Vrij om te bewegen Het is 2020. Onze samenleving kenmerkt zich door grote diversiteit. Het spanningsveld tussen individuele wensen en het collectief belang wordt groter. Bedrijven die door persoonlijke interactie hun klanten kennen en servicen zijn het meest succesvol. Ecologische en maatschappelijke doelstellingen zijn voor ondernemingen net zo wezenlijk als economische. Nederland ontwikkelt zich van een dichtbevolkt land naar een dunbevolkte stad. Seniorisering van de samenleving gaat gepaard met een grotere behoefte aan onthaasten. In het hectische bestaan zijn momenten van rust essentieel. Individuele wensen en behoeftes vergroten de behoefte aan bewegingsvrijheid om te ontmoeten, werken en recreëren. Gemak, comfort en keuzevrijheid staan hierbij centraal. Iedereen wil zich moeiteloos kunnen voortbewegen zonder daarbij na te denken. Op elk moment. En het tijdstip van vertrek doet er minder toe. NS wil dit mogelijk maken. En kijkt daarbij verder dan de trein. NS heeft zich ontwikkeld als een brede dienstverlener die haar klanten in staat stelt sociale, recreatieve en zakelijke doelen naadloos te laten overvloeien in de reis die ze daarvoor maken. Hoe? Door de reis comfortabel, laagdrempelig en efficiënt te organiseren, van deur tot deur. Door oplossingen te zoeken in aantrekkelijke combinaties van fiets, auto, bus, tram, metro, trein en vliegtuig. En door haar klanten relevante nieuwe en persoonlijke services te bieden. Zodat reistijd eigen tijd wordt. En meer reizigers de trein opnemen in hun levenspatroon. Vrij om te kiezen Wonen en werken, winkelen en recreëren, switchen van vervoersmiddelen. Nieuwe stations bieden alle essentialia van elke dag. Veilig, comfortabel en gericht op gemak. Het station wordt een dynamisch stadsportaal met meerwaarde voor reiziger, recreant en samenleving.
Bereikbaarheid in 2020 De situatie op het spoor en op de weg is wezenlijk veranderd. Er zijn meerdere aanbieders van verschillende vormen van vervoer. Bedrijven, winkelcentra en recreatieparken organiseren steeds vaker hun eigen bereikbaarheid. De reiziger betaalt voor het gebruik van de weg en het spoor afhankelijk van waar en wanneer hij heeft gereisd. Dankzij actuele en persoonsgerichte informatie, bijvoorbeeld op de mobiele telefoon, is iedere verplaatsing intuïtief en individueel te plannen. De keuze gaat tussen reële alternatieven: een hoogfrequent spoorsysteem op de drukste trajecten, in combinatie met aansluitend openbaar vervoer en voldoende wissels met het wegverkeer. Schiphol en Rotterdam worden binnen 20 minuten met elkaar verbonden via de hogesnelheidslijn waar 6 maal per uur met een snelheid van minimaal 250 km per uur wordt gereden. Reizen zonder spoorboekje wordt werkelijkheid. Het netwerk is flexibel, gemakkelijk in gebruik en sluit naadloos aan op het stadsgewestelijk treinvervoer en andere vervoersmiddelen. Voor meer reizigers is de trein hierdoor een vast onderdeel van hun reispatroon. NS biedt een aantrekkelijk alternatief voor het dichtslibben van de wegen van en naar de Randstad. Op grote filegevoelige corridors in Nederland waar het autoverkeer massaal vastloopt wil NS overstappunten realiseren. Deze opstapplaatsen ontsluiten het nieuwe intercitysysteem met het hoofd-wegennet. Hierdoor wordt Nederland kleiner en mobieler. Rondje Randstad De reiziger van 2020 is vrij om te kiezen uit aantrekkelijke alternatieven. Ieder moment van de dag. Op basis van actuele en functionele informatie, afgestemd op individuele wensen. Vrij. Werken, wonen en kwalitatief leven in de Randstad. Met ruim 1,5 miljoen reizigers per dag en 21,5 miljard reizigerskilometers per jaar (circa 40 % groei), is de reis per trein in 2020 de ruggengraaat van beweeglijk en ondernemend Nederland. De ontwikkeling en groei van Nederland gaan hand in hand met een goede bereikbaarheid van belangrijke economische centra. Drempelloos switchen tussen verschillende vervoersmiddelen zodat het gebruik van de trein een gewoonte wordt. Dat is het toekomstbeeld van NS. Een geïntegreerd netwerk van auto en openbaar vervoer maakt dit mogelijk en biedt efficiënte en kwalitatieve reismogelijkheden met hoge frequentie (6 keer per uur) en hoge snelheid (tot 160 km per uur). NS ziet een vernieuwde, hoogwaardige ontsluiting van de brede Randstad en de belangrijkste internationale corridors als strategische keuze. Met als doel om een grotere bijdrage te leveren aan mobiliteitsontwikkeling. Het intercitysysteem van de toekomst moet het mogelijk maken om binnen 30 à 40 minuten de onderlinge steden binnen de brede Randstad te verbinden. Wat is er beter dan nu? Overstappen tussen auto en trein is aantrekkelijk omdat parkeren bij stations en overstaplocaties eenvoudig, comfortabel en veilig is. Op strategische knooppunten sluiten hoogfrequente treinen drempelloos aan op auto, bus, tram, metro en taxi. De belangrijke stations zijn multifunctionele reis- en verblijfslocaties, waar je kunt wonen, werken, winkelen en recreëren. Met behulp van actuele en relevante informatie is overstappen van het ene vervoersmiddel naar het andere niet alleen gemakkelijk, maar ook lonend en aantrekkelijk: tijdwinst en reiscomfort zijn individueel planbaar en op maat te realiseren. Een grote stap vooruit. Vrij om te gaan en staan Veilige, efficiënte overstaplocaties vóór notoire filecorridors met volop parkeergelegenheid en aanvullende services. Eenvoudig overstappen van auto naar trein en vice versa, met aansluiting op internationale verbindingen én regionaal vervoer. 2 3
Reistijd wordt eigen tijd NS nodigt uit. Wie gaat er mee? Organisaties kennen hun klanten individueel en hun actuele behoeften. Reizigers worden pro actief voorzien van actuele en voor hen relevante informatie. Deze is afgestemd op locatie en persoonlijke agenda en wijst reizigers de weg. Naar keuze met het openbaar vervoer, de auto of slimme combinaties, die een efficiënte reis mogelijk maken. Of juist gemak en plezier bieden, want op de nieuwe stations is alles aanwezig dat bij het leven van 2020 hoort. Kinderopvang en supermarkten, leisureshops en restaurants, fitnesscentra en theater, nieuwscentra en kantoren, autowasserettes en lounges voor mobiel zakendoen. Gemak en comfort combineren met dagelijks reizen, intelligent verplaatsen verbinden met wonen en werken: een aantrekkelijk perspectief, waarvoor de bouwstenen én de techniek anno 2006 al in gevorderde mate aanwezig zijn. Met andere woorden: het kán - en het is de ambitie van NS om dat, in intensieve dialoog met reizigers, beleidsmakers en politici gestalte te geven. Met inbreng van ieders kennis en kunde streven wij naar meer duurzame bereikbaarheid. NS kan een grotere bijdrage leveren aan de mobiliteitsontwikkeling in Nederland en een beslissende randvoorwaarde creëren voor duurzame economische dynamiek. In 2020 en nog ver daarna. NS wil haar klanten gedurende de reis en tijdens het verblijf op stations slimme tijd bieden. Tijd die efficiënt maar ook aangenaam kan worden ingevuld. Meer diensten en nieuwe mogelijkheden zullen volgen. Door te investeren in faciliteiten en services ontstaan aantrekkelijke transfer- en stationsomgevingen voorzien van alle mogelijke denkbare functies als shopping, vergaderservices en uitgaansmogelijkheden. De reiziger wordt hier verleid tot winkelen, werken, vergaderen of dineren en kan zo diverse behoeften combineren. Mobiele services van NS stellen de reizigers in staat om op basis van persoonlijke behoefte geïnformeerde keuzes te maken. Op elk relevant moment. Dat betekent: onderweg alles doen wat nodig is waardoor reistijd weer eigen tijd wordt. Comfortabel, omdat alles aanwezig is wat reizigers in staat stelt om te werken, communiceren en ontspannen. Het informatiesysteem attendeert op aanbiedingen, evenementen en reismogelijkheden. Waarschuwt voor storingen en biedt alternatieve routes. Dat wil zeggen: als de gebruiker dat wil. Want zowel het vervoersysteem als de bijbehorende informatievoorziening stelt mensen centraal. Niets hoeft, veel kan. Het vervoersysteem vergemakkelijkt het leven in plaats van dat het leven moet slalommen rond verkeersstromen. Vrijheid in verplaatsen is realiteit. NS durft. Beschikt over de ervaring en know-how om aan dit toekomstperspectief bij te dragen. Op het gebied van vastgoedontwikkeling, nieuwe stationsomgevingen en effectief, service-georiënteerd reizigersverkeer. Op weg naar keuzevrijheid en individuele dienstverlening, naar eigentijdse oplossingen met toegevoegde waarde in de praktijk. Waarbij mensen centraal staan en persoonlijke klantwensen bepalend zijn. Ga je mee? NS wil de keuzevrijheid van haar reizigers vergroten. Dat heeft consequenties voor de ontwikkeling van onze dienstverlening. Hierover willen wij graag met u in gesprek. Om vervolgens vast te stellen hoe wij dit toekomstbeeld in samenwerking met partners kunnen realiseren. Als u uw persoonlijke gegevens mailt naar toekomstbeeld@ns.nl maken wij een afspraak. NS brengt werken, wonen en recreëren dichter bij elkaar. Dit vereist een inventieve blik op ruimtelijke ordening en intensieve samenwerking met regionale overheden. Daarin willen wij vooruit kijken. Onze behoefte om te verplaatsen blijft groeien. Om dit mogelijk te maken, moeten wij slim omgaan met de schaarse ruimte. NS ondersteunt de in Nota Ruimte geformuleerde lijn voor het bouwen van 100.000 woningen rondom stadskernen in de Randstad. NS richt zich op de ontwikkeling van woon- en werkomgevingen om zo te stimuleren dat mensen in de tegenspitsrichting gaan reizen (bijvoorbeeld Almere). 4 5
Wat is nodig volgens NS? Het treinvervoer neemt toe. De gerealiseerde groei in 2005 betreft 4,5 % en in 2006, circa 6 %. Deze groei ligt boven de mobiliteitsgroei in Nederland en daarmee wint het treinvervoer marktaandeel. NS kiest ervoor om deze ingezette groei te continueren, na een periode van structuurwijzigingen en herstel. Om daarmee een grotere bijdrage te leveren aan de mobiliteitsontwikkeling in Nederland. De in 2005 en 2006 gerealiseerde groei van het trein- is alleen mogelijk door uitbreiding van de infrastruc- vervoer staat in contrast met de aangenomen gemid- tuurcapaciteit en verbetering van de kwaliteit. delde groei uit de Nota Mobiliteit van 1 % per jaar. jaar in de periode tot 2020 in ieder geval in de orde Tweede fase herstelplan spoor 2006-2012: herstel van de 2,5 % ligt; te realiseren door autonome mobili- Het is cruciaal dat de tweede fase van het Herstelplan teitsgroei en toekomstplannen van NS. Ook op termijn Spoor onverkort en tijdig wordt uitgevoerd. Nu reeds staat de door NS verwachte groei in contrast met de geïdentificeerde capaciteitsknelpunten dienen in de groeiaanname van 1% per jaar uit de Nota Mobiliteit. periode 2006-2012 te worden weggenomen door NS verwacht onder andere meer groei door kwaliteits- capaciteitsmaatregelen. De verwachting van NS is dat de gemiddelde groei per verbetering op het spoor, congestie op het wegennet, grote steden, structureel hoge olieprijzen van 50 à 70 Uitbreiding spoorcapaciteit Zwolle-Schiphol 2007-2012: NoordLink USD per vat, het aantal studenten en bovendien de Voor de bereikbaarheid van de Noord- en Zuidvleugel effecten van de toekomstplannen van NS. is het van groot belang dat, voordat de Hanzelijn in kilometerheffing, parkeerproblematiek in en rond de gebruik genomen wordt, de capaciteit op de corridor 6 Het vervoer per trein biedt een belangrijk toekomst- Zwolle, via de Hanzelijn, Almere naar Schiphol op het vast concurrentievoordeel om steden en economische vereiste niveau wordt gebracht. Hierdoor kunnen de centra bereikbaar te houden op een kosteneffectieve geplande reconstructie van de treindienst van/naar en duurzame wijze (elektriciteitsverbruik en emis- Noord Nederland via de Hanzelijn, het treinvervoer sies). Hiermee biedt het treinvervoer een belangrijke van/naar sterk groeiend Almere en goederentreinen bijdrage aan het functioneren van de economie en de effectief worden afgehandeld. Er ontstaat een groei hiervan op termijn. De kwaliteitssprong in het nieuwe directe verbinding tussen Almere, via Schiphol, treinvervoer leidend tot het reizen zonder spoorboekje naar Den Haag. 7
NS draagt meer bij aan mobiliteit Verbeterplan spoor 2010-2017: beter Met het wegnemen van de knelpunten uit het Herstelplan en de in 2012 volgens de Nota Mobiliteit aanwezige spoorinfrastructuur is er nog een aanzienlijk aantal knelpunten dat opgelost moeten worden. Reistijden en aansluitingen verbeteren hierdoor en treinen rijden evenwichtig over het uur verdeeld. Voordeel voor reizigers: kortere reis- en wachttijden met een grotere betrouwbaarheid. Een investering van circa 1 miljard euro voor dit verbeterplan levert naar verwachting een robuustheid van circa 90 % en circa 1 miljard extra reizigerskilometers per jaar. Uitbreiding spoorcapaciteit hoofdcorridors 2015-2020: meer Op voorwaarde dat voorgaande stappen worden gerealiseerd komt het perspectief van een dienstregeling zonder spoorboekje binnen bereik van/naar de brede Randstad. NS wil hierbij de frequentie verhogen naar 6 Intercity s per uur en snelheid naar 160 km/uur. De investering hiervoor is geraamd op circa 5 miljard euro. Deze stap levert naar schatting nog eens ten minste 1 miljard extra reizigerskilometers op per jaar waarmee de bijdrage aan de mobiliteitsontwikkeling Nederland verder wordt vergroot en ruimte ontstaat voor groei. Genoemde investeringen voor beter en meer betekenen circa een dubbeltje per dag per inwoner voor de komende 14 jaar. Wat levert dit plan op voor Nederland? Naast het feit dat een goede bereikbaarheid een randvoorwaarde is voor het functioneren en groeien van de Nederlandse economie biedt het NS plan de volgende voordelen: Grote steden en economische centra blijven ook bij structureel hoge brandstofprijzen bereikbaar, Treinvervoer voorkomt dat de snelwegen in de brede Randstad twee keer zo breed zijn, Treinvervoer voorkomt dat er in de steden extra parkeerplaatsen nodig zijn ter grootte van circa 1.800 voetbalvelden, Comfortabel van deur tot deur via aantrekkelijke stations en overstappunten, Duurzaamheid: minder energieverbruik per reizigerskilometer en beperkte emissies. En op termijn: Met meer en snellere Intercity s biedt NS evenveel reismogelijkheden als met de uitbreiding van de snelwegen met 8-banen (2x4) tot in het hart van de steden in de brede Randstad en economische centra. Met beter en meer treinvervoer kan een oppervlakte van 2.700 voetbalvelden in de steden van de brede Randstad voor andere doeleinden dan parkeren worden gebruikt. Activiteit Investering in mln Planning Status Financiering Omschrijving Herstelplan Spoor fase 2 493 2006-2012 Opgenomen in begroting t.b.v. capaciteitsmaatregelen en overgeheveld naar Beheer & Onderhoud ProRail. Uitbreiding spoorcapaciteit 1.400 2007-2012 Ongeveer 50 % van in de begroting opgenomen Zwolle - Schiphol via Hanzelijn middelen voor aanleg ZZL ( 2,8 mrd), is benodigd. (noordvleugel module NoordLink) Capaciteitsmaatregelen o.a.: inhaalsporen, perronaanpassingen, partieel 4 sporen en vrije kruisingen Noodzakelijke capaciteitsmaatregelen om huidige notoire knelpunten op corridor op te heffen zoals Vechtbrug Weesp, partiële viersporigheid Almere en traceafsnijding langs A1om a) autonome groei van Almere, b) additionele treinen van/ naar Noord Nederland in 2013 via Hanzelijn en c) goederentreinen te kunnen afhandelen. Verbeterplan Spoor 1.000 2010-2017 Additioneel op te nemen in MIT / Begroting. Capaciteitsmaatregelen o.a.: inhaal (Netwerkanalyse beter ) sporen, perronaanpassingen, partieel 4 sporen en vrije kruisingen. Uitbreiding spoorcapaciteit 5.000 2015-2020 Additioneel op te nemen in MIT / Begroting. Frequentieverhoging op belangrijkste IC hoofdcorridors corridors naar 6 x per uur en verhoging (Netwerkanalyse meer ) maxiumsnelheid naar 160 km/uur. Tabel: NS Wijzigingsvoorstel Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) en reservering financiële middelen Voor verdere informatie: toekomstbeeld@ns.nl 8