Redactioneel Luc Maes Ik heb God gezien op TV Inhoudstafel Luc Maes * Redactioneel 39 Oscar Van Damme * Historisch-pedagogisch artikel: Jan Ligthart * Recensie Meester Ligthart 40 Henk De Reviere * Help, ik heb beelddenkers in mijn klas 43 Directeurs Sancta Maria Ronse en Gerda Geenens * De boekenklas van juf Brigitte 50 Kirsten De Clercq * Lesgeven in het FraNe 53 Kristien Lammertyn * De dubbele meerwaarde van een taalbad 57 Kleuterteam Sint-Gregoriuscollege & Miet Fournier * Van idee naar BC Vaderdag met kleuters 60 Brigitte Philips * Kritisch omgaan met speelwerkbladen 63 Henk De Reviere - Luc Maes * Boekbespreking 68
Onderwijsvernieuwing in Nederland rond 1900 - Het werk van Jan Ligthart Oscar Van Damme Onderwijsvernieuwing in Nederland rond 1900 Het werk van Jan Ligthart In Nederland waren er zowat honderd jaar geleden heel wat initiatieven voor onderwijsvernieuwing. Edward Peeters, onderwijzer in Oostende, kroniekschrijver en organisator van de Nieuwe Schoolbeweging bezocht in 1907 een tiental scholen. Hij was vol lof over de Brinio school van J. Kleefstra in Hilversum. Het pedocentrisme van de Humanitaire school van Cor Bruin in Laren kreeg nog meer superlatieven. Maar een echte soulmate ontdekte Peeters in een stadsschool in Den Haag. Een lesje over pootaardappelen bij meester Van Leeuwen laat hem zien wat creatief en inventief onderwijs zijn kan. Jan Ligthart, het schoolhoofd, krijgt van hem de vererende titel De Nederlandse Pestalozzi. Jan Ligthart
Help, ik heb beelddenkers in mijn klas! Henk De Reviere Help, ik heb beelddenkers in mijn klas! Stel je het eens voor. Je bent leerkracht en je vraagt aan je kinderen: Waaraan denk je het eerst als je het woordje roos hoort? Sommige kinderen krijgen de letters van het woord roos (r-oo-s) in gedachten. Maar andere kinderen zien in gedachten een volledige roos voor zich: blaadjes, bloembladen, meeldraden, stengel, stekels. Twee geheel verschillende manieren van denken bij het horen van hetzelfde woord. In vier vorige artikelen Leerlingen zijn knap op verschillende manieren! (DKS 2006, nr. 5 p. 153 158), Wat moeten we met die meervoudige intelligentie? (DKS 2007, nr. 3 p. 79 85), Meervoudig intelligent werken aan statusverschillen! (DKS 2008, nr. 3 p. 82 88) en Meervoudig intelligent werken aan taalonderwijs (DKS 2009, nr. 2 p. 76-82 ) heb je kennis kunnen maken met de acht soorten intelligenties. De laatste groep kinderen in bovenstaand voorbeeld doet bij voorkeur een beroep op hun visueel-ruimtelijke intelligentie. Ze gebruiken hun visueel-ruimtelijk intelligentie om: in, met en over visuele voorstellingen te denken. Deze kinderen denken vooral in beelden en voorstellingen. We noemen ze ook de beelddenkers. Of de visueelruimtelijke intelligentie helemaal gelijk is aan beelddenken is nog een open vraag. Wat verstaat men onder een beelddenker? Wat zijn de kenmerken van een beelddenker? Hebben de beelddenkers het moeilijk in ons onderwijs? Bestaan er leertips voor de leerkracht? Waarom zoekt men op de arbeidsmarkt naar hun kwaliteiten en zijn deze kwaliteiten op school ondergewaardeerd? De term beelddenken is in Nederland al langer in zwang, maar wordt nu ook in Vlaanderen meer in de mond genomen om leerproblemen te verklaren. Er is nog geen echte wetenschappelijke onderbouw voor het fenomeen. Het blijft omstreden, toch tijd voor een samenvattend artikel. Graag wil ik dit artikel opdragen aan leerling Killian (6de leerjaar), zijn ouders en zijn leerkracht.
De boekenklas van juf Brigitte Directeurs Sancta Maria Ronse en Gerda Geenens De boekenklas van juf Brigitte Of hoe maak ik van mijn school een leesschool? Als Basisschool, gelegen in een Taalgrensgemeente krijgt de school Sancta Maria te Ronse reeds meer dan 10 jaar subsidie om een extra leerkracht in dienst te nemen. Om tegemoet te komen aan de taalproblematiek, namelijk Frans- en anderstaligheid, werden deze uren ingezet om de leerlingen extra begeleiding te geven. Eénmaal per week worden de klassen opgesplitst en krijgen de leerlingen de kans om met een halve klasgroep naar de boekenklas te gaan. Momenteel beschikt de school over 12 lestijden Rand en Taal. Deze worden aangevuld met uren uit het lestijdenpakket om zoveel mogelijk klassen de kans te geven om naar de boekenklas te komen. De school kiest er ook voor om naast de boekenklas binnen hun GOK- werking taalaccenten te leggen, zodat zorguren, GOK- uren en uren Rand en Taal elkaar versterken. Uiteindelijk gaat het om dezelfde kinderen en dezelfde problematieken. Op die manier wil men werken aan iets blijvends en iets structureels.
Lesgeven in het FraNe Kirsten De Clercq Lesgeven in het FraNe 1 Immersie houdt in dat leerlingen die anderstalig zijn ondergedompeld worden in - in dit artikel - het Nederlands. Ze krijgen dus a.h.w. een taalbad in de Nederlandse taal. Het artikel beschrijft een stage in een immersieproject in Wallonië waar Franssprekende Waalse kinderen een taalbad Nederlands krijgen. Leerkrachten met veel allochtone - en dus ook andertalige - leerlingen in de klas zullen het artikel Lesgeven in het FraNe wellicht ook lezen vanuit hun specifieke context. Ook in hun klas zoeken zij wellicht dagelijks naar didactische werkvormen en -materialen om het begrijpen en spreken van het Nederlands bij hun leerlingen te verbeteren.
Professionalisering van leerkrachten Kristien Lammertyn Professionalisering van leerkrachten De dubbele meerwaarde van een taalbad Sinds 2004 is het domein Frans een verplicht leergebied in de lagere school. Minister Vanderpoorten zorgde zó voor de opening om het belang van vreemde talen leren vanaf de basisschool in de kijker te plaatsen. Haar opvolger, Frank Vandenbroucke, deed er nog twee schepjes bij. Enerzijds liet hij de referentieniveaus B1+ voor lezen en schrijven en B2 voor luisteren en productief en interactief spreken 1 in 2007 decretaal opnemen in de basiscompetenties van de leraar lager onderwijs en anderzijds werden onder zijn beleid de nieuwe eindtermen Frans voor de basisschool in april 2009 goedgekeurd. 2 De studenten en de opleidingen beseffen zo des te meer dat er structureel werk moet worden gemaakt van het beheersen van onze tweede landstaal en haar vakdidactiek. Acht derdejaarsstudenten van de opleiding Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs aan de Arteveldehogeschool hebben dan ook de aangeboden kans gegrepen in hun opleiding om naast een Frans taalbad extra oefenkansen te krijgen in de problematiek van de vreemdetalendidactiek.
Van idee naar BC Kleuterteam Sint-Gregoriuscollege & Miet Fournier Van idee naar BC Vaderdag met kleuters Of hoe een impuls rond het klasboek een nieuwe wind doet waaien in klassieke belangstellingcentra.
Kritisch omgaan met speelwerkbladen Brigitte Philips Kritisch omgaan met speelwerkbladen Speelwerkbladen, alom tegenwoordig in kleutertijdschriften, op het internet en in didactische materialen, vinden meer en meer hun weg naar de kleuterklassen. Ook ouders maken gretig gebruik van de speelwerkbladen markt. Het ruime aanbod aan speelwerkbladen beperkt zich niet meer tot de groep van de oudste kleuters maar richt zich tevens naar hele jonge kinderen. Tijd dus om het oorspronkelijke doel van speelwerkbladen in de picture te plaatsen. Speelwerkbladen zijn immers didactische media die de kleuterleidster in haar didactisch handelen kan inschakelen om welbepaalde specifieke doelen na te streven. Maar net zoals elk middel kunnen ze efficiënt of verkeerd ingeschakeld worden. De kunst bestaat er in om op een kritische manier een gerichte selectie van speelwerkbladen te maken. Maar de hamvraag is: Hoe selecteer je een geschikt speelwerkblad en hoe hanteer je het op een efficiënte wijze in de kleuterklas?
Boekbespreking Boekbespreking