Wethouder van Bouwen en Wonen M. Norder Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Commissie Stedelijke ontwikkeling en Ruimtelijke Ordening Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk DSO/2008.2274 - RIS 157594 Doorkiesnummer 070-353 2852/353 2966 E-mailadres Onderwerp Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse Buurten Aantal bijlagen 2 Datum 12 september 2008 1. Inleiding Op 30 september 2003 is de gemeenteraad akkoord gegaan met het raadsvoorstel Kadernota Openbare Ruimte Den Haag (rv 170). In de Kadernota Openbare Ruimte is het beleid van de gemeente beschreven voor het inrichten en beheer van de openbare ruimte. De belangrijkste keuze in deze nota is het voornemen om zo veel mogelijk eenduidigheid te krijgen over het kwaliteitsniveau waarmee de openbare ruimte wordt ingericht, beheerd en onderhouden. Het vraagstuk van de kwaliteit van de openbare ruimte is niet nieuw, het is al geruimte tijd een onderwerp van bestuurlijke aandacht. Voorgeschiedenis De aandacht voor de verbetering van de kwaliteit van de openbare ruime neemt steeds meer toe. Zo is er in Nederland bijna geen gemeente meer te vinden waar nog geen vernieuwing van de inrichting van de binnenstad heeft plaatsgevonden of in uitvoering is. Niet alleen de centrumgebieden staan in de belangstelling, ook voor de bestaande woon- en werkgebieden worden plannen uitgewerkt ter verbetering van de woonomgeving. De gemeente Den Haag heeft een belangrijke voortrekkersrol gespeeld in dit proces van vernieuwing van de openbare ruimte met het herinrichtingsplan voor de binnenstad: De Kern Gezond (1988). De basis voor dit plan was de eerste openbare ruimte nota Openbare ruimte in Den Haag: Sferen, lijnen en pleinen uit 1987. Vanaf het moment dat de eerste resultaten van De Kern Gezond in de openbare ruimte van het centrum van Den Haag zichtbaar werden, zijn meerdere grootschalige bouwprojecten in voorbereiding of al in uitvoering (Den Haag Nieuw Centrum met het Souterrain, het nieuwe stadhuis, delen van het Spuikwartier, de looproute naar het Centraal Station, maar ook de Grotiusplaats, Inlichtingen bij Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2852/353 2966 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 3615 Internetadres: www.denhaag.nl
DSO/2008.2274 2 de Resident en de Prinses Beatrixlaan). Het gaat bij deze projecten niet alleen om de nieuwbouw, maar ook om de vernieuwing van de openbare ruimte. Om het proces van vernieuwing van de openbare ruimte ook in de rest van de stad van een ondersteunend kader te voorzien, werd de Kadernota De Kwaliteit van de Openbare Ruimte in Den Haag: Een pleidooi voor eenvoud, harmonie en ruimte raadsvoorstel nr. 346 (1992) opgesteld en in 1995 de nota Haagse Pleinen en Plaatsen: Over de betekenis van ruimte in de stad Volgend op deze verkenningen is in de stadsvernieuwingswijken de openbare ruimte projectmatig vernieuwd. Daarbij ontstond ook meer behoefte aan bestuurlijk bekrachtigde richtlijnen voor de inrichting, het gebruik en het onderhoud van de openbare ruimte. In de Kadernota Openbare Ruimte Den Haag raadsvoorstel nr. 170 (2003), zijn daarvoor richtlijnen opgenomen. Deze richtlijnen beoogden onder meer een meer strikte normering van het kwaliteitsniveau waarmee de publieke openbare ruimte in de gehele stad is ingericht en wordt beheerd en onderhouden. Daarbij zijn driekwaliteitsnormen onderkend. Het grootste deel van de stad moet voldoen aan de kwaliteitsnorm Residentie Kwaliteit. Daarnaast is het wenselijk om in de binnenstad en Scheveningen kuststrook een hogere kwaliteit te realiseren: Hofstad Kwaliteit. Maatwerk Kwaliteit biedt private partijen de mogelijkheid om samen met de gemeente in een gebied een bijzondere inrichting en het daarbij horende onderhoud te realiseren. De methodiek van de Quick-scan Bij de behandeling van de Kadernota Openbare Ruimte verzocht de gemeenteraad om een methodiek waarmee het huidige kwaliteitsniveau van de openbare ruimte in de gehele stad kan worden bepaald en waarmee inzichtelijk kan worden gemaakt welke kosten gemoeid zijn om overal de openbare ruimte op het niveau van Residentie Kwaliteit te brengen. Nadat de gevraagde methodiek ontwikkeld was, is vervolgens onderzocht waar in de stad de openbare ruimte niet voldoet aan de eisen die in de Kadernota Openbare Ruimte zijn vastgelegd. Met behulp van een schouwformulier en de kwaliteitscatalogus waarin de kwaliteitskenmerken van de inrichting, het gebruik en het onderhoud zijn omschreven, is van de openbare ruimte van alle buurten van de stad het niveau van de Residentie Kwaliteit vastgesteld. Door tijdsdruk is niet elke straat, plein of plantsoen afzonderlijk geschouwd, maar is gebruik gemaakt van parate gebiedskennis van beheerders. De resultaten zijn vastgelegd in het rapport Quick-scan kwaliteit openbare ruimte Haagse buurten (zie bijgevoegd rapport). Voor buurten waar de kwaliteit van de openbare ruimte in hoge mate niet voldoet aan het niveau van de Residentie Kwaliteit zijn de verbeteringsmaatregelen projectgewijs beschreven en vastgelegd in een databank. Ook de kosten van het op het gewenste kwaliteitsniveau brengen van de openbare ruimte zijn berekend. Deze Quick-scan is uitgevoerd in de periode 2005-2007. 2. De Quick-scan en een investeringsstrategie voor de openbare ruimte In de afgelopen jaren (2000-2007) is in hoofdzaak gebruik gemaakt van financiering door het Rijk vanuit GSB2 en GSB3 voor de verbetering van de basiskwaliteit van de openbare ruimte in de prioriteitswijken die zijn aangewezen in de nota De Kracht van Den Haag 1 raadsvoorstel nr. 260 (1999) en later de Daadkracht van Den Haag raadsvoorstel nr. 169 (2004). In deze periode wordt in totaal 557.766 m² openbare ruimte van een kwaliteitsimpuls voorzien conform de normen van Residentie Kwaliteit. Om deze ambitie te kunnen blijven realiseren dient het programma 1 Valkenboskwartier, Regentessekwartier, Transvaal, Stationsbuurt, randen Schilderswijk, Rustenburg-Oostbroek, Laak en Den Haag Zuidwest
DSO/2008.2274 3 kwaliteitsimpuls openbare ruimte onderdeel te vormen van de stedelijke investeringsstrategie van de gemeente. Voor de korte en middellange termijn heeft het bestuur gekozen voor de prioritering van een aantal grote investeringen in projecten die passen in onder andere de Structuurvisie Den Haag 2020. Samengevat gaat het om de volgende stedelijke ontwikkelingen: Masterplangebieden vastgelegd in de Structuurvisie 2020 - Wereldstad aan Zee. Binnen de Structuurvisie 2020, raadsvoorstel 197 (2005) worden 9 masterplannen 2 opgesteld. Bij de uitgangspunten voor het opstellen van deze masterplannen is sprake van het inzetten op binnenstedelijke vernieuwing met een hoge bebouwingsdichtheid en de daarmee in relatie staande kwaliteit van de openbare ruimte. In een aantal masterplan gebieden is sprake van het uitvoeren van een kwaliteitsimpuls in de bestaande openbare ruimte, in andere masterplannen is sprake van een vernieuwing van de openbare ruimte in relatie tot nieuwbouw. Voor de negen masterplannen die als uitwerking van de Structuurvisie Den Haag 2020 worden opgesteld is het uitgangspunt dat alle kosten en opbrengsten op ruimtelijk en programmatisch gebied binnen het Masterplangebied in een totale gebiedsexploitatie worden opgenomen. Herinrichting, verbetering en uitbreiding van openbare ruimte zijn dus (kosten-)posten die binnen het betreffende Masterplan moeten worden gedekt. Uitzonderingen gelden in principe alleen voor grote het plangebied overstijgende ingrepen op gebied van bijvoorbeeld infrastructuur of groen die maar gedeeltelijk binnen een Masterplangebied vallen. Bij herinrichting van de openbare ruimte is dit zelden het geval, met uitzondering wellicht van de aanpak van een aantal 'Lange lijnen'. De financiering van de Masterplannen moet in alle gevallen nog nader bepaald worden en op dit moment is nog geen sprake van gegarandeerde budgetten. Voor de financiering zal naast de opbrengsten die in het plangebied gerealiseerd kunnen worden onder andere een beroep worden gedaan op bijdragen van hogere overheden. Het lobbytraject voor het veiligstellen van deze bijdragen loopt en zal op basis van de opgestelde Nota's van Uitgangspunten en Masterplannen verder geïntensiveerd worden per gebied. Convenant 16.200 woningen In het Convenant woningbouwafspraken 2005-2010 Stadsgewest Haaglanden is een Haagse taakstelling opgenomen van 16.200 woningen, waarvan 4.860 sociale woningen (30%) te realiseren in 5 jaar. De sociale taakstelling is gesplitst in een Vinexdeel (1.800 woningen), een binnenstedelijk deel (2.880 woningen) en een compensatie door regiogemeenten (180 woningen). Het overige deel van de taakstelling bestaat uit particuliere plannen en toevoegingen\oplevering door verbouw. De verwachting tot nu toe is dat de doelstelling van 16.200 grotendeels gehaald kan worden mits externe vertragende factoren in het bouwproces zoals tegenvallende aanbestedingen en bijvoorbeeld juridische-planologische procedures geen roet in het eten gooien. Onderzocht moet worden of er, en in welke mate gemeentelijke investeringen in de aanleg of in de herinrichting van de openbare ruimte moeten worden gedaan. De Krachtwijken In het kader van het regeerakkoord van minister Vogelaar zijn de wijken Transvaal, Schildersbuurt, Den Haag Zuidwest en de Stationsbuurt (inlcuisief Rivierenbuurt) aangewezen als Krachtwijken. 2 Internationale zone, Kijkduin, Leyweg, Lozerlaan-Uithof, Scheveningen, Lijn 11 zone, Knoop Moerwijk, Binckhorst en A4/Vlietzone
DSO/2008.2274 4 Deze wijken zijn geselecteerd als probleemwijken, waar een cumulatie optreedt van fysieke, sociale en economische problemen. Voor elke wijk is een wijkactieplan opgesteld, raadsmededeling 166 (2007). Hierin is omschreven op welke wijze de gemeente samen met het rijk, de corporaties en marktpartijen de geconstateerde problemen wil oplossen. De verbetering van de openbare ruimte is in deze wijkplannen gekoppeld aan de vernieuwing van het woningenbestand, Transvaal 3.000 woningen, Den Haag Zuidwest 9.000 woningen, Rivierenbuurt 950 woningen en Schilderswijk 40 locaties (niet gespecificeerd). Omdat de projecten nog niet gedefinieerd zijn, is het aantal te realiseren vierkanten meters openbare ruimte nog niet bekend. Daarnaast zal op basis van de nog vast te stellen nota Speelruimte budget beschikbaar gesteld worden voor verbetering en uitbreiding van speelruimten en groenvoorzieningen. Afronden van het Programma Ruimtelijke Investeringen (PRI 2005-2009) taakveld kwaliteitsimpuls openbare ruimte in herstructureringsgebieden. Zoals aangegeven in de nota de Daadkracht van Den Haag wordt met financiële middelen vanuit het Grote Stedenbeleid een kwaliteitsimpuls openbare ruimte gerealiseerd. Sinds de aanvang van PRI 2005-2009 is 208.365 m 2 aan het college ter goedkeuring voorgelegd. Een aantal projecten is al in uitvoering of gereed. Op dit moment zijn de laatste projecten van dit lopende programma in voorbereiding voor verdere besluitvorming en uitvoering. De ambitie is om in totaal 397.172 m 2 openbare ruimte van een kwaliteitsimpuls te voorzien conform Residentie Kwaliteit. Meeliften met gebiedsgewijze aanpak van renovatie/\vernieuwingen van voorzieningen in de openbare ruimte Goed gecoördineerd werk met werk maken heeft grote financiële voordelen en voorkomt het nietgelijktijdige uitvoeren van straatopbrekingen die bij de inwoners van deze stad veel irritaties oproepen. Het gaat daarbij om het meeliften met de volgende programma s: Vervangen van de rioleringen ( i.h.k.v. Gemeentelijk Rioleringsplan Den Haag 2006-2010); Uitvoering straatbomenvernieuwing; Onderhoudsprogramma s nutsbedrijven; Revitalisering winkelstraten; Groot wegonderhoud; Uitvoering verkeersplanprojecten in kader van Verkeersplan, verkeersbeleid tot 2010 Incidentele kwaliteitsverbetering openbare ruimte projecten in Beheergebieden. De financieringsopgave De financiering van de kwaliteitsimpuls openbare ruimte komt uit diverse bronnen, te weten: Kosten vernieuwing openbare ruimte is onderdeel van integrale gebiedsontwikkeling (Grondexploitatie projecten); Kosten vernieuwing openbare ruimte is onderdeel van woning nieuwbouwprojecten; Kosten van herinrichting openbare ruimte in meelift projecten worden grotendeels gedragen door het project zelf. Alleen het deel van de herinrichting dat niet direct kan worden toegerekend aan het project moet apart gefinancierd worden (onrendabele top); Subsidiegelden van het Rijk (ISV Grote stedenbeleid, de prachtwijken aanpak van VROM); Gemeentelijke Begroting.
DSO/2008.2274 5 Veel van de investeringen waarvan de kosten voor de openbare ruimte deel uitmaken zijn niet bekend. Bijvoorbeeld: wat is het aandeel van de private investeringen in de Masterplannen? over welke budgetten kan de gemeente beschikken voor de verbeteringsprojecten in de Krachtwijken? welke financiële middelen worden ter beschikking gesteld uit de eigen begroting van de gemeente voor de verbetering van de openbare ruimte? Wat is de omvang van de FES gelden die voor de openbare ruimte gebruikt mogen worden? Binnen DSO wordt nu gewerkt aan het een Investerings Programma Stedelijke Ontwikkeling (IPSO). Dit is een overzicht van de investeringsopgave DSO op de lange en de korte termijn. Het huidige PRI zal worden opgenomen in het IPSO. De investeringsopgave voor de kwaliteitsimpuls openbare ruimte is hier een onderdeel van. Op basis van het IPSO wordt jaarlijks een begrotingsvoorstel gemaakt voor DSO, inclusief de openbare ruimte projecten. In dit voorstel wordt een afweging gemaakt tussen diverse investeringsdoelen afhankelijk van de beschikbare gelden, de fase waarin de gebiedsontwikkeling verkeert en de bevindingen in het Quick-scan onderzoek. Deze keuze wordt via een voorstel van de portefeuille- houder BW voorgelegd in het college vastgesteld. Op deze wijze kan de investeringsstrategie voor de verbetering van de openbare ruimte bestuurlijk worden geprioriteerd en jaarlijks worden vastgesteld. 3. Het project Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse buurten Bij de vaststelling van de Kadernota Openbare Ruimte Den Haag stelde de gemeenteraad de volgende vraag: Welke maatregelen zijn nodig om de stad op Residentie Kwaliteit te brengen en te houden? Een projectgroep, met daarin een afvaardiging vanuit alle betrokken disciplines binnen de gemeente, heeft zich met het antwoord op deze vraag bezig gehouden. Om de projectopdracht te concretiseren heeft de projectgroep in eerste instantie de vraag van de raad opgesplitst in drie subvragen: - Hoe kan het begrip Residentie Kwaliteit meetbaar worden gemaakt? - Waar in de gemeente Den Haag wordt Residentie Kwaliteit nog niet gehaald? - Welke maatregelen en investeringsopgaven zijn nodig om de kwaliteit van de openbare ruimte op niveau te brengen en te houden? Het project, dat de naam Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse buurten meekreeg, heeft zich primair gericht op de mate waarin de directe woonomgeving (woonstraten, pleinen, groenvoorzieningen in de buurt) niet voldoet aan Residentie Kwaliteit en het inventariseren van concrete locaties die voor een kwaliteitsimpuls in aanmerking komen. De gegevens over de kwaliteit van de openbare ruimte zijn, in de vorm van werksessies per stadsdeel, hoofdzakelijk verzameld met de hulp van de ervaring en gebiedskennis van de beheerders vanuit de stadsdeelorganisaties. Deze zijn op hun beurt deels gevoed met ervaringen van bewoners en vertegenwoordigende organisaties. Deze informatie is aangevuld met kennis van de afdelingen Verkeer & Infrastructuur, Ruimtelijke Ordening en Monumentenzorg, het Haags Ontwikkelingsbedrijf van de dienst Stedelijke Ontwikkeling en de afdeling Stedelijke Structuren van de dienst Stadsbeheer. De Quick-scan heeft plaatsgevonden vanaf medio 2004 tot en met 2005. In totaal zijn in die tijd 21 werksessies op de stadsdelen gehouden. In 2006 en 2007 zijn de uitkomsten van de inventarisatie bewerkt en vastgelegd in een rapportage.
DSO/2008.2274 6 De rapportage Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse buurten is voor raadsleden bijgevoegd. Tevens treffen raadsleden de Kadernota Openbare Ruimte Den Haag aan. Andere onderdelen van de Kadernota Openbare Ruimte, zoals de zogenaamde Haagse Lange Lijnen, de Stedelijke Ecologische Hoofdstructuur, maar ook Hofstad- en Maatwerk Kwaliteit zijn niet meegenomen in dit project. Inmiddels is gestart met een studie naar de kwaliteit van de Lange Lijnen. Van belang is verder op te merken dat in de Structuurvisie Den Haag 2020 voor de Internationale Zone is opgenomen dat voor deze zone vanuit het programma ruimtelijke kwaliteit Hofstad Kwaliteit als uitgangspunt wordt aangehouden. 4. Residentie Kwaliteit meetbaar gemaakt Het begrip kwaliteit openbare ruimte kan breed worden geïnterpreteerd. In de aanpak van het project Quick-scan wordt aangesloten bij de in de Kadernota genoemde doelstellingen voor de drie thema's gebruik, inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte. De openbare ruimte moet wat betreft het thema gebruik functioneel en veilig zijn (bijvoorbeeld voldoende parkeer- en speelruimte en sociale veiligheid). De inrichting en de materiaalkeuze moeten op elkaar zijn afgestemd en de openbare ruimte moet eenvoudig, in harmonie met de omgeving en zo ruim mogelijk zijn ingericht. Ook het onderhoud van de openbare ruimte moet in orde zijn. Vervuiling, duidelijke slijtage van wegen en groen worden negatief gewaardeerd. Hier gelden waarden als heel en schoon. Om te bepalen of een straat voldoet aan Residentie Kwaliteit zijn concrete en zoveel mogelijk objectief te meten kwaliteitskenmerken en specifieke maatlatten ontwikkeld. Hiermee kan de kwaliteit in de meeste gevallen ter plaatse visueel worden vastgesteld. Hierdoor wordt het eenvoudiger om met collega's, niet-vakgenoten, burgers en gemeentebestuurders te communiceren over de actuele en de te verwachten kwaliteit. Bereikt wordt eveneens dat betrokkenen door een zelfde bril naar een bepaalde locatie kijken. Er zijn in totaal 22 kwaliteitskenmerken onderscheiden, verdeeld over de genoemde thema's gebruik, inrichting en onderhoud. Met behulp van criteria zijn vervolgens voor de 22 kwaliteitskenmerken specifieke maatlatten opgesteld. Met de maatlatten kan worden bepaald wanneer een bepaalde inrichting wel of niet voldoet aan de gewenste norm. Hierbij is gebruik gemaakt van criteria uit het gemeentelijke Handboek Openbare Ruimte. Ook zijn algemeen erkende criteria gebruikt die worden toegepast door bijvoorbeeld het Kennisplatform voor Infrastructuur, Verkeer, Vervoer en Openbare Ruimte en de Stichting Nederland Schoon. De aldus verkregen eenvoudige en kernachtige beschrijving van Residentie Kwaliteit (kwaliteitskenmerken met bijbehorende maatlatten) wordt genoemd de Haagse Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte. Bijvoorbeeld voor het kwaliteitskenmerk vitaliteit van een plantsoen of gras wordt als maatlat gehanteerd dat van Residentie Kwaliteit kan worden gesproken wanneer niet meer dan 20% van het groen tekenen van achterstallig onderhoud vertoont, onkruidgroei, kale plekken, verzakkingen of hobbels in het gazon. Met de totstandkoming van de Kwaliteitscatalogus is Residentie Kwaliteit kortom meetbaar gemaakt. 5. De resultaten van de Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse buurten Het resultaat van de inventarisaties is vastgelegd in aparte scores voor de drie thema's gebruiks-, inrichtings- en de onderhoudskwaliteit. Voor elk van deze kwaliteitsthema s is in de rapportage Quickscan een kaart opgenomen (bijlagen 6, 7 en 8) waarop per buurt de score valt af te leiden. Deze score geeft per thema aan in welke mate de huidige kwaliteit afwijkt van de gewenste Residentie Kwaliteit.
DSO/2008.2274 7 Omdat er geen onderlinge wegingcijfers bekend zijn worden de drie thema s gelijkwaardig gewaardeerd. Als de drie thema's met elkaar worden vergeleken, wordt duidelijk dat de grootste problemen zich voordoen op het vlak van de gebruikskwaliteit. Wat betreft dit thema komen ten opzichte van de thema s inrichtings- en onderhoudskwaliteit de meeste buurten voor met een hoge score ( = zeer grote afwijking van Residentie Kwaliteit). De problemen betreffen met name de hoeveelheid - veelal illegaal - geparkeerde auto s, de onvoldoende ruimte voor fietsers en voetgangers en het gebrek aan speelmogelijkheden voor kinderen. Verder wordt uit onderlinge vergelijking van de drie kaarten duidelijk dat sommige buurten op meerdere vlakken ernstige gebreken vertonen. Zo vallen bijvoorbeeld Oostbroek-zuid, Valkenboskwartier, Heesterbuurt en Oud Scheveningen op. In andere buurten daarentegen zijn er nauwelijks afwijkingen van Residentie Kwaliteit. Denk hierbij aan buurten als Marlot, Zorgvliet, Kampen en Morgenstond-zuid. In bijlage 5 van de rapportage is een overzicht opgenomen van totaalscores per buurt. Bijlage 9 van de rapportage laat op een kaart de samenvattende score per buurt zien. 6. Uitvoeringskader Residentie Kwaliteit Om de gewenste kwaliteitsverbetering van de openbare ruimte in Den Haag te realiseren is voortzetting van het investeringsprogramma Kwaliteitsimpuls Openbare Ruimte in de prioriteitsgebieden noodzakelijk. Dit programma is een onderdeel van het Programma Ruimtelijke Investeringen (PRI) 2005-2009. Deze prioriteitsgebieden zijn de Centrale Vernieuwingsgebieden en Pioniersgebieden zoals genoemd in de (Daad)kracht van Den Haag. Omdat de eerste resultaten van de Quick-scan in 2004 en 2005 beschikbaar waren is reeds binnen het huidige investeringsprogramma hiervan gebruik gemaakt bij de programmering. In deze prioriteitsgebieden wordt bovendien al meerdere jaren geïnvesteerd in de openbare ruimte. In vijf prioriteitsbuurten is inmiddels door kwaliteitsimpulsen in de openbare ruimte de Residentie Kwaliteit bereikt. Deze vijf buurten zijn: 1. Rondom de Energiecentrale 3. Huygenspark 5. Moerwijk-west 2. Transvaalkwartier-midden 4. Laakhaven-oost In vijftien buurten is de herinrichting nog in volle gang. Voor de te realiseren kwaliteitsimpuls in de openbare ruimte wordt gebruikt gemaakt van het PRI 2005-2009. Het gaat hier om een investeringsopgave van circa 50 miljoen. Deze vijftien buurten zijn: 1. Heesterbuurt 6. Oostbroek-zuid 11. Spoorwijk 2. Valkenboskwartier 7. Morgenstond-oost 12. Laakkwartier-west 3. Koningsplein e.o. 8. Moerwijk-noord 13. Laakkwartier-oost 4. Rustenburg 9. Transvaal-noord 14. Noordpolderbuurt 5. Oostbroek-noord 10. Transvaal-zuid 15. Rivierenbuurtzuid
DSO/2008.2274 8 Daarnaast zijn er nog tien buurten waar het proces van de kwaliteitsimpuls door middel van herinrichting al in gang gezet. De komende jaren zal ook daar de Residentie Kwaliteit worden gerealiseerd doordat er een samenloop plaats vindt met een stedenbouwkundige vernieuwing waarbij ook de openbare ruimte opnieuw wordt aangelegd. Deze buurten zijn: 1. Venen, Oorden en Raden 5. Morgenstond-zuid 9. Rivierenbuurt-noord 2. Zijden, Steden en Zichten 6. Moerwijk-zuid 10. Duindorp 3. Dreven en Gaarden 7. Moerwijk-oost 4. Morgenstond-west 8. Laakhaven-west Uit de Quick-scan is naar voren gekomen dat naast de hierboven genoemde prioriteitsgebieden ook nog andere buurten zijn waar Residentie Kwaliteit niet wordt gehaald. Deze worden de Nieuwe Aandachtsbuurten Openbare Ruimte genoemd. Elf buurten hebbende grootste kwaliteitsachterstanden en achttien buurten volgen hierop. Deze 11 buurten zijn: 1. Oud-Scheveningen 7. Bezuidenhout-oost 2. Vruchtenbuurt 8. Bezuidenhout-midden 3. Bomenbuurt 9. Houtwijk 4. Vissershaven 10. Leyenburg 5. Kraayestein 11. Schildersbuurt-noord 6. Bezuidenhout-west De achttien buurten met minder grote kwaliteitsachterstanden: 1. Vogelwijk 7. Schildersbuurt-west 13. Nieuw Waldeck 2. Bloemenbuurt-oost 8. Bloemenbuurt-west 14. Componistenbuurt 3. Sweelinckplein e.o. 9. Statenkwartier 15. Kom Loosduinen 4. Geuzenkwartier 10. Scheveningen badplaats 16. Bohemen Meer en Bos 5. Waalsdorp 11. Visserijbuurt 17. Nassaubuurt 6. Zeeheldenkwartier 12. Rijslag 18. Uilennest De concrete projectlocaties van de Nieuwe Aandachtsgebieden Openbare Ruimte zijn opgenomen in een digitale database die een dynamisch onderdeel vormt van de rapportage van deze Quick-scan. Alle projecten zijn per buurt weergegeven. Vervolgens zijn alle projecten apart uitgewerkt, veelal geïllustreerd met een foto (zie bijlage in de bijgevoegde rapportage Quick-scan Kwaliteit Openbare Ruimte Haagse buurten). Voor de Nieuwe Aandachtsgebieden Openbare Ruimte is een nieuw investeringsprogramma opgesteld. Om tot een onderbouwde schatting te komen voor de verbeteropgave van de 29 Nieuwe Aandachtsgebieden is een berekening gemaakt op basis van het aantal opnieuw in te richten m 2 openbare ruimte en een kostenkengetal per m 2. Het kostenkengetal is op basis van ervaringscijfers vastgesteld op 130,00 per m 2 (prijspeil 2006). Het aantal her in te richten m 2 in de Nieuwe Aandachtgebieden is bepaald aan de hand van de projectlocaties die tijdens werksessies met de stadsdeelorganisaties zijn geselecteerd.
DSO/2008.2274 9 De schatting voor de verbeteropgave in de 11 Nieuwe Aandachtsgebieden met de grootste kwaliteitsachterstandent komt uit op een investering van circa 86 miljoen. Het gaat dan om circa 665.000 m 2 openbare ruimte waarin een kwaliteitsimpuls dient te worden bewerkstelligd. Uitgaande van het tot nu toe, binnen ISV voorwaarden, uitgevoerde planproces kan dit bedrag in een periode van 10 jaar besteed worden. Jaarlijks zal via het PRI, parallel aan de begrotingsvaststelling, een concreet investeringsprogramma worden vastgesteld. Voor de tweede groep van buurten is nog eens 89 miljoen nodig. Het gaat hier om circa 685.000 m 2 openbare ruimte. De genoemde investeringsopgaven zijn een grondslag om te komen tot Residentie Kwaliteit voor de Nieuwe aandachtsgebieden conform de Kadernota Openbare Ruimte Den Haag. Met deze investeringsopgaven wordt niet alleen de bestaande inrichting verbeterd, maar vindt ook een vervanging van de wegverhardingen, de groenvoorzieningen plaats. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de Meerjaren Onderhoudsprogramma s (MOP) van de dienst Stadsbeheer. Voor de verbetering van het afzonderlijke wijk- en buurtgroen op het niveau van Residentie Kwaliteit is door de dienst Stadsbeheer berekend dat een budget van circa 10 miljoen nodig is als extra eenmalige investeringsopgave die aan de totale kwaliteitsimpuls openbare ruimte moet worden toegevoegd. De bovengenoemde bedragen betreffen uitsluitend indicatieve ramingen op basis van een kostenkengetal (prijspeil 2006). Financiële dekking van projecten dient jaarlijks bij de begroting vastgesteld te worden. De ervaring leert dat het aanbrengen van Residentie Kwaliteit niet leidt tot hogere beheerlasten. Met een herinrichting wordt juist beoogd het beheer eenvoudiger te maken. Om de kwaliteit van de openbare ruimte op het Residentie Kwaliteit niveau te brengen en vervolgens ook in stand te houden is een uitgekiende beheerstrategie nodig. Hierbij gaat het om maatregelen van coördinatie, op het vlak van het dagelijks beheer en onderhoud, groot onderhoud, reconstructie, herinrichting, toezicht en handhaving en het stimuleren van betrokkenheid van de Haagse burger bij de openbare ruimte. Per gebied zal de aanpak verschillen. Waar nodig wordt een strategie voor het wijk- of buurtbeheer van de openbare ruimte als basis voor een integraal gerichte aanpak opgesteld. Voor de wijken Rustenburg en Oostbroek, het Zeeheldenkwartier en voor de binnenstad is recent een start gemaakt met het opstellen van een dergelijke strategie. Binnen de dienst Stedelijke Ontwikkeling is onlangs begonnen met het opzetten van een GIS-systeem. Dit systeem maakt de diverse gemeentelijke investeringsprogramma s visueel inzichtelijk. Hierdoor kan bijvoorbeeld eenvoudig een relatie tussen de Taskforce 16.200 woningen en de herinrichtingsopgaven in de Nieuwe Aandachtsgebieden worden gelegd. Ook de Advies Commissie Openbare Ruimte (ACOR) en het Vooroverleg Verkeerszaken (VOV) zullen in bovengenoemde voorstellen een rol blijven spelen. Met vriendelijke groet, de wethouder van Bouwen en Wonen, Marnix Norder