r W gemeente Eindhoven Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer Raadsbijlage nummer a68 lnboeknummer orjoogr88 Beslisdatum b. en w.ay november 2001 Dossiernummer x48.4os Raadsbijlage Voorstel inzake evaluatie verstrekking jaarlijkse bijdrage aan Architectuur Centrum Eindhoven 1 Inleiding Bij de 106 wijziging van de concernbegroting voor het dienstjaar 1999 is door de raad besloten om voor een periode van drie jaar (1999 t/m 2001) een jaarlijkse bijdrage van f 100.000,ÃćâĆňâĂİ (6 45.378,02) te verstrekken aan het Architectuur Centrum Eindhoven, nader te noemen ACE. De verstrekking van de jaarlijkse bijdrage in het 2 en 3 jaar is afhankelijk gesteld van een jaarlijks uit te voeren evaluatie. In deze nota treft u derhalve een evaluatie aan van de jaarlijkse bijdrage voor 1999. Daarnaast heeft het ACE middels een brief d.d. 31 oktober 2000 verzocht om de tijdelijke subsidie om te zetten in een structurele subsidie. Om deze aanvraag te kunnen beoordelen is de inhoudelijke evaluatie verruimd t/m het jaar 2000, zodat een doorkijk naar de komende jaren gegeven kan worden. 2 Probleemstelling Uitgangspunten jaarlijkse bijdrage (advies nota 03 december 1998). De hoofdargumenten om een jaarlijkse bijdrage voor een periode van drie jaar aan het ACE toe te kennen, waren de volgende: Het ACE heeft een belangrijke betekenis voor de stad en is een toonaangevend voorbeeld van wat uit samenwerking kan ontstaan. Het ACE is namelijk ontstaan uit de bundeling van 12 initiatiefgroepen op het gebied van architectuur, hetgeen uniek is voor Nederland; De noodzaak van de aanstelling van een professionele coordinator om continuiteit en verdieping te geven aan de activiteiten werd volledig onderkend. Uit onderzoek bleek destijds dat in alle bekende gevallen de gemeente zorgt voor de betaling van de coordinator. Aan de verstrekking van de jaarlijkse bijdrage zijn de volgende door het ACE te organiseren activiteiten als voorwaarden gesteld: het organiseren van de Dag van de Architectuur; het informeren van het publiek over architectonische kwaliteit door het opzetten van een databank en het bevorderen van een publieksvriendelijk gebruik daarvan;
CP. Raadsbijlage nummer a6a het informeren van het publiek over mogelijke vormgeving van thema s die worden gekozen bij de opzet van bepaalde wijken; het organiseren van het publieke debat over de kwaliteit van architectuur, stedenbouw openbare ruimte en landschap; het verkennen van de relaties tussen architectuur, stedenbouw landschapsarchitectuur, vormgeving openbare ruimte en kunst; het informeren van het publiek over de waarde van monumenten en andere bestanddelen uit het cultureel erfgoed; voorts is als eis gesteld het verstrekken van een jaarlijkse financiele verantwoording (jaarrekening met accountantsverklaring). De jaarlijkse bijdrage wordt gedekt uit de begrotingen van de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer (bouwleges en Grondbedrijf) en de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (Cultuurfonds/Provinciale subsidies). Door de diensten is gesteld dat deze dekking slechts kan gelden voor de overeengekomen periode van drie jaar. Na deze periode zou het ACE in staat moeten zijn, door verwerving van sponsorbijdragen en andere inkomsten, om zelf de kosten van de coordinator te dekken. Verzoek ACE om structurele bijdrage. Het ACE heeft met haar brief van 31 oktober 2000 verzocht om de tijdelijke jaarlijkse bijdrage met ingang van 2002 om te zetten in een structurele jaarlijkse bijdrage. Deze structurele bijdrage wordt nodig geacht voor een professioneel architectuurcentrum dat aansprekende activiteiten organiseert. De ervaringen tot nu toe wijzen uit dat het wel mogelijk is om subsidies te genereren voor bepaalde activiteiten toegesneden op de lokale architectuur. Ook voor projecten zijn er subsidies en sponsorbijdragen mogelijk. Binnen deze geldstromen is het echter niet mogelijk om de personele lasten te dekken van de coordinator. Evaluatie. Inhoudelijke aspecten De jaarverslagen 1999 en 2000 van het ACE geven een representatief beeld van het scala aan activiteiten dat het architectuurcentrum de laatste jaren heeft georganiseerd: tentoonstellingen, symposia, lezingen, excursies, rondleidingen en sinds 2000 societeitbijeenkomsten. Daarnaast levert het ACE een bijdrage aan de manifestaties Dag van de Architectuur en Open Monumentendag. Aan de activiteiten van het ACE wordt geregeld door de pers aandacht besteed en tevens brengt het ACE zelf diverse publicaties uit en wordt er vier keer per jaar een nieuwsbrief uitgegeven. Het bezoekersaantal van het Architectuurcentrum is gegroeid van 9.000 in 1998 tot ruim 10.000 in 2000.
Raadsbijlage nummer a6a Aan de criteria, die door de gemeente zijn opgesteld bij de toekenning van de jaarlijkse bijdragen, is door het ACE als volgt invulling gegeven: het organiseren van de Dag van de Architectuur. De Dag van de Architectuur is in 1999 en 2000 door het ACE georganiseerd, in samenwerking met architecten van de BNA Kring Zuid-Oost Brabant en medewerkers van de gemeente Eindhoven. In 1999 waren er 1.000 bezoekers, in 2000 waren er 50 mensen. Dit grote verschil in bezoekersaantallen wordt veroorzaakt door het feit dat de Architectuurprijs Eindhoven, die veel publiciteit trekt, maar eens in de twee jaar wordt uitgereikt. Om ervoor te zorgen dat de Dag van de Architectuur elk jaar een belangrijk evenement wordt, zou ook in het tussenliggende jaar iets opgezet moeten worden dat veel aandacht trekt. Inmiddels zijn er plannen om alternerend met de Architectuurprijs Eindhoven een Architectuurprijsvraag uit te schrijven; hetinformeren van het publiek over architectonische kwaliteit door het opzet ten van een databank en het bevorderen van een publieksvriendelijk gebruik daarvan. Het opzetten van een dergelijke databank is niet gelukt. Het ACE heeft een mailing doen uitgaan naar architectenbureaus met de vraag om materiaal toe te zenden. Dit leidde echter tot een zodanig minimale respons, dat het ACE heeft afgezien van het opzetten van een databank. Het ACE heeft dit criterium daarom op een andere manier ingevuld, namelijk door burgers c.q. bedrijven met vragen over het kiezen van een architect van advies te voorzien. Dit is in de afgelopen jaren enkele keren voorgekomen. De feitelijke bedoeling van dit criterium strekte echter verder dan het opzetten van een databank alleen. Omdat dit uit de formulering van het criterium niet duidelijk blijkt, mag dit het ACE nu niet aangerekend worden. Maar voor de toekomst acht ik het van groot belang, dat het ACE zich ten doel stelt om een voorlichtingsfunctie voor het brede publiek te vervullen op het gebied van architectuur in de regio Eindhoven. Dit stelt eisen aan de publieksgerichte presentatie van het architectuurcentrum, zoals bijvoorbeeld een up to date internetsite, aankondiging van activiteiten in meerdere regionale bladen, etc. Enkele architectuurcentra in andere steden (Tilburg, Groningen) kunnen hierbij als voorbeeld dienen; hetinformeren van het publiek over mogelijke vormgeving van thema s die worden gekozen bij de opzet van bepaalde wijken. Het ACE heeft dit aspect goed opgepakt. Niet alleen over de opzet van wijken, maar ook over andere aspecten van architectuur en stedelijke ontwikkeling heeft het ACE activiteiten ontplooid. Zo zijn er tentoonstellingen gemaakt, publicaties opgesteld en lezingen/symposia georganiseerd naar aanleiding van actuele onderwerpen en is medewerking geboden aan andere organiserende instanties. Voorbeelden zijn de Regent (symposium Sky High Living in samenwerking met NIROV en Stichting Hoogbouw), Eindhoven 2000+ (tentoonstelling, lezing en publicatie onder vleugel MU) en Meerhoven (aanbieden gastlocatie in auditorium Witte Dame aan symposia "het wilde wonen" en "kwaliteit Vinex");
Raadsbijlage nummer s6a het organiseren van het publieke debat over de kwaliteit van architectuur, stedenbouw, openbare ruimte en landschap. Middels de hierboven omschreven activiteiten draagt het ACE bij aan het stadsdebat. Daarnaast worden er lezingenreeksen georganiseerd, die sinds 2000 ook direct betrekking hebben op projecten in Eindhoven. Deze lezingen kennen geen debatonderdeel, hierin schuilt een mogelijke verbetering voor de toekomst. Overigens organiseren ook andere verenigingen/stichtingen lezingen en publieke debatten over architectuur en stedenbouw in Eindhoven. Het is zaak dat deze activiteiten in de toekomst op elkaar afgestemd worden voor wat betreft tijdstip en inhoud. Vanwege de centrale rol van het ACE in het architectuurnetwerk ligt het voortouw hiertoe bij het ACE; Sinds 2000 organiseert het ACE ook bijeenkomsten van de ACE-Societeit. De societeit is in het leven geroepen om iets extra s te bieden voor sponsors en "vrienden" van het ACE, om daarmee meer mensen aan zich te binden. Voor deze selecte doelgroep worden lezingen door prominente sprekers georganiseerd. Tenslotte helpt het ACE de BNA Kring Zuid-Oost Brabant bij de organisatie van het Architectencafe, een ontmoetingsgelegenheid voor mensen met belangstelling voor architectuur; het verkennen van de relaties tussen architectuur, stedenbouw landschapsarchitectuur, vormgeving openbare ruimte en kunst. De relatie van het ACE met andere vormgevende disciplines en kunsten is sterk vanwege de unilocatie in De Witte Dame. Concreet heeft dit geleid tot een aantal grote coproducties op initiatief van MU Art Foundation met het Vormgeversoverleg, MU Art Foundation en Arctic Foundation. Voorbeelden zijn "Sporen" in 1999 (tentoonstelling en publicatie uitgevoerd door een architect, een kunstenaar en een vormgever), Overzichtstentoonstelling MVRDV "Six cities" in 1999, "Eindhoven 2000+" (tentoonstelling, lezing en publicatie) in 2000; hetinformeren van het publiek over de waarde van monumenten en andere bestanddelen uit het cultureel erfgoed. Het ACE levert sinds een aantal jaren een bijdrage aan de organisatie van de Open Monumenten Dag in samenwerking met de gemeente Eindhoven en de VVV Eindhoven. Aandachtspunt hierbij is dat monumenten in Eindhoven steeds meer in de belangstelling komen te staan en dat daarom vanuit de gemeente steeds meer energie in de organisatie van deze dag wordt gestoken. De vraag rijst of het ACE hierin niet een grotere rol zou kunnen en willen spelen. Het ACE verzorgt op aanvraag rondleidingen door De Witte Dame, een gebouw dat onderdeel uitmaakt van het cultureel erfgoed van Eindhoven. Het is echter niet algemeen bekend dat het ACE deze rondleidingen verzorgt, hier zou meer bekendheid aan gegeven moeten worden. Financiele aspecten. Bij de brief van 27 september 2000 is door het ACE de jaarrekening en accountantsverklaring toegezonden alsmede het inhoudelijk jaarverslag over 1999.
Raadsbij lage nummer a6a De jaarrekening 1999 laat een batig exploitatiesaldo zien van f 38.785,ÃćâĆňâĂİ (6 17.599,87) (1998 was f 33.609,ÃćâĆňâĂİ (< 15.251,10) batig). Voor 2000 wordt een klein nadelig saldo verwacht. De opbrengsten sponsoring vertonen een dalende trend. De opbrengsten uit sponsoring bedroegen in 1998 f 85.000,ÃćâĆňâĂİ (6 38.571,32), in 1999 f 64.000,ÃćâĆňâĂİ (E 29.041,93) en voor 2000 zal dit ongeveer op f 50.000,ÃćâĆňâĂİ (6 22.689,01) uitkomen. Na het verstrekken van eenmalige grotere bedragen vertonen de sponsors toch een terughoudend gedrag. Door het aanbieden van een bedrijfslidmaatschap van het ACE tracht men de achterban verder te verbreden om zodoende een substantiele sponsorinkomstenbron te handhaven. Voor een goede actieve bedrijfsvoering is een gezonde financiele basis echter van levensbelang. Dit houdt in dat de dekking van de personele kosten van de coordinator gewaarborgd dient te zijn en niet afhankelijk moet zijn van fluctuerende sponsorbijdragen en neveninkomsten. Het eigen vermogen van het ACE bedroeg per ultimo 1999 f 140.000,ÃćâĆňâĂİ (6 63.529,23) op een balanstotaal van f 187.000,ÃćâĆňâĂİ (E 84.856,90) hetgeen relatief goed is. Ook de liquiditeit is goed. Gelet op de kwetsbaarheid als gevolg van lagere sponsorbijdragen is een buffer van deze omvang zeker nodig. Voor 2000 wordt al een klein nadelig saldo verwacht. Bovendien moet bedacht worden dat het ACE onder zeer gunstige voorwaarden gehuisvest is in De Witte Dame via het MU. Veranderingen in de subsidierelatie met MU zullen derhalve gevolgen hebben voor de financiele positie van het ACE. Ten aanzien van de accountantsverklaring merk ik nog het volgende op. De accountant heeft een zogenaamde samenstellingverklaring afgegeven terwijl door de gemeente om een accountantsverklaring is gevraagd. Het verschil is dat bij een samenstellingverklaring de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de gegevens (en dus de hierop gebaseerde jaarrekening) bij het ACE ligt en niet bij de accountant. In feite verklaart de accountant alleen dat hij de jaarrekening heeft opgemaakt op basis van de aangeleverde gegevens. Hij staat niet in voor de juistheid en volledigheid. Het afgeven van een samenstellingverklaring is in het Midden- en Kleinbedrijf niet ongebruikelijk en wettelijk toegestaan. Aangezien de verstrekte cijfers als betrouwbaar mogen worden geclassificeerd kan mijns inziens zonder bezwaar met de verstrekte verklaring worden ingestemd. Binnen een aantal maanden zal de jaarrekening 2000 worden opgemaakt. Daarbij zal met het ACE en de accountant nader van gedachten worden gewisseld over de mogelijkheden voor het afgeven van een goedkeurende verklaring. 3 Maatschappelijke effecten en het meetpunt voor succes Het beoogde effect bestaat uit het doen toenemen van de belangstelling voor architectuur en stedenbouw, blijkend uit deelname aan activiteiten van het ACE, publiciteit in de media en dergelijke. Als meetpunt moeten jaarlijks de volgende stukken
Raadsbijlage nummer s6a 4+ aangeleverd worden;jaarrekeningen, jaarverslag inclusief kengetallen over publiciteit, aantal bezoekers, aantal activiteiten uitgesplitst naar soort (lezingen, rondleidingen etc.) en persmappen. 4 Wijze van aanpak/oplossingsrichting De hoofdargumenten, op basis waarvan in 1999 is besloten om het ACE te subsidieren, staan nog steeds overeind: het ACE is dan wel niet meer de bundeling van de 12 initiatiefgroepen die het vroeger was. Maar daarentegen heeft het ACE zich ontwikkeld tot een zelfstandig orgaan met een groot organiserend vermogen, dat zich omringt met een grote groep van strategische partners in het Eindhovense, te weten de Technische Universiteit Eindhoven, de BNA Kring Zuid-Oost Brabant, MU Art Foundation, Arctic Foundation, het Vormgeversoverleg, VVV Eindhoven, Welstandscommissie Eindhoven, individuele architecten, de gemeente Eindhoven en met organen die op landelijk niveau opereren zoals NIROV, Stichting Hoogbouw, Stichting Archiprix, OLA en Stimuleringsfonds voor Architectuur. Het is daarbij wel van belang dat in de toekomst ook de kleinere initiatiefgroepen, zoals studieverenigingen van de Technische Universiteit Eindhoven, weer door het ACE worden ondersteund (inhoudelijk en eventueel financieel) en dat het ACE het voortouw neemt in het op elkaar afstemmen van activiteiten op het gebied van architectuur en stedenbouw in Eindhoven; daarnaast kan zeker gesteld worden dat de aanstelling van de professionele coordinator heeft geleid tot verdieping en continuiteit van de activiteiten. Dit geldt met name voor de tentoonstellingen, die zowel in aantal als in omvang en kwaliteit een vlucht hebben genomen. Hierbij wordt optimaal gebruik gemaakt van de grote tentoonstellingsruimte die MU biedt (650 m2) en die het ACE in een bijzondere positie brengt ten opzichte van andere Nederlandse architectuurcentra die zo n tentoonstellingsruimte niet hebben. Maar ook het scala aan andere activiteiten heeft, zoals in het voorgaande gedocumenteerd, een belangrijke bijdrage gegeven aan het architectuurklimaat in Eindhoven. Gelet op het belang voor Eindhoven van een professioneel architectuurcentrum acht ik het daarom gewenst om met ingang van 1 januari 2002 een structurele jaarlijkse bijdrage van f 100.000,ÃćâĆňâĂİ (E 45.378,02) (jaarlijks te verhogen conform de begrotingsrichtlijnen) te verstrekken aan het ACE. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht dient echter aan iedere subsidieverlening een tijdslimiet te worden verbonden. Vier jaar is hierbij een logische periode, zodat in iedere bestuursperiode een besluit kan worden genomen. ledere vier jaar zal een evaluatie plaatsvinden op basis van de volgende criteria: het ACE is verantwoordelijk voor de organisatie van de Dag van de Architectuur; het ACE informeert het publiek over thema s die betrekking hebben op architectuur en stedelijke ontwikkeling in de regio Eindhoven. Het ACE vervult een voorlichtingsfunctie op het gebied van architectuur in de regio Eindhoven;
Raadsbijlage nummer a6s het ACE organiseert publieke debatten over de kwaliteit van architectuur, stedenbouw, openbare ruimte en landschap; het ACE vervult een centrale rol in het architectuurnetwerk, door zich te omringen met strategische partners en door kleinere initiatiefgroepen te ondersteunen; het ACE poogt, vanuit haar centrale rol in het architectuurnetwerk, de activiteiten op het gebied van architectuur in Eindhoven op elkaar af te stemmen; het ACE organiseert activiteiten die de relaties verkennen tussen architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur, vormgeving openbare ruimte en kunst; het ACE informeert het publiek over de waarde van monumenten en andere bestanddelen uit het cultureel erfgoed; het ACE levert een bijdrage aan de organisatie van de Open Monumenten Dag; het ACE verstrekt jaarlijks een financiele verantwoording (jaarrekening met accountantsverklaring), een jaarverslag inclusief kengetallen en een persmap. 5 Financiele gevolgen en risico s In de Voorjaarsnota 2002-2005 is in de verdeling van de structurele financiele ruimte een bedrag van f 1,5 miljoen per jaar toegewezen aan de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer. De aan het ACE toe te kennen jaarlijkse bijdrage van f 100.000,ÃćâĆňâĂİ (E 45.378,02) kan ten laste daarvan worden gedekt. 6 Overige gevolgen van de aanpak Niet van toepassing. 7 Resultaten van overleg / inspraak Niet van toepassing. 8 Communicatie Naar aanleiding van het een en ander is, gelet op de evaluatie, met het bestuur en leiding van het ACE gesproken over de inhoudelijke en financiele aspecten verbonden aan de jaarlijkse bijdrage. Het ACE heeft kennis kunnen nemen van de onderhavige tekst. Ook met de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling is over dit voorstel gecommuniceerd.
Raadsbijlage nummer s6s 9 Advisering raadscommissie(s) De commissie voor stadsontwikkeling en beheer hebben wij over dit voorstel gehoord. Haar advies ligt voor u ter inzage. De meerderheid in de commissie gaat akkoord met het voorstel. Een minderheid gaat akkoord met het voorstel onder voorwaarde. Een andere minderheid behoudt haar stem voor tot de raadsbehandeling en weer een andere minderheid stemt niet in met het voorstel. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, R. Welschen, burgemeester. C. Tetteroo, secretaris.
Raadsbijlage nummer a6a Besluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 27 november 2001, nr. 263; gelet op het advies van de commissie voor stadsontwikkeling en beheer; besluit: 1 kennis te nemen van de evaluatie en het financieel verslag van het Architectuur Centrum Eindhoven over 1999 en daarmee in te stemmen; 2 in te stemmen met het verstrekken van een jaarlijkse bijdrage aan het Architectuur Centrum Eindhoven van f 100.000,ÃćâĆňâĂİ (6 45.378,02) gedurende vier jaar, met ingang van 1 januari 2002 en het college van burgemeester en wethouders te machtigen de subsidie jaarlijks te verlenen met toepassing van afdeling 4.2.8 van de Algemene wet bestuursrecht; 3 akkoord te met het dekken van de bijdrage genoemd onder punt 2 ten laste van de structurele financiele ruimte van f 1,5 miljoen, zoals die in de Voorjaarsnota 2002-2005 is toebedeeld aan de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer en als zodanig te verwerken in het Beleidsplan 2002-2005; 4 akkoord te gaan met de subsidiering aan het Architectuur Centrum Eindhoven op basis van het onder punt 4 van het voorstel opgenomen criteria, welke uitgewerkt worden in een subsidiecontract voor 2002-2005. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 17 december 2001. R. Welschen, voorzitter. C. Tetteroo, secretaris. BE01031761