Openbaar advies voor beslissing B en W

Openbaar advies voor beslissing B en W Sector Welzijn - - registratienummer: 2000004572 Naam: Marcel Stoutjesdijk, toestelnummer: 928 paraaf chef/hoofd sector paraaf sectorcontroller medeparaaf: -- Portefeuillehouder: A.G.M. Keijzer - - Raadscommissie: Commissie Sociale zaken - - Onderwerp: Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen Maassluis: 1 augustus 2000 Inhoud van dit voorstel Bijgaand treft u een nieuw voorstel (ontwikkeld in opdracht van het kabinet) voor de uitvoering van de sociale zekerheid aan: Structuur Uitvoering Werk en Inkomen (SUWI). Het voorstel gaat over de spoedige inrichting van de Centra voor Werk en Inkomen (CWI), de taken van gemeenten, de vergaande marktwerking op het terrein van de reïntegratie en de privatisering van het reïntegratiedeel van Arbeidsvoorziening. Door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de Veranderorganisatie SUWI in het leven geroepen die de SUWI-nota gaat implementeren. De Veranderorganisatie SUWI heeft een aantal notities geschreven waaronder: het concept 'referentie-werkproces' en het concept 'spreidingsmodel CWI-gebieden'. Uit het spreidingsmodel is een spreidingsplan naar voren gekomen. De conceptnotities en het spreidingsplan zijn als bijlagen bijgevoegd. Uit het spreidingsplan blijkt dat er in de gemeente Rotterdam een kern-cwi zal worden gevestigd en in de gemeente Schiedam een satelliet-cwi. Het spreidingsplan is besproken met de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG), de vereniging van directeuren van sociale diensten (DIVOSA), Arbeidsvoorziening en de Uitvoeringsinstellingen (UVI's). De reacties van DIVOSA en de VNG treft u als bijlage aan. De bewindspersonen van het Ministerie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid zullen het spreidingsplan medio november 2000 definitief vaststellen. De invoering van de SUWI-nota heeft voor de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid conseqenties. Structuur Uitvoering Werk en Inkomen; achtergrond Met de Organisatiewet sociale verzekeringen 1997 werd het opdrachtgeverschap voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen overgeheveld van de sociale partners naar het Landelijk instituut sociale verzekeringen (Lisv). Daarbij bleef de vraag openstaan in hoeverre marktwerking en concurrentie in de uitvoering mogelijk en wenselijk is, onder de randvoorwaarden dat beleidsmatige aansturing mogelijk blijft en de aanspraken van verzekerden te allen tijde tot hun recht komen en niet blootstaan aan commerciële invloeden. In het Regeerakkoord 1998 is daartoe een modus neergelegd waarin de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen werd verdeeld over publieke en private instanties. Dit concept is vervolgens uitgewerkt in de SUWI-nota van maart 1999. De nota gaat over de spoedige inrichting van de Centra voor Werk en Inkomen, de taken van gemeenten, de verdergaande marktwerking op het terrein van de reïntegratie en de privatisering van het reïntegratiedeel van Arbeidsvoorziening. Advies B en W 450 consqenties SUWI Her.doc

In de nota werd het spanningsveld tussen concurrentie aan de ene kant en publieke waarborgen aan de andere kant duidelijk zichtbaar. Reële concurrentie vraagt om zo weinig mogelijk belemmeringen voor het verrichten van taken en voor toetreding tot de markt. Tegelijk werd duidelijk dat met name de beoordeling van het recht op een uitkering (claimbeoordeling) en de handhaving en opsporing van wetsovertredingen, werkzaamheden bevatten die naar hun aard publiek bepaald zijn en die geheel los dienen te staan van commerciële belangen en invloeden. Het kabinet koos daarom in de SUWI-nota voor een deels publieke en deels private uitvoering van de in de wet neergelegde publieke taken. Daarbij realiseerde het kabinet zich dat dit gevolgen zou hebben voor de werkprocessen en tot personele verschuivingen zou leiden. Om deze gevolgen tot het uiterste te beperken werd gekozen voor het zogenoemde loodsmodel, waarin de claimbeoordeling wordt verricht door medewerkers van de publieke Centra voor Werk en Inkomen, maar de feitelijke uitvoering plaatsvindt bij de private uitvoeringsinstellingen. Opsomming publieke en private taken: publiek domein premie-inning, claimbeoordeling en uitkeringsverzorging blijft publiek, er komt een publiekrechtelijke organisatie voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen: het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekering (UVW), de centra voor Werk en Inkomen worden het primaire loket voor alle WW-gerechtigden, bijstandsgerechtigden en niet uitkeringsgerechtigden, de aansturing van de CWI's geschiedt door het Landelijk instituut voor Werk en Inkomen (LIWI), gemeenten worden naast uitkeringsgerechtigden Abw, verantwoordelijk voor niet uitkeringsgerechtigden, er komt een Raad voor Werk en Inkomen, Er komen regionale platforms waarin gemeenten, UVW en vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers deelnemen. gemeenten krijgen een Fonds voor Werk en Inkomen (FWI), privaat domein de feitelijke reïntegratie wordt toevertrouwd aan private reïntegratiebedrijven. Publiek domein premie-inning, claimbeoordeling en uitkeringsverzorging, De kritiek uit de Tweede Kamer op de SUWI-nota van maart 1999 is voor het kabinet aanleiding geweest voor een fundamentele heroverweging van de voorgestelde toedeling van verantwoordelijkheden in de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Het kabinet is, na bestudering van diverse alternatieve modellen, tot de conclusie gekomen dat de uitvoering van de werknemersverzekeringen zich niet verdraagt met marktwerking en concurrentie. Een model waarin één publieke instantie verantwoordelijk is voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen, voldoet aan de belangrijkste eisen die aan een uitvoeringsorganisatie worden gesteld. Het biedt de meeste waarborgen voor een uitvoering van de werknemersverzekeringen overeenkomstig de bedoelingen van de wetgever. De integrale verantwoordelijkheid voor de uitvoering toewijzen aan één organisatie voorkomt versnippering en mogelijke afwenteling van bestuurlijke verantwoordelijkheden. Het kabinet stelt daarom voor dat de uitvoering van de premie-inning, de claimbeoordeling en de uitkeringsverzorging voor WW-uitkeringen wordt opgedragen aan één publiekrechtelijke organisatie, het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen. Bedrijfsverzamelgebouw De activerings- en controle activiteiten voor fase 1 werkzoekenden vinden plaats op de CWIlocatie, maar wel door medewerkers van de gemeente respectievelijk het UWV. Uit een oogpunt van optimale dienstverlening aan de klant en een effectieve en efficiënte Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 2

bedrijfsvoering werken CWI s, gemeenten en UWV met elkaar samen en stemmen hun werkprocessen op elkaar af. Dat voorkomt het risico van dubbel werk en onzorgvuldige overdracht tussen organisaties. Dit kan, waar het gaat om de klantcontacten, het best gerealiseerd worden door gemeenschappelijke huisvesting in een "bedrijfsverzamelgebouw". Ook private organisaties die op het terrein van reïntegratie en bemiddeling actief zijn, zoals uitzendbureaus en reïntegratiebedrijven/arbodiensten, kunnen zich hier vestigen. Het LIWI krijgt tot taak om met het UWV en de betrokken gemeente(n) te overleggen over de totstandkoming van bedrijfsverzamelgebouwen. Centra voor Werk en Inkomen (CWI s) De Centra voor Werk en Inkomen worden het primaire loket voor alle WW-gerechtigde, bijstandsgerechtigde en niet-uitkeringsgerechtigde werkzoekenden. De belangrijkste activiteiten van CWI s zijn het aanbieden van publieke arbeidsbemiddeling, de inschrijving van de cliënt, het verzamelen en toetsen van de gegevens ten behoeve van de WW- of Abwuitkering en het bepalen van de kansen van de cliënt op de arbeidsmarkt (indeling in fase 1, 2, 3 of 4). Cliënten die direct beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt (fase 1) worden door het CWI arbeidsbemiddeling aangeboden. Voor de overige cliënten (fase 2 t/m fase 4) wordt een reïntegratie-advies opgesteld, waarna ze worden overgedragen aan het UWV of aan de gemeente voor het verzorgen van de uitkering en het in gang zetten van de reïntegratie. Om een klantvriendelijke en efficiënte werkwijze te realiseren, zal worden bevorderd dat het UWV, de gemeentelijke afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar ook uitzendbureaus, reïntegratiebedrijven en arbodiensten op de lokatie van het CWI vertegenwoordigd zijn. Voorzover het de arbeidsbemiddeling betreft, neemt het CWI de adviserende en ondersteunende taken over die momenteel worden verricht door het arbeidsbureau. Met het inrichten van een nationale sollicitantenbank en een nationale vacaturebank kunnen de Centra voor Werk en Inkomen niet alleen diensten verrichten voor werkzoekenden maar ook voor werkgevers met vacatures. Regionale platforms Er komen regionale platforms waarin - naast één of meerdere Centra voor Werk en Inkomen - gemeenten, UWV en vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers deelnemen. Ook andere partijen kunnen deelnemen zoals reïntegratiebedrijven, uitzendbureaus, de Regionale Opleidingscentra e.d. De regionale platforms houden zich bezig met afstemming, consultatie en advisering aangaande regiospecifieke (arbeidsmarkt)vraagstukken; de afstemming van regionale beleids- en middelencoördinatie en het bevorderen van een sluitende dienstverlening aan werkzoekenden. Het platform is een overlegorgaan en heeft geen bestuurlijke taken en verantwoordelijkheden. In de regio Rijnmond is het Platform Arbeidsmarkt van de regio Rijnmond opgezet; het PAR. De plannen voor het opzetten van het PAR zullen de komende maanden worden uitgewerkt met ondermeer een bedrijfsplan. U zult hierover ter zijner tijd worden geïnformeerd. FWI Gemeenten zullen worden gestimuleerd om een effectief reïntegratiebeleid te voeren. Hiervoor ontvangen zij geld uit het Fonds Werk en Inkomen, dat thans wordt ontwikkeld. Bij de reïntegratie van mensen zonder uitkering hebben de gemeenten geen direct financieel voordeel. Er wordt immers niet op een uitkering bespaard als iemand zonder uitkering aan werk wordt geholpen. Om te waarborgen dat gemeenten zich ook voor deze mensen voldoende inspannen, zal het hiervoor aan de gemeenten beschikbaar te stellen budget alleen voor deze doelgroep mogen worden uitgegeven. Over het FWI wordt afzonderlijk geadviseerd. Privaat domein Reïntegratie werkzoekenden Een deel van de werkzoekenden slaagt er niet in om op eigen kracht werk te vinden. Voor hen zijn extra inspanningen nodig, bijvoorbeeld in de vorm van reïntegratietrajecten (scholing, werkervaringsplaatsen e.d.). In opdracht van de daarvoor meest aangewezen partijen zullen de reïntegratiewerkzaamheden worden uitgevoerd door private reïntegratiebedrijven. In het Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 3

nieuwe concept is een belangrijke rol weggelegd voor arbodiensten en reïntegratiebedrijven. Werkgevers zijn op grond van de Arbeidsomstandighedenwet nu reeds verplicht zich bij te laten staan door een arbodienst voor het uitvoeren van onder meer de risico-inventarisatie en -evaluatie en de verzuimbegeleiding, waarin inbegrepen de reïntegratie bij dezelfde werkgever. Als gevolg daarvan is een private markt ontstaan voor arbodienstverlening. Werkgevers worden in het nieuwe voorstel meer in algemene zin verantwoordelijk voor de reïntegratie (eventueel ook bij een andere werkgever) van hun zieke en arbeidsgehandicapte werknemers. Verwacht mag worden dat reïntegratiebedrijven een breed pakket van reïntegratie-activiteiten zullen aanbieden voor zieken en arbeidsgehandicapten, geïntegreerd met bestaande arbodienst-verlening, en voor WW-gerechtigde, Abw-gerechtigde en nietuitkeringsgerechtigde werklozen. Wetwijzigingen Voor de invoering van de nieuwe structuur van de sociale zekerheid moet een groot aantal wetten worden gewijzigd. Gezien de omvang van de hele wetgevingsoperatie zal de invoering gefaseerd tot stand komen. Invoering van de belangrijkste onderdelen van de nieuwe Structuur Uitvoering Werk en Inkomen (UWV, LIWI, CWI s, Raad voor Werk en Inkomen) zal waarschijnlijk niet eerder dan 1 januari 2002 plaatsvinden. Veranderorganisatie SUWI Door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is de Veranderorganisatie SUWI in het leven geroepen die de SUWI-nota gaat implementeren. De Veranderorganisatie SUWI heeft zich medio juni via een verkenningstocht aan het veld gepresenteerd. De Veranderorganisatie voert de regie over de implementatie van SUWI. Dat doet zij door snel helderheid en zekerheid te bieden aan het veld en de onderlinge samenwerking te optimaliseren. Daarvoor is nodig dat afspraken dakpansgewijs worden vastgelegd en er zo points of no return ontstaan. De eerste points of no return worden het spreidingsvoorstel voor de CWI s en het referentiewerkproces (voorstel Veranderorganisatie aan bewindslieden SZW). Het voorstel moet medio november door de Tweede Kamer worden vastgesteld. Het voornemen is om in het voorstel de CWI-gebieden te definiëren en binnen de CWI-gebieden een kern-cwi en satellieten te positioneren. Thans voert de Veranderorganisatie SUWI overleg met het veld over de contouren van het spreidingsmodel dat de basis is voor het spreidingsvoorstel. Spreidingsmodel CWI In het discussiestuk "spreidingsplan CWI's" presenteert de Veranderingsorganisatie het landelijk dekkend netwerk van Centra voor Werk en Inkomen. Het netwerk zal bestaan uit kern-cwi's en satelliet CWI's. Uit publicaties over en reacties (waaronder de VNG en DIVOSA) naar aanleiding van het in juli gepresenteerde "spreidingsmodel CWI-gebieden" is gebleken dat het hanteren van de begrippen "kern-cwi" en "satelliet-cwi'" aanleiding heeft gegeven tot vragen aan de Veranderingsorganisatie SUWI. Voor omvang, aard en kwaliteit van de geboden dienstverlening is er geen enkel onderscheid tussen kern en satelliet. De kernen hebben extra taken op het gebied van coördinatie, besturing en management. De reacties op het spreidingsplan CWI's van DIVOSA en VNG zijn door onze gemeente, tezamen met de gemeenten Vlaardingen en Schiedam, in het bestuurlijk overleg "CWI Nieuwe Waterweg Noord" op 21 augustus aan de orde gekomen. Het uitgangspunt van onze gemeente is om een optimale dienstverlening dichtbij de Maassluisse burger vorm te geven. Lokaal beleid waar dat kan, gedecentraliseerd daar waar dat moet. In het spreidingsplan CWI's zijn drie belangrijke criteria opgenomen; 1. Waarborging van kwaliteit en dienstverlening, 2. bereikbaarheid voor de burger is het uitgangspunt, 3. doelmatigheid, flexibliteit en toepasbaarheid/uitvoerbaarheid. Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 4

Aan de hand van bovengenoemde criteria, verdergaande levensvatbaarheid en de beheersbaarheid en klantvriendelijkheid in de grote steden blijken 115 samenwerkingsverbanden in aanmerking te komen voor de vestiging van een CWI. De vestigingsplaatsen in het CWI-gebied Rijnmond zijn: kern-cwi Rotterdam (de gemeente Rotterdam voert nog overleg over het aantal -4 tot 5- satellieten in haar stad) satelliet CWI's Capelle aan de IJssel Dordrecht Gorinchem Hellevoetsluis Schiedam Spijkenisse Uit het spreidingsplan blijkt dat er één satelliet CWI voor de regio Nieuwe Waterweg Noord is. De huidige samenwerking met Vlaardingen en Schiedam kan derhalve blijven bestaan. Daar waar de uitvoering thans nog plaatsvindt op drie locaties, zal dit moeten overgaan naar één locatie. Op basis van de cliëntenstromen zal bepaald worden waar deze locatie, rekening houdend met de eisen van bereikbaarheid, gevestigd zal worden. Bestuurlijk en ambtelijk overleg hierover vindt plaats in het overleg 'CWI Nieuwe Waterweg Noord'. Begin oktober legt de veranderingsorganisatie SUWI een definitief oordeel voor aan de bewindspersonen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om het spreidingsplan in november definitief vast te laten stellen. Gevolgen voor de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid De invoering van het CWI heeft voor onze gemeente als uitvoerder van de Algemene bijstandswet de nodige gevolgen. Een van de belangrijkste is dat het eerste klantencontact niet meer plaatsvindt onder verantwoordelijkheid van de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De claimbeoordeling van de gemeente (maar ook van de UVW) zal immers op een andere locatie gaan plaatsvinden dan zij nu doen; op een CWI-locatie in een bedrijfsverzamelgebouw. Hiernaast zal de functie van de consulent Sociale Zekerheid niet alleen meer bestaan uit het verstrekken van uitkeringen aan cliënten maar zal de consulent steeds meer als casemanager van zijn/haar cliënt fungeren. De afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid zorgt voor een adequate afhandeling van de vraagstelling door de cliënt en bemiddelt de cliënt voor andere vormen van sociale zorg. De consulenten van de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid krijgen bij de reïntegratie van bijstandsgerechtigden en niet uitkeringsgerechtigden de functie van regisseur. Samenwerken bij de uitvoering van sociale zekerheid zal met name bij reïntegratie een belangrijke rol spelen. De afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid is genoodzaakt om reïntegratietrajecten op de private markt in te kopen. Doordat de gemeente de beheerder is voor de uitvoering van reïntegratie is, zal zij zich moeten bekwamen in het inkopen. Tevens wordt het gemeentelijk aandeel van de financiering van de bijstand verhoogd naar 25%. Voor de overzichtelijkheid zijn de taken van het CWI en de gemeente op hoofdlijnen hieronder weergegeven: 1. Taken CWI Het aanbieden van arbeidsbemiddeling, het inschrijven van de cliënt, het verzamelen en toetsen van de gegevens ten behoeve van de WW of de Abw uitkering, het bepalen van de kansen van de cliënt op de arbeidsmarkt, ondersteunende en adviserende taken van arbeidsvoorziening, Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 5

het verstrekken van informatie/voorlichting aan de cliënt, cliënten uit fase 1 verstrekken van een aanbod van arbeidsbemiddeling, voor cliënten uit de fasen 2,3 en 4 opstellen van een reïntegratie advies. 2. Taken van de gemeente bij de uitvoering van de Algemene bijstandswet na de invoering van een CWI. de gemeente voert de claimbeoordeling uit, de gemeente heeft bij de reïntegratie van bijstandscliënten en cliënten die geen uitkering hebben in het kader van de sociale zekerheid de positie van regisseur, het gemeentelijk aandeel van de financiering van de bijstand gaat van 10% naar 25% (invoering per 1-1-2001, Fonds voor Werk en Inkomen), de geldstromen van de bijstandsgerechtigden en de reïntegratiegelden voor deze personen loopt via de gemeente, de gemeente is beheerder van deze gelden (zowel de invoering van het FWI als de reïntegratiegelden betekenen een grotere financiële verantwoordelijkheid voor de gemeente), de gemeenten blijven een rol spelen bij het voorkomen van de armoedeval, gemeenten voeren de bijzondere bijstand uit, fraudebestrijding zal worden geïntensiveerd door het opzetten van inlichtingenbureaus. Tijdspad invoering SUWI over het jaar 2000 De Veranderorganisatie heeft een tijdspad implementatie SUWI aangegeven: 29/30 juni 2000 eerste werkconferentie UWV-vorming 30 juni 2000 spreidingsindicatoren CWI's 6 juli 2000 overleg over spreidingsindicatoren CWI's 21 augustus 2000 het spreidingsplan 29 augustus 2000 overleg over het spreidingsplan begin september 2000 uitwerking ideeën regio's 21/22 september 2000 tweede werkconferentie UVW-vorming begin oktober 2000 definitief voorstel aan bewindslieden medio november 2000 besluitvorming bewindslieden Ambtelijk advies aan B en W: Onderwerp: Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen Registratienummer: 2000004572 Het college besluit: (ambtelijk advies) 1. Kennis te nemen van de SUWI-nota. 2. Kennis te nemen van de conceptnotities 'referentiewerkproces', het concept 'spreidingsmodel CWI-gebieden' en het 'spreidingsplan CWI's. BESLUIT burgemeester en wethouders d.d. 19 september 2000 Conform het ambtelijk advies Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 6

Bestuurssamenvatting Onderwerp: Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen Registratienummer: 2000004572 Het college heeft kennis genomen van het nieuwe voorstel (ontwikkeld in opdracht van het kabinet) voor de uitvoering van de sociale zekerheid: Structuur Uitvoering Werk en Inkomen. Het voorstel gaat over de inrichting van de Centra voor Werk en Inkomen (CWI), de taken van gemeenten, de vergaande marktwerking op het terrein van de reïntegratie en over de privatisering van het reïntegratiedeel van Arbeidsvoorziening. De invoering van de SUWI-nota heeft voor de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid conseqenties. Hiernaast heeft het college kennis genomen van een aantal notities van de Veranderorganisatie SUWI: het concept 'referentiewerkproces', het concept 'spreidingsmodel CWI-gebieden' en het spreidingsplan CWI's. Het spreidingsplan geeft voor de regio Nieuwe Waterweg Noord één satelliet-cwi aan. Verdere planning besluitvorming: op t.k. lijst commissie Sociale zaken c.a. d.d. 4 oktober 2000 -- -- -- -- In raadsvergadering d.d. door middel van --: =================================================================== == Advies commissie -- d.d. : Advies commissie -- d.d. : Besluit gemeenteraad d.d. : Advies B en W 450 conseqenties Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 7