Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Toekomstige structuur van de uitvoering werk en inkomen (SUWI) Nr. 19 BRIEF VAN DE MINISTER EN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 17 januari 2001 Hierbij bieden wij u aan het grofontwerp van de Organisatie voor Centra voor Werk en Inkomen (CWI) en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Het betreft een samenhangend organisatieconcept en een geïntegreerde ICT-strategie voor beide zbo s, die ook gevolgen hebben voor de gemeenten. De gemeenten maken immers met de CWI en het UWV deel uit van de keten werk en inkomen. In paragraaf 1 wordt kort ingegaan op het totstandkomen van het grofontwerp. Vanwege de directe samenhang met de CWI en het UWV gaan we hierbij nader in op de volgende onderwerpen: de stand van zaken m.b.t. de reïntegratiemarkt (paragraaf 2); de Raad voor Werk en Inkomen (paragraaf 3.); toezicht (paragraaf 4) en de positie van cliënten (paragraaf 5). Daarmee wordt ook voldaan aan toezeggingen tijdens het algemeen overleg van 13 december jl.. Het wetsvoorstel SUWI wordt in de loop van januari aan de TK aangeboden. De Raad van State bereidt thans het advies over de invoeringswet SUWI voor. 1. Grofontwerp CWI en UWV Op 13 oktober jl. is aan u de eerste voortgangsrapportage (Kamerstukken , , nr. 16) over de invoering van de nieuwe Structuur Werk en Inkomen (SUWI) toegezonden. Tijdens het algemeen overleg op 13 december jl. is hierover uitvoerig van gedachten gewisseld. In die eerste voortgangsrapportage is voor januari 2001 het grof-ontwerp van de CWI en het UWV in het vooruitzicht gesteld. Daarbij wordt het belang van de samenhang benadrukt tussen de vormgeving van de CWI en de structuur van het UWV om de doelstellingen: van werk boven inkomen in een activerend stelsel van sociale zekerheid, een klantgerichte dienstverlening, en een doelmatige en rechtmatige uitvoering te kunnen bereiken. KST50778 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2001 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 1

2 De ICT-architectuur neemt daarbij een belangrijke plaats in. In de voortgangsrapportage van oktober jl. is toegezegd om, in plaats van een aparte ICT-nota te leveren, in het grofontwerp aan te geven hoe de informatiehuishouding op de korte termijn gestalte zal krijgen en naar welke vernieuwingen op de langere termijn wordt gestreefd. Vanaf de start in april 2000 heeft de Veranderorganisatie aan het grofontwerp gewerkt. De Veranderorganisatie heeft dankzij de inzet en deskundigheid van vele betrokkenen uit het veld, en door een strak tijdpad te volgen, de grondslag gelegd voor beide organisaties. Om de samenwerking te bevorderen in de SUWI-keten van CWI, UWV en gemeenten, en dus ook de samenhang in diverse dienstenpakketten, is een gemeenschappelijk, door ICT ondersteund, dienstverleningsconcept ontwikkeld. In de zogenoemde Service Niveau Overeenkomsten worden vervolgens afspraken gemaakt over de wijze waarop de wederzijdse dienstverlening in elkaar dient te grijpen. De klantgerichtheid van de dienstverlening is nauw verbonden met de doelstelling ook van de cliënten prestaties te verlangen. Juist door de klantgerichtheid te optimaliseren kan ook de activering van cliënten beter zijn beslag krijgen. Beide elementen, de dienstverlening aan en activering van cliënten, zijn verankerd in de organisatie en werkprocessen van het CWI en UWV. In de bijlagen worden de werkprocessen van het UWV toegelicht, het referentie-werkproces van de CWI heeft u eerder met de eerste voortgangsrapportage ontvangen. Medezeggenschap Door de intensieve betrokkenheid van de Arbeidsvoorzieningsorganisatie, de VNG/Divosa en Lisv/uvi s (zowel op bestuurlijk niveau als op het niveau van de medewerkers) en de gevolgde medezeggenschapstrajecten heeft het draagvlak voor het voorliggende grofontwerp, inclusief de daarin weergegeven migratieplannen, in de instellingen kunnen groeien. De centrale ondernemingsraad VUWV heeft in een eerste reactie aangegeven de uitgangspunten van het grofontwerp te onderschrijven. Aan het verzoek van de centrale ondernemingsraad om snel met een communicatieplan te komen, teneinde een optimale betrokkenheid bij medewerkers te verkrijgen en het draagvlak verder te verbreden, zal gehoor worden gegeven. Aangezien de voorbereidingen voor het tot stand brengen van een platform van ondernemingsraden voor de CWI-vorming nog gaande zijn, is het niet mogelijk geweest het grofontwerp al formeel aan een dergelijk platform voor te leggen. Wel is op 19 december 2000 aan de betrokken Ondernemingsraden een presentatie gegeven van de contouren van het grofontwerp. Definitieve aantal CWI s Gelijktijdig met deze brief en bijlagen ontvangt u een brief waarin gedetailleerder wordt ingegaan op het definitieve aantal CWI s en de spreiding daarvan. Het definitieve aantal CWI s is vastgesteld op 130 (125 plus 5). Het is de bedoeling dat het aantal CWI s en de spreiding ervan worden opgenomen in een nieuwe AmvB die thans ter advisering bij de Raad van State ligt. Daarbij wordt ook de Stimuleringsregeling CWI gepresenteerd die het mogelijk maakt de (des)investeringskosten voor de opbouw van nieuwe CWI s en de eventuele afwikkeling van oude CWI s op te vangen. Personele wijzigingen Met het grofontwerp voor de CWI en het UWV waarin de noodzakelijke Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 2

3 samenhang tussen de uitvoeringsorganisaties wordt gegarandeerd, is een eerste belangrijke fase van het implementatieproces afgesloten. Voor de voorzitter van het Verandermanagement, de heer Van Nes, is met het ontwerp van de CWI en het UWV de belangrijkste taak volbracht. Hij zal per februari as. zijn functie als voorzitter neerleggen. Ook het vertrek van de Verandermanager van de CWI, de heer Richelle, die door de Europese Commissie is benoemd tot directeur-generaal Ontwikkelingssamenwerking brengt een verandering in de personele samenstelling met zich mee. Hij wordt als Verandermanager opgevolgd door de heer De Groot, tot voor kort directeur van het Lisv. 2. Reïntegratiemarkt In de brief d.d. 7 december 2000 (AM/ARV/2000/75 370) over het eindrapport van het onderzoek van Regioplan 1 is aangegeven dat op het terrein van de reïntegratie-activiteiten nu nog sprake is van een overgangsmarkt. Afgelopen december is tijdens een aantal gesprekken met spelers op de reïntegratiemarkt dit nogmaals bevestigd. Initiatieven vanuit de markt zelf tot het ontwikkelen van kwaliteitsnormen, zoals van de nieuwe brancheorganisatie (Borea) zijn welkom, zolang deze geen drempels opwerpen die de marktwerking nadelig beïnvloeden. Daarnaast zal de overheid langs diverse lijnen de kwaliteit van de door de reïntegratiemarkt verleende diensten zeer stringent bewaken, opdat de besteding van publieke middelen adequaat kan worden getoetst. De contracten van publieke opdrachtgevers met reïntegratiebedrijven zullen de rechtvaardige en doelmatige besteding van publieke reïntegratiemiddelen moeten borgen. Gemeenten en werkgevers zullen bovendien financiële prikkels tot doelmatige besteding van reïntegratiemiddelen ervaren. Het UWV zal ook op prestaties ten aanzien van reïntegratie door de rijksoverheid worden aangestuurd. Hieronder wordt, in aanvulling op deze brief van 7 december jl., de huidige stand van zaken weergegeven op de reïntegratiemarkt. Vervolgens wordt ingegaan op de overgangsproblematiek die zich dit jaar voordoet en de diverse acties die worden ondernomen om de werking van de reïntegratiemarkt te bevorderen. De ontwikkelingen op de reïntegratiemarkt zullen overigens in een periodiek onderzoek op de voet worden gevolgd. Stand van zaken Lisv en uitvoeringsinstellingen Op dit moment is reeds ten dele sprake van vrije inkoop van reïntegratietrajecten voor ontslagwerklozen (WW) en arbeidsgehandicapten (Rea). Om deze vrije inkoop door uitvoeringsinstellingen in goede banen te leiden, is sinds kort een aanbestedingsprocedure van het Lisv van kracht. Doel van de aanbestedingsprocedure is te bevorderen dat uitvoeringsinstellingen opdrachten voor de uitvoering van reïntegratietrajecten verstrekken aan reïntegratiebedrijven met de beste prijs/ resultaatverhouding. Al eerder is hierover informatie verstrekt in antwoord op vragen van de leden Verburg, Schimmel en Van Dijke (SV/AVF/2000/80123). 1 «Een markt in ontwikkeling? Eerste inventarisatie van de stand van zaken op de markt voor reïntegratie-diensten», oktober Bij de aanbesteding voor 2001 volgens deze nieuwe procedure is gebleken dat het aantal aanbieders fors is toegenomen en dat de voormalige, dominante positie van Arbeidsvoorziening is verdwenen. Het Ctsv heeft inmiddels een onderzoek gedaan naar de aanbestedingsprocedure. Dit onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd. Daarnaast zal het Lisv, in overleg met SZW, de aanbestedingsprocedure evalueren. Deze evaluatie zal nog dit voorjaar worden afgerond, zodat deze kan worden gebruikt bij de voorbereiding van het contracteren van reïntegratiebedrijven voor 2002 (daarbij Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 3

4 uiteraard rekening houdend met de nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling onder SUWI). Stand van zaken werkgevers en hun arbodiensten Eén van de hoofdtaken van arbodiensten is het reïntegreren van zieke werknemers in het eerste ziektejaar. Traditioneel hebben de arbodiensten zich vooral bezig gehouden met reïntegratie in het «eerste spoor»: bij de eigen werkgever. De verantwoordelijkheid van de werkgever is daartoe ook beperkt. Onder SUWI zal de werkgeversverantwoordelijkheid worden uitgebreid met verantwoordelijkheid ook bij een andere werkgever (het «tweede spoor») zolang het dienstverband duurt of voor zolang die verantwoordelijkheid vrijwillig verlengd wordt. Vooruitlopend daarop, om tegemoet te komen aan de vraag van werkgevers die zich geconfronteerd zien met de gevolgen van Pemba, krijgen arbodiensten geleidelijk aan ook oog voor reïntegratie in het «tweede spoor». De branche werkt actief aan de opbouw van reïntegratiedeskundigheid binnen de Stichting expertisecentrum reïntegratie (Stecr). Voorbereiding reïntegratiemarkt per januari 2002 Om de werking van de reïntegratiemarkt te bevorderen en de inwerkingtreding van SUWI soepel te laten verlopen, zijn diverse activiteiten voorzien. Externe verzelfstandiging KLIQ Het wetsvoorstel dat voorziet in de externe verzelfstandiging van KLIQ ligt ter behandeling bij de Tweede Kamer. Eind januari 2001 zal de Tweede Kamer nader worden geïnformeerd over het ondernemingsplan van KLIQ en in relatie daarmee over een omzetgarantie voor KLIQ. Andere verdeling van verantwoordelijkheden Verder treedt een aantal belangrijke wijzigingen in de verantwoordelijkheidsverdeling op als gevolg van de beoogde inwerkingtreding van SUWI per 1 januari Dit betreft dan vooral de uitbreiding van de werkgeversverantwoordelijkheid en de nieuwe verantwoordelijkheid van gemeenten voor de niet-uitkeringsontvangers en de Anw-gerechtigden. Deze wijzigingen moet tijdig en zorgvuldig worden voorbereid. Hiertoe vindt overleg plaats met betrokken partijen. Aansturing UWV en gemeenten Goed opdrachtgeverschap wordt gestimuleerd indien de consequenties ervan ook financieel worden gevoeld. Voor de gemeenten is in het kader van het Fonds van Werk en Inkomen een eerste stap gezet om dit te bewerkstelligen. Dat het UWV, anders dan werkgevers en gemeenten, de financiële consequenties niet voelt, is een motief voor een actievere sturing van het rijk. Bij de uitwerking van de beoogde wijze van aansturing van UWV en gemeenten (en overigens ook werkgevers, via de subsidievoorwaarden) is van belang dat de volgende doelen worden bevorderd: dat reïntegratie effectief is (doorgaans: duurzame plaatsingen) dat dit gepaard gaat met een doelmatige inzet van publieke middelen dat ook in de moeilijk plaatsbare personen wordt geïnvesteerd (voorkomen van afroming) Bij dit laatste punt is ten slotte ook van belang dat de bestaande aandacht Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 4

5 voor bepaalde doelgroepen, zoals ook etnische minderheden 1, onverkort blijft gehandhaafd. Met gemeenten worden afspraken gemaakt over de inzet van reïntegratiemiddelen. In de Intentieverklaring «Een gezamenlijke agenda voor de toekomst» zijn door de Minister en de VNG de agendapunten voor de komende vier jaar vastgelegd en is een gezamenlijke ambitie opgenomen om een extra inspanning te leveren t.a.v. reïntegratie (een sluitende keten reïntegratie voor het hele bestand). Thans wordt deze Intentieverklaring verder uitgewerkt in concrete bestuurlijke afspraken. Over de beoogde aansturing van het UWV en de voortgang in de bestuurlijke afspraken met gemeenten wordt u dit jaar verder geïnformeerd. Faciliteren van vragers op de markt Het is van groot belang dat opdrachtgevers inzicht hebben in het aanbod van reïntegratie-bedrijven en reïntegratieproducten. Transparantie is immers een belangrijke vereiste voor een goede functionerende reïntegratiemarkt. Het Ministerie van SZW zal de totstandkoming van een goede informatievoorziening ten behoeve van opdrachtgevers stimuleren. Hiertoe start op korte termijn een onderzoek naar de aard van de informatie/expertise waaraan opdrachtgevers behoefte hebben en de mogelijkheden waarop hierin kan worden voorzien. Veel aandacht zal daarnaast worden gegeven aan voorlichting aan werkgevers en werknemers over hun rechten, plichten en mogelijkheden bij reïntegratie. Naast algemene voorlichting zal in samenwerking met arbodiensten en uvi s/het UWV gezorgd worden voor voorlichting op maat aan werknemers en werkgevers. Vermelding verdient hier ook de onlangs opgerichte nieuwe serviceorganisatie, STIMULANSZ, die gemeenten zal ondersteunen bij de vormgeving van het beleid van sociale zekerheid. Deze organisatie ontvangt daartoe subsidie van het Ministerie van SZW. Voor het komende jaar staan o.a. de volgende projecten gepland: inkoop reïntegratie, regievoering, ketendienstverlening en casemanagement, bedrijfsverzamelgebouwen en regionale platforms. 3. Raad voor Werk en Inkomen De Commissie Voorbereiding Raad voor Werk en Inkomen (CVRWI) is na haar installatie op voortvarend aan het werk gegaan om een vliegende start van de RWI per mogelijk te maken. Direct is een begin gemaakt met de inrichting van het secretariaat van de RWI, het opstellen van begrotingen voor 2000 en 2001 en een plan van aanpak voor Per brief van 1 december jl. is, op basis van de begroting van de CVRWI voor 2000, aan de CVRWI een budget voor 2000 toegekend. Conform het Instellingsbesluit CVRWI heeft de commissie in december 2000 een plan van aanpak (deze is als bijlage toegevoegd) en een begroting voor de activiteiten van de commissie in 2001 ingediend. De ingediende begroting en het plan van aanpak is uitgangspunt voor de vaststelling van het budget voor het jaar Actiepunt in de nota Arbeidsmarktbeleid voor etnische minderheden, plan van aanpak, TK , , nr. 1. Conform het Instellingsbesluit heeft de CVRWI een bestuursreglement ter goedkeuring aan de minister voorgelegd. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 5

6 4. Toezicht In de eerste voortgangsrapportage worden de plannen van het kabinet uiteengezet om het toezicht op alle betrokken uitvoeringsorganen in de nieuwe uitvoeringsstructuur, de gemeenten en de zbo s (CWI, UWV, SVb) te integreren, deze te plaatsen onder verantwoordelijkheid van de Minister van SZW en een onafhankelijke positie te geven. Tijdens het algemeen overleg van 13 december jl. is met u over deze plannen gesproken. Concreet betekent de keuze van het kabinet dat het College toezicht sociale verzekeringen (Ctsv) en de Directie Toezicht van het Ministerie van SZW dienen te worden omgevormd tot een geïntegreerde eenheid, de toekomstige Inspectie. Van essentieel belang is dat de toezichthouder voldoende onafhankelijk is en dat de minister niet treedt in de concrete toezichtsbevindingen van de Inspectie. Het streven is erop gericht de inspectie op 1 januari 2002 van start te laten gaan. Om de integratie van het toezicht op een goede en effectieve manier te bereiken zijn tussen het departement en het Ctsv afspraken gemaakt over de hoofdlijnen van het implementatietraject. Om het integratietraject in goede banen te leiden is onder meer een gezamenlijke regiegroep opgestart onder voorzitterschap van de secretaris-generaal van het Ministerie van SZW. Deze regiegroep komt gedurende het gehele implementatieproces regelmatig bijeen om in meer algemene zin de goede voortgang van het integratieproces te bewaken. In het algemeen overleg van 13 december jl. is toegezegd geen onomkeerbare stappen te zetten bij de inrichting van het toezicht zonder voorafgaand overleg met de Kamer. Voorzien is dat de nadere uitwerking van de uitoefening van taken van de Inspectie in een algemene maatregel van bestuur wordt neergelegd. Deze algemene maatregel van bestuur zal, voordat advies wordt gevraagd aan de Raad van State, aan u worden voorgelegd. Gezien het beoogde tijdpad is samenwerking tussen SZW en het Ctsv van groot belang. Daarbij is de volgende fasering afgesproken: a. fase 1: voorbereiding positionering en functioneren van de Inspectie (o.a. het opstellen van genoemde een AMvB); b. fase 2: doorlichting samen te voegen organisaties in het licht van de taken, de positionering en het functioneren van de Inspectie; c. fase 3: voorbereiding van het feitelijke samengaan en de integratie van de beide organisaties; De voortgang van het wetgevingsproces SUWI bepaalt in hoge mate het tempo van het daadwerkelijke integratieproces. Aan de ondernemingsraden van de beide organisaties dient op basis van artikel 25 van de Wet Ondernemingsraden advies te worden gevraagd. In dit verband zullen goede afspraken gemaakt worden over de medezeggenschap in het gehele traject, de te verstrekken informatie en de wijze waarop met de ondernemingsraden overleg wordt gevoerd. 5. Positie van cliënten In het algemeen overleg van 13 december is een voorstel toegezegd over de cliëntenparticipatie en de financiële ondersteuning daarvan. In het grofontwerp is de positie van cliënten sterk verankerd: in het kader van het dienstverleningsconcept dat voor de hele SUWI-keten (de CWI, het Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 6

7 UWV en de gemeenten) is ontwikkeld en in de borging van kwaliteit (participatie van de cliëntenorganisaties). In een bijlage wordt uitgebreid ingegaan op de positie van cliënten in de (ontwikkeling naar de) nieuwe uitvoeringsstructuur. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de rechten en plichten die voor cliënten in elke fase van de verschillende werkprocessen van de WW, arbeidsongeschiktheid en ABW gelden en het daarbij bereikte evenwicht. Tot slot In deze brief kom ik naast de toezeggingen rond het grofontwerp ook terug op twee andere toezeggingen uit het algemeen overleg van 13 december jl. Dit betreft de procedure rond de staartpost SUWI en de onderzoeken die in het kader van SUWI zijn of worden gerealiseerd. Procedure staartpost Tijdens het algemeen overleg van 13 december jl. is informatie gevraagd over de procedure met betrekking tot de wijze waarop de financiering van de verschillende SUWI-onderdelen is geregeld. Het gaat dan met name om de procedure ten aanzien van de staartpost en de middelen die reeds aan Arbeidsvoorziening zijn toegezegd. De op dit moment beschikbare middelen voor SUWI zijn niet op de begroting van SZW gepositioneerd, maar op een staartpost die beheerd wordt door het Ministerie van Financiën. Wanneer het Ministerie van SZW middelen nodig heeft voor SUWI wordt een onderbouwde claim ingediend bij het Ministerie van Financiën. In onderling overleg wordt overeengekomen hoeveel en in welk begrotingsritme de benodigde middelen van de staartpost worden overgeheveld naar de begroting van SZW. Het Ministerie van SZW stelt de middelen vervolgens beschikbaar aan de organisaties (zoals Arbeidsvoorziening, Veranderorganisatie e.d.) In het jaar 2000 was een bedrag van f 75 mln beschikbaar op de staartpost. Daarvan is een bedrag van in totaal f 64,5 mln overgeheveld naar de begroting van SZW. Het Ministerie van SZW heeft Arbeidsvoorziening toezeggingen gedaan voor diverse transformatieprojecten tot een totaalbedrag van f 63,5 mln. Het betreft projecten voor aanpassing van corporate systems (54 mln), public relations KLIQ (7,5 mln) en huisvesting hoofdkantoor KLIQ (2 mln). Onderzoeken Aan u is tijdens het algemeen overleg toegezegd dat alle informatie en rapporten rond SUWI die nodig zijn voor een goede oordeelsvorming door de Tweede Kamer ter beschikking gesteld zullen worden. De rapporten die nog niet reeds in uw bezit zijn, sturen wij u bij dezen toe. Rapporten met vertrouwelijke informatie over de bedrijfsvoering liggen ter inzage bij de griffie. Daarnaast ontvangt u afzonderlijk eind januari rapporten die betrekking hebben op KLIQ bij de brief met aanvullende informatie over KLIQ in verband met het wetsvoorstel verzelfstandiging reïntegratiediensten. Wij stellen voor op korte termijn met u van gedachten te wisselen over het grofontwerp van de CWI en het UWV en de daarbij verstrekte informatie, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 7

8 zodat de implementatie van de nieuwe uitvoeringstructuur met voortvarendheid kan worden vervolgd. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, W. A. F. G. Vermeend De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, J. F. Hoogervorst Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 8

9 Lijst bijgaande stukken 1 1. Grofontwerp CWI en UWV: Bijlagen Grofontwerp: 1. Concept voor een SUWI-bedrijfsverzamelgebouw 2. De Kansmeter 3. Methodiek vervolggesprek fase 4 4. Organigram CWI 5. Verantwoording en controle in SUWI-organisaties 6. Stimuleringsregeling CWI s 7. Overzicht huisvesting Uvi s en Arbeidsvoorziening 8. Referentieprogramma van eisen huisvesting CWI s 9. Een globaal werkproces WW 10. WAO-werknemersprocessen 11. Procesbeschrijving collecterende functie UWV 12. Beleidsplan ICT 13. Regionale platforms arbeidsmarktbeleid (nota VNG 11 december 2000 met bijlagen) 14. Gebruikte afkortingen 2. Werkplan 2001 van de Cie-Voorbereiding RWI 3. Notitie positie cliënt binnen het SUWI-stelsel 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 9