WERKPLEKLEREN IN DE 2DE GRAAD STUDIERICHTINGEN HAARZORG EN VERZORGING/VOEDING
Onderwijskwaliteit Competentieleren integreren...gericht op betere aansluiting bij studie- en beroepskeuze...versterken realistisch zelfbeeld Reflectie, zelfconceptverheldering, horizonverruiming...inzettenop werkplekleren De leer- en leerloopbaanbegeleiding wordt afgestemd op de doelgroep om de gekwalificeerde uitstroom te maximaliseren. Onderwijsaanbod In de eerste graad laten we iedereen kennis maken met verschillende interesses. Sleutelcompetenties worden geïntegreerd aangeboden. Vanaf de 2de graad worden leerlingen geörienteerd naar de richting waarin ze uitblinken en gestimuleerd in datgene waarin ze geïnteresseerd zijn. Hoe wordt dit vertaald in het Stedelijk Lyceum Lakbors? Teaser Missie/Visie Schoolwerkplan https://www.youtube.com/watch?v =KWcmKg2gVL4 https://flowvella.com/s/48f6/sl- Lakbors:-missie-visie-doelen/e https://flowvella.com/s/ 1l09 dus ook ministages, werkplekleren in de 2 de graad 2
Uitgangspunt Het Stedelijk Lyceum Lakbors is een stedelijke secundaire school in het hartje van Deurne. De school wil onder andere haar leerlingen professioneel opleiden en begeleiden, wil haar leerlingen opvoeden tot rechtvaardige en zelfstandige burgers en helpt kennis, vaardigheden en attitudes van haar leerlingen maximaal te ontwikkelen. Tevens staat het Stedelijk Lyceum Lakbors garant voor modern doe-onderwijs, waarin leerlingen gestimuleerd worden om zelfstandig te ontdekken en zelf problemen op te lossen onder begeleiding van enthousiaste leerkrachten. De school bestaat uit 2 vestigingen en biedt hoofdzakelijk BSO-richtingen aan als Kantoor, Haarzorg en Verzorging. In de tweede graad krijgen de leerlingen uit deze richtingen reeds heel wat praktijkvakken die aansluiten bij hun beroepspraktijk. Deze praktijkvakken worden georganiseerd binnen de instelling door bijvoorbeeld gebruik te maken van oefenhoofden bij de kappersvakken, of oefenpoppen voor wat betreft de verzorgingsafdeling. Wat volgt is de stage die de leerlingen lopen in de derde graad waarbij er aan effectief werkplekleren wordt gedaan zoals aangegeven in het leerplan. Na intern onderzoek (begin 2014) bleek dat er nog zeer vaak C-attesten voorkomen in de derde graad of dat leerlingen na een eerste stage-ervaring alsnog een andere studierichting kiezen. Uit verdieping (na onderzoek) van dit gegeven bleek tevens dat dit vaak te wijten was aan leerlingen die tijdens de stage-momenten in de derde graad tot de conclusie komen dat de richting hen toch niet helemaal ligt (vb: zorgbehoevenden wassen is voor velen een struikelblok, omgaan met dementerenden, hele dagen recht staan), en/of het niet beschikken over een aantal essentiële sleutelcompetenties voor de stage-activiteiten en zodoende ook voor hun latere plaats op dit arbeidsdomein. De schoolvisie pleit er echter voor om leerlingen een gerichte studiekeuze te laten maken. Dit uit zich in de eerste graad door de implementatie van het vak Plan je toekomst (PJT),een vak waarbij leerlingen de vijf interessegbieden exploreren op een competentiegerichte manier. Op het einde van deze eerste graad is het de doelstelling om met alle actoren een eerste voorzichtige studiekeuze te maken. In de derde graad leggen we de link naar het arbeidsveld en dit onder de vorm van stages en ook hier weer het vak PJT. Hier speelt PJT een belangrijke rol voor de lerende doordat hij/zij wordt uitgedaagd in zijn/haar zelfreflectie naar wat hij of zij nog mankeert in zijn/haar toekomstige zelfredzaamheid in de maatschappij. Het valt dus op dat in onze visie en aanpak naar loopbaanbegeleiding en kwaliteitsvolle outcomes de tweede graad een beetje door de mazen van het net valt. Om dit te optimaliseren is het nodig om leerlingen uit de tweede graad te screenen op hun kennis, vaardigheden, attitudes en sleutelcompetenties en dit alles op de meest ideale plaats, namelijk de werkvloer (werkplekleren, lessen in een authentieke context). Dit om bijgevolg de noodzakelijke kwaliteit in de derde graad (en latere arbeidsveld) te kunnen garanderen en als school een verantwoordelijkheid op te nemen in functie van de (leer)loopbaanbegeleiding van de leerling. Naast de loopbaanbegeleiding en de gerichte studiekeuze van de leerlingen, bekijken we hier tevens het aspect breed evalueren. In eerste instantie vormt deze vorm van evaluatie een onderdeel van het competentiegericht leren. Hierbij wordt de leerling niet geëvalueerd op partiële activiteiten maar neemt de activiteit als geheel een centraal punt in. Tevens wordt in deze evaluatievorm de leerling mee betrokken door bijvoorbeeld de cruciale rol van reflectie, zelfevaluatie en/of peerevaluatie te benadrukken. Stedelijk Lyceum Lakbors wil hier een voortrekkersrol innemen en op de bovengenoemde knelpunten inspelen. Enerzijds wil de school gerichter de leerloopbaan mee kunnen begeleiden en anderzijds wil ze inspelen op de brede evaluatie zoals die zich optimaal ontwikkelt binnen het competentiegericht leren. Om dit alles effectief vorm te kunnen geven is het noodzakelijk om de huidige organisatievorm (in de 2 de graad) te herprofileren, en andere werkvormen te integreren. Dit met het oog op zowel het verhogen van een gerichtere loopbaanbegeleiding en het optimaliseren van de bredere evaluatie. 3
Motivatie Door opleidingen meer te verbinden met de authentieke beroepspraktijk zouden er krachtigere leeromgevingen geschapen kunnen worden. (Kelchtermans, et al., 2010) Dit komt omdat de werkplek wordt gezien als een omgeving met een groot leerpotentieel waardoor het leren in zo n omgeving als onmisbaar wordt gezien bij de verwerving van beroepsrelevante competenties. (Blockhuis, 2007) Breed evalueren houdt in dat je als leerkracht een brede waaier aan evaluatiestrategiën gaat gebruiken waardoor de leerlingen de kans krijgen hun beheersing van de leerinhouden en competenties aan te tonen. Deze behelst naast de klassieke kennistoetsen en examens ook verschillende vormen van assessment. Deze kunnen op alle momenten in het leerproces gebruikt worden en houden authentieke of levensechte situaties in. (Van Avermaet & Sierens). Dit kadert volledig in de leergerichte aanpak die de school vooropstelt om een gerichte leerloopbaanbegeleiding te bekomen. Om direct te anticiperen op de onder maats presterende leerlingen is het belangrijk om goed onderwijs in te richten dat inzicht heeft op het prestatieniveau van de leerlingen en een goede leerloopbaanbegeleiding biedt. (Riemersma & Maslowski, 2007) Individuen moeten hierbij de nodige ondersteuning krijgen. Deze ondersteuning moet enerzijds geboden worden door zij die er baat bij hebben, van het leren zoals werkgevers, overheid,.. anderzijds door de aanbieders van leeractiviteiten, aangezien zij hen kunnen helpen om de juiste keuze te maken, en zodoende de leeractiviteit tot een goed einde te brengen. (Nicaise, De Rick, Vanhoren, & Op den Kamp, 2006) Uit bovenstaande blijkt duidelijk dat de huidige manier van werken in de tweede graad niet de meest geschikte is om aan te sluiten bij de gerichte leerloopbaan die de school voor ogen heeft. Om hieraan tegenmoet te komen is werkplekleren een werkvorm die enerzijds de leeromgeving sterk verbetert en optimaliseert en anderzijds een werkvorm waardoor de leerlingen zelf een beter beeld krijgen van hun studiekeuzes door de confrontatie met de werkomgeving. Beide argumenten om werkplekleren reeds te integreren in de tweede graad zorgen voor een optimalisatie van de brede evaluatie, welke wordt geopperd in het kader van competentiegericht leren. Outcomes 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 12-13 5haarz 5Verz 13-14 5Haarz 5Verz 14-15 5Haar 5Verz A B C schoolverlater (1/9-1/11) 4
Doelstelling Het project reeds in de tweede graad van schoolvloer naar werkvloer behelst het invoeren van werkplekleren in de tweede graad BSO. De kennis, vaardigheden, attitudes en competenties van de praktijkvakken worden aangebracht binnen de school door het simuleren van een authentieke werksituatie. De leeromgeving zou echter gevoelig verbeterd kunnen worden door het werkplekleren effectief te implementeren en de authentieke werkomgeving/situatie realistisch te maken. Tevens is deze werkvorm erg geschikt voor een brede evaluatie die past in het kader van het competentiegericht leren. De implementatie van werkplekleren in de tweede graad zorgt zo voor een breed kader waaruit zowel de school als de leerling profijt haalt binnen het kader van een gerichte leerloopbaanbegeleiding. 5
Vertaling naar strategische en operationele doelen STRATEGISCH DOEL Leerlingen van de tweede graad functioneel leren kennismaken met het arbeidsdomein, dit onder de vorm van werkplekleren, om de loopbaanbegeleiding van onze lerenden te maximaliseren. (Deze kennismaking gebeurt onder begeleiding van een leerkracht, en sluit aan bij de opbouw van een leerlijn naar stages in de derde graad) OPERATIONELE DOELEN Leerlingen leren werken in een authentieke context door het geleerde effectief toe te passen in levensechte situaties. Leerlingen leren de context van het arbeidsdomein waarin ze terecht zullen komen beter kennen In de screening van leerlingen door leerkrachten worden zowel vakinhoudelijke als sleutelcompetenties in kaart gebracht, dit in het kader van de verdere gerichte leerloopbaanbegeleiding. Exploratie van de eigen ik: de leerling in de mogelijkheid stellen een goed zicht te krijgen op de eigen talenten en competenties De school gebruikt de werkplek als organisatie om de eigen kwaliteit in kaart te brengen en te verbeteren. 6
Concretisering Onze partner Stedelijk Lyceum Lakbors wenst zich te profileren als een buurtschool! Stedelijk Lyceum Lakbors heeft als ambitie de stageplaatsen/werkplekken in de buurt van de school te organseren! Huis Vandecruys Lakborslei 231 Lakborslei 231, 2100 Antwerpen http://www.hvdc.org Stedelijk Lyceum Lakbors Lakborslei 339, 2100 Deurne Onze werkplek Huis Vandecruys Huis Vandecruys beschikt over 58 éénpersoonskamers en 7 kamers voor twee personen. De kamers zijn standaard sfeervol en volledig ingericht met een comfortabel bed (bedlinnen inbegrepen), grote kasten met voldoende bergruimte, een tafel en een stoel, een comfortabele zetel, tv-distributie, telefoon, een oproepsysteem en een toilet met lavabo. Het merendeel van de kamers is uitgerust met hoteltv. 24 kamers beschikken daarenboven over een eigen douche. Uiteraard houdt Huis Vandecruys de veiligheid in alle kamers nauwlettend in de gaten. Maar minstens even belangrijk bij ons is dat onze bewoners hun kamers vrij kunnen inrichten. Favoriete fauteuil, stoel, tv-toestel, luchter, schilderijtjes, foto's en klein meubilair mogen allemaal mee verhuizen. Want net als onze gasten vinden wij het belangrijk dat de kamers aanvoelen als thuis. Voorts heeft het Huis qua infrastructuur het volgende in huis : een cafetaria en een restaurant, twee zithoeken, twee zomerterrassen, een animatieruimte met een groot projectiescherm, een volledig uitgeruste kinéruimte, een hoog/laagbad met therapeutische ontspanningsmogelijkheden, een kapsalon, een personenalarmsysteem, inbraakbeveiliging, branddetectie,... 7
Uitzicht van het traject Wat wensen we te bereiken? 2015-2016 Focus op projectweek juni, met expliciete aandacht voor de training van vakgebonden doelen op de werkplek (krachtige authentieke leeromgeving) Vanaf februari start het traject werkplekleren. Maandelijks gaan onze leerlingen het geleerde in de schoolpraktijk toepassen op de werkplek (naast de praktijkvakken ook de algemenere vakken, zoals PAV, Frans M.O., ); dit alles in functie van de competentie-projectweek juni leerlingen organiseren een animatie-tweedaagse (verzorging) en haar-, manicureverwentweedaagse (haarzorg); met als afsluiter de portfoliodag. HAARZORG februari maart april... VERZORGING/VOEDING bejaardenzorg februari maart april... JUNI projectweek op de werkvloer Al het geleerde wordt samengebald in deze competentiegerichte projectweek Vakleerkrachten, stagebegeleiders 3 de graad en leerlingenbegeleiding participeren mee als observators/evaluators Portfoliodag Input (observaties, evaluaties, meningen, gevoelens, ervaringen, )van alle participanten (leerlingen, vakleerkrachten, stagebegeleiders, leerlingenbegeleiders, ) wordt samengebracht in één dossier. Onder begeleiding gaan de leerlingen aan de slag om een SWOT-analyse op te stellen van het gehele project. Doel is om een zo correct mogelijk inzicht te verkrijgen in de verdere loopbaan (wat zijn de sterktes en de zwaktes, hoe toekomstgericht remediëren, stelt een heroriëntering zich op, doe ik het graag? ) 8
2016-2017 o o o o Werkplekleren als onderdeel leerproces in het gehele schooljaar (september -> juni, in opstartjaar van februari tot juni en enkel ifv projectweek juni) + snuffelmomenten voor de leerlingen uit het 1 ste leerjaar van de 2 de graad. Snuffelmomenten kinderverzorging 1 ste leerjaar 2 de graad; een integratie van werkplekleren op de werkplek kinderverzorging zoals eerder beschreven voor de 2 de jaars uit deze graad (contacten met werkplek zijn gelegd). Dus aanbod van kinderen bejaardenzorg. Integratie breed evalueren (integratie sleutelcompetenties, attitudes) Leerlijnontwikkeling van het specialisatiejaar (7 de jaar) tot de 2 de graad. 2017 2018 Het jaar waarin IKZ centraal staat ter implementatie IKZ ifv attesteringen 3de graad, positieve evolutie loopbaanbegeleiding IKZ ifv input sector (werkplek) naar onze school toe (organisatie netwerkmoment in school): sterkte-zwakte, met de daarbijhorende actieplannen (PDCA) Leerplanrealisatie Hieronder de opdrachten voor de verschillende vakken die leiden tot de projectweek juni, en dit voor beide studierichtingen: HAARZORG: https://www.dropbox.com/s/0xdz4f30njm8li1/haarzorg%20opdrachten%20jan%20tot%20 jun.xlsx?dl=0 VOEDING-VERZORGING: https://www.dropbox.com/s/7kmd50d2sy81l16/vv_opdrachten%20januari-juni.xlsx?dl=0 9
Betrokken personeel Directie Bart Malfliet, leerloopbaanbegeleider + CLB Coördinatoren Tine Noëz, Haarzorg Lisbeth Ravoet,verzorging/Voeding Collega's Verzorging en Haarzorg Yves Valgaerts (TAC) - Ingrid Rogmans (TA) Freddy De Mulder, TAC-SCC Impact ULK roosters - kosten Impact ULK o Geen => Lessen blijven wat ze zijn; met die verstande dat een deel van het curriculum op de werkplaats zal plaatsvinden. Impact roosters o Parallelklassen praktijk ook zo vaak mogelijk parallel roosteren. Motivatie: organisatorisch makkelijker om leerlingengroepen te splitsen in functie van het werkplekleren. Pedagogisch interessanter, want op die manier kan eenvoudiger remediërend/differentiërend ingespeeld worden op de noden van de individuele leerling/groepen van leerlingen. Impact kosten o Schoolmaterialen die nog op gebied van veiligheid voldoen, maar toch aan vervanging toe zijn => verplaatsen naar onze werkplek. o Echte noodzakelijke materialen, meubilair, die ontbreken op de werkplek, zijn ten laste van onze school. Filosofie is dat deze werkplek/leeromgeving er voor onze leerling is (onderdeel van de school vestigingsplaats) en dat wij enkel de werkplek gebruiken om aan onze vooropgestelde doelen te kunnen voldoen. o In beide bovenstaande topics zal dit telkens gepaard gaan met het op papier zetten (contractje) van de acties/aankopen/ die we als school doen in functie van de werkplek, en waarbij zowel de werkplek als de school tekenen voor akkoord. 10
BVH Indienen nieuwe vestigingsplaats Brussel: Niet nodig De regels omtrent BVH worden opgenomen door de school, houden ons aan de regels omtrent BVH van het woonzorgcentrum. 11
Draagkracht in de school: Bij onze leerlingen (3 de en 4 de jaar) Verzorging/Voeding VERZORGING/VOEDING 1) Zou je graag ministages in de 2de graad hebben? 10% 90% JA MISSCHIEN NEEN WEET NIET 2) Ik twijfel nog over de studierichting die ik volg. Ik geloof dat zulke ministages me kunnen helpen een juiste beslissing te nemen 10% 10% JA MISSCHIEN 80% NEEN WEET NIET 3) Door ministages weet ik op het einde van de graad al waar ik sterk en minder sterk in ben. Dit geeft me een beter zicht waar ik nog in moet groeien (en bijwerken) 10% 5% 85% JA MISSCHIEN NEEN WEET NIET 12
Aansluitend bij vraag 1: Probeer je antwoord te verduidelijken: 13
Haarzorg 1) Zou je graag ministages in de 2de graad hebben? 7% 10% JA MISSCHIEN NEEN 83% WEET NIET 2) Ik twijfel nog over de studierichting die ik volg. Ik geloof dat zulke ministages me kunnen helpen een juiste beslissing te nemen 31% 0% 10% 59% JA MISSCHIEN NEEN WEET NIET 3) Door ministages weet ik op het einde van de graad al waar ik sterk en minder sterk in ben. Dit geeft me een beter zicht waar ik nog in moet groeien (en bijwerken) 7% 93% JA MISSCHIEN NEEN WEET NIET 14
Aansluitend bij vraag 1: Probeer je antwoord te verduidelijken: 15
Bij het leerkrachtenteam 1) Ministages/Werkplekleren in 2de graad haarzorg en Verzorging/voeding. Een goed idee? 0% JA NEEN 100% 2) Werkplekleren zal een meerwaarde hebben => correctere studiekeuze ifv 3de graad + betere remediering kunnen organiseren in 5BSO wanneer we al over minimale gegevens beschikken in de 2de graad. 0% 100% JA NEEN 16