Typ teksttyp teksttyp tekst T. de Bruijn Wethouder van Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu 040 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de leden van de Commissie Leefomgeving Datum 14 maart 2017 Onderwerp Evaluatie handhaving fietsparkeren Grote Marktstraat rm- RIS296511 Contactpersoon Jacqueline Pieters Dienst Dienst Stedelijke Ontwikkeling Afdeling Verkeer Telefoonnummer 14070 E-mailadres jacqueline.pieters@denhaag.nl Aantal bijlagen 1 Geachte voorzitter, Met deze brief informeren wij u over de eerste ervaringen met de handhaving op het fietsparkeren in de Grote Marktstraat en omgeving. Het betreft de resultaten van de eerste tussentijdse evaluatie na drie maanden, zoals toegezegd in de gemeenteraadsvergadering van 29 september 2016. Deze tussentijdse evaluatie is bedoeld om in beeld te brengen hoe de aanpak van de fietshandhaving in de Grote Marktstraat verloopt en of de aanpak leidt tot het gewenste effect. Op basis van deze tussentijdse evaluatie kunnen een aantal aanbevelingen verder worden uitgewerkt en geïmplementeerd. In het laatste kwartaal van 2017 kan een volledige evaluatie worden uitgevoerd. Bij deze tussentijdse evaluatie is gekeken naar de effecten op straat en in de stallingen (aantal goed gestalde en aantal fout gestalde fietsen). Deze informatie komt uit de fietsparkeertellingen die twee keer per jaar (in april en in november) worden gehouden in de binnenstad en uit de bezettingscijfers van Biesieklette. Bij de laatste telling in november 2016 zijn de onbewaakte fietsplekken (vakken, rekken en nietjes) in de openbare ruimte opnieuw geïnventariseerd. Tevens is gekeken naar het draagvlak voor deze maatregel. Deze informatie is verkregen uit een enquête onder het Haagse Stadspanel, interviews met een aantal ondernemers in het gebied en de speciaal hiervoor opgerichte klankbordgroep van bewoners, ondernemers en Fietsersbond. Het advies van deze klankbordgroep is als bijlage bij deze brief gevoegd. Tenslotte is gekeken naar het operationele proces, zoals inzet van mensen en communicatiemiddelen en het functioneren van het minidepot versus het Fietsdepot Haaglanden. Algemeen beeld Uit de eerste resultaten blijkt dat de handhaving op foutgestalde fietsen een positief effect heeft op de Grote Marktstraat en de directe omgeving. Het is er netter en toegankelijker door geworden. Dit blijkt uit het draagvlakonderzoek, de bevindingen uit de klankbordgroep en uit de fietsparkeertellingen. De fiets is een populair vervoermiddel voor een bezoek aan de binnenstad, 80% van de respondenten uit het stadspanel geeft aan wel eens met de fiets te komen naar de binnenstad. Gemeente Den Haag Postbus 12600 T 14070 Spui 70 2500 DJ Den Haag www.denhaag.nl Den Haag
Uit de tellingen blijkt dat het fietsgebruik niet negatief is beïnvloed door de maatregel, het aantal geparkeerde fietsen in de binnenstad is ten minste gelijk gebleven in vergelijking met de telling van april. Gebruik van fietsparkeervoorzieningen Er is meer dan voldoende fietsparkeercapaciteit aanwezig in de omgeving van de Grote Marktstraat waar de regeling geldt. Dit geldt zowel voor de bewaakte stallingen als de onbewaakte voorzieningen voor kortparkeerders. Zelfs op het drukste moment (zaterdagmiddag) worden niet alle kortparkeervoorzieningen en bewaakte stallingen benut. Uit de tellingen blijkt dat er sinds de invoering van de maatregel beter gebruik wordt gemaakt van de onbewaakte fietsparkeervoorzieningen op straat en van de bewaakte fietsenstallingen. Sommige fietsparkeervoorzieningen op maaiveld zijn op bepaalde momenten wel vol, waardoor de beleving van bezoekers kan zijn dat er onvoldoende plek is. Het gaat hier om de vakken bij het Spui, het Spuiplein, de Lutherse Burgwal (bij de AH) en de fietsenrekken in de Voldersgracht en in de Wagenstraat. In de praktijk kan men de fiets vaak 100 of 200 meter verder wel kwijt in een onbewaakte of bewaakte voorziening. Daarentegen zien we ook dat er meer fietsen buiten het gereguleerde gebied worden gestald. Hierdoor neemt de parkeerdruk in de rest van het kernwinkelgebied toe waar een tekort aan fietsparkeervoorzieningen is. Dit zien wij met name in de Turfmarkt (De Kroon). De resultaten van de tellingen komen overeen met de uitkomst van de enquête onder het Stadspanel. De respondenten geven aan sinds de invoering van de maatregel meer gebruik te maken van de bewaakte en onbewaakte fietsparkeervoorzieningen in het gereguleerde gebied of hun fiets buiten het gereguleerde gebied te stallen. Het gebruik van de bewaakte fietsenstallingen (Biesieklettes) neemt al een aantal jaar toe. Het aantal bezoekers aan de bewaakte stallingen in de binnenstad is gestegen van 200.000 in 2013 naar 700.000 in 2016. Sinds de invoering van de maatregel en de handhaving daarop is het gebruik van de Biesieklettes nog meer gestegen. Met name de bewaakte stallingen op maaiveld (Buitenhof, Voldersgracht en Spuiplein) worden gebruikt. De capaciteit van de inpandige stallingen wordt echter nog onvoldoende benut. Bewoners Een derde van de bewoners parkeert zijn fiets op straat in de directe omgeving van de woning. Uit meldingen en de reacties van de klankbordgroep komt naar voren dat er behoefte is aan een goede stallingsregeling voor bewoners, met name als men voor langere tijd de fiets niet kan gebruiken, bijvoorbeeld vanwege vakantie of ziekte. Speciaal voor bewoners heeft de gemeente samen met Biesieklette de zogenaamde bewonerspas geïntroduceerd. Met deze pas kunnen bewoners tegen betaling van 3,75 per maand meerdaags gebruik maken van de openbare Biesieklette stallingen: Grote Markt, Kranestraat, Raamstraat of Nobelstraat. Sinds de start van de handhaving zijn er ca. 100 bewonerspassen uitgegeven. Daarnaast is er een nieuwe buurtstalling geopend in de stalling Kranestraat. Het komend jaar wordt bezien of de bewonerspas en de buurtstalling voldoende aansluit op de behoefte van de bewoners. Verder wordt onderzocht of de regeling speciaal voor bewoners kan worden aangepast. Draagvlakonderzoek Bij ruim een derde deel van de respondenten roept de maatregel sterke emoties op, namelijk 18% respectievelijk 17% vindt het een forse verbetering of verslechtering. Het echte sentiment is dus gelijk verdeeld over positief en negatief. Als ook gekeken wordt naar de minder uitgesproken meningen dan overheerst het positieve beeld. In totaal vindt bijna de helft (46%) de regeling een verbetering. 2/5
Bijna een derde (30%) vindt die de regeling een verslechtering. 18% is neutraal en 6% heeft geen mening ingevuld. Communicatie Gedragsverandering vergt een lange adem. Al sinds 2013 zijn er regelmatig promotie-acties geweest om de bewaakte fietsen stallingen onder de aandacht te brengen. De promotieacties hebben effect. Het gebruik van de bewaakte fietsenstallingen stijgt nog steeds en bijna 80% van de respondenten van het Stadspanel geeft aan bekend te zijn met de bewaakte fietsenstallingen in de binnenstad. Toch blijkt dat de capaciteit van de bewaakte stallingen nog onvoldoende wordt benut. Het verdient aanbeveling om nu meer in te zetten op het stimuleren van het gebruik van de stallingen waarbij ondernemers ook worden uitgenodigd om daar actief een bijdrage aan te leveren. Specifiek voor de nieuwe regels in de Grote Marktstraat en omgeving zijn diverse communicatiemiddelen ingezet om fietsers, bewoners en bezoekers daarover te informeren, zoals bouwborden in de Grote Marktstraat, posters in de horeca, social media, pormotieteams en berichten in lokale kranten. Het merendeel van de respondenten gaf aan bekend te zijn met de nieuwe regels. Uit ervaringen van de fietscoaches en de handhavers blijkt dat niet alle voorzieningen door iedereen goed te vinden zijn. Dit geldt vooral voor de bewaakte stalling aan de Kranestraat waar ook het minidepot is gevestigd en voor het (brom) fietsparkeerterrein achter de Bijenkorf. De vindbaarheid kan worden verbeterd door betere bewegwijzering en communicatie-inzet. Handhavingsinzet Er wordt naar alle tevredenheid gehandhaafd tijdens winkelopeningstijden (op werkdagen en zaterdag van 8.30-17.30, donderdagavond tot 20.30 en op zondag van 11.00-16.30). Voor de fietshandhaving in de Grote Marktstraat is de capaciteit uitgebreid met 3 fte toezichthouders, in aanvulling op het bestaande toezichthoudende team voor fiets. Aangezien het gereguleerde gebied erg groot is en er ook op avonden en in het weekend inzet nodig was, bleek het in de praktijk nodig te zijn om meer mensen van het toezichtteam in dit gereguleerde gebied in te zetten. Er is een herverdeling gemaakt in de totale inzet van de fietshandhaving. Uit het draagvlakonderzoek en uit de reactie van de klankbordgroep blijkt dat deze handhavingsinzet (in combinatie met de fietscoaches) nodig is en bijdraagt aan de tot nu toe behaalde positieve effecten. Er zijn desondanks aandachtspunten geconstateerd. Er wordt nu gehandhaafd tijdens de winkelopeningstijden. Op het moment dat er evenementen zijn of feestdagen neemt de overlast toe. Als door gewenning deze overlast niet afneemt, zou extra capaciteit moeten worden ingezet. Die komt uit de bestaande handhavingscapaciteit en gaat dus ten koste van inzet in andere gebieden. De focus qua handhaving ligt voornamelijk op de Grote Marktstraat en deze is daarom gedurende de dag ook goed fietsvrij te houden. De fietscoaches spelen hier ook een grote rol in. Gedurende de dag is zichtbaar dat, door de grote toestroom van bezoekers, de koppen (t.h.v. de Grote Markt en het Spui- Kalvermarkt) van de Grote Markstraat vollopen. Gezien de begunstigingstermijn van 30 minuten kan een fiets niet direct worden verwijderd. Veel van de gelabelde fietsen zijn al weer weg op het moment dat de begunstigingstermijn is verstreken en de handhavers terug komen om de fiets ook daadwerkelijk te laten verwijderen door het fietsdepot. Hierbij speelt ook mee dat het gebied rondom de Grote Marktstraat waar de regeling geldt, groot is om continue te controleren door de beschikbare handhavers. 3/5
De afvoer van gelabelde fietsen is beperkt. Dit komt door de inzet van een milieuvriendelijke elektrische afvoerwagen. Die is beperkt in oplaadcapaciteit om de uitstraling van het winkelgebied niet te veel te verstoren. Daarnaast kost het opladen van deze fietsen, het vervoer richting het minidepot en het uitladen van de fietsen de nodige tijd. Het is op basis van deze tussenevaluatie te vroeg om conclusies te trekken. In samenhang met alle maatregelen in dit gebied moet eind 2017 bezien worden in hoeverre de gedragsbeïnvloeding is geslaagd en wat aan extra maatregelen op basis van bovengenoemde aandachtspunten nodig is, waaronder extra handhavingscapaciteit. Minidepot Het minidepot functioneert goed. Fietsers zijn blij dat hun fiets dichtbij wordt opgeslagen en dat de fiets, zonder betaling, diezelfde dag weer kan worden opgehaald. De volgende ochtend worden de fietsen opgehaald en naar het Fietsdepot aan de Junostraat gebracht. Hier kan de fiets nog zes weken worden opgehaald tegen een betaling van 25,-. Weesfietsen (7 dagen binnen de voorzieningen) Bij de handhaving op weesfietsen (7 dagen binnen de stallingsvoorzieningen) verdient het de voorkeur om een aankondigingslabel bij het tie-wrappen te plaatsen. Hierdoor is het voor iedereen zichtbaar dat hierop wordt gehandhaafd zodat met name bewoners gepaste maatregelen kunnen nemen. Een soortgelijk label bestaat ook al voor de 28 dagen regeling voor weesfietsen. Bromfietsen en scooters Circa 8% van de respondenten van het Stadspanel komt wel eens met de bromfiets/ scooter. Dit komt overeen met de resultaten uit de tellingen. Over het parkeren van bromfietsen en scooters zijn relatief veel meldingen binnengekomen. Er is behoefte aan meer stallingsplekken voor scooters. In de fietsenstallingen Kranestraat en Grote Markt is voldoende plek voor scooters zonder dat dit ten koste gaat van de capaciteit voor fietsen. Gedacht kan worden aan een lager stallingstarief voor scooters in alleen deze twee stallingen. Bromfietsen (waaronder scooters) kunnen niet worden verwijderd en opgeslagen bij het Fietsdepot, om deze reden is er voor gekozen om bij een foutgestalde bromfiets of scooter een proces-verbaal (handhaving o.b.v. de Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens) uit te schrijven. Hierbij kan het gevoel van rechtsongelijkheid bij de overtreder ontstaan omdat de fietser zijn verwijderde fiets de eerste dag gratis kan ophalen bij het minidepot. Er wordt de komende maanden onderzocht of hiervoor het handhavingsbeleid kan worden aangepast. Samenvatting Samengevat blijkt uit de eerste resultaten dat: - de fiets een populair vervoermiddel is en blijft; - de handhaving op foutgestalde fietsen en scooters goed werkt; - de Grote Marktstraat netter en toegankelijker is geworden; - er voldoende fietsparkeercapaciteit is voor kort- en langparkeren in het gereguleerd gebied; - er beter gebruik wordt gemaakt van onbewaakte en bewaakte stallingsvoorzieningen; - de capaciteit van de inpandige bewaakte stallingen nog onvoldoende wordt benut; - er meer fietsen buiten het gereguleerd gebied worden geparkeerd; - de communicatie over de maatregel en de bewaakte stallingen effectief is geweest; - er behoefte is aan meer stallingsplekken voor scooters; 4/5
- er behoefte is aan een goede stallingsregeling voor bewoners; - de maatregel sterke positieve en negatieve emoties oproept, maar de meerderheid overwegend positief is; - de huidige handhavingsinzet zich concentreert rondom de Grote Markstraat en daar een belangrijke bijdrage levert aan het positieve resultaat; - het ophaalpercentage bij het minidepot nog laag is; - het voor de fietser niet duidelijk is dat er en hoe er wordt gehandhaafd op weesfietsen (7 dagen binnen de voorzieningen); - het gevoel van rechtsongelijkheid bij de overtreder kan ontstaan omdat bromfietsen (scooters) niet worden verwijderd maar een proces-verbaal krijgen ( 69,--). Dit is, zoals gezegd, een tussenevaluatie. Deze tussentijdse evaluatie is bedoeld om in beeld te brengen hoe de aanpak van de fietshandhaving in de Grote Marktstraat verloopt en of de aanpak leidt tot het gewenste effect. Het is te vroeg om op basis hiervan conclusies te trekken. Gedragsbeïnvloeding vergt nu eenmaal tijd. De eerste ervaringen met de handhaving op fietsparkeren in de Grote Marktstraat zijn overwegend positief. Op basis van deze tussentijdse evaluatie kunnen een aantal aanbevelingen verder worden uitgewerkt en geïmplementeerd: - de huidige handhavingsinzet wordt gecontinueerd; - de Biesieklette, inclusief de bewonerspas worden breder onder de aandacht gebracht; - er wordt verder ingezet op gedragsbeïnvloeding, onder andere door communicatie en inzet fietscoaches; - de vindbaarheid van het minidepot wordt verhoogd door diverse communicatie-acties (o.a. bebording); - de tellingen worden gecontinueerd om de situatie te monitoren (twee keer per jaar tellen in de hele binnenstad); - aan het eind van het jaar wordt geëvalueerd, samen met de rest van de regelingen in de Binnenstad; - uitvoeringsbeleid voor handhaving op brommers en scooters wordt uitgewerkt; - er wordt een aankondigingslabel voor weesfietsen (langer dan 7 dagen in de stalling) ontwikkeld; - uitzoeken of er een gereduceerd tarief voor brommers/scooters kan worden ingevoerd in de stallingen Kranestraat en Grote Markt. In het laatste kwartaal van 2017 kan een volledige evaluatie worden uitgevoerd. Met vriendelijke groet, Tom de Bruijn en Boudewijn Revis 5/5