Inleiding In het gebied Erasmusveld Leywegzone spelen de komende jaren verschillende ontwikkelingen waarbij het gebied sterk van karakter zal veranderen. Met de komst van het Stadskantoor en aanvullende publieksvoorzieningen groeit Winkelcentrum De Leyweg uit tot hét voorzieningengebied voor stadsdeel Escamp. Het markante ontwerp van architect Rudy Uytenhaak voor het Stadskantoor biedt een nieuwe context voor stedelijke herstructurering van het omliggende gebied. Door zijn driehoekige vorm, overhellende gevels en een hoogste punt van 75 meter is het letterlijk een icoon voor het stadsdeel. Rondom de Leyweg ontstaat in Den Haag Zuidwest een nieuw stedelijk woonmilieu. Ook in Erasmusveld wordt een nieuw woonmilieu gerealiseerd. Dat biedt de mogelijkheid om het nieuwe Den Haag Zuidwest en Wateringse Veld goed op elkaar aan te sluiten. De Nota van Uitgangspunten Erasmusveld Leywegzone van maart 2007 geeft een beeld van de gewenste ontwikkelingen ten aanzien van woonmilieus, voorzieningen, verbindingen, groenstructuur en ecologie, openbare ruimte en bijzondere bebouwing. Op 29 maart 2007 heeft de gemeenteraad ingestemd met deze Nota van Uitgangspunten. De Erasmusveld Leywegzone is één van de negen gebieden waarvoor, in het kader van de uitwerking van de Structuurvisie 2020: Wéreldstad aan Zee een Masterplan, wordt gemaakt. De nota van uitgangspunten is de basis voor het Masterplan Erasmusveld Leywegzone. Momenteel wordt door Dienst Stedelijke Ontwikkeling, in samenwerking met dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn, Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Dienst Stadsbeheer gewerkt aan het opstellen van het masterplan. Het traject Onderdeel van de uitwerking van de Nota van Uitgangspunten tot Masterplan is een samenspraaktraject. Hiervoor is 28 november 2006 in het college de Handleiding Masterplannen Structuurvisie vastgesteld. Het samenspraaktraject vindt plaats op basis van een discussiestuk dat door het college wordt vrijgegeven. Dit stuk is het discussiestuk dat de kaders voor samenspraak beschrijft en aangeeft op welke onderdelen samenspraak mogelijk is. Op basis van de Inspraak- en verordening wordt het samenspraaktraject voor het Masterplan Erasmusveld Leywegzone op hoofdlijnen als volgt ingevuld. a. De speelruimte De Nota van Uitgangspunten en het bijbehorende raadsvoorstel, zoals vastgesteld door de gemeenteraad op 29 maart 2007, zijn het kader van de samenspraak. De opmerkingen die tijdens de behandeling van de stukken commissie SRO en de gemeenteraad zijn gemaakt worden als aanvullende input meegenomen. (zie ook pagina 7) b. Doel van de samenspraak Inventariseren van meningen en argumenten van belanghebbenden (in fase 1: consultatie); 1
Draagvlak verwerven voor de uitwerking van het masterplan (in fase 1: consultatie) Belanghebbenden mogen binnen kaders invulling geven aan het beleid of binnen randvoorwaarden beleidsalternatieven aandragen (fase 2: samenspraak). c. Schaal van de samenspraak De samenspraak vindt voornamelijk plaats op de schaal van het ontwikkelingsgebied. Het ontwikkelingsgebied omvat delen van de en Morgenstond, Wateringse Veld en Vrederust. Daarnaast is er ruimte voor inbreng vanuit de hele stad. d. Met wie houden we samenspraak? wordt verleend aan alle belanghebbenden. Naast alle bewoners uit het ontwikkelingsgebied, zijn dit ondernemers, marktpartijen en verenigingen zoals volkstuinenverenigingen en sportclubs. Ook houden we samenspraak met belangenverenigingen zoals raden, bewonersplatforms, de AVN, het HMC, Haagse Bond voor Amateurtuinders en AVVN. Daarnaast is er aandacht voor jongeren in het ontwikkelingsgebied. e. Status van de inbreng van de deelnemers Voor alle masterplannen geldt, zoals vastgelegd Handleiding (28 november 2006 vastgesteld in college), dat niveau 2 van samenspraak wordt gehanteerd: adviserend. Dit betekent dat het bestuur zich van te voren in principe aan de uitkomsten van de samenspraak committeert. De uitkomsten hebben een adviesstatus. Het bestuur kan, mits gemotiveerd, hiervan afen. De interactie tussen gemeente en de deelnemers is intensief en in twee richtingen. In de Inspraaken samenspraakverordening staat verder dat er in beginsel geen dubbeling van inspraak en samenspraak plaatsvindt. Dus na het samenspraaktraject zal geen inspraak over het masterplan meer plaatsvinden. 2
f. Inrichting samenspraaktraject Uitgangspunten Beoogd wordt periode van samenspraak zoveel mogelijk en zo verschillend mogelijke mensen op een enthousiasmerende en laagdrempelige manier te bereiken en betrekken. Mensen kunnen zowel reageren op alle onderwerpen van de Nota van Uitgangspunten/ Nota van Uitgangspunten breed, als op een aantal thema s. De onderdelen van de Nota van Uitgangspunten die vast staan, zijn geen onderwerp van samenspraak (zie hiervoor Ad. a. Speelruimte). Al het overige wel. De vrije beleidsruimte bij deze onderwerpen begrenzen we niet. Door het niet benoemen van de vrije beleidsruimte zullen de reacties soms algemeen en zeer uiteenlopend zijn. Dat betekent voor de verwerking van de resultaten dat lang niet alles kwantitatief is te maken. Daar wordt rekening mee gehouden in het traject (verwerking van de kwalitatieve gegevens). Ten aanzien van de thema s wordt de bewoners een aantal realistische varianten voor de ontwikkeling van het gebied aangeboden. Die alternatieven zijn zorgvuldig voorbereid en ontwikkeld middels oppervlakteanalyses en modellenstudies. Uitwerking van een aantal thema s en ontwikkeling van een aantal realistische varianten is noodzakelijk om te voorkomen dat bewoners in heel algemene en idealistische bewoordingen hun toekomstige schetsen. Op een algemene vraag of Erasmusveld een groene, open moet worden zal het antwoord weinigzeggend en daardoor niet concreet genoeg zijn. Dergelijke antwoorden bieden geen informatie over wat de burger nu precies wil: een speelveldje, een volkstuin, of een ecologische zone? En wekt enorme verwachtingen die de gemeente mogelijk niet kan inlossen. Om zinvolle input te krijgen worden de bewoners daarom ten aanzien van de thema s kaders, alternatieven geboden die realistisch en (financieel) haalbaar zijn Wijze van aanpak De speelruimte en breedte van de thema s zijn nauwkeurig bepaald. Behalve een keuze voor een bepaald scenario of richting ten aanzien van een thema, worden ook argumenten en suggesties verzameld voor een bepaald scenario of richting. Dat kan door per thema twee extremen voor te stellen, en daar reacties over te verzamelen. Er wordt een aantal mogelijke hoofd ontwikkelingsrichtingen gepresenteerd. Het is daarbij niet de bedoeling dat op deze scenario s een ja/nee reactie komt, maar dat op de verschillende scenario s vanuit de samenspraak argumenten komen welke aspecten positief en negatief beoordeeld worden en eventueel aspecten die worden gemist. Start en doorlooptijd De samenspraak voor Masterplan Erasmusveld Leywegzone beslaat een periode van 8 weken. De periode start (o.v.b.) op maandag 8 oktober 2007 en loopt door tot vrijdag 30 november 2007. 3
Week 38 t/m 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49-52 Voorbereiding en besluitvorming samenspraakperiode afronding activiteit Inhoud speciale trajecten Jongeren TIC-club Bijeenkomst gereed A. Informatieronde en introductie op Nota van Uitgangspunten Bijeenkomst jongerenambassadeur en jongeren Escamp B. Reacties verzamelen week 1 Pers voorlichten Website week 2 stad en week 3 week 4 week 5 week 6 week 7 week 8 C. Interactieve bijeenkomsten Groen 1 Groen 2 Wonen 1 Wonen 2 Wijkeconomie 1 Wijkeconomie 2 Openbare ruimte en voorzieningen 1 Voorstel plan van aanpak jongeren gereed Openbare ruimte en voorzieningen 2 Presentatie jongeren Presentatie varianten weth. BW Schema: Invulling samenspraakperiode Masterplan Erasmusveld Leywegzone Evaluatie samenspraak Uitvoering De samenspraakperiode kent 3 fasen: A. een informatieronde, B. een ronde van reacties verzamelen en C. een reeks interactieve bijeenkomsten. Zie hiervoor ook bovenstaand schema. A. Informatieronde: met nadruk op begin van het samenspraaktraject: week 41-43 Bewoners worden breed en laagdrempelig geïnformeerd over het samenspraaktraject in hun, krijgen op verschillende wijze informatie over de plannen en worden gestimuleerd op verschillende diverse manieren hierover hun mening te geven. Daaronder de reguliere communicatiemiddelen zoals flyers (met het programma en verwijzing naar website om te reageren), website, posters, advertenties en dergelijke, maar ook een of twee meer creatieve, aandachttrekkende middelen, waaronder borden met bizarre ideeën over de toekomst van het gebied, gevolgd door Heeft u een beter idee? Denk mee met enz.. Een meer persoonlijke, individuele benadering van de bewoners wordt ze fase niet vergeten. 4
B. Reacties verzamelen: meer inhoudelijk en diepgaander: week 43-46 In de tweede fase, die zes weken duurt, wordt meer inhoudelijk en diepgaander op thema s uit de Nota van Uitgangspunten ingegaan. Er worden tijdens verschillende bijeenkomsten vier thema s uitgelicht, te weten: Groen en ecologie Wonen Wijkeconomie Openbare ruimte en voorzieningen Per thema vinden tenminste twee bijeenkomsten plaats. Dit om aan de hand van uitwerkingen door het projectteam (ontwerpers en beleidsmakers) aan te geven wat met de ingebrachte reacties is gedaan en te voorkomen dat er na de samenspraak teleurstelling is over de terugkoppeling; Doel is zoveel mogelijk reacties bij bewoners te verzamelen. Bewoners kunnen op diverse wijzen hun mening laten horen over de plannen. Onder meer door middel van enquêtes (met algemeen deel en thema s) op straat en via internet, een aandachttrekkende stand in het winkelcentrum en wandelingen met wethouders en andere betrokkenen. C. Interactieve bijeenkomsten: week 47-48. Meer inhoudelijke reacties op de thema s en op hetgeen voorgaande weken ter tafel kwam. Discussiëren door middel van interactieve, wat speelse, maar ook inhoudelijke bijeenkomsten, waarschijnlijk met voornamelijk actief geïnteresseerden die willen meepraten. Op deze bijeenkomsten worden bijvoorbeeld ook de uitkomsten van de enquêtes bekend gemaakt, en voor het thema economie komt een aparte bijeenkomst met vertegenwoordigers van het midden- en kleinbedrijf en de detailhandel. Voor de jeugd is, in overleg met een medewerker van OCW/Jeugd, een speciaal traject opgezet. Onder leiding van een jeugdambassadeur worden jongeren in Escamp gevraagd een reactie te geven op de Nota van Uitgangspunten en hun toekomstbeeld op creatieve wijze te presenteren. Het traject vindt plaats binnen de samenspraakperiode. Naast de themabijeenkomsten die zullen plaatsvinden over groen en ecologie, loopt er een speciaal traject voor de volkstuinders in Erasmusveld. Dit om recht te doen aan de toezegging de volkstuinders beter te betrekken bij de planvorming. Op 30 mei 2007 heeft een bijeenkomst met een brede afvaardiging van de aanwezige volkstuincomplexen plaatsgevonden waarbij wethouder Bouwen Wonen aanwezig was. Tijdens deze bijeenkomst is een Tuin Informatie Commissie in het leven geroepen die op gezette tijden overleg heeft met de ontwerpers van het Masterplan. De varianten die tijdens deze bijeenkomsten worden opgesteld worden tijdens de themabijeenkomsten nader bediscussieerd. 5
Wijze van informeren van de deelnemers over verloop van de samenspraak Via de website www.wereldstadaanzee.nl kan het verloop van het samenspraaktraject gevolgd worden. De deelnemers aan de themabijeenkomsten worden daarnaast tijdens de samenspraakperiode, tijdens de tweede bijeenkomst, geïnformeerd over hoe hun reacties worden verwerkt in het Masterplan. Wijze van informeren over de uitkomsten van de samenspraak en de bestuurlijke besluitvorming Ter afronding van de samenspraak maakt de projectgroep Erasmusveld Leywegzone een eindverslag op. Hierin staat een overzicht van de gevolgde samenspraakprocedure, de inbreng van de betrokkenen en een reactie op deze inbreng. Hierbij wordt met argumentatie aangegeven welke punten al dan niet worden meegenomen besluitvorming. Dit verslag wordt verstuurd aan de deelnemers van de samenspraak, voordat het masterplan door het College wordt vastgesteld. Daarnaast is het verslag beschikbaar via www.wereldstadaanzee.nl. g. Begroting van de kosten van de Beknopt overzicht begroting samenspraak Ontwikkeling campagne 10.000 Vormgeving en productie campagne (posters, flyers e.d.) 30.000 TV spot en uitzending RTV West 10.000 Razende reporter-campagne 10.000 Locaties en vervoerskosten 10.000 Publiciteit/advertentie/website 10.000 Interactieve bijeenkomsten 5.000 Organisatie campagne bureau 40.000 Eindtotaal 125.000 6
Ad a. Speelruimte Randvoorwaarden zijn, op basis van de vastgestelde Nota van Uitgangspunten Erasmusveld Leywegzone: toevoeging van ca. 600-800 woningen in Erasmusveld; vervanging van ca. 900-1100 woningen in Den Haag Zuidwest (in verlengde van de herstructureringsopgave); 2000 m 2 kleinschalige bedrijvigheid omgeving van de Haveltestraat; toevoeging van enkele honderden arbeidsplaatsen; 8000 m2 publieksgerichte functies; ecologische zone langs de Erasmuszone van 30-50 meter breed. Tijdens de behandeling van de Nota van Uitgangspunten Raadscommissie en de Raad is veel gesproken over ecologie en volkstuinen. De opmerkingen die door wethouder Bouwen en Wonen tijdens de vergadering zijn gemaakt, worden als uitgangspunten voor de uitwerking meegenomen. Voor de volkstuinen geldt: Onder voorbehoud van een goed stedenbouwkundig, landschappelijk, ecologisch en financieel haalbaar ontwerp worden zoveel mogelijk volkstuinen in het masterplan ingepast en behouden. Van de hierboven aangegeven randvoorwaarden kan niet worden afgeweken; Daar waar behoud niet mogelijk is, wordt gezorgd voor alternatieve locaties voor verplaatsing; Voor de volkstuinen wordt stadsbreed een nota opgesteld welke voor of tenminste bij de behandeling van het masterplan beschikbaar is; Wanneer een ontwerp waarvoor voldoende draagvlak is beschikbaar is, zal een fasering worden opgesteld over de mogelijk te verplaatsen complexen. Voor de visiekaart geldt: Dit is geen in beton gegoten plan: er is ruimte om wijzigingen aan te brengen. Waarbij de vastgestelde woningaantallen, de ecologische zone en de opmerkingen over de volkstuinen mee worden genomen uitwerking ervan tot een masterplan. Aan de hoofdwegenstructuur kunnen geen wijzigingen worden aangebracht. 7
Bijlage 1 Hoofdpunten consultatie belangenvertegenwoordigers Na het vaststellen van de Nota van Uitgangspunten is door het kernteam met verschillende belanghebbenden in en rond het masterplangebied gesproken. Doel was het toelichten van de Nota van Uitgangspunten en het verzamelen van reacties hierop. De gesprekken hebben geleid tot de keuze voor de bovengenoemde 4 thema s voor de samenspraak. Er is gesproken met: - Bewonersorganisatie Moer - Wijkberaad Vrederust - Wijkplatform Morgenstond - Bewoners Platform Wateringse Veld - Bewonersorganisatie Leyenburg - Winkeliersvereniging Leyweg - Haags Milieu Centrum - Algemene Vereniging Natuurbehoud - Volkstuinenvereniging Zonnegaarde - Volkstuinenvereniging Nooit Gedacht - AVVN (Algemene Vereniging Volkstuinen Nederland) - Haagse Bond van Amateurtuinders - Volkstuinencomplex De Zonnepit - Volkstuinencomplex De Populier - Volkstuinencomplex Erasmushof - Volkstuinencomplex Vlietlust Van de verschillende gesprekken zijn verslagen gemaakt. De belangrijkste onderwerpen die uit de consultatiegesprekken naar voren zijn gekomen zijn: 1. wat is de noodzaak voor het bebouwen van het Erasmusveld? 2. welke mogelijkheden zijn er voor het behoud van de volkstuinenvolkstuinen? 3. welke mogelijkheden zijn er voor het behoud en versterking van de groene en ecologische structuren? 4. de functie van volkstuinen groenstructuur. 5. de mogelijkheid van het bebouwen van de aanwezige sportvelden in plaats van de volkstuinen. 6. de toenemende barrièrewerking van de Erasmusweg. 7. het functioneren van winkelcentrum Leyweg. 8. de bereikbaarheid van de Leyweg vanuit Den Haag Zuidwest. 9. het gebrek aan voorzieningen voor zowel ouderen als jongeren in Zuidwest. 10. communicatie naar bewoners en andere belanghebbenden. Ten aanzien van deze onderwerpen is onderstaand een overzicht van de belangrijkste zorg- en aandachtspunten weergegeven. Openbare ruimte - De groene leefomgeving is de meerwaarde voor Zuidwest ten opzichte van andere stadsdelen. Dit betreft niet alleen groen aan de randen, maar ook in de o.a. vorm van speelgelegenheden en moet dus behouden blijven. In het algemeen wordt de groenstructuur met bomen en singels in Zuidwest erg gewaardeerd. - De inrichting van de entree van het winkelcentrum aan de zijde van de Melis Stokelaan is rommelig. Het verkeer op de Melis Stokelaan, het in en uitrijdend verkeer van de parkeergarage en het af en aan rijden van bussen en taxi s vormt een barrière voor de bereikbaarheid van het centrum. 8
- De uitstraling van bepaalde voorzieningen (achterstallig onderhoud) draagt bij aan slecht imago. Dit speelt ook bij scholen. Ecologie - De Erasmuszone is een ecologische zone met een meerwaarde voor het gebied en de groenstructuur van Den Haag als geheel. De ecologische zone dient enige bufferruimte in zich te hebben anders vervalt de ecologische functie bij de minste of geringste aantasting. Het beheer van het groen moet worden aangepast op de ecologische functie. Ecologische zone is geen kijkof recreatief groen. - De op de ecologische zone aansluitende volkstuinen moeten niet als rommelige restruimte worden gezien, maar als noodzakelijke versteviging van de ecologische zone. De volkstuinen hebben ook een duidelijke ecologische/natuurwaarde waar ook veel diersoorten voorkomen die je stad niet zou verwachten. Verkeer/infrastructuur/ontsluiting - De Erasmusweg is huidige situatie al een barrière en met een grotere rol ontsluitingsstructuur zal dit toenemen. - De bereikbaarheid van het winkelcentrum is in noord-zuid richting niet goed. De meeste verbindingen in Den Haag zijn oost-west gericht. Het is gewenst om met Haaglanden en de HTM in overleg te treden over het verbeteren van de noord-zuid verbindingen. - Met het afsluiten van de Leyweg voor doorgaand verkeer is er ook een knip in de fietsroute. Er is wel een alternatief via de Maartensdijklaan, maar voor fietsers is deze route niet duidelijk, of gevoelsmatig toch om. Tevens is de route oncomfortabel waardoor fietsers toch vaak over de Leyweg door het voetgangersgebied gaan. De route langs de achterzijde van de winkels is niet aantrekkelijk en kan ook niet goed worden ingericht omdat het private grond betreft. Volkstuinen - Vrijwel alle vertegenwoordigers van de volkstuincomplexen realiseren zich dat het oude idee van een volkstuincomplex als afgescheiden en naar binnengekeerd gebied achterhaald is. De wens is om de volkstuincomplexen op de huidige locatie te handhaven en met de woningbouwopgave te integreren in een doorlopend stadspark. De complexen moeten daarom een bredere maatschappelijke functie krijgen en meer toegankelijk zijn voor derden. - Op basis van de oppervlakte van het hele Erasmusveld, gekoppeld aan de woningbouwopgave van maximaal 800 woningen, worden er voldoende mogelijkheden gezien om de woningen op de terreinen om de volkstuincomplexen heen te projecteren. - De volkstuinverenigingen willen op de huidige locatie blijven zitten. Indien de tuinen moeten verdwijnen duurt het lang voordat op een andere locatie weer een gelijkwaardige tuin is opgebouwd. Bovendien is de emotionele waarde van de tuinen niet te vervangen en zijn er op het complex sterke sociale structuren ontstaan. Mocht het onverhoopt toch nodig blijken dat de complexen verdwijnen, dan willen zij een alternatieve en gelijkwaardige locatie aangeboden krijgen of financieel worden gecompenseerd. - In het algemeen geldt dat er een behoefte is aan volkstuinen. De Haagse Bond heeft een wachtlijst met ruim 200 mensen. Het verdwijnen van complexen in Erasmusveld zal het probleem vergroten. - Op het terrein van volkstuinvereniging De Populier vinden de laatste tijd onregelmatigheden plaats, waarvan de tuinders het gevoel hebben dat deze 9
zijn bedoeld om hen te intimideren. Het betreft de illegale kap van bomen en vernielingen aan opstallen. Vermoedt wordt dat dit wordt gedaan om het terrein voor de gemeente aantrekkelijker te maken om het te transformeren naar woongebied. - De gemeente verstrekt verkeerde en onvolledige informatie over de toekomst van de volkstuinen in het Erasmusveld. Tot op dit moment wordt bij het stadsdeelkantoor aangegeven dat er best een tuin in het Erasmusveld gehuurd kan worden omdat in het geldende bestemmingsplan een groenbestemming is opgenomen. Over de Nota van Uitgangspunten en het voornemen om een deel van het gebied met woningen te bebouwen wordt niets gezegd! Sport/recreatie - Door het Erasmusveld te bebouwing verdwijnt er groen en sport- en recreatiemogelijkheden voor de bewoners van Zuidwest. De bewoners van Zuidwest hebben vaak niet de mogelijkheid om elders (verder van huis) te gaan recreëren. - Naast het feit dat door de herstructurering andere groepen mensen in zuidwest komen wonen veranderen ook de leefstijlen van de huidige bewoners loop der jaren. Vanuit de wordt meegegeven dat het belangrijk is om goed te bekijken of de aanwezige voorzieningen nog wel aansluiten bij de wensen/behoeften van de mensen. Als voorbeeld wordt nieuwe vormen van sport genoemd (Squash, sportschool) ten opzichte van de traditionele sportvoorzieningen (voetbal, hockey e.d.). OCW sport laat weten dat er praktijk juist weer een groeiende behoefte aan veldsporten waarneembaar is. Economie - Winkelcentrum Leyweg functioneert niet. De ingrepen die enkele jaren geleden zijn gedaan om een nieuw winkelcentrum te creëren werken niet. Er is leegstand en het is niet gezellig. De leegstand komt door te hoge huren voor de locatie. Dit is overigens niet alleen een probleem aan de Leyweg maar in heel Den Haag. - Dit beeld van het winkelcentrum dat bij veel mensen leeft wordt overigens door de winkeliersvereniging genuanceerd. Na een moeilijke periode begint het winkelcentrum volgens hen nu beter te lopen. Er komen meer ondernemers bij dan weggaan. Op termijn kan het karakter van het winkelcentrum wijzigen (meegroeien met veranderende bevolking omgeving), d.w.z. minder boodschappencentrum en meer impulsaankopen. Dit moet echter een gefaseerde transformatie zijn. - Er zijn momenteel weinig (dag)recreatieve en horecavoorzieningen in Zuidwest aanwezig. Er is behoefte aan meer voorzieningen op het niveau van Den Haag Zuidwest: gedacht wordt aan Horeca/terrasjes, bioscoop, theater, maar ook voldoende speelgelegenheid en een verzamelplek voor jongeren is van belang. Ook worden ruimtes waar door particulieren een feest kan worden gehouden gemist. - Dat er s avonds niets is te beleven komt door de gemeente zelf. De aanwezige horeca krijgt geen vergunning om na 6 uur s avonds open te zijn. - De noodzaak om Den Haag Zuidwest en Wateringse Veld met elkaar te verbinden wordt niet ervaren. Het toevoegen van woningen in het Erasmusveld zal niet genoeg zijn om het winkelcentrum beter te laten lopen. Ook de gedachte dat de mensen uit Wateringse Veld gebruik gaan maken van de Leyweg is een utopie. De mensen in Wateringse Veld hebben niets met Zuidwest en zullen ook niet naar de Leyweg komen als het Erasmusveld wordt bebouwd en tram 16 vanuit Wateringse Veld via de Leyweg gaat rijden. 10
Wonen - Waar voor bebouwing gekozen wordt, is de wens om deze zoveel mogelijk in een groene setting te plaatsen (bijvoorbeeld urban villa s). Door hoger te bouwen op de al bebouwde gebieden, of op enkele plekken in het Erasmusveld waar geen volkstuinen zijn, kan de opgave misschien ook gehaald worden. - De nieuwe opzet voor Moer zuid met afwisselend clusters van bebouwing en gebieden met een meer groene opzet wordt als positief ervaren. Dit kan ook een opzet zijn voor de bebouwing aan de Erasmusweg binnen Erasmusveld. - Om het gebied als binding tussen Zuidwest en Wateringseveld te laten fungeren zullen voorzieningen die voor beide delen interessant zijn in het gebied moeten worden gevestigd (voorbeeld: scholen op hoger niveau dan VMBO, maar ook een moskee). - Bekijk de mogelijkheid van het behoud van delen van de bestaande bebouwing. Er is ook veel goede bebouwing aanwezig. - De bouw van nieuwe woningen moet goed worden gefaseerd zodat er niet teveel aanbod tegelijkertijd komt. In het verleden hebben terreinen ook wel eens lang braak gelegen als gevolg van vertraging planvorming/bouw. Dit heeft een negatief effect op de leefbaarheid. - Blijft er binnen Den Haag wel voldoende sociale woningbouw beschikbaar? Planeconomie/Uitgifte - Door het innemen van grondposities door diverse ontwikkelaars bestaat de indruk dat er bij deze partijen sprake is van voorkennis en dat het plan al grotendeels vastligt. Communicatie - Er wordt gewezen op het belang van communicatie richting de huidige bewoners: wat doe je voor hen? - Koppel de promotie van het masterplan niet alleen aan Wereldstad aan Zee, maar ook aan een eigen identiteit voor het gebied. - De suggestie wordt gedaan om een enquête uit te zetten om de mening onder de huidige bewoners te peilen. 11