ZWEMWATERPROFIEL JULIANADORP

ZWEMWATERPROFIEL JULIANADORP Rijkswaterstaat Zee en Delta Februari 2014

Colofon Titel: Verantwoordelijke RWS dienst: Oorspronkelijke versie (2008) uitgevoerd door: Actualisatie door: Opdrachtgever: Opmaak: Zwemwaterprofiel Julianadorp Rijkswaterstaat Zee en Delta Grontmij / DHV RPS / Tauw / KWR Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving Grontmij / DHV Datum actualisatie: Februari 2014 Status: BWID-code zwemwaterlocatie: Donar-code zwemwaterlocatie: Definitief (R117/NC13180307) NLBW95_JULDBSD JULANBSD OSWOP-code zwemwaterlocatie: 4353 NumInd-code zwemwaterlocatie: 472600014 Disclaimer Dit zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. RWS aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit onderzoek. RWS aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de in dit rapport voorgestelde maatregelen. 1

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING ZWEMWATERPROFIEL... 3 2 AANPAK... 5 3 GEBIEDSBESCHRIJVING JULIANADORP... 7 3.1 Algemeen... 7 3.2 Hydromorfologie en ecologie... 9 3.3 Riolering en afvalwaterzuivering... 10 3.4 Begrenzing... 10 3.5 Gezondheidsrisico s... 10 4 ANALYSE VAN HISTORISCHE DATA...11 4.1 Bacteriële parameters... 11 4.2 Historische data-analyse in relatie tot weersomstandigheden... 12 5 POTENTIËLE VERONTREINIGINGSBRONNEN EN ROUTES...13 6 BRONNENANALYSE...14 7 EVALUATIE EN CONCLUSIES...14 7.1 Zwemwaterkwaliteit... 14 7.2 Bronnenanalyse... 14 8 AANBEVELINGEN VOOR MAATREGELEN...14 9 LITERATUUR...15 BIJLAGE 1 BIJLAGE 2 Verslag veldbezoek Betrokken organisaties 2

1 INLEIDING ZWEMWATERPROFIEL De Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is begin 2006 vastgesteld. Het doel van deze richtlijn is het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. In de richtlijn worden bepalingen neergelegd met betrekking tot de monitoring en de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) alsmede de verstrekking van informatie daarover aan het publiek en de Europese Commissie. Een pro-actief beheer van de zwemwaterkwaliteit wordt voorgeschreven, risico s moeten in kaart worden gebracht in een zwemwaterprofiel en maatregelen moeten worden uitgevoerd om minimaal een aanvaardbare kwaliteit te kunnen bereiken en blootstelling van zwemmers aan verontreiniging te voorkomen. 1.1 Zwemwaterprofiel Van iedere zwemwaterlocatie moet worden ingeschat welke emissiebronnen via welke verspreidingsroutes de zwemwaterkwaliteit negatief beïnvloeden. Hierbij spelen de locatiespecifieke eigenschappen van het zwemwater een belangrijke rol. Alle bevindingen komen samen in een zwemwaterprofiel van de desbetreffende zwemwaterlocatie. Het opstellen van een zwemwaterprofiel is een verplichting volgens de zwemwaterrichtlijn. Op basis hiervan kan de beheerder maatregelen nemen om het risico op besmetting van de zwemmer (verder) te reduceren. Het zwemwaterprofiel, eventueel aangevuld met een aantal extra metingen, maakt het mogelijk om eventuele beheersmaatregelen beter te onderbouwen. Een zwemwaterprofiel is bedoeld om inzicht te verkrijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen (Escherichia coli en intestinale enterococcen) zoals die in de richtlijn gedefinieerd zijn. In dit zwemwaterprofiel wordt ook aandacht besteed aan eventuele overige gezondheidsrisico s. 1.2 Kwaliteitsklassen en normen In de Europese zwemwaterrichtlijn wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen, die vastgesteld worden aan de hand van de concentraties intestinale enterococcen en Escherichia coli (E.coli). Beide typen bacteriën (micro-organismen) zijn afkomstig van feces van mensen en dieren en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor een grotere groep van ziekteverwekkende fecale bacteriën en kunnen leiden tot voornamelijk maag- en darmklachten. De indeling van kwaliteitsklassen is toegelicht in tabel 1.1. Tabel 1.1. Parameter Normen voor de verschillende kwaliteitsklassen voor zoute kustwateren en overgangswateren wat betreft intestinale enterococcen en Escherichia coli. Uitstekende Goede kwaliteit * kwaliteit * Intestinale enterococcen (kve/100 ml) 100 200 185 Escherichia coli (kve/100 ml) 250 500 500 * gebaseerd op een 95-percentiel ** gebaseerd op een 90-percentiel Aanvaardbare kwaliteit ** Referentiemethoden voor de analyse ISO 7899-1 of ISO 7899-2 ISO 9308-3 of ISO 9308-1 De beoordeling van elke zwemwaterlocatie en de indeling in de kwaliteitsklassen vindt plaats op basis van de metingen zoals die 4 jaar voorafgaand aan het moment van beoordelen verzameld zijn. Naast deze Europese beoordeling hanteert Nederland ook signaalwaarden voor het beoordelen van afzonderlijke metingen gedurende het badseizoen (tabel 1.2). Indien op een zwemwaterlocatie concentratie van E.coli hoger is dan 1800 kve/100 ml en/of de concentratie intestinale enterococcen 3

Evalueren? Actieprogramma hoger is dan 400 kve/100 ml wordt een extra monster genomen. Als dit extra monster bevestigt dat er sprake is van overschrijding van de signaalwaarde, wordt tijdelijk een negatief zwemadvies ingesteld. Zodra uit nieuw genomen monsters blijkt dat de signaalwaarde niet langer wordt overschreden, wordt het negatief zwemadvies weer ingetrokken. Tabel 1.2. Signaalwaarden voor intestinale enterococcen en Escherichia coli. Parameter Signaalwaarde Referentiemethoden voor de analyse Intestinale ISO 7899-1 of ISO enterococcen 400 7899-2 (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) 1800 ISO 9308-3 of ISO 9308-1 1.3 Routekaart zwemwaterprofiel Sinds 2005 is een algemeen protocol voorhanden voor het opstellen van een zwemwaterprofiel. Hierin is een routekaart opgenomen (zie figuur 1.1) die voor het opstellen van de zwemwaterprofielen wordt gebruikt. De aanpak volgens de routekaart resulteert in een algemeen beeld van de zwemwaterlocatie, zijn omgeving en de mogelijke bronnen van fecale verontreiniging, met een indicatie van de grootte van bijdrage van deze bronnen op de waterkwaliteit in de zwemlocatie. Beschrijving gebied/hydromorfologie Veldbezoek Historische waterkwaliteit Lijst: bronnen routes Meetprogramma Richtgetallen Analyseren Evalueren Zwemwater profiel Figuur 1.1. Algemene routekaart om te komen tot een zwemwaterprofiel. In 2008 is voor het eerst een zwemwaterprofiel opgesteld voor Julianadorp met gebruikmaking van de Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (Grontmij, RWS-RIZA, 2005). In 2013 hebben RPS, Tauw en KWR het zwemwaterprofiel geactualiseerd en de zwemzone aangepast met gebruikmaking van het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (Royal HaskoningDHV, 2012). 4

2 AANPAK Voor het opstellen van het zwemwaterprofiel zijn, aan de hand van de Handreiking voor het opstellen van het Zwemwaterprofiel, alle stappen doorlopen. Hieronder is aangegeven in welke onderwerpen deze stappen terugkomen en waar in de rapportage deze zijn terug te vinden. De gepresenteerde aanpak kan dan ook worden gezien als leeswijzer. Hoofdstuk 1 Inleiding De achtergrond voor het opstellen van een zwemwaterprofiel wordt hierin beschreven, alsmede de normen en kwaliteitsklassen volgens de zwemwaterrichtlijn. Hoofdstuk 2 Aanpak Hoofdstuk 3 Gebiedsbeschrijving Hierin wordt de zwemlocatie meer in detail beschreven op basis van de in de handreiking genoemde stappen locatiebeschrijving, gebiedsbeschrijving en veldbezoek. Hydromorfologie en ecologie. Deze paragraaf omvat de benodigde informatie over stromingen, peilen, flora en fauna (veldbezoek, hydromorfologie, gebiedsbeschrijving). Begrenzing. Het protocol Noordzee uit het rapport KRW en oppervlaktewater: Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water (DHV, 2005) is gebruikt om de begrenzing van een zwemzone voor te stellen. Bij de actualisatie in 2013-2014 is de zwemzone aangepast met gebruikmaking van het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (Royal HaskoningDHV, 2012). Gezondheidsrisico s. In deze paragraaf wordt beschreven of er meldingen van gezondheidsklachten zijn geweest. Hoofdstuk 4 Analyse van historische data Analyse historische data. De microbiologische data van de zwemwaterbemonsteringen van de laatste vier jaar vormen de basis voor de analyse van de historische waterkwaliteit. Conform de Europese Zwemwaterrichtlijn zijn de parameters intestinale enterococcen en Escherichia coli geanalyseerd. Een nadere analyse wordt alleen uitgevoerd wanneer er sprake is geweest van een beoordeling in de klasse slecht of aanvaardbaar, of wanneer er een overschrijding is van de signaalwaarden. In een nadere analyse wordt gekeken naar: de invloed van weersomstandigheden, bijvoorbeeld indien overschrijdingen of verhogingen altijd optreden na hevige neerslag; een relatie met bepaalde bronnen, bijvoorbeeld wanneer alleen hoge waarden gevonden worden bij een hoge recreatiedruk; de relatie met een bepaalde periode in het jaar waarop verhogingen plaatsvinden; verhogingen kunnen van jaar tot jaar plaatsvinden op verschillende tijdstippen, maar ze kunnen ook altijd in dezelfde periode plaatsvinden. Hoofdstuk 5 Potentiële bronnen van bacteriële verontreiniging Potentiële bronnen van verontreiniging. Op basis van het veldbezoek, de analyse van de historische data, de gegevens van de waterkwaliteitsbeheerder en de plattegronden is een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen en -routes voor fecale verontreiniging opgesteld. Alle potentiële bronnen en routes zijn op deze lijst gezet ook al lijken ze niet van belang. Soms blijkt dat juist een bron die vooraf niet als relevant werd beschouwd toch verhoogde waarden veroorzaakt óf dat door samenloop van omstandigheden 5

meerdere bronnen samen verantwoordelijk zijn voor verhoogde waarden. Elke bron kan dan meetellen. Hoofdstuk 6 Bronnenanalyse Indien de waterkwaliteit over de jaren 2010-2013 niet als uitstekend of goed te beoordelen is, of wanneer er overschrijdingen zijn van de signaalwaarden, zijn de potentiële verontreinigingsbronnen nader geanalyseerd met behulp van het eenvoudige spreadsheetmodel ZWEMPROF. Hiermee wordt geschat in hoeverre een bepaalde bron of bronnen een bijdrage leveren aan fecale verontreiniging van het betreffende water. Het model geeft als resultaat aan of er a) geen invloed, b) geringe invloed, c) wezenlijke invloed of d) grote invloed is van belangrijke fecale verontreinigingen. Bij een uitstekende of goede beoordeling van de zwemwaterkwaliteit zijn de conclusies uit de ZWEMPROF-modellering van de vorige versie van dit zwemwaterprofiel vermeld. Dit is het geval voor Julianadorp. Hoofdstuk 7 Evaluatie en conclusies Analyse en evaluatie van gegevens. Alle gegevens die afkomstig zijn uit de voorgaande stappen zijn naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij is vooral onderzocht welke potentiële bronnen die uit de analyse van de data van de waterkwaliteitsbeheerders, het veldbezoek en de plattegronden volgen, relevant zijn voor de zwemwaterkwaliteit op de locatie en zijn de resultaten van de spreadsheet modellering (ZWEMPROF) gebruikt. Daarnaast is een soort rangschikking van belangrijke bronnen gemaakt. Op deze manier is duidelijk waar de mogelijke knelpunten zitten en waar eventueel maatregelen genomen zouden moeten worden. Conclusies. De belangrijkste bevindingen en de (mogelijke) consequenties hiervan zijn op een rij gezet. Hoofdstuk 8 Aanbevelingen voor maatregelen Maatregelen en bevindingen. Indien er geen problemen zijn geconstateerd, bestaat er in beginsel weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Indien er wel relevante verontreinigingsbronnen zijn gevonden of indien er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van (enkele) resultaten, wordt in deze paragraaf een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen. Eventueel worden preventieve maatregelen genoemd om de huidige goede situatie in stand te houden. 6

3 GEBIEDSBESCHRIJVING JULIANADORP 3.1 Algemeen De zwemwaterlocatie Julianadorp ligt aan de Noordzee ten westen van het gelijknamige dorp in de gemeente Den Helder. In het gedeelte van Julianadorp dat tegen de duinen aanligt, zijn diverse vakantieparken aanwezig. Dit gebied wordt ook wel aangeduid als Julianadorp aan Zee. Het strand is circa 4,5 km lang en is aan de oostkant fysiek begrensd door een duingebied dat onderdeel is van het Natura 2000-gebied Duinen Den Helder-Callantsoog. Ten noorden van strandslag Falga sluit het strand aan op dat van zwemwaterlocatie Huisduinen. In het zuiden gaat het ter hoogte van de vuurtoren Groote Kaap over in het strand van zwemwaterlocatie Groote Keeten. De locatie is via vier strandopgangen gratis toegankelijk voor bezoekers. Een overzicht van zwemwaterlocatie Julianadorp en omgeving is weergegeven in figuur 3.1. Strandslag Falga Noordzee Julianadorp aan zee Julianadorp Vuurtoren Groote Kaap Figuur 3.1 Overzicht van zwemwaterlocatie en omgeving Julianadorp. De strandslagen van Julianadorp hebben elk een eigen profiel. De één is meer gericht op de actieve strandbezoeker en heeft voorzieningen als een strandpaviljoen en de ander op bezoekers die houden van natuur, rust en ruimte. Alle strandopgangen zijn verhard. In bijlage 1 is een verslag opgenomen van het veldbezoek (juli 2013) inclusief foto s van de zwemwaterlocatie. Strandslag Falga leidt vanaf een parkeerplaats aan de Middenvliet naar een rustig gedeelte van het strand. Het zuidelijke gedeelte vanaf deze opgang tussen paal 4,09 en paal 5 is bestemd voor naturisme. Vijfhonderd meter ten zuiden van het naaktstrand bevindt zich strandslag Zandloper. Het 7

strand is bereikbaar vanaf een grote parkeerplaats aan het Noorder Sandt en heeft veel aanloop vanuit de achtergelegen vakantieparken. Bij deze strandslag is een strandpaviljoen en een post van de reddingsbrigade aanwezig. Op het strand ten zuiden van strandslag Zandloper, richting strandslag Julianadorp bevinden zich naast reguliere strandhuisjes ook strandhuisjes voor meerdaags recreatief gebruik. De huisjes staan voor de duinvoet en hebben een aansluiting op de aanwezige persriolering. Strandslag Julianadorp is bereikbaar vanaf een grote parkeerplaats aan de Zanddijk en heeft veel aanloop vanaf de achtergelegen vakantieparken en campings. Op het strand is een strandpaviljoen en een post van de reddingsbrigade aanwezig. Daarbij hebben zowel strandslag Zandloper als Julianadorp de Blauwe Vlag (zie paragraaf 3.5). Het zuidelijke deel van zwemwaterlocatie Julianadorp is bereikbaar via strandslag Drooghe Weert. Deze strandslag leidt vanaf een parkeerplaats aan de Callantsogervaart naar een rustig natuurstrand zonder verdere voorzieningen. Tussen paal 8.4 en 9.4 is naturisme toegestaan. In figuur 3.2 is een overzicht van de zwemzone en de strandslagen weergegeven. Beheer Stichting Strandexploitatie Noordkop (SSN) is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het strand binnen de grenzen van de gemeente Den Helder. Rijkswaterstaat Zee en Delta is waterbeheerder van de kustwateren. Provincie Noord-Holland is toezichthouder op de zwemwaterkwaliteit van het oppervlaktewater op deze en overige zwemlocaties in de provincie. Waterschap Hollands Noorderkwartier is beheerder van waterkwaliteit en waterkwantiteit van het (stedelijk) oppervlaktewater in de gemeente Den Helder. Het duinlandschap van de Grafelijkheidsduinen, de Donkere Duinen en de Noordduinen (samen de Helderse Duinen) worden beheerd door Landschap Noord-Holland. Faciliteiten Op het strand van Julianadorp zijn ter hoogte van strandslag Zandloper en Julianadorp strandtenten aanwezig (strandpaviljoen Zee van Tijd en strandpaviljoen Paal 6). Hier zijn (openbare) toiletten en stranddouches aanwezig. Daarnaast bevindt zich bij deze strandslagen een post van de SSN/reddingsbrigade van waaruit een afgebakend gedeelte van het strand bewaakt wordt en eerste hulp wordt verleend (EHBO). Bij de posten staat ook een informatiebord met gegevens over de weersomstandigheden en zwemwaterkwaliteit en de regels die op het strand gelden. Rondom de strandopgangen staan iedere 20 m afvalbakken die elke ochtend door de medewerkers van de SSN geleegd worden. Bij de strandopgangen bevinden zich onbewaakte fietsenstallingen. Bij strandpaviljoen Paal 6 is een speciale strandrolstoel voor mindervaliden aanwezig. Bezoekersaantal Afhankelijk van het seizoen en het weer komen er op een mooie dag enkele duizenden bezoekers naar de zwemwaterlocatie. Op een topdag kan dit oplopen tot tienduizenden badgasten. Recreatie Rond strandslagen Zandloper en Julianadorp kan onder toezicht worden gezwommen. Met behulp van vlaggen (beachflags) wordt het bewaakte zwemgebied aangegeven. De reddingsbrigade houdt toezicht van 1 mei tot 23 juni en van 1 september tot 1 oktober in het weekend tussen 12:00 en 17:00 uur. Van 24 juni tot 1 september is er iedere dag toezicht van 10:00 tot 18:00 uur. De tijden en zones staan ook op de informatieborden bij de opgangen vermeld. Paardrijden op het strand is in het zwemseizoen niet toegestaan tussen 9:00 en 19:00 uur. Buiten deze tijden worden er vanuit de in het achterland aanwezige maneges (groeps)excursies georganiseerd. Verder is bij strandslag Huisduinen catamaranclub KZDH gevestigd die met 18 boten actief is op de Noordzee. Waterkwaliteitsbemonstering Vanaf 2013 vindt de monitoring van het zwemwater tijdens het zwemseizoen afhankelijk van de klasse tweewekelijks (klasse slecht/aanvaardbaar) of vierwekelijks (klasse goed/uitstekend) plaats door Rijkswaterstaat. In de zwemzone bevindt zich één monsternamepunt waar de bacteriologische en fysisch-chemische zwemwaterkwaliteit worden gemeten. In figuur 3.2 is het meetpunt weergegeven. De meest actuele informatie over de waterkwaliteit en andere bijzonderheden worden bekend gemaakt via de landelijke zwemwatersite (www.zwemwater.nl). 8

Figuur 3.2. Begrenzing, meetpunt en strandslagen van zwemwaterlocatie Julianadorp. 3.2 Hydromorfologie en ecologie Hydromorfologie Binnen de zwemzone bevinden zich diverse strekdammen die de golven breken en kustafslag dienen te voorkomen. Er wordt met borden en vlaggen gewaarschuwd voor gevaarlijke stromingen rondom de strekdammen. De waterdiepte bij Julianadorp op ongeveer 50 m uit de kust vanaf de laagwaterlijn zal ongeveer 3 m zijn. Door de aanwezigheid van zandbanken en strekdammen varieert de diepte echter. Verder zijn er geen gemalen, sluizen, duikers of andere kunstwerken aanwezig. Ecologie De Noordzee is een natuurgebied met vele soorten vissen, schelpdieren, krabben, garnalen, wormen enzovoorts. De kustwateren zijn belangrijke kraamkamers voor de gehele Noordzee en het rijkst aan dierenleven. Waarschijnlijk komen bij de onderhavige locatie de soorten voor die algemeen langs de Nederlandse kust voorkomen. Hiertoe behoren de vissoort kleine pieterman en kwallen, die een risico kunnen vormen voor badgasten. De kleine pieterman heeft gifstekels. Het gif van deze vissoort kan heftige pijnen veroorzaken als een zwemmer op de vis trapt. Kwallen schieten bij aanraking zogenaamde netelcellen af die zorgen voor een sterke irritatie aan de huid. De badgasten worden 9

doorgaans gewaarschuwd als deze soorten zich voor de kust bevinden. Verder spoelen regelmatig massa s algen en zeewier aan op het strand. Grote hoeveelheden algen veroorzaken stankoverlast. In de directe omgeving van de zwemlocatie bevindt zich Natura 2000-gebied Duinen Den Helder- Callantsoog. Op het strand of in het water worden o.a. meeuwen en strandlopers waargenomen. 3.3 Riolering en afvalwaterzuivering Alle objecten die bij de zwemwaterlocatie Julianadorp afvalwater lozen, zijn aangesloten op de aanwezige persriolering. In de omgeving van de zwemwaterlocatie zijn geen overstorten aanwezig. De gemeente Den Helder heeft een gemeentelijk rioleringsplan en een stedelijk waterplan opgesteld. RWZI Den Helder is voor de zwemwaterlocatie de meest naburige RWZI. 3.4 Begrenzing De zwemwaterlocatie Julianadorp betreft de Noordzeekust ter hoogte van Julianadorp (gemeente Den Helder). De begrenzing van de zwemwaterzone is vastgesteld aan de hand van het rapport KRW en oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water (DHV, 2005). In 2013 is de zwemzone aangepast op basis van het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (Royal HaskoningDHV, 2012). De zwemzone is opgerekt en sluit aan de noordkant aan op de zwemzone van zwemwaterlocatie Huisduinen. In het zuiden sluit de zwemzone, ter hoogte van vuurtoren Groote Kaap aan op de zwemzone van zwemwaterlocatie Groote Keeten. In totaal is de zwemzone circa 4,5 km lang en het strekt zich uit tot 50 m uit de laagwaterlijn. 3.5 Gezondheidsrisico s In de periode vanaf 2010 heeft de provincie Noord-Holland geen negatieve zwemadviezen uitgebracht of zwemverboden ingesteld voor Julianadorp. Sinds 2010 is het strand bij strandslag Zandloper en strandslag Julianadorp in bezit van de Blauwe Vlag. Dit is een internationale onderscheiding die jaarlijks wordt toegekend aan stranden en jachthavens die veilig en schoon zijn. In de praktijk betekent dit dat genomineerden moeten voldoen aan een aantal criteria zoals schoon (zwem)water, goede sanitaire voorzieningen en een hoge mate van veiligheid. De Blauwe Vlag is één jaar geldig: jaarlijks wordt opnieuw aan de hand van controles bekeken of de stranden en jachthavens nog aan de vereisten voldoen. 10

kve/100ml 4 ANALYSE VAN HISTORISCHE DATA 4.1 Bacteriële parameters Het zwemwater van Julianadorp valt voor zowel E.coli als intestinale enterococcen in kwaliteitsklasse uitstekend. Dit is hetzelfde als in de jaren 2003-2007. Tabel 4.1 geeft de klassenbeoordeling van het zwemwater, gebaseerd op de normen zoals aangegeven in tabel 1.1. Tabel 4.1. Kwaliteitsklasse bepaling 2010-2013 Zwemwaterklasse op basis van Logpercentielen aant. waarn. 2010-2013 oordeel Intestinale enterococcen 51 Uitstekend Escherichia coli 51 Uitstekend De concentraties van intestinale enterococcen en E.coli in de zwemseizoenen van 2010-2013 zijn weergegeven in figuur 4.1 em 4.2. Ook de signaalwaarden voor intestinale enterococcen (400 kve/100 ml) en voor E.coli (1800 kve/100 ml) zijn in de figuren weergegeven. Er zijn geen overschrijdingen van deze signaalwaarden gemeten in de afgelopen 4 jaar. Intestinale enterococcen 2010 2011 2012 2013 Signaalwaarde 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 apr mei jun jul aug sep okt Figuur 4.1. Concentratie intestinale enterococcen van 2010 tot 2013. 11

kve/100ml Escherichia coli 2010 2011 2012 2013 Signaalwaarde 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 apr mei jun jul aug sep okt Figuur 4.2. Concentratie E.coli van 2010 tot 2013. 4.2 Historische data-analyse in relatie tot weersomstandigheden Julianadorp valt in de kwaliteitsklasse uitstekend voor beide indicatororganismen. Tevens zijn er geen overschrijdingen geweest van de signaalwaarden. Er is daarom geen nadere historische dataanalyse uitgevoerd voor Julianadorp. 12

5 POTENTIËLE VERONTREINIGINGSBRONNEN EN ROUTES Op basis van de historische data, de gebiedsbeschrijving, gegevens van beheerders, een analyse van de plattegronden, internetbronnen en het veldbezoek kan voor de zwemwaterlocatie Julianadorp een aantal mogelijke bronnen voor verontreiniging worden aangemerkt die de zwemwaterkwaliteit negatief beïnvloeden. Uit de historische data-analyse voor de periode 2010-2013 blijkt dat deze bronnen niet zorgen voor overschrijding van de signaalwaarden. Bezoekers. De bezoekers kunnen zelf een bron van besmetting zijn op de zwemlocatie. Op een drukke dag kan beperkte lichaamshygiëne van badgasten en/of het poepen van met name (kleine) kinderen in de zwemzone tot verhoogde concentraties aan fecale indicatororganismen leiden. Daarnaast kan ook het achterlaten van afval op het strand en in de zwemzone van invloed zijn op de zwemwaterkwaliteit. Op zomerse dagen zullen ongeveer 2.500 zwemmers per dag van de zwemlocatie gebruik maken. Gemiddeld betreden 600 bezoekers per dag het strand. Honden. Aangelijnde honden zijn op het strand toegestaan. Daarbij geldt wel een opruimplicht. Het komt echter voor dat honden loslopen en dat hondenbezitters de behoefte van hun hond niet opruimen, daarom blijven honden een bron van verontreinigingen. Gemiddeld komen 20 honden per dag op het strand, op zomerse dagen kunnen dit er 50 per dag zijn. Door getijdenwerking komt hondenpoep mogelijk in de zwemwaterzone terecht. Hondenpoep heeft een negatieve invloed op de zwemwaterkwaliteit. Paarden. Paarden zijn van 1 mei tot 1 oktober tussen 9.00 en 19.00 uur niet toegestaan op het strand van Julianadorp. De verboden worden echter niet altijd nageleefd. s Avonds zijn er bovendien regelmatig paarden op het strand die een potentiële bron van verontreinigingen vormen. Gemiddeld betreden ongeveer 20 paarden per dag het strand. Op een drukke dag kunnen dit er 25 zijn. Door getijdenwerking komt paardenpoep mogelijk in de zwemwaterzone terecht. Paardenpoep heeft een negatieve invloed op de zwemwaterkwaliteit. Watervogels. Het strand van Julianadorp wordt omgeven door Natura 2000-gebieden. Het is niet bekend hoeveel vogels zich hier bevinden en of er bijvoorbeeld grote meeuwenkolonies zijn. Tijdens het zwemseizoen zijn gemiddeld 100 (water)vogels per dag op de zwemlocatie aanwezig. In extreme gevallen kunnen grote groepen foeragerende meeuwen de zwemlocatie bezoeken. Het aantal vogels op de zwemlocatie wordt op een drukke dag geschat op 500. Door getijdenwerking komen uitwerpselen mogelijk in de zwemwaterzone terecht. Vogelpoep heeft een negatieve invloed op de zwemwaterkwaliteit. Recreatie- en beroepsvaart. Door onjuist gebruik van chemische toiletten kan de recreatievaart een negatieve invloed op de zwemwaterkwaliteit hebben. Op een rustige dag zijn maximaal 100 vaartuigen in de zwemzone aanwezig. Op drukke dagen kunnen dit er wel 200 zijn. Het aantal schepen (beroepsvaart) dat in en uit het Noordzeekanaal vaart, varieert van dag tot dag. Op drukke dagen wordt het aantal op 200 schepen geschat. 13

6 BRONNENANALYSE ZWEMPROF ZWEMPROF is een spreadsheetmodel waarmee berekend wordt welke effecten verschillende bronnen van verontreiniging op de zwemwaterlocatie kunnen hebben. In het spreadsheet worden de potentiële bronnen voor fecale bacteriën ingevuld die op de locatie aanwezig zijn, evenals de grootte ervan en de afstand ervan tot de zwemzone. Daarnaast worden de dimensies van het watersysteem ingevuld. Het model berekent voor elk van de bronnen of er een significant negatieve invloed van uit kan gaan op de zwemwaterkwaliteit in de zwemzone. Hierbij geldt hoe groter de bron, hoe meer invloed, en ook hoe dichterbij een bron, hoe meer invloed. Bronnenanalyse met behulp van ZWEMPROF wordt alleen uitgevoerd wanneer er sprake is van een beoordeling in de klasse slecht of aanvaardbaar, of wanneer de signaalwaarde wordt overschreden (zie paragraaf 1.2). Voor Julianadorp is dit niet het geval. Daarom is de conclusie uit het zwemwaterprofiel van 2008 overgenomen. Deze luidt: Uit de berekeningen is naar voren gekomen dat de potentiële bronnen geen invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit. 7 EVALUATIE EN CONCLUSIES 7.1 Zwemwaterkwaliteit De zwemwaterkwaliteit van Julianadorp wordt beoordeeld als uitstekend voor wat de intestinale enterococcen concentraties betreft en tevens als uitstekend voor wat de E.coli concentraties betreft. In de periode van 2003-2013 heeft de provincie Noord-Holland geen negatieve zwemadviezen uitgebracht of zwemverboden ingesteld voor Julianadorp. 7.2 Bronnenanalyse Er zijn diverse verontreinigingsbronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. Uit de historische data-analyse voor de periode 2010-2013 blijkt dat deze bronnen niet zorgen voor overschrijding van de signaalwaarden. 8 AANBEVELINGEN VOOR MAATREGELEN Aangezien de zwemwaterkwaliteit uitstekend is, zijn er geen maatregelen nodig om de zwemwaterkwaliteit te verbeteren. Om te voorkomen dat potentiële bronnen in de toekomst wellicht tot problemen leiden, is het wel belangrijk om de bronnen voor bacteriologische parameters klein te houden. Aanbevolen wordt de opruimplicht voor hondenpoep en paardenverbod te handhaven. 14

9 LITERATUUR DHV, 2005. KRW en oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water. In opdracht van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, Rijkswaterstaat, RIZA. Europese Unie, 2006. Richtlijn 2006/7/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 februari 2006 betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit en tot intrekking van Richtlijn 76/160/EEG. Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat, 2005. Handreiking bij het opstellen van een zwemwaterprofiel. RIZA-Grontmij 21-06-05. Royal HaskoningDHV, 2012 Optimalisatie van zwemzones Noordzee; Mogelijkheden om bestaande meetpunten voor zwemwaterkwaliteit breder te benutten In opdracht van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, Rijkswaterstaat Waterdienst Websites Zwemwater: www.noord-holland.nl en www.zwemwater.nl Duinlandschap: www.landschapnoordholland.nl Natura 2000: www.synbiosys.alterra.nl/natura2000 Ecologie Noordzee: www.zeeinzicht.nl Neerslaggegevens KNMI: www.knmi.nl Strandbeheer/Reddingsbrigade: www.strandexploitatie.nl Recreatie: www.kzdh.nl; www.deheldersevallei.nl en www.nfn.nl Blauwe vlag: www.blauwevlag.nl 15

BIJLAGE 1 Verslag veldbezoek Locatie: Julianadorp Datum: 23-7-2013 Wie gesproken?: Ruud Koelewijn (strandmanager stichting strandexploitatie Noordkop) Weer: Zonnig, max 25 C Foto's: Diverse foto's Checklist bronnen Feces aanwezig op strand Nee Huisdieren: Honden of paarden op strand Vogels op in zwemzone en op het strand Rioolwaterzuiveringen Honden dienen aangelijnd te zijn. Daarnaast geldt een opruimplicht, op diverse plaatsen zijn opruimzakjes beschikbaar. Op de wat rustigere delen van het strand worden loslopende honden gedoogd. Tijdens het veldbezoek waren diverse (loslopende) honden aanwezig. Paardrijden is tussen 9:00 en 19:00 uur verboden. In de achterliggende duinen zijn diverse ruiterpaden aanwezig. 's Avonds na 19:00 mag (onder groepsbegeleiding van manege) ook op het strand worden gereden. Op de paden richting het strand lagen tijdens het veldbezoek uitwerpselen. Samen met de gemeente en manegehouders worden paardenliefhebbers hierop aangesproken. Ruim honderd meeuwen en enkele kauwtjes op het strand aanwezig. Geen Riooloverstorten Geen Ongezuiverde lozingen Alle aanwezige strandtenten, openbare toiletten en vakantiehuisjes zijn aangesloten op de riolering. Drijvend vuil Geen Industrie in omgeving Geen Watersysteem en bodem Waterdiepte Niet bepaald Doorzicht Niet bepaald

Geur Geen bijzonderheden Schuim Geen Drijflagen Geen Voorzieningen in en bij zwemzone Toiletten In strandtenten aanwezig. Schoonmaakfrequentie afhankelijk van aantal bezoekers tot 5 keer per dag. Douches Vrij toegankelijke stranddouche bij strandopgang Duinoord Strandtent/paviljoen Informatieborden Twee strandtenten aanwezig (Strandpaviljoen Langsaldieleve en Beachclub Citadel) Bij de diverse opgangen aanwezig Vuilnisbakken Speeltoestellen in/bij het water Aanlegsteigers of ankerplaats Rond alle drukke gedeelten van het strand (strandopgangen) staan enkele tientallen afvalbakken opgesteld die elke dag geleegd worden. Geen Geen Beheer Beheer strand Controle en schoonmaken strand Openstelling plas Aantal bezoekers/badgasten (dagelijks ) Toezicht Inrichting Ingrepen in het gebied de afgelopen jaren De Stichting Strandexploitatie Noordkop (SSN) heeft een team van medewerkers (totaal 35 personen, ca. 12 per dag) die het strand en de strandslagen binnen de gemeente Den Helder beheren. Medewerkers van de SSN controleren 's ochtends de opgangen en zwerfvuil wordt met een beachcleaner van het strand verwijderd. 's Avonds wordt het vuilnis opgehaald (totaal 105 afvalbakken) Gemiddeld: enkele honderden Op een topdag: enkele tienduizenden Van 1 mei tot 23 juni in het weekend tussen 12:00 en 17:00 uur. Van 24 juni tot 1 september van 10:00 tot 18:00 uur. Van 1 september tot 1 oktober in het weekend van 12:00 en 17:00 uur. Sinds 2010 zijn alle lozingen aangesloten op de riolering.

Toekomstige plannen inrichting Geen bijzonderheden Nevengebruik/activiteiten Nevengebruik Nevenactiviteiten als strandzeilen of powerkiten zijn verboden. Naturisme is toegestaan tussen paal 4,09 en paal 5 en tussen paal 8,4 en paal 9,4 Activiteiten in het zwemseizoen Diverse (hardloop)evenementen Activiteiten buiten het zwemseizoen Onbekend Foto s genomen tijdens veldbezoek 2013

BIJLAGE 2 Betrokken organisaties Terreinbeheerder Stichting Strandexploitatie Noordkop Ruud Koelewijn Bastiondreef 4 1784 MR Den Helder Telefoon: 06-30410715 email: strandmanager@strandexploitatie.nl Waterbeheerder Rijkswaterstaat Zee en Delta Mevrouw Q. Duivestein Postbus 5807 2280 HV Rijswijk telefoon: 070-3366600 email: quinty.duivestein@rws.nl Waterbeheerder achterliggend gebied Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de heer G. van Ee Postbus 130 1135 ZK Edam Telefoon: 0299-663000 email: g.vanee@hhnk.nl Gemeente Gemeente Den Helder Mevrouw K. Kok Postbus 36 1780 AA Den Helder Telefoon: 0223-671200 email: k.kok@denhelder.nl Provincie Provincie Noord-Holland De heer T. Zwaak Postbus 123 2000 MD Haarlem Telefoon: 023-5143143 email: zwaakt@noord-holland.nl