INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT MIJN LIJF Leerlijn Dans Thema Identiteit Groep 1 en 2 April 2016
Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Dans Thema Identiteit Groep 1 en 2 April 2016 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op www.cultuurschakel.nl/coh voor de nieuwste versie. Met deze informatie en de projectbeschrijving kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in 68 lesuren van 45 minuten. [dubbelklik hier om een afbeelding in te voegen] [type hier een bijschrift] 2
Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project [pag] 2. Leerinhouden [pag] 3. Leerdoelen [pag] 4. 21ste eeuwse competenties [pag] 5. Benodigdheden [pag] 6. Didactische werkvormen [pag] 7. Projectplanning [pag] 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school [pag] 9. Kunstenaar in de klas [pag] 10. Nederlandse taal in het project [pag] 11. Gerelateerde leergebieden [pag] 12. Bronnen [pag] 13. Tijdlijn [pag] 14. Beoordelen [pag] 15. Promotie [pag] 16. Van de Haagse collega s [pag] 17. Ouderbetrokkenheid [pag] 18. Downloads [pag] 19. Disclaimer [pag] 3
1. Korte beschrijving van het project Dit project maakt de leerling bewust van zijn lichaam, verschillende houdingen en manieren van bewegen. Wat de leerlingen kunnen met hun lichaam en wat ze allemaal willen kunnen met hun lichaam staat in dit project centraal. In Je lijf in de war gebeurt dat bijvoorbeeld door het tekenen van de omtrek van hun lichaam en diverse onderzoeksopdrachten waarbij het hele lichaam of afzonderlijke lichaamsdelen centraal staan. Bij Schilderen met je lichaam maken de leerlingen al dansend patronen en vormen in de ruimte alsof ze schilderen. Ze doen dit individueel en met elkaar door te spiegelen. Vervolgens gaan de leerlingen op diverse manieren vormen en figuren dansen. Uiteindelijk komen de diverse opdrachten samen in Mijn fantastische lichaam. Leerlingen ontdekken de bewegingsmogelijkheden van het lichaam en variëren aan de hand van personages met de danselementen ruimte, tijd en kracht. 2. Leerinhouden Danshouding, dansbeweging, lichaam, lichaamsomtrek, diverse lichaamsdelen (arm, been, voet, hand, hoofd, heup ect.), diverse lichaamsbewegingen (schudden, draaien, buigen, strekken ect.), dagelijkse bewegingen (zwaaien, schudden, wijzen, duwen, springen, stampen, ja knikken, nee schudden ect.), ruimtegebruik (patronen en figuren, hoogtelagen), variëren aan de hand van personages met de danselementen ruimte, tijd en kracht. 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: weet wat een danshouding is. kan diverse lichaamsdelen aanwijzen en benoemen. kan de lichaamsdelen noemen die ingezet worden bij zijn favoriete dansbeweging. Vaardigheidsdoelen De leerling: kan diverse danshoudingen (groot, klein, gesloten, breed, smal, lang, hoekig ect.) nadoen. kan dagelijkse bewegingen (zwaaien, wijzen, springen, ja knikken ect.) herhalen in het ritme van de muziek. kan diverse manieren van voortbewegen uitvoeren, zoals rollen over de grond, verplaatsen zonder je voeten op te tillen, op handen en voeten lopen, schuiven op je billen ect. ervaart verschillende manieren van voortbewegen. kan delen van het lichaam bewegen. kan het hele lichaam bewegen. kan met verschillende lichaamsdelen patronen en figuren in de ruimte maken. kan zijn droomlichaam omschrijven en er passende bewegingen bij maken op muziek. gebruikt tijdens diverse opdrachten verschillende vormen van kracht. kan expressief en/of gevarieerd dansen. Houdingsdoelen De leerling: kijkt en luistert met aandacht naar presentaties van medeleerlingen. 4. 21 ste eeuwse competenties Communiceren Doelgericht informatie uitwisselen. 4
Samenwerken Open en positieve houding voor andere ideeën. Creativiteit Een ondernemende en onderzoekende houding. 5. Benodigdheden Bij de diverse opdrachten zijn muziektips aangegeven. U kunt ook gebruik maken van de lijst met muzieksuggesties uit de danstoolbox (de toolbox is in ontwikkeling). Introductie diverse dansboeken (zie bronnen) foto s van dansers/beweging dansaccessoires dansfragmenten (zie bronnen) Deelopdracht 1 het gekozen prentenboek vanuit de introductie stukken behangpapier fototoestel/smartphone muziek afbeeldingen/tekeningen van lichaamsdelen Deelopdracht 2 trailer van de voorstelling Kleur van de Dansmakers https://vimeo.com/44388424 kinderkunstboeken van het Gemeentemuseum Den Haag: Meneer Kandinsky was een schilder, Daan Remmerts de Vries (Leopold, 2010) Keepvogel en Kijkvogel In het spoor van Mondriaan, Wouter van Reek (Leopold, 2011) Calder De draad van Alexander, S Posthuma (Leopold, 2012) verf en papier het boek De Stip van Peter H. Reynolds. of de online versie: https://www.youtube.com/watch?v=_k8biovry4 Deelopdracht 3 Danskaartjes (zie bijlage) 6. Didactische werkvormen Instructievormen Voorlezen van diverse prentenboeken/kinderkunstboeken. Houdingen voordoen en nadoen. Een lichaamsdeel aanwijzen en de leerlingen op muziek laten dansen met dit lichaamsdeel. Met leerlingen mogelijkheden inventariseren van hoe een lichaam in de war kan zijn (zwaaien met je voeten, stampen met je handen, springen met je schouders ect.). Dansfoto, in je favoriete danshouding op de foto. Dagelijkse bewegingen herhalen in het ritme van de muziek. Werken met danskaartjes. Interactievormen Kringgesprek over de danstafel. Mijn veranderlichaam, samen met de leerlingen verzinnen wat hun lichaam zou kunnen doen als je lichaam niet meer luistert. 5
Opdrachtvormen Actiereactie dans. Dansimprovisatie met opdrachten. Mijn droomlichaam; leerlingen bedenken hoe hun droomlichaam eruit ziet, beschrijven dit en dansen en bewegen op muziek die bij hun droomlichaam past. Betoverde voeten, als de muziek stilstaat geeft de leerkracht aan wat voor soort voeten de leerlingen hebben (plakvoeten, reuzenvoeten, springvoeten ect.) Samenwerkingsvormen Schilderdans 2 en 3: beide zijn spiegelopdrachten. Spelvormen Tik de vloer, wanneer de muziek stopt noemt de leerkracht een lichaamsdeel waarmee de vloer wordt aangeraakt. Vastplakken met hetzelfde lichaamsdeel aan elkaar. 7. Projectplanning Introductie project: Filosofisch gesprek: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: 30 minuten 15 minuten 90 tot 120 minuten 90 tot 120 minuten 90 tot 120 minuten 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Het in uw school programmeren van een professionele culturele activiteit behoort ook tot de mogelijkheden. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website [naam website] voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. Bezoek een dansvoorstelling waarin het lichaam, lichaamshoudingen een grote rol spelen, iedere dansvoorstelling passend bij de leeftijd is hiervoor geschikt. 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website [naam website]. Ter introductie kan er een dansprofessional in de klas worden uitgenodigd. De danser kan laten zien wat hij allemaal kan met zijn lichaam en wat hij daarvoor allemaal moet doen. Vraag hem zijn beroepspraktijk toe te lichten (warming up, repeteren, uitvoeren, reizen ect.). De danser kan ook uitgenodigd worden bij het filosofisch gesprek of eventueel het filosofisch gesprek leiden. 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst ballerina ballet danshouding dansschool optreden/uitvoeren pose Woordenlijst Nederlandse taal aaien achterom kijken gesloten buigen breed cirkels 6
repeteren toegangskaartje warming up draaien duwen elastiek friemelen gewrichten/scharnierpunten groot hoekig(e) lijnen ja knikken klein lang lange lijnen lichaamsdelen (armen, hand, vinger, been, voet, teen, elleboog, heupen, knie, buik, rug, kin ect.) nee schudden omtrek reiken rekken rollen schoppen schudden slap(pe) pop slungelen smal Sluipen soepel spieren spiralen springen stampen stippen strekken trippelen uitsmeren vegen vlekken waggelen wijzen wrijven zwaaien zwieren 11. Gerelateerde leergebieden Bewegingsonderwijs: er worden diverse bewegingsvormen uitgevoerd. Nederlands: er is binnen het project veel aandacht voor begrippen rondom het lichaam en voor diverse manieren van voortbewegen. 12. Bronnen Boeken De ballerina, Liesbeth Slegers (Clavis, 2014) Honden doen niet aan ballet, Anna Kemp (Lemniscaat, 2010) Wiebe springt en zingt, Willy Verheyde en Guido van Genechten (BAKERMAT, 2000) 7
De wiebelbillenboogie van Guido van Genegten (Clavis, 2010) Het verhaal van Stippie en Jan Patsy Backx (Jonge, 1994) Meneer Kandinsky was een schilder, Daan Remmerts de Vries (Leopold, 2010) Keepvogel en Kijkvogel In het spoor van Mondriaan, Wouter van Reek (Leopold, 2011) Calder De draad van Alexander, S Posthuma (Leopold, 2012) De Stip van Peter H. Reynolds. of online: https://www.youtube.com/watch?v=_k8biovry4 Dansfragmenten De Stilte danst HiHaHuttenbouwers: https://www.youtube.com/watch?v=3rtnqo59m8 De Meekers (nu Maas Theater en Dans): https://www.youtube.com/watch?v=u3c9lehejw Soske van het Internationaal Danstheater: https://www.youtube.com/watch?v=wnhwe90liay Hij komt! gedanst door Project Sally: https://www.youtube.com/watch?v=hbrcilmszg4 Ravel L Enfant et les Sortigeles Jiri Kylian Ballet (vanaf 6.25 min): https://www.youtube.com/watch?v=7zqxo4kuejc Muziekfragmenten Herbie Mann Birdwalk https://www.youtube.com/watch?v=szftu8jcgy Penguin Cafe Orchestra Air a danser https://www.youtube.com/watch?v=mflkxfhmyls Penguin Cafe Orchestra Beanfields : https://www.youtube.com/watch?v=xbsjpssl9jg&list=plzqacvhdrxvllv6wsk0fqaqawputl HdVo&index=12 Astor Piazolla Libertango https://www.youtube.com/watch?v=vaxndvtgt0k Philip Glass: Glassworks, Facades https://www.youtube.com/watch?v=crljp58svjo Astor Piazolla Libertango https://www.youtube.com/watch?v=vaxndvtgt0k Dave Brubeck Take Five https://www.youtube.com/watch?v=vmddofxsgas Corey Purcell and Erin Green, Dancing with Danu Cameron Highlander: https://www.youtube.com/watch?v=sqykzg7ayqy Kevin MacLeod Whiskey on the Mississippe https://www.youtube.com/watch?v=kc68c8r3jem 13. Tijdlijn Prehistorie 50 v. C 3000 v. C. 500 na C. 500 1000 1000 1500 1500 1600 1600 1700 1700 1800 1800 1900 1900 1950 1950 nu 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruik maken van het beoordelingsformulier voor leerkracht en leerling. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor leerlingen vanaf groep 5 of 6 is een zelfbeoordelingsformulier beschikbaar. U kunt zelf inschatten in hoeverre uw leerlingen in staat zijn het formulier te gebruiken. Voor het gebruiken van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De formulieren en toelichting vindt u als afsluiting in de projectbeschrijving. 8
15. 16. Promotie Stel de ouders op de hoogte van het bezoek van de professionele danser/choreograaf aan de klas. Maak filmpjes van de diverse presentatiemomenten en deel deze via de schoolwebsite/klassenapp ect. Van de Haagse collega s Licht de leerlingen van tevoren in dat er een kunstenaar op bezoek komt, wat zijn of haar bezoek in zal houden en attendeer ze erop dat ze vragen mogen stellen aan de kunstenaar. 17. 18. Ouderbetrokkenheid Bijdrage ouders: Ouders kunnen aanwezig zijn bij de diverse presentatiemomenten en deze filmen. Bij de introductie kunnen ouders behulpzaam zijn bij het inrichten van een danstafel. Bij deelopdracht 1 en bij de presentatie kunnen ouders de dansfoto s maken van de leerlingen. Downloads Danskaartjes, voor het uitvoeren van deelopdracht 3 Mijn fantastische lichaam. 9