Wens 1: Bezoek aan Brussel Inleiding Het bezoek aan Brussel is een verdiepende, op de praktijkgerichte aanvulling op de cursus oriëntotie op Europa. Het gaat om één dag met een korte voorbereidingstijd en geen verplichtingen achteraf. De impact van de reis moet dan ook zo groot mogelijk zijn. Wij denken dat te bereiken door de deelnemers van te voren een te laten maken over wat ze in Brussel gaan doen. Ze moeten hierover overleggen met zowel andere deelnemers alsmede met de eigen leidinggevende. De doelen zijn: Opdoen van specifieke kennis over een dossier of afdeling van de deelnemer; o Vergroten van het netwerk in Brussel; o De Brusselse instellingen en PV in actie zien. Leerfilosofier Praktijkgericht, interactief en persoonlijk onderwijs sluit naadloos aan bij onze leerfilosofie, die is gestoeld op drie kerngedachten. Allereerst gaan wij ervan uit dat leren een individueel proces is, in groepsverbond. Mensen leren effectief wanneer zij hun professionele ontwikkeldoelen zelf kunnen kiezen vanuit hun eigen competenties, capaciteiten en motieven. Professionals zijn beter gemotiveerd als de context en het praktische nut van de te volgen opleiding voor zijn/haar professionele ontwikkeling helder is. Daarom besteden wij in de methodiek zoveel mogelijk aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling van deelnemers en borgen we dat ze niet alleen leren van de sprekers, maar ook van elkaar. Ten tweede zijn onze opleidingen erop gericht het proktisch hondelen van professionals in werksituaties te verbeteren. Deelnemers leren het meest als het naadloos aansluit bij situaties uit de werkpraktijk. Zeker bij een bezoek aan Brussel, draait het de hele tijd om de vraag: hoe werkt het nu in de proktijk? Tot slot staan wij voor activerend en interoctief onderwijs. Onze opzet en werkvormen dagen de deelnemers uit te leren en zich te ontwikkelen. Daarbij is uiteraard aandacht voor de meest actuele ontwikkelingen en de werkprocessen in Brussel. Het bezoek aan Brussel is zodanig opgezet dat de deelnemers relevante kennis en vaardigheden opdoen op een manier die de achtergrond van de verschillende beleidsdossiers altijd scherp in het oog houdt. Concrete gedragsverandering treedt pas op als professionals door middel van een hoger niveau van kennis, begrip en bekwaamheid in staat zijn om in de actuele werkpraktijk anders te handelen. Outline en opleidingsopzet Planni Voorbereiding: Opdracht (1 dagdeel) Omschrijving o lnventariseren van leerbehoeften, meten van het kennisniveau en persoonlijke ontwikkeldoelstellingen; a Netwerken en samenwerken met de andere deelnemers; l Aangezien het volgens de instructies van de tender niet is toegestaan te verwijzen naar voorgaande stukken of andere wensen, hebben wij de teksten zo opgezet dat ze zoveel mogelijk op zichzelf staan. Hierdoor zit er wel herhaling in t.o.v. andere wensen. Wens 7: Bezoek aon Brussel Pogino 7 van 6
o Ontwikkelennetwerkkaart o Overleg met leidinggevende over informatie nuttig voor het werk en de afdeling. Reistijd (l dagdeel) a 's Ochtends heen en 's avonds terug. ln de trein terug nog Bezoek aan Brussel (2 dagdelen) kort de belangrij kste leerpunten o r De rol van de Permanente Vertegenwoordiging in Brussel; o ; o Speeddatesessie met professionals uit de Brusselse arena; o Bezoek aan de ; Bezoek aan het Europees Parlement, inclusief gesprek met EP'er. Voorafgaand aan het bezoek zullen we via een intakeformulier inventariseren waar de deelnemers specifiek meer over willen weten. Ze moeten nadenken over de eigen leerdoelstellingen en daarover ook overleggen met de leidinggevende. Samen met de andere deelnemers, via de digitale leeromgeving, moeten ze vragen bedenken voor tijdens het werkbezoek. ln de trein naar Brussel kunnen de deelnemers hier nog over verder praten. De vragen kunnen gaan over specifieke beleidsterreinen, Brusselse cultuur of hoe in Brussel processen te beïnvloeden. We beginnen de dag in Brussel met bezoeken aan de en het Parlement. Bij beide instellingen hebben we een kort programma met sprekers over één of twee beleidsterreinen. Daarna gaan we door naar de PV, waar de deelnemers meer uitleg krijgen over de manier waarop de PV de Nederlandse belangen behartigt. De deelnemers gaan daarna uit elkaar en ieder gaat naar een individuele afspraak. Deze afspraken zijn door ons gemaakt op basis van de informatie uit de intakeformulieren. Dit kunnen relevante experts zijn, maar ook ervaringsdeskundigen, medewerkers van de Europese instellingen of van de PV. De dag eindigt met een speeddatesessie waarbij de deelnemers met elkaar en met experts van gedachten wisselen over Europa, Brussel, eigen dossiers, hoe het is om in Brussel te werken, etc. Deze speeddatesessie gaat over in een afsluitende netwerkborrel. Praktisch e overwegingen Een bezoek aan Brussel moet natuurlijk wel echt de moeite waard zijn. Dit lukt het beste wanneer we met de deelnemers zo vroeg mogelijk in Brussel arriveren. Dit kan door de Thalys te nemen, die vertrekt om 7.58 uit Rotterdam en komt aan om 9.08. Ontbijtpakketten regelen wij voor alle deelnemers. De lunch is een warme lunch en vindt plaats tussen het bezoek aan de PV en de individuele. Na de netwerkborrelgaan we met allen in de Thalys terug. Deze vertrekt om 19.52. We regelen een dinerpakket voor in de trein terug. Didactische werkvormen en intakeformulier. ln samenwerking met onze begeleiders denken de deelnemers voorafgaand aan het bezoek na over woqr ze specifiek meer over willen weten en wie ze daar graag over spreken. De voorbereidende bestaat uit de volgende stappen: o lntakeformulier voor de eigen leerdoelstellingen; o Maken van een netwerkkaart van de eigen afdeling/ organisatie en Brussel op basis van een actueel dossier. Zo'n kaart draagt bij aan het strategisch nadenken over netwerken, maar Wens 1-: Bezoek aon Brussel Pogino 2 van 6
a a draagt ook bij aan het ontwikkelen van bestuurs sensitiviteit en omgevingssensitiviteit. De materialen en uitleg voor de kaart krijgen de deelnemers digitaal aangeleverd, waarbij het ook moet gaan om welke contacten er wellicht missen, wie cruciaal zijn, welke actoren wellicht spoilers kunnen zijn(bijvoorbeeld tegenstanders van de Nederlandse beleidspunten), etc, Op basis van de netwerkkaart bepalen we met wie de deelnemer het beste kan praten. Opstellen van vragen voor de verschillende onderdelen in Brussel. Deze komen gedeeltelijk voort uit de netwerkkaart, maar moeten ook in samenwerking met de andere deelnemers opgesteld worden. Het gaat om het maken van concrete vragen die ze gaan stellen aan de experts, andere professionals en tijdens de werkbezoeken. Zo zullen de deelnemers goed beslagen ten ijs komen en op een efficiënte manier zijn voorbereid op de in Brussel. Afstemmen van leerdoelen/netwerkkaart en vragen met de eigen leidinggevende en/of afdeling. Gesprekken op de PV. Bekend zijn met Brussel en de Brusselse processen betekent niet dat je alles zelf moet weten: het gaat er juist ook om dat je weet waar je kennis en expertise kan vinden. Daarom zijn de op de PV een integraal onderdeel van het bezoek aan Brussel. Deelnemers leren de PV'er voor hun beleidsterrein kennen, en horen ook wat de PV voor beleidsmedewerkers in Den Haag kan betekenen. Nadruk ligt expliciet op de wisselwerking tussen Den Haag en Brussel. De PV kan als'de ogen en oren von Den Hoog in Brussel'als geen ander informatie geven over het krachtenveld, de informele processen, de positie van het EP en vele andere zaken. Tegelijkertijd zijn zij afhankelijk van het krijgen van de juiste informatie op het juiste moment uit Den Haag. Dit samenspel staat centraal tijdens de, Daarnaast ligt de nadruk bij de PV op de Brusselse besluitvormingsprocessen en hoe Nederland waar invloed heeft. Hierbij komen het stellen van prioriteiten en het werken met 'wisselgeld' nadrukkelijk terug, ook gekoppeld aan het Nederlandse Voorzitterschap.. Na het bezoek aan de PV koppelen we elke deelnemer aan één spreker om zo meer de diepte in te kunnen gaan op één specifiek terrein. De afspraken kunnen met PV-ers zijn, met vertegenwoordigers van de commissie, EP, agentschappen, lobbyisten, etc. Kern is dat de individuele van de deelnemers plaats vinden met mensen die garanderen dat het gesprek tot verdere verdieping leidt, in lijn met de door de deelnemer geformuleerde leerdoelen alsmede een waardevolle toevoeging is aan het netwerk van de deelnemer. Speeddatesessie. ln duo's of alleen gaan deelnemers tijdens in gesprek met diverse professionals die werkzaam zijn in de Brusselse arena. Dit gaat in rondes van twintig minuten, daarna wisselt iedereen van gesprekspartner. ln die twintig minuten presenteren de deelnemers zichzelf en stellen ze vragen die nuttige informatie oplevert en dat alles in een goede positieve sfeer. Een speeddate is niet alleen nuttig, maar ook een heel goede manier om te netwerken. De sprekers hebben verschillende achtergronden en kennis zijn door ons uitgenodigd op basis van de intakeformulieren. Het gaat bij deze niet alleen om inhoudelijke verdieping, maar ook om de Brusselse werkcultuur en de verschillen tussen de organisaties beter te leren begrijpen. Omdat we de sprekers selecteren op basis van de wensen van de deelnemers hebben ze ook echt wat aan de nieuwe contactgegevens. Parlement en. Op basis van de input uit de voorbereidende maken we op maat gesneden afspraken met EP'ers en medewerkers van de. Doordat de Wens 7: Bezoek aon Brussel Pagino 3 von 6
deelnemers van tevoren al hebben nagedacht over vragen voor de sprekers zorgen we ervoor dat de werkbezoeken echt interactief worden en niet enkel zendend. De focus ligt natuurlijk op het begrijpen van de (samen)werking van de instellingen, maar wij benaderen dit graag vanuit de praktijk, dus bijvoorbeeld door tijdens de concreet in te gaan op een beleidsstuk of nieuwe wet- en regelgeving. Aan de hand van een concrete casus zijn Europese besluitvormingsprocessen sneller te doorgronden, zodat de vrij abstracte en soms zeer gecompliceerde Brusselse arena ook voor deelnemers met weinig EU ervaring goed te begrijpen. Invulling van de gestelde eisen Gestelde eisen 26. Besluitvormingsprocessen doorzien in de EU 27. Omgaan met de intercultu rele context 28. De betekenis van het EU - Voorzitterschap voor Nederland duiden 29. Omgaan met formele en informele beinvloeding Invulling Door het bestuderen van concrete beleidsdossiers als onderdeel van de voorbereidende, borgen we dat men voorafgaand aan het bezoek al de basis legt voor het doorzien van de besluitvormingsprocessen. Daarnaast is er tijdens de voorgaande cursus ook aandacht aan besteed. Wat het werkbezoek aan Brussel hieraan toevoegt is dat deelnemers allereerst een beeld krijgen van hoe Brussel in de praktijk eruit ziet. Dit draagt bij aan de duurzame verankering van de lesstof. Daarnaast geven de met experts tekst en uitleg over de informele processen. Kennismaken met de praktijk van deze processen is een waardevolle aanvulling op de lesstof. De interculturele context loopt integraal door de dag heen. Bij de voorbereiding en de sturen wij bewust aan op voorbeelden en ervaringen die het bewustzijn van de interculturele verschillen tussen lidstaten en instellingen begrijpelijk maken. Het gaat ons nadrukkelijk om de Brusselse werkcultuur, die verschilt met de manier van werken in Nederland. Tijdens de speeddate zijn er ook sprekers die hier meer over kunnen vertellen. Op de PV zullen we ook spreken over de betekenis van het Voorzitterschap van Nederland. We streven erna een aantal bezoeken aan Brussel te laten plaatsvinden tijdens het Nederlandse Voorzitterschap, omdat het een unieke kans is om het Voorzitterschap in de prakti k mee te maken. Dit zal in de praktijk wel moeilijk zijn, omdat de PV weinig tijd heeft in die periode. Ook bij bezoeken na het Voorzitterschap zal uitgebreid worden stilgestaan bij de belangrijkste (praktijk)lessen van het Nederlands Voorzitterschap en wat het voorzitterschap heeft betekend voor de werkpraktijk va n beleidsmedewerkers. Ook tijdens het bezoek stellen we deelnemers in de gelegenheid vragen te stellen over (in)formele beïnvloeding in de praktijk, We doen dit vanuit het Werkvormen opdrocht Porlement en Parlement en Speeddatesessie Speeddate sessie Nederlands perspectief: hoe kan je in een Unie met 28 lidstaten bela en als middelgrote speler het beste Wens 1: Bezoek oon Brussel Pogina 4 von 6
30. Aangeven rol PVEU 31. lnschatten behoeften Brussel vanuit Den Haag 32. Prioriteiten kunnen benoemen en kunnen onderscheiden van 'posterioriteiten' (wisselgeld) behartigen? Hoe draagt de PV hieraan bij? Zijn wij als Nederlanders goed in beïnvloeding? Wat is de rol van het Nederlandse Voorzitterschap hierbij? Welke andere vormen van betnvloeding zijn er (bijvoorbeeld posit Tijdens de op en met de PV'ers komt dit onderdeel aan bod. De nadruk ligt op het functioneren van de PV als 'de ogen en oren van Den Haag', en de verschillende rollen die de PV kan vervullen voor beleidsmedewerkers. Door de PV te bezoeken en kennis te maken met de juiste mensen zorgen we er voor dat de afstand van Den Haag naar Brussel ook in de toekomst veel kleiner is: je belt toch makkelijker iemand die je al eens hebt leren kennen. Ook besteden we tijdens de aandacht aan de informatievoorziening vanuit Den Haag richting de PV. Zo leren nieuwe beleidsmedewerkers en beleidsmedewerkers met weinig EU ervaring al doende hoe zij het beste met de PV kunnen samenwerken. Hier behandelen we bijvoorbeeld kwesties als instructieverlening. Daarnaast bespreken we de behoeften van de instellingen. De commissie is meer gediend (en beter te beïnvloeden) met feitelijke informatie. EP-ers hebben meer aan politieke argumenten. Het afstemmen van de informatie aan de ontvanger is cruciaal voor succesvol beinvloeden. ln Brussel draait veel om het uitwisselen van belangen tussen lidstaten. Onderhandelen is directe reciprociteit en in Brussel soms diffuse reciprociteit. Prioriteren van de belangen is daarbij cruciaal om te zien welke zaken er kunnen worden uitgeruild voor andere zaken (wisselgeld). Deelnemers kunnen hier ook al over na denken tijdens de voorbereidende fase als het gaat om eigen dossiers mede met behulp van de netwerkkaart. Tijdens de speeddatesessie zal er ook een onderhandelingsexpert zijn. 33. Zelfontwikkeling Het intakeformulier aan het begin van de opleiding stelt deelnemers in de gelegenheid de cursus zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij de eigen leerwensen en op die wijze ontwikkelen ze hun eigen vaardigheden ook. Leren gebeurt op groeps- en individueel niveau en met de informatie uit het intakeformulier kunnen we niet alleen feedback geven op de leerpunten van een deelnemer, het stelt ons ook in staat de meest relevante gesprekspartners voor de deelnemers uit te nodigen. De voorbereidende borgt verder dat de deelnemers zichzelf goed oriënteren en zoveel mogelijk uit de verschillende onderdelen kunnen halen. ln de trein terug praten we nog met deelnemers over de dag, de leerdoelen en hoe ze met de informatie aan de qesprekken Porlement en Speeddotesessie Speeddotesessie opdrocht en intokeformulier Speeddatesessie Wens 1-: Bezoek aan Brussel Pogina 5 van 6
34. Netwerken 35. Omgevingsbewustzijn 36. Bestuurs sensitiviteit 37. Samenwerken gaan Deelnemers werken aan de netwerkvaardigheden door zelf actief te bedenken wie ze willen spreken, en doordat ze door ons gekoppeld worden aan de relevante PV'ers en andere interessante sprekers tijdens de speeddatesessie en de individuele. Vooral de speeddatesessie en de aansluitende borrel zijn een belangrijk moment om te netwerken en netwerken te oefenen. Het strategische niveau van komt verder aan bod in de netwerkkaart. Door de bezoeken aan de en het Parlement en door te begrijpen wat de PV inhoudt en hoe deze samenwerkt met de andere instellingen vergroten deelnemers hun organisatorische kennis. De netwerkkaart draagt hier ook verder aan bij. Deze twee poten samen zijn de basis voor deelnemers om hun omgevingsbewustzijn te vergroten. ln de individuele en tijdens de speeddate sessie kunnen deelnemers hier verder aan werken. Door het rondlopen in Brussel en de werkbezoeken ervaren de deelnemers op een andere manier het krachtenveld in de Brusselse arena. Omgevingsbewustzijn neemt pas echt toe als de deelnemer begrijpl hoe het werkt in de Datzelfde geldt in sterke mate voor bestuur sensitiviteit. Uiteraard nemen we bestuur sensitiviteit mee in het maken van de kaart. Zo bespreken we o.a. de verschillen tussen de samenwerking van ambtenaren met nationale politici en EP'ers (en de rol van de PV daarbij). We bespreken de context van bijvoorbeeld het Nederlandse Voorzitterschap en de wisselwerking met het Nederlandse politieke speelveld en de verschillen tussen Brusselse en Haagse processen en het Brusselse politieke speelveld. Maar vooral door in Brussel te zijn en te praten met de mensen die dit werk zelf doen, neemt de EU bestuurs sensitiviteit b deelnemers toe. Samenwerken loopt als een rode draad door het hele opleidingsprogramma. Tijdens de voorbereiding moeten deelnemers met elkaar vragen maken. ln de trein nemen ze met elkaar (in kleinere groepjes) het programma door en bespreken verwachtingen. Dit doen ze ook nog eens kort op de terugweg, maar dan als reflectie. En tijdens het bezoek moeten ze er met elkaar ervoor zorgen dat de juiste informatie boven tafel krijgen. Speeddatesessie opdrocht oon Parlement en qesprekken Speeddotesessie oon Porlement en aon Porlement en Wens 7: Bezoek oon Brussel Pogino 6 von 6