Groepsgewijze Metacognitieve Training (MCT) voor achterdocht en betrekkingsideeën Bas van Oosterhout * Klinisch Psycholoog * Programmacoördinator Hoofd behandeling de Ponder, kliniek voor forensische dubbele diagnose problematiek * Cognitief gedragstherapeut VGCT * Promovendus VU Amsterdam, behandeling van Psychose
Metacognitieve training Inleiding Onderzoeksbevindingen Conclusies
Inleiding: psychose 4 componenten model (vd Gaag) 1) dopaminerge ontregeling 2) normaal denken 3) mediërende componenten 4) in stand houdende factoren
Biologische Herstel: 1)Dopamineprobleem Psychologisch Herstel: 2) Proberen te begrijpen wat je ervaart 3) Bevestigd worden in wat je gelooft 4) in stand houdend gedrag 4
Inleiding: denkstijlen =cognitieve tendensen =cognitieve vertekeningen =cognitive bias Niet wat je denkt, maar hoe je denkt Continuüm Transdiagnostisch endofenotypen
Welke denkstijlen? Bias against disconfirmatory evidence Bronmonitorings tendens Jumping to conclusions Emotioneel redeneren Verhoogde zekerheid bij geheugenfouten
Metacognities Opvattingen over het cognitieve apparaat Functioneel / disfunctioneel
Metacognities (Koren et al. 2006) 8
Metacognities (Koren et al. 2006) 9
Metacognitieve training Door Moritz & Woodward Groepstraining 8 bijeenkomsten, 45 minuten, PP Doel: uitleg geven over denkstijlen Verband met achterdocht en betrekkingsideeën leggen Waardoor meer inzicht (veranderen metacognities)
Welke denkstijlen komen aan bod? Attributiestijl Overhaast conclusies trekken Veranderen van opvatting Je inleven in een ander Geheugen Eigenwaarde en stemming
Vraagstelling? Helpt MCT om achterdocht te verminderen? Helpt MCT om betrekkingsideeën te verminderen? Leidt MCT tot meer inzicht in cognitief functioneren?
14
Methode 128 patiënten (van 6 centra) 64 MCT-conditie 64 Treatment as Usual (TAU) Primaire uitkomstmaat: achterdocht en betrekkingsideeën (GPTS) Tevens kosteneffectiviteitsanalyse en Metingen van denkstijlen rondom sessies 3 meetmomenten 0, 8 weken en 24 weken Secundaire maten Stemming (BDI) Inzicht (BCIS, MCQ-30 en DACOBS) 15
Statistiek Intention-to-treat analysis (ITT) Linear mixed model (LMM)
Experimenteel (n=75) Controle (n=79) Leeftijd (y), M (SD) 38.1 (11.4) 36.5 (8.7) Opleiding, M (SD) 3.7 (1.8) 3.7 (1.7) Sexe ratio M/F 54/21 56/23 GPTS A 50.6 (12.0) 48.7 (11.4) GPTS B 47.5 (13.0) 48.2 (16.4) BDI 18.7 (10.9) 16.5 (9.4) MCQ-30 Cogn Self 17.5 (3.8) 15.7 (4.2) BCIS SR 15.6 (4.7) 13.7 (4.7) DACOBS CD 27.3 (6.9) 26.3 (6.8)
Diagnose
Medicatie
Resultaten
GPTS A: betrekkingsideeën 60 50 40 30 20 MCT + TAU TAU 10 0 Baseline T1 T2
GPTS B: achterdocht 60 50 40 * 30 20 MCT + TAU TAU 10 0 Baseline T1 T2
BDI: depressie 20 18 16 14 12 10 8 6 MCT + TAU TAU 4 2 0 Baseline T1 T2
MCQ-30: cognitief zelfbewustzijn 18 17 16 15 14 13 MCT + TAU TAU 12 11 10 Baseline T1 T2
BCIS: zelfreflectie 17 15 13 11 9 MCT + TAU TAU 7 5 Baseline T1 T2
DACOBS: subjectief cognitief 29 functioneren 27 25 23 21 MCT + TAU TAU 19 17 15 Baseline T1 T2
Conclusies MCT in deze vorm leidt niet tot een afname van klachten MCT in deze vorm leidt niet tot een toename van inzicht
Discussie Te lichte interventie? Dosis Te weinig nadruk op generalisatie Keuze primaire uitkomstmaat Populatie met teveel lijdensdruk? Regressie naar het gemiddelde?
Discussie (2) Metacognitief? Training of psychoeducatie? -timing? -individueel? Vleesch of Vis? Maak een keuze Of toch maar weg er mee?
De toekomst van MCT Andere onderzoeken zijn hoopvoller Ontwikkeling MCT+, op de persoongericht en passend binnen bredere behandeling middels CGT
Moderately optimistic
Met dank aan Mark van der Gaag Lydia Krabbendam Klaas de Boer Janneke Ferwerda Mischa van der Helm Marije Henning Tamar Kraan Suzanne van den Bosch Miranda van den Berge Mandy Wisman Berber van der Vleugel Hommo Folkerts Heleen Begheyn Helga Smidtman Marion Bruns Tonnie Staring Marleen Monsma Petra Bervoets David van den Berg Opleidingsgroep Rino Zuid KP 2007 Steffen Moritz Elsbeth Zandee Dennis Stant Gwendolien Graumans Caroline Truijens Peter Martens Timon Langeraar Sandra van der Drift Judith Rietdijk Zhenya Tatkova Bianca Raijmakers Frederiec Withaar Ellen Horsselenberg Kim Helmus Sergey Fedoseev Magriet Meijer Ilona van den Berg - Udo Saathof Frans van Mierlo Guillaume Adema Marianne Hazenberg - Marijke Verhoeven UMCG GGZE - De Woenselse Poort Deelnemende cliënten ZONMW En vele anderen.