het vereist enige oefening om u zeker te voelen zonder korset. De fysiotherapeut draagt de zorg over aan een fysiotherapeut bij u in de buurt. U traint de rompspieren zodat deze na zes tot twaalf weken weer stevig zijn. U kunt dan beginnen met het geleidelijk afbouwen van het korset. Dit bepaalt uw behandelend arts aan de hand van de röntgenfoto s. De opname of het ongeval kunnen een extra belasting voor u betekenen. Er kunnen bijvoorbeeld problemen ontstaan die te maken hebben met de verwerking van het ongeluk. Het kan ook om praktisch problemen gaan. Als u hiermee te maken heeft en u wilt informatie, advies of begeleiding, dan kunt u dit aangeven bij verpleegkundige. Tot slot Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of neemt u contact op met de poli Orthopedie, telefoonnummer (0485) 845 350. Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt op verschillende locaties in het land bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruikmaakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. De Sint Maartenskliniek beschikt verder onder meer over een gespecialiseerde apotheek en een pijnbehandelcentrum. 6
Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en u kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie over onze behandelingen en een overzicht van al onze behandellocaties, kunt u terecht op onze website www.maartenskliniek.nl. 7
Meer informatie of vragen Colofon Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of neemt u contact op met de Sint Maartenskliniek via telefoonnummer (024) 365 9659. Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. Orthopedie. Juni 2017 Bestelcode 001604677 Bezoekadres Dokter Kopstraat 1, 5835 DV Beugen Postadres Postbus 55, 5830 AB Boxmeer Telefoon (024) 365 9659 Internet www.maartenskliniek.nl