Heet hagizer of oudwatervrees? Evauatieoderzoe va de piot ride et optische e geuids sigae op de opebare weg te behoeve va traiigsdoeeide.
Istituut Fysiee Veiigheid Postbus 7010 6801 HA Arhe Keperbergerweg 783, Arhe www.ifv. ifo@ifv. 026 355 24 00 Coofo Tite: Heet hagizer of oudwatervrees? Evauatieoderzoe va de piot ride et optische e geuidssigae op de opebare weg te behoeve va traiigsdoeeide. Dit proect is uitgevoerd bie het prograa Keiscetru Voorragsvoertuige. Datu: Status: Defiitief Versie: 1.0 Auteurs: w. drs. K. Groeewege Ter Morsche w. L. Wofs BBA w. N. Roos Overige proectede: dhr. ig. R. va de Dieberg MCDM w. ig. N. Oberié dhr. W. va Rossu BPM dhr. E. Ko Proecteider: Review: w. drs. K. Groeewege Ter Morsche dhr. M. va Burg, Poitieacadeie w. K. Dagerod, MSc MA dhr. H.J.M. Gubbes, Abuacezorg Nederad dhr. E.G. va Harsseaar, Natioae Poitie dhr. F.E. Lidea, Poitieacadeie dhr. dr. ir. N. Rosuer, Lectoraat trasportveiigheid IFV/TNO dhr. A.F. Schaapho, Acadeie voor Abuacezorg dhr. R. Schaapa, BOCAS dhr. t. J. de Wit, KMar OTCRi dhr. A.H. Schipper, Acadeie voor Abuacezorg dhr. M. Straathof, ANWB dhr. ig. P. Verhage MCD, IFV (Vz) dhr. drs. W. Vereue, Riswaterstaat Eidveratwoordei: dhr. ir. F.S. va der Aart Stuurgroep: Wergroep opeiders piot: dhr. ig. P. Verhage MCD, IFV (Vz) dhr. ig. A.W. va de Zade MPS, Bradweer Nederad HivP dhr. P. Broer, emtp, Natioae Poitie dhr. H.J.M. Gubbes, Abuacezorg Nederad dhr. M. Straathof, ANWB dhr. drs. W. Vereue, Riswaterstaat dhr. M. va Burg, Poitieacadeie dhr. F.E. Lidea, Poitieacadeie dhr. A.F. Schaapho, Acadeie voor Abuacezorg dhr. R. Schaapa, BOCAS dhr. t. J. de Wit, KMar OTCRi 2
Voorwoord O ee eer gefudeerd beeid rodo het thea oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae te otwiee, heeft het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu besote o vier opeidigsistitute bi wize va proef ee vristeig te veree. De tideie vristeig et ee ooptid va twee aar (oped va 1 apri 2013 tot 1 apri 2015) werd afgegeve aa de Poitieacadeie, de Acadeie voor Abuacezorg, BOCAS e het OTCRi va de Koiie Marechaussee. Door deze vristeig werd het voor deze partie ogei o te behoeve va het traie et optische e geuidssigae af te wie va artie 29 eerste id va het RVV, aei dat aee ag worde gerede et optische e geuidssigae voor ee drigede taa. I deze vristeig is as voorwaarde opgeoe dat de piot geëvaueerd oet worde. I eerste istatie zoude de betroe piotparters (de vier opeidigsistitute) zef aa het eide va de evauatieperiode ee overzicht aaevere va de evetuee paatsgevode ogevae. I 2013 richtte het IFV echter het Keiscetru Voorragsvoertuige op. Vawege de ethodoogische expertise e de oafhaeiheid va het IFV heeft het istituut het iitiatief geoe o de piot oderzoestechisch te begeeide, de etige uit te voere e het evauatierapport te schrive. Op deze wize o de piot uitgebreider geëvaueerd worde. Dit evauatierapport is tot stad geoe et behup va diverse istitute e orgaisaties, die wi graag wie bedae voor hu expertise e izet. Aereerst hebbe de piotparters ee beagrie ro gespeed i de piot e de evauatie. Wi wie Rie va Burg (Poitieacadeie), Frits Lidea (Poitieacadeie), Ab Schaapho (Acadeie voor Abuacezorg), Roie Schaapa (BOCAS) e Ja de Wit (KMar OTCRi) da oo hartei bedae voor hu (ihoudeie) bidrage aa dit rapport e het beschibaar stee va istructeurs voor het beoordee va de siuatorbeede. De Poitieacadeie wie we hartei dae voor het beschibaar stee va de risiuator e het otwiee va de rit i de siuator. Het proect is begeeid door ee stuurgroep bestaade uit ee afvaardigig va Abuacezorg Nederad, Bradweer Nederad, de Natioae Poitie, ANWB e Riswaterstaat. De stuurgroep heeft gedurede het proect eegeee e -gedacht e het cocept rapport gereviewd. Oo he wie we hartei dae voor hu costructieve bidrage i het proect. Naast de piotparters e de stuurgroep heeft tot sot oo Nis Rosuer, ector trasportveiigheid IFV/TNO, het evauatierapport gereviewd. Wi dae iederee die ee bidrage heeft geeverd i de totstadoig va dit evauatierapport. Mede aes de proectgroep, K. Groeewege Ter Morsche Proecteider 3
Maageetsaevattig Er zi i Nederad eerdere overheids- e particuiere opeiders die riopeidige voor de hupdieste verzorge. Aa riopeiders voor de hupdieste zi door de overheid tot op hede et uitzoderig va de orae eise die gede voor het geve va rioderricht (Wet Rioderricht Motorrituige, WRM) gee cetrae eise gested. Tot voor ort was het voor toeostige bestuurders va voorragsvoertuige wettei gezie iet ogei o tides de riopeidig te oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg. De wes tot oefee op de opebare weg werd echter door opeiders e hupdieste regeatig geuit. Dit is eeraas i oderzoesrapporte vastgested e oo zi hierover i 2011 Kaervrage gested. Daarop is ee piot gestart, waari vier opeiders 1 ee tideie vristeig is gegeve o va 1 apri 2013 tot 1 apri 2015 te ride et optische e geuidssigae op de opebare weg te behoeve va traiigsdoeeide 2. Het Keiscetru Voorragsvoertuige va het Istituut Fysiee Veiigheid (IFV) heeft de evauatie va de piot uitgevoerd e dit verbreed et oderzoe aar behoefte e draagva, e et ee iteratioae vergeiig. Het doe va dit evauatieoderzoe is de veroderstede voor- e adee va het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae, die veea gebaseerd zi op aaaes, te obectivere et feite e cifers. Tides de piotperiode hebbe de vier opeiders gerede et optische e geuidssigae i de riopeidig. Per studet werde eee ritte gerede et optische e geuidssigae. Daaraast is er ee quicsca uitgevoerd, et as resutaat ee ivetarisatie va hoe er i Nederad tot voor de piot et de oogeiheid o (bie de huidige regegevig, buite daadwereie uitrue o) te oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae werd ogegaa. Verder is er i deze quicsca ee (beperte) ivetarisatie gepreseteerd va ervarige et dit thea i adere West-Europese ade. Verder zi er tides de gehee piotperiode ogevae geregistreerd. Oo is ee siuatoroderzoe uitgevoerd waarbi de rivaardigheid va ee experietee groep 3 is afgezet tege de rivaardigheid va ee cotroegroep 4. Beide groepe vude daaraast ee vrageist i. Verder zi er vrageiste verspreid oder opeidigscoördiatore va regio s/eehede, istructeurs die werzaa zi bi riopeiders va hupdieste e oder istructeurs die hebbe deegeoe aa de piot. Tot sot is aa weggebruiers via het ANWB-pae gevraagd aar hu verwachtige e hu eig over het oefee door hupdieste op de opebare weg. Ee aata verodersteige e aaaes hebbe ee beagrie ro gespeed bi de foruerig va oderstaade hoofd- e deevrage. Zo veroderstee tegestaders dat het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae eidt tot ogevae e dat er oder weggebruiers gee draagva is voor het oefee op de opebare weg. Verodersteige va voorstaders zi dat het oefee eidt tot ee verbeterig va de rivaardigheid e dat er grote behoefte is bi hupvereers e opeiders aa het oefee op de opebare weg. I dit oderzoe worde deze verodersteige getoetst door het 1 Poitieacadeie, Acadeie voor Abuacezorg, BOCAS e het OTCRi. 2 De piotperiode, waarover de registratie paatsvod, iep va 1 apri 2013 tot e et 31 augustus 2014. 3 Groep va studete die geoefed heeft op de opebare weg et optische e geuidssigae. 4 Groep va studete die iet geoefed heeft op de opebare weg et optische e geuidssigae. 4
verzaee va feiteateriaa, zodat deze verodersteige berachtigd da we otracht ue worde. De cocusies va dit oderzoe zi weergegeve i het atwoord op de hoofdvraag: Wat zi de voor- e adee va oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae tides riopeidige te opzichte va riopeidige waari dit iet ogei is? Uit de piot is gebee dat er zeer vee behoefte is aa oefee op de opebare weg e dat het draagva oder ae partie, waaroder studete, opeiders, regio s/eehede e weggebruiers, groot is. De braches zue a beedaig va de resutate va dit evauatieoderzoe og ee officiee stadput iee. Tides de piot is iet gebee dat het oefee et optische e geuidssigae grote risico s et zich eebregt voor de voorragsvoertuigbestuurder e overige weggebruiers. Er hebbe zich tides de piotperiode gee ogeue et het voorragsvoertuig voorgedaa, odas dat er 6600 ritte zi geaat e dat er gedurede circa 645 uur is gerede et optische e geuidssigae op de opebare weg. Deeeers uit de experietgroep die oefede op de opebare weg bie i de siuatorrit, die gebruit is o de rivaardigheid te ete, sigificat beter te ride da deeeers uit de cotroegroep. Oo istructeurs ede ee verbeterig va de rivaardigheid va studete door het oefee. Nederad zou, idie besote wordt tot ee structuree vristeig, gee uitzoderig zi i Europa. As bovedie aa de behoefte o reaistisch te oefee et optische e geuidssigae ivuig wordt gegeve, ue adere (weicht ogeweste) ateratieve va oefee (zoas het ride zoder optische e geuidssigae, aar e gedrage asof e ze voert) worde bepert. We wordt door istructeurs, coördiatore e weggebruiers gevraagd o voorwaarde te verbide aa het oefee, waaroder ee certificerigssystee voor opeiders e/of istructeurs e het verpicht uitvoere va voertuige et dubbee bedieig. Daaraast diet overast voor de ogevig e izet op daadwereie edige te worde vooroe. Idie besote wordt tot ee structuree toesteig voor het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg, e hieraa waiteitscriteria voor de opeider e/of istructeur worde verbode, diet og we ader te worde uitgewert hoe de waiteit va de riopeider/istructeur bepaad e geborgd wordt. Het a eerder geoede e aa het Miisterie gerapporteerde copetetieprofie is hiervoor ee soide uitgagsput. De hoofdvraag is beatwoord et behup va de vogede deevrage. 1. Hoe wordt i de huidige prati ogegaa et oefee op de opebare weg? I de riopeidige va hupdieste worde verschiede didactische wervore gebruit. Zo wordt er theoretisch oderricht gegeve, wordt er geoefed op ee oefeterrei of i ee siuator e op de opebare weg zoder gebrui te ae va optische e geuidssigae. Odat echter het aticipere op adere weggebruiers, besuitvaardig e voorspebaar ride e het prestere oder tidsdru sechts bepert et de geoede wervore a worde aageeerd, wordt het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae door vee opeiders oodzaei geacht voor het aaere va ae copeteties. Dit was tot voor ort uridisch iet ogei. As gevog hierva werd er door opeiders gezocht aar ogeihede o toch reaistisch te ue oefee. Zo ware er bepaade opeiders die 5
caide ee idividuee otheffig va de overheid te hebbe 5 e toch oefede et optische e geuidssigae sigae op de opebare weg. Verder werd er feitei zoder optische e geuidssigae gerede, aar werd we afgewee va het RVV asof de sigae aa stode. Oo werde fictieve edige aageaat i de edaer, werd eegerede op ee daadwereie edig zoder uiteidei ter paatse te gaa, of werd bi ee daadwereie edig tegeiertid getraid e uitgerut. Ee iteratioae quicsca eert dat er i ee aata West-Europese ade wisseed wordt ogegaa et het gebrui va optische e geuidssigae bi het opeide e oefee va hupdieste. De Begische abuace e bradweer oefee iet op de opebare weg, terwi de poitie i Begië dit we doet. I Groot-Brittaië oefet de bradweer op de opebare weg et optische e geuidssigae. I Zwede werd i het verede op de opebare weg geoefed, aar dit is gestopt a aatschappeie orust a ee ogeva. De vier orgaisaties die op dit oet oder de afgegeve tideie vristeig i de piot oefee i hu riopeidig, geve aa positief te zi over het oefee op de opebare weg. 2. Wee voortgag is er geboet i de periode va 1 apri 2013 tot e et 31 augustus 2014 i het proces o waiteitscriteria vast te stee voor opeidig e istructeurs i verbad et het gebrui va de vristeig? I de afgeope twee aar zi ee aata stappe gezet richtig eeheid i e waiteitseise voor riopeidige va de hupdieste. Oder zowe braches, regio s, eehede, opeiders e istructeurs is er zeer vee draagva o de grote gecostateerde verschie i aard e wize va opeide te bepere. Er zi ee copetetieprofie voor bestuurders va ee hupvereigsvoertuig e bewaaheidseise voor de opeider opgested. Bradweer Nederad, Abuacezorg Nederad, de Natioae Poitie e Defesie hebbe het copetetieprofie geaccordeerd. I de opede proecte va het Keiscetru Voorragsvoertuige wordt oo i de abie toeost verder gewert aa eeheid door het afstee e actuaisere va bracherichtie e het otwiee va ee richtiggeved ader voor bestuurders va voorragsvoertuige 6. Ee oodzaeie, og uit te voere stap is het borge hoe bepaad wordt of ee opeider e/of istructeur vodoet aa de opgestede eise e of het voge va de riopeidig eidt tot het vodoe aa het copetetieprofie va de bestuurder va het hupvereigsvoertuig. Otwieig va ee wize va borgig, bivoorbeed i de vor va certificerig, is oodzaei idie e de waiteit va riopeidige e riistructeurs/opeiders wi waarborge. Het ete va de copeteties va de studete e het periodie oderhoud erva is daarbi ee aadachtsput. 3. I hoeverre heeft het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae tides de piot geeid tot vereersogevae? Tides de piot hebbe bia 3000 studete i totaa 6600 ritte geaat, wat eidde tot circa 645 uur aa oeferitte. Dit is ee toeae va circa 0,62 procet op het totaa aata geschatte ure dat i de piotperiode et optische e geuidssigae is gerede te behoeve va de reguiere uitru va bradweer, poitie e abuace. Er hebbe zich i de piotperiode tides het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae gee ogevae voorgedaa et het voorragsvoertuig. We ware er vier icidete waarbi twee weggebruiers a het passere va het voorragsvoertuig ee ichte aaridig et 5 Eee hupdieste/opeiders iterpreteerde i het verede bestaade vristeige e bracherichtie dusdaig dat zi va eig ware dat zi egaa ochte oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg. Of dit uridisch gezie stad zou houde is zeer te betwifee. 6 Het richtiggeved ader is ee soort utidiscipiaire gedragscode hoe voorragsvoertuigbestuurders zich op de weg behore te gedrage. 6
beperte ateriëe schade rege. Hierbi viee gee gewode. Er is i totaa vier aa ee igreep gedaa door ee istructeur. Vriwe ae studete e istructeurs geve aa zich tides het oefee voortdured veiig te hebbe gevoed. Voges bia ae istructeurs is de vereersveiigheid as gehee verbeterd door het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg. De istructeurs zi vriwe uaie i hu eig dat oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg veiig is, its het goed wordt uitgevoerd. 4. Zi studete door het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg beter voorbereid op hu taa? Deeeers die oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae hae, i tegesteig tot de deeeers die iet hebbe geoefed op de opebare weg, i de siuatorstudie sigificat hogere scores op de gehee rit, op positie op de weg e seheid over de gehee rit e op drie va de acht deescores voor de sceario s. As de deeeers gevraagd wordt hu eige rivaardigheid te beoordee, wordt er gee positief of egatief verschi gevode tusse de experietee groep e de cotroegroep. Oo bit er auweis saehag tusse de scores die gegeve worde door de istructeurs i de siuatorrit e de eige beoordeig va de siuatorrit door de studet. Vriwe ae istructeurs zi va eig dat het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae eerwaarde heeft gehad voor de rivaardigheid va de studete, dat studete beter i staat zi o te aticipere op edeweggebruiers e dat ze beter voorbereid zi op hu taa as voorragsvoertuigbestuurder. Ee ruie eerderheid va de istructeurs vidt daaraast dat door het oefee et optische e geuidssigae studete vereerssituaties beter ue ischatte. Istructeurs vide op basis va hu ervarige tides de piot e i de periode voorafgaad aa de piot, dat het oefee op de opebare weg effectief is voor het aaere va eis, gedrag e vaardighede. 5. I hoeverre is er sprae va behoefte aa e draagva voor oefee op de opebare weg et optische e geuidsigae? Er is vee behoefte e draagva voor het oefee op de opebare weg, zowe oder studete die geoefed hebbe as oder studete die iet ochte oefee aar dit we graag hadde gewid. Studete die oefede op de opebare weg vide dit ee eerwaarde, beide groepe studete zi va eig dat het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg ee stadaard oderdee zou oete zi va de riopeidig va de hupdieste. Oo de istructeurs die traiige gave oder de vristeig va de piot, vide op basis va hu ervarige tides de piot vriwe aeaa dat het ee stadaard oderdee va de opeidig zou oete worde. Uit ee ageee equête oder riistructeurs e opeidigscoördiatore bit het draagva zeer groot. Ee zeer ruie eerderheid geeft aa behoefte te hebbe aa het oefee op de opebare weg odat er ovodoede adere ateratieve zi. Oo vidt ee grote eerderheid het oefee ee oodzaei oderdee va ee goede riopeidig e is e va eig dat het oefee et optische e geuidssigae gee beastig vort voor het totae oefeprograa. Istructeurs e coördiatore vide het afdee va uridische risico s, waiteitseise stee aa opeidig e riistructeurs, het iet verstore va iterveties va echte edige, het gebrui va dubbee bedieig e het aaede va de rit bi de edaer de beagriste voorwaarde. Het iste draagva is er voor het herebaar uitvoere va het voertuig as esauto. Oo oder weggebruiers is er vee draagva voor het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae va hupdieste. Rui 90 procet va de weggebruiers vidt dat oefee op de opebare weg ogei oet zi, its uit de piot bit dat het ee eerwaarde vort voor de rivaardigheid, er beperte gevoge voor de vereersveiigheid zi e dat aa de voor de respodete beagrie voorwaarde wordt vodaa. Beagrie voorwaarde zi voges weggebruiers certificerig va de opeidig e/of istructeur e 7
dubbee bedieig i het esvoertuig. Verder is e va eig dat er iet te vee ritte i hetzefde gebied oete worde geaat. Net as bi de istructeurs e coördiatore is er oo oder weggebruiers het iste draagva voor de voorwaarde va herebaarheid va het voertuig as esvoertuig. 8
Ihoud 1 Ieidig 11 1.1 Achtergrod 11 1.2 Aaeidig 12 1.3 Oderzoesvrage 14 1.4 Afbaeig va tae e veratwoordeihede 15 1.5 Leeswizer 16 2 Opzet va de evauatie 18 2.1 Quicsca 18 2.2 Ogevasoderzoe 19 2.3 Siuatoroderzoe 20 2.4 Vrageistoderzoe 27 3 Oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg 31 3.1 Didactische wervore bie riopeidige 31 3.2 Vore va oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae 33 3.3 Ervarige i het buitead 36 3.4 Uitvoerig va de oeferitte tides de piot 38 4 Voortgag i het opstee va waiteitscriteria voor riopeiders e opeidige 43 4.1 Oderzoe aar eeheid i riopeidige 43 4.2 Opgested copetetieprofie 44 4.3 Lopede proecte voor afsteig e eeheid 45 5 Effect op vereersveiigheid 47 5.1 Ogevae tides de piotperiode op de opebare weg et optische e geuidssigae 47 5.2 Ogevae tides het oefee op de opebare weg zoder optische e geuidssigae 48 5.3 Vergeiig va ogevasgegeves 48 5.4 Veiigheidsbeevig va studete 49 5.5 Veiigheidsbeevig istructeurs piot 49 6 Effect op rivaardigheid studete 53 6.1 Effect op rivaardigheid: ee siuatoroderzoe 53 6.2 Effect op rivaardigheid voges studete 57 6.3 Effect op rivaardigheid voges istructeurs piot 61 7 Behoefte e draagva 63 7.1 Behoefte e draagva studete 63 7.2 Behoefte e draagva istructeurs piot 65 7.3 Behoefte e draagva bi riistructeurs e regio-coördiatore 66 7.4 Behoefte e draagva bracheorgaisaties 69 7.5 Behoefte e draagva bi weggebruiers 69 8 Cocusies e discussie 75 8.1 Cocusies 75 8.2 Discussie 78 9 Broeist 81 9
Biage 1 Vristeig Biage 2 Achtergrodiforatie totstadoig piot Biage 3 Beoordeigsader siuatoroderzoe Biage 4 Gebruite vrageiste Biage 5 Copetetieprofie Biage 6 Overzicht va ogevae tides oefesituaties vóór de piotperiode Biage 7 Overzicht va ogevae tides oefesituaties tides de piotperiode Biage 8 Uitwerig equête oder coördiatore e riistructeurs Biage 9 Ateratieve scores voor geiste sceario s as gevog va aaridige e afwie va de route 10
1 Ieidig 1.1 Achtergrod Er zi eerdere overheids- e particuiere opeiders die riopeidige voor de hupdieste 7 verzorge. Aa riopeiders voor de hupdieste zi door de overheid tot op hede, et uitzoderig va de orae eise die gede voor het geve va rioderricht (WRM), gee cetrae eise gested. Dit beteet i pricipe dat iedere rischoo de traiige voor bestuurders va voorragsvoertuige a verzorge. Zoas gezegd zi er overheidsopeiders e particuiere opeiders. Voor de poitie e Koiie Marechaussee gedt dat zi voor hu edewerers traiige geve oder auspicië va de Poitieacadeie 8 of het OTCRi. Voor de abuacesector gedt dat de iitiëe opeidig atid wordt verzorgd door de Acadeie voor Abuacezorg. Bischoige ue evetuee door adere opeiders worde verzorgd. Voor de bradweer gedt dat er gee cetrae riopeidige zi. Dit beteet dat ieder bradweerorps zi eige opeider a ieze. Voor soige opeiders is het opeide va voorragsvoertuigbestuurders hu hoofdactiviteit, voor adere is dit ee oderdee va ee groter diestepaet. Er zi bivoorbeed reguiere rischoe die sechts icidetee traiige geve aa hupdieste. Tot voor ort was het voor toeostige bestuurders va voorragsvoertuige wettei gezie iet ogei o tides de iitiëe riopeidig te oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg 9. De wes tot oefee op de opebare weg wordt echter door opeiders e hupvereers regeatig geuit. Het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae et voor- e adee. Ee beagri verodersted adee is dat er risico s verbode zi, voor zowe de bestuurder va het voorragsvoertuig as voor de overige weggebruiers, et het oefee op de opebare weg. I ee oefesituatie worde deze veroderstede risico s geoe zoder dat er sprae is va ee daadwereie drigede taa. Ee ader zorgput va tegestaders va oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg is dat het draagva bi overige weggebruiers zou otbree. As er echter iet geoefed wordt op de opebare weg et optische e geuidssigae heeft dit as cosequetie dat begiede bestuurders va voorragsvoertuige, zoder pratiervarig op de opebare weg, spoedritte oete ride. Ee bioed risico daarva is dat de bestuurder zichzef gedrag aawet dat iet i overeesteig is et gewest gedrag as voorragsvoertuigbestuurder. Voorstaders zi o die rede va eig dat het oefee op de opebare weg oodzaei is o studete vodoede vabewaa te ae i het ride et optische e geuidssigae. Het oefee op de opebare weg zou daardoor de veiigheid tides het ride et optische e geuidssigae a afoop va de riopeidig vergrote. Vee va de veroderstede voor- e adee worde op basis va aaaes e oderbui gevoees gested. O ee eer gefudeerd beeid rodo dit thea te otwiee, 7 Oder hupdieste wordt verstaa: bradweer, poitie e abuace e adere aageweze dieste die optische e geuidssigae oge voere. 8 De atioae poitie voert de PRVT-traiige i eige beheer uit. 9 Aders da het geve va de riopeidig tides ee echte uitru. 11
heeft het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu besote o vaaf apri 2013 vier opeidigsistitute bi wize va proef gedurede twee aar ee vristeig te veree, zodat er geoefed a worde et optische e geuidssigae op de opebare weg i de riopeidig 10. Aa de vristeig is de verpichtig verbode aa de Miister va Ifrastructuur e Miieu versag uit te brege over: - het aata vereersogevae tides de opeidig. - ee evauatie oder studete e istructeurs, gericht op het effect va het traie et optische e geuidssigae op de beroepsprati. - de voortgag die a worde aagetood i het proces o waiteitscriteria vast te stee voor opeidig e istructeurs i verbad et ee evetuee veregig e/of uitbreidig va de vristeig. Oder ee ogeva wordt i dit rapport verstaa: Ee gebeurteis op ee voor het ri- e ader vereer opestaade weg, die verbad houdt et het vereer te gevoge waarva schade is otstaa e/of te gevoge waarva éé of eerdere weggebruiers zi overede e/of gewod geraat et uitzoderig va ee gebeurteis waarbi uitsuited voetgagers zi betroe. Aawizig Vereersogevae, 2014 1.2 Aaeidig De wes tot de ogeiheid o te oefee op de opebare weg wordt door Aferdic, Drua, Griffioe e Martes (2004) odered. Hi peit ervoor o aast het oefee et goede siuatore oo te oefee op de opebare wege et optische e geuidssigae et de bibehorede vristeige. I oveber 2011 heeft het Kaerid Va Raa (SP) Kaervrage gested over het traie op de opebare weg et optische e geuidssigae (Kaervrage va het id Va Raa (SP) over traie op de opebare weg et optische e geuidssigae, 2011). De Kaervrage richtte zich op het feit dat de poitie i haar bracherichti de ogeiheid heeft opgeoe o te traie op de opebare weg, terwi de regeig optische e geuidssigae hier gee ruite voor aat. De Miister va Veiigheid e Justitie heeft geatwoord dat hi za bezie hoe de Regeig Optische e Geuidssigae diet te worde aagepast zodat er ee foree grodsag ot voor het traie et optische e geuidssigae op de opebare weg (Atwoord va iister Opstete op Kaervrage va het id Va Raa, 2012). Oo heeft de Miister aagegeve dat vawege de copexiteit va het vereer, het besture e bediee va het poitievoertuig e de reacties va weggebruiers bi het ride et optische e geuidssigae ae dat het traie op de opebare weg odig bift. We ert de Miister op dat de voorschrifte uit de Ladeie Bracherichti Vereer Poitie strit diee te worde ageeefd. Verder diee ae oeferitte oder begeeidig va ee (poitie)riistructeur te worde uitgevoerd. I het oderzoe Weggebruiers et voorrag beaderd va het Istituut Fysiee Veiigheid (2012) is gecocudeerd dat er door opeiders verschied wordt ogegaa et het oefee 10 Besuit va de Miister va Ifrastructuur e Miieu, 25 aart 2013, eer RWS-2013/393, houdede tideie geisteig et opebare dieste i de zi va artie 147, eerste id, va de Wegevereerswet 1994, e vereig va tideie vristeig va bepaige va het RVV 1990 te behoeve va het traie et optische e geuidssigae op de weg. 12
op de opebare weg et optische e geuidssigae. Via diverse costructies oefee soige oefee we, adere iet. Ee va de aabeveige uit dit oderzoe uidt: Ki aar ogeihede o i de riopeidige va bestuurders va voorragsvoertuige eer pratiervarig op te doe et ritte et optische e geuidssigae. Maa eeduidig e uifor beeid te aazie va het oefee va spoedritte et optische e geuidssigae op de opebare weg voor de verschiede discipies. Groeewege-Ter Morsche, Va de Dieberg, Va Rossu & Bagoer (2012) Tot op hede was de overheid terughouded et het toestaa va het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae. Eé va de redee hiervoor is dat bi het ride et optische e geuidssigae op de opebare weg er risico s bestaa voor de vereersveiigheid. Hoewe uit eerder oderzoe va de Diest Vereer e Scheepvaart (2009) gebee is dat harde cifers va ogevae door voorragsvoertuige otbree, wordt i dit oderzoe geschat dat het aata dode as gevog va ee ogeu et ee voorragsvoertuig rod de twee tot drie per aar igt. Vawege de piot za de frequetie waaree het vereer wordt gecofroteerd et ee voorragsvoertuig verhoogd worde, waardoor de as op ee ogeva et ee voorragsvoertuig zou ue toeee. Het zou echter oo ue zi dat door de opeidig chauffeurs beter gaa ride, et as gevog dat het aata ogevae tides het ride i de dageise prati afeet. Beide verodersteige zi echter iet gebaseerd op feite, aar op aaaes. Het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu heeft daaro besote o ee tideie vristeig te verstree te behoeve va ee piot. Door deze vristeig werd het voor de Poitieacadeie, de Acadeie voor Abuacezorg, BOCAS e het OTCRi va de KMar ogei o te behoeve va het traie et optische e geuidssigae af te wie va artie 29 eerste id va het RVV, aei dat aee ag worde gerede et optische e geuidssigae voor ee drigede taa. De tideie vristeig et ee ooptid va twee aar (oped va 1 apri 2013 tot 1 apri 2015) werd afgegeve aa de Poitieacadeie, de Acadeie voor Abuacezorg, BOCAS 11 e het OTCRi va de KMar. Meer achtergrodiforatie over de totstadoig va de piot e de euze voor de opeiders waaraa de vristeig werd vereed, is opgeoe i biage 2. Aa de piot ware ee aata verpichtige verbode die i de vristeig zi opgeoe: 1. De bestuurder va het voorragsvoertuig diet gedragsreges uit de Regeig optische e geuidssigae (art. 3) e de bracherichtie i acht te ee. 2. De traiig wordt vooraf aageed bi de edaer va het betroe gebied e wordt iet uitgevoerd voordat toesteig va die edaer is verrege. 3. Het otorvoertuig is uitgerust et de sigae cofor de Regeig Optische e Geuidssigae 2009 (art. 5 of 7). 4. Het otorvoertuig voor de ribewiscategorieë B, C e D diet uitgerust te zi et dubbee bedieig, cofor de art. 8 e 9 va het regeet ribewize. 5. Er wordt voor 1 otober 2014 versag uitgebracht aa de Miister va Ifrastructuur e Miieu over: - het aata ogevae tides de opeidig va 1 apri 2013 tot e et 31 augustus 20112. 11 De Nederadse Vereigig voor Bradweer e Rapebestridig had i eerste aaeg aagegeve dat de bradweer gee behoefte had aa oefee op de opebare weg. Dit bee echter iet voor ae bradweerorpse te gede. Daarop is besote dat BOCAS ee ocht doe aa de piot. O oeerie cocurretie et private partie te vooroe is opgeoe dat de vristeig uitsuited gedt voor het opeide va persoee va bradweer Asterda-Astead. 12 I de vristeig is opgeoe dat de evauatie voor 1 otober 2014 (dus ee haf aar voor het afope va de piot) oet worde aagebode aa het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu. Het 13
- de resutate va ee evauatie oder studete, gericht op het effect va het traie et optische e geuidssigae op de beroepsprati. - de voortgag die a worde aagetood i de periode va 1 apri 2013 tot e et 31 augustus 2014 i het proces o waiteitscriteria vast te stee voor opeidig e istructeurs i verbad et het gebrui va de vristeig. Het proces voor het vaststee va waiteitscriteria heeft tot doe dat bi het sage va de piot, iedere opeider die aa ee bepaad copetetieprofie vodoet, zou oge oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg. I eerste aaeg zoude de betroe piotparters (de vier opeidigsistitute) zef aa het eide va de evauatieperiode ee overzicht aaevere va de evetuee paatsgevode ogevae. Het IFV richtte echter het Keiscetru Voorragsvoertuige op i 2013. Vawege de ethodoogische expertise e de oafhaeiheid va het IFV (aagezie zi gee piotparter is e gee beag heeft bi ee bepaade uitost) heeft het IFV het iitiatief geoe o de piot oderzoestechisch te begeeide, de etige uit te voere e het evauatierapport te schrive. Op deze wize o de piot uitgebreider geëvaueerd worde. De piotparters e het Miisterie zi hieree aoord gegaa. De piotparters hebbe uiteraard we ee ro gespeed i de evauatie, eer hierover eest u i hoofdstu 2. 1.3 Oderzoesvrage Ee aata verodersteige e aaaes hebbe ee beagrie ro gespeed bi de foruerig va de hoofd- e deevrage. Zo veroderstee tegestaders dat het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae eidt tot ogevae e dat er oder weggebruiers gee draagva is voor het oefee op de opebare weg. Verodersteige va voorstaders zi dat het oefee eidt tot ee verbeterig va de rivaardigheid e dat er grote behoefte is bi hupvereers e opeiders aa het oefee op de opebare weg. I dit oderzoe worde deze verodersteige getoetst door het verzaee va feiteateriaa, zodat deze verodersteige berachtigd da we otracht ue worde. De cetrae oderzoesvraag i het proect is: Wat zi de voor- e adee va oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae tides riopeidige te opzichte va riopeidige waari dit iet ogei is? De oderzoesvraag wordt beatwoord aa de had va de vogede deevrage: 1. Hoe wordt i de huidige prati ogegaa et oefee op de opebare weg? a. Hoe wordt/werd i Nederad ogegaa et het (verbod op) oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae? b. Hoe wordt i adere West-Europese ade ogegaa et het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg e wat is de otivatie hiervoor? rapport diet as basis voor ee beeidseuze rodo het oefee op de opebare weg. De euze o ee haf aar voor het eide va de vristeig te rapportere is geaat, zodat ee evetuee defiitieve vristeig direct a aasuite op de tideie vristeig. 14
2. Wee voortgag is er geboet i de periode va 1 apri 2013 tot e et 31 augustus 2014 i het proces o waiteitscriteria vast te stee voor opeidig e istructeurs i verbad et het gebrui va de vristeig? 3. I hoeverre heeft het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae tides de piot geeid tot vereersogevae? a. Hoevee ogevae hebbe er tides de piot paatsgevode? b. Wat is hu aard e erst? c. Hoe verhoude de ogevastatistiee va de piot zich tot ogevastatistiee et voorragsvoertuige i het ageee? d. Hoe verhoude ogevastatistiee va de piot zich tot ogevastatistiee va de riopeidig zoder optische e geuidssigae? 4. Zi studete door het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg beter voorbereid op hu taa? a. Zi studete die geoefed hebbe op de opebare weg et optische e geuidssigae va eig dat zi beter voorbereid zi op hu taa? b. Wat zi de ervarige va istructeurs et oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae a afoop va de piot? c. Wordt het rigedrag va studete die hebbe geoefed op de opebare weg et optische e geuidssigae door istructeurs beter beoordeed da dat va studete die iet hebbe geoefed op de opebare weg et optische e geuidssigae? 5. I hoeverre is er sprae va behoefte aa e draagva voor oefee op de opebare weg et optische e geuidsigae? a. Wat is de behoefte aa oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae oder hupvereers, opeiders e wergevers? b. I hoeverre is er draagva voor oefee op de opebare weg bi brachevereigige? c. Wat zi de verwachtige va burgers te aazie va de riopeidig va de hupdieste? Vawege de eesbaarheid va de rapportage, wordt et oefee op de opebare weg bedoed: het oefee et optische e geuidssigae. Daar waar het o oefee zoder optische e/of geuidssigae gaat, wordt dit expiciet beoed. 1.4 Afbaeig va tae e veratwoordeihede De besissig o ee piot uit te voere, de euze voor de partie, de irichtig va de piot e de toeostige beeidsbesissig rodo het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg, zi veratwoordeihede va het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu. Bie de aders e geaate euzes va de piot is geprobeerd de etige zo auweurig, obectief e correct ogei uit te voere. De piotparters hebbe de verpichtig de piot te evauere. Het IFV is gevraagd dit te begeeide. Bi de evauatie zi de vier piotparters auw betroe i de vor va ee wergroep Uitvoerig e Evauatie Piot. Deze wergroep, oder eidig va het IFV, heeft ervoor gezorgd dat de piot, e de etige tides de piot i het bizoder, op ee correcte aier ode worde uitgevoerd. I de wergroep is de voorgestede oderzoesopzet besproe. Oo is de oderzoesopzet afgested et het Miisterie va Ifrastructuur e Miieu. Het IFV is veratwoordei voor de oderzoestechische uitvoerig, bie de 15
gestede aders. Het gaat daarbi o de opzet va de evauatie, de obectiviteit va de etige e de waiteit va de oderzoesrapportage. De piot is uitgevoerd door de vier opeidigsistitute. Zi zi veratwoordei voor: de uiste ipeetatie va de vristeig i de riopeidige het uitvoere va de oeferitte et optische e geuidssigae het bihoude va vereersogevae tides de riopeidig het aaevere va studete voor het siuator- e vrageist oderzoe het reagere va istructeurs op de aageeverde vrageist, e het aaevere va gegeves over de uitvoerig va de piot. Het proect is begeeid door de stuurgroep va het Keiscetru Voorragsvoertuige. Deze stuurgroep bestaat uit ee afvaardigig va Abuacezorg Nederad, Bradweer Nederad, de Natioae Poitie, ANWB e Riswaterstaat. De stuurgroep heeft gedurede het proect eegeee e -gedacht, vrageiste e oderzoesprotocoe beoordeed e het cocept rapport gereviewd. De rapportage richt zich uitsuited op het ere ride et optische e geuidssigae. Opgeert oet worde dat ee riopeidig va hupdieste uit eer da aee het ere ride et optische e geuidssigae bestaat. De piot e dit rapport gaa hier echter verder iet op i. De piot e dit rapport richte zich op de ogeie voor- e adee va de didactische wervor rioderricht i de vor va het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg (zie voor ae beschibare didactische wervore paragraaf 3.1). Uitsuited deze wervor is i dit rapport verder uitgewert e oderzocht. Er worde i dit rapport daaro aee uitsprae gedaa over de oderzochte veroderstede voor- e adee va deze vor va rioderricht. Ee vergeiig et de effectiviteit va adere wervore, zoas het gebrui va siuatore e het gebrui ae va oefecetra, a op basis va dit oderzoe iet worde geaat. De resutate i dit rapport zi uitsuited gedig bie de geoze oderzoesopzet. I het ageee gedt dat ee adere oderzoesopzet tot adere resutate a eide. Naast de wergroep Uitvoerig e Evauatie Piot is er ee wergroep Copetetieprofie bezig geweest et het opstee va ee copetetieprofie voor hupvereers e opeiders. Deze wergroep stod oder eidig va de Poitieacadeie. I deze wergroep hadde aast de piotparters oo verschiede coerciëe partie zittig. Het IFV is i de oop va het traect bi deze wergroepbieeoste va de wergroep Copetetieprofie aawezig geweest, aar heeft hieri gee sturede of eidede ro gehad. I hoofdstu 4 wordt igegaa op de voortgag rodo het vaststee va waiteitscriteria voor opeidig e istructeurs, cocreet gaat het hierbi o het opstee va het copetetieprofie voor de bestuurder hupvereigsvoertuig e de riistructeur. Opgeert oet echter worde dat dit copetetieprofie e het traect daar aartoe ee afzoderi traect is geweest, waar adere partie da het IFV priair voor veratwoordei zi. 1.5 Leeswizer Het rapport is as vogt opgebouwd. I hoofdstu 2 wordt de opzet va de evauatie weergegeve. Er wordt iforatie gegeve over de quicsca die is uitgevoerd, er is aadacht voor het ogevasoderzoe, het siuatoroderzoe e de vrageiste die aa de studete, istructeurs, opeidigscoördiatore e riistructeurs zi voorgeegd. Tot 16
sot worde de verwachtige e draagva voor het oefee et optische e geuidssigae oder burgers besproe. I de hoofdstue 3 tot e et 7 worde de resutate va het oderzoe weergegeve. I hoofdstu 3 wordt iforatie gegeve over het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg. Er wordt besproe wee didactische wervore bie riopeidige oetee gebruit worde, wee vore va oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae aawezig zi e wat de ervarige hieree zi i het buitead. Het hoofdstu eidigt et ee beschrivig va de uitvoerig va de oeferitte tides de piot. Hoofdstu 4 gaat i op de voortgag die er i de afgeope are geboet is o eer eeheid i riopeidige te rige, e i het proces voor het opstee va waiteitscriteria voor riopeiders e opeidige. Hoofdstu 5 gaat i op de effecte va het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae op de vereersveiigheid. I hoofdstu 6 worde de resutate weergegeve va het effect va oefee op de opebare weg op de rivaardigheid va de studete. I hoofdstu 7 wordt de behoefte aa e draagva voor het oefee op de opebare weg beschreve die (a da iet) aawezig is bi studete e istructeurs va de piot, bi riistructeurs, regio-coördiatore, bracheorgaisaties e weggebruiers. Het rapport eidigt et de cocusies e discussie i hoofdstu 8. 17
2 Opzet va de evauatie I dit hoofdstu wordt igegaa op de wize waarop de evauatie va piot is uitgevoerd. O de oderzoesvrage te beatwoorde, zi er ee vierta ethode toegepast. I oderstaade atrix zi de oderzoesvrage 13 e ethode weergegeve. Quicsca Ogevasoderzoe Siuatoroderzoe Vrageistoderzoe Oderzoesvraag 1: Hoe wordt i de huidige prati ogegaa et oefee op de opebare weg? X Oderzoesvraag 3: I hoeverre heeft het oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae tides de piot geeid tot vereersogevae? X Oderzoesvraag 4: Zi studete door het oefee et optische e geuidssigae beter voorbereid op hu taa? Oderzoesvraag 5: I hoeverre is er sprae va behoefte aa e draagva voor oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae? X X X De oderzoesethode zue i dit hoofdstu ader toegeicht worde. I de hoofdstue 3 tot e et 7 worde de resutate va het oderzoe, wee op basis va deze ethode zi verrege, weergegeve. 2.1 Quicsca Er is ee quicsca uitgevoerd, bestaade uit twee dee: 1. ee ivetarisatie va hoe er i Nederad tot voor de piot et de oogeiheid o (bie de huidige regegevig, buite daadwereie uitrue o) te oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae werd ogegaa. 2. ee (beperte) ivetarisatie va ervarige et dit thea i adere West- Europese ade. Voor de ivetarisatie over hoe e i Nederad et (het verbod op) oefee op de opebare is ogegaa, zi tides ee equête coördiatore va ae regio s/eehede e riistructeurs bevraagd (zoas beschreve i paragraaf 2.4.3). Gevraagd is of e oefet et optische e geuidssigae op de opebare weg, idie bevestiged werd geatwoord 13 Oderzoevraag 2 is i deze atrix iet opgeoe, odat voor de beatwoordig va deze oderzoesvraag uitsuited het uitgevoerde proces va de afgeope twee aar is beschreve. 18
werd verder doorgevraagd o a te gaa hoe dit is gedaa e wat de ervarige hieree ware. Hiervoor is persooi cotact opgeoe et de betreffede orgaisaties. Tides de quicsca voor de iteratioae vergeiig zi et ae West-Europese ade beschouwd die eigszis vergeibaar zi et de Nederadse situatie. 14 Op basis va deze criteria is geoze o de vogede ade te betree i het oderzoe: Begië, Duitsad, Groot-Brittaië, Zwede e Zwitserad. Via het etwer va diverse IFVedewerers e via opeidigscoördiatore e riistructeurs zi cotactgegeves va hupvereigsdiscipies i het buitead verzaed. Te sotte is er via websites va de betreffede orgaisaties ee iforatieverzoe igedied et ee oschrivig va het oderzoe e ee verzoe o cotactgegeves va ee cotactpersoo. Waeer reactie uitbeef is er teefoisch cotact opgeoe et deze hupvereigsorgaisaties. De cotactpersoe zi beaderd waarbi de euze geate is of zi de vrageist digitaa wide ivue of dat zi de vooreur gave aa ee teefoisch iterview. Gevraagd is of e i het pratigedeete va de riopeidig oefet op de opebare weg, e zo a, hoe dit pratisch is igericht (waeer; dubbee bedieig; echte spoedritte of fictieve; op we oet i de opeidig; waar; veiigheid; aata ritte) e wat de ervarige hieree zi. As er iet wordt geoefed, is gevraagd of hier behoefte aa is. Toegestuurde docuete zi i ee orte iteratuurstudie geaayseerd. 2.2 Ogevasoderzoe Het doe va het ogevasoderzoe is o ae ogevae et voorragsvoertuige tides het oefee oder de vristeig va de piot te oderzoee op aata, aard e eere, waaroder de oorzaa e de erst. Deze ogevae worde afgezet tege bestaade gegeves over ogevae bi oefee op de opebare weg zoder optische e geuidssigae e gegeves over ogevae tides de dageise werzaahede va hupvereers. Per ogeva tides het oefee et optische e geuidssigae op de opebare weg wordt er ee icidetaayse uitgevoerd, waarbi er geee wordt aar: 1. Ageee eere: paats, tidstip, oorzaa, tegeparti, uitgevoerde hadeige, type ogeva, ihaaactie, aata izittede, etse, schade. 2. Ogevigseere: ifrastructuur, type weg, drute, seheid(siiet), vereersregeistaaties, weersostadighede. 3. Voertuigeere: type voertuig, staat voertuig, bouwaar, techische aeete. 4. Meseere: gesacht, eeftid, opeider, ervarig bestuurder, ribewis e riopeidig, beperige, geoedstoestad. Voor deze aspecte is geoze vawege ee ader, oped oderzoe 15 aar ogevae et voorragsvoertuige i Nederad i de afgeope are, waardoor ee vergeiig et deze ogevae ogei is. Het ogevasoderzoe vidt paats door het houde va iterviews et de betroe bestuurder (de studet), de riistructeur e waar ogei oo et de tegeparti. Idie 14 Het gaat daarbi o ade die bivoorbeed direct greze aa Nederad, voorop ope (of vergeibaar iveau hebbe et Nederad) op het gebied va hupvereig e icidetbestridig e/of op sociaaecooisch e/of poitie-bestuuri te vergeie zi et Nederad. 15 Proect Ogevasstatistiee Voorragsvoertuige bie het Keiscetru Voorragsvoertuige. De resutate va dit proect worde eid 2014 verwacht. 19
ogei e oodzaei worde de voertuige e de ocatie geschouwd. Va ieder icidet wordt ee rapportage opgested. De hoofdie uit deze rapportages worde i dit evauatieversag opgeoe. Daaraast worde oo ogevae tides de riopeidig va de piotparters die paatsvide op de opebare weg zoder optische e geuidssigae geregistreerd e beopt opgeoe i dit rapport. 2.3 Siuatoroderzoe Het doe va het siuatoroderzoe is het oderzoee va het verschi i rivaardigheidsiveau va studete op het gebied va ride et optische e geuidssigae. Er zi voor het oderzoe twee groepe oderzocht. De studete die deegeoe hebbe aa de piot e daardoor geoefed hebbe op de opebare weg (experietee groep) worde vergeee et studete die dit iet hebbe ue doe (cotroegroep). Daarbi is eraar gestreefd o de ostadighede (saesteig groep i gesacht e eeftid, (voor)opeidig, e.d.) zovee ogei gei te houde. De studete hebbe aa het eid va de riopeidig ee rit i de siuator geaat, die is vastgeegd op beed. De beede zi vervoges bid beoordeed door ervare riistructeurs va de vier opeidigsistitute. Zie voor ee gedetaieerde beschrivig paragraaf 2.3.6. De oafhaeie variabee i dit oderzoe is het we of iet hebbe geoefed op de opebare weg et optische e geuidssigae. De afhaeie variabee is de rivaardigheidswaiteit va de studet bi het ride et optische e geuidssigae. Dit is geoperatioaiseerd aar de waiteit va het rigedrag, door de studete ee rit te ate ae i ee risiuator. Tides deze rit et optische e geuidssigae werde zi veevudig gecofroteerd et adere weggebruiers e copexe vereerssituaties. Daarbi is ervoor geoze o sceario s te otwiee waarbi ee verschi i gedrag a worde verwacht tusse studete die we e die iet geoefed hebbe op de opebare weg et optische e geuidssigae. 2.3.1 Oderzochte riopeidige i de piot Voor het siuatoroderzoe is bi e va de betroe opeidigsistitute ee riopeidig geseecteerd waarva studete ee rit hebbe geaat i de risiuator. Het betreft studete va: de Riopeidig Iitiee (ROI) va de Poitieacadeie de VPV-B (Voortgezette Poitioee Vaardighede) va de opeidigsschoo va de Koiie Marechaussee de iitiëe opeidig Abuacechauffeur va de Acadeie voor Abuacezorg de opeidig Bradweerchauffeur va het Bradweer Opeidigscetru BOCAS. Voor de riopeidig va de poitie gedt dat deze geitidig et de start va de piot ihoudei is aagepast. Hierdoor varieert strit geoe tusse de cotroegroep e experietee groep iet aee het oefee op de opebare weg, aar oo de opeidig zef eigszis. Odat BOCAS oo voor de start va de piot a oefede op de opebare weg, was het iet ogei bi deze opeider ee cotroegroep te vore. O die rede is gezocht aar ee bradweeropeider et ee zo vergeibaar ogeie riopeidig, waarbi iet geoefed werd op de opebare weg. Het is echter iet ogei gebee o ee gehee vergeibare riopeidig te vide. We heeft ee coega bradweeropeider (Stichtig BOGO), die tides de riopeidig iet oefede op de opebare weg, igested o aes de bradweer studete te evere voor de cotroegroep. Het gevog is dat bi zowe de poitie as de bradweer er tusse de cotroegroep e de experietee groep eer variatie is da aee op het gebied va oefee. De resutate va beide groepe diee o die rede et eige voorzichtigheid te worde geïterpreteerd, odat verschie i riwaiteit oo door verschi 20
i riopeidig (e iet zozeer het oefee) a worde veraard. Voor de riopeidig va de KMar e de Acadeie voor Abuacezorg gedt dat de opeidig voor de start va de piot vriwe idetie was aa de opeidig a de start va de piot. 2.3.2 Aata deeeers per groep Vooraf is bepaad dat het streefaata deeeers per discipie voor de cotroegroep e de experietee groep ieder 35 deeeers is 16. Vawege het grote aata studete dat de poitie opeidt god voor he ee streve va 50 deeeers i de cotroegroep e 50 i de experietee groep. I tabe 1 is per discipie weergegeve hoevee studete per opeidig hebbe eegewert i de cotroegroep e experietee groep va het siuatoroderzoe. Tabe 1. Aata deeeers per discipie e groep Discipie Deeeers cotroegroep (zoder oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae) Deeeers experietee groep (et oefee op de opebare weg et optische e geuidssigae) Poitie 38 BROA 17 -studete 33 ROI 18 -studete Koiie Marechaussee 35 VPV-B 19 studete va voor het igaa va de vristeig 39 VPV-B studete va a het igaa va de vristeig Bradweer 15 studete va de BOGO 20 31 studete va BOCAS Abuace 8 studete va de iitiëe opeidig abuacechauffeur voor het igaa va de vristeig 20 14 studete va de iitiëe opeidig abuacechauffeur a het igaa va de vristeig 20 2.3.3 Oderzoestraect deeeers Hier vogt ee orte beschrivig va het traect dat iedere deeeer dooriep bi het ae va ee oderzoesrit i de siuator. Aa het eid va de riopeidig werd de studet uitgeodigd o ee rit te ae i de siuator op de Poitieacadeie i Apedoor, Eidhove of Asterda. Bi bieost werd de studet door ee begeeider va de Poitieacadeie ort uitgeegd hoe het oderzoe i zi wer gig. Daara aate de studet ee oeferit i de siuator o te wee aa de siuator e o ese et siuatorziete uit te suite. Na de oeferit werd gevraagd ee orte papiere vrageist i te vue (zie paragraaf 2.4). Vervoges werd de daadwereie oderzoesrit gerede. De igevude vrageist werd geopped aa de siuatorrit via het bestadsuer va de siuator. 16 35 persoe per groep is ee coprois tusse ee zo groot ogeie steeproef i verbad et het uitvoere va statistische aayses eerzids, e haabaarheid o ae geaate ritte door istructeurs te ate beoordee aderzids. 17 Basis Ri-Opeidig Auto. 18 Ri Opeidig Iitiee, de vervager va de BROA. 19 Voortgezette Poitioee Vaardighede B-ribewis. 20 O orgaisatorische e/of tid-techische redee is het iet geut o het streefaata voor de cotroegroep va de bradweer e de experietee e cotroegroep va de abuace te hae. 21
2.3.4 Gebruite risiuator Het oderzoe is uitgevoerd et behup va de risiuatore va de Poitieacadeie. De siuator va de Poitieacadeie is gebouwd door het Duitse bedrif Rheieta Defece Eectroics. De siuator is opgested i ee doere, afgesote ruite, zodat de deeeer iet wordt afgeeid door adere aawezige. De siuator staat igested as autoaat e beschit over ee gebruieie irichtig (gaspedaa, repedaa, stuur, richtigaawizers, geodeeerde spieges, e.d.). Tides de rit ue optische e geuidssigae door de deeeer worde igeschaed. De route wordt via ee gesproe avigatiesystee aagegeve. De ritte worde autoatisch opgesage e ue achteraf opieuw worde afgedraaid op het scher i de aagrezede ruite. Hierbi is het ogei o de rit vauit verschiede gezichtsvede te beie (bivoorbeed vauit de positie va de voorragsvoertuigbestuurder, aar oo va boveaf of vauit de positie va éé va de weggebruiers). Figuur 1. De siuator beschit over de gebruieie irichtig va ee persoeauto. Figuur 2. Ipressie va het beed dat de studet i de siuator heeft. 2.3.5 Otwiede rit i de siuator I de siuator is ee rit otwied va circa zes iute, waarbi de deeeers veevudig i aaraig wae et weggebruiers e (copexe) situaties waari diverse euzes ode worde geaat. De sceario s zi et hup va ervare riistructeurs va de hupdieste zo waarheidsgetrouw ogei vorgegeve. De rit bestod uit ee achtta sceario s waari de deeeer werd gecofroteerd et situaties waari er sprae was va iteractie et weggebruiers e copexe vereerssituaties. De sceario s zi geoze op basis va verwachtige va situaties waari het hebbe va ervarig et het daadwerei ride et optische e 22
geuidssigae ee verschi a ae. Het gaat da et ae o het strategisch ieze va de ocatie op de weg, ogaa et risicovoe situaties e et gedrag va adere weggebruiers dat veea voorot bi het ride et optische e geuidssigae. De sceario s zi hieroder ort uitgewert. Ee uitgebreidere beschrivig icusief foto s e ee overzicht va het geweste gedrag is opgeoe i biage 3. Figuur 3. Ee ipressie va het beed dat de studet i de stiuator heeft tides sceario 1 (is) e sceario 3 (rechts). Sceario 1 De studet adert et zi voertuig ee ruisput et vereersichte et ee weg va rechts. Er staat vereer voor de studet te wachte voor rood icht. De studet oet op dit ruisput rechtdoor. Het vereer va rechts heeft groe icht. De studet heeft de euze o over de baa voor tegeoet oed vereer te ride of a aasuite bi het vereer voor het vereersicht. Sceario 2 De studet ridt op ee doorgaade weg e adert ee fietser va achtere. Er is sprae va tegeoet oed vereer op het oet dat e oraa gesproe de fietser zou ihae. Het tegeoetoed vereer betreft oder adere ee taautospuit va de bradweer. Sceario 3 De studet adert ee ruisput et vereersichte zoder vereer direct voor de studet. Er is sprae va ee rood ichtsituatie voor deze ristroo. De studet oet op dit ruisput rechtdoor. Op de ziweg rechts ot ee bus aaride. Rechts aast de bus ridt ee persoeauto, waardoor ee zogeaade afdesituatie voor het voorragsvoertuig otstaat: ee situatie waarbi er gee rechtstrees zichtcotact ogei is et de bestuurder va de persoeauto achter de bus. Sceario 4 De studet adert ee T-spitsig et vereersichte waarbi het vereersicht op rood staat. Voor het vereersicht staa drie auto s te wachte. De studet oet op dit ruisput rechtsaf. De studet heeft de euze o over de baa voor tegeoet oed vereer te ride of a aasuite bi het wachtede vereer. Zodra de studet de wachtede voertuige voor he ihaat, sprigt het vereersicht op groe. Sceario 5 De studet adert ee viertas-ruisput et vereersichte e twee bae i de ririchtig va de studet: éé voor rechtdoor e isaf, e éé voor rechtdoor e rechtsaf e twee bae uit de tegeoetoede richtig. De twee bae i de ririchtig staa vo et vereer dat staat te wachte voor rood icht. De studet oet op dit ruisput rechtsaf. De studet a tusse de rie et vereer door of aasuite bi het wachtede vereer of over 23