Voorbereidende raadsbijeenkomst (parallelsessie) verslag Secretariaat: tel. 589197 Datum: 30 maart 2011 Aanvang: Locatie: 20.00 uur Kamer 1.19, Antwerpseweg 5 Gouda 1. Opening De heer Vermeij opent de raadsbijeenkomst met een woord van welkom. 2. Inkoop en aanbestedingsbeleid Op verzoek van de fractie van de PvdA is nota inkoop- en aanbestedingsbeleid 2010-2012 geagendeerd voor een verkennende bijeenkomst van de gemeenteraad. De fractie vraagt zich af of het inkoop- en aanbestedingsbeleid niet scherper geformuleerd moet worden. Er hebben zich geen insprekers gemeld. Technische vragen zijn gesteld door de heer Pouw van Trots. Deze worden tijdens de vergadering mondeling beantwoord. Aangezien het onderwerp is geagendeerd op verzoek van de PvdA, geeft de voorzitter als eerste het woord aan de heer Den Boer. De heer Den Boer heeft de punten op verzoek van de griffier rondgestuurd. Aanleiding is de situatie die is ontstaan na het faillissement van de aannemer die de bestrating in de Heesterbuurt had aangenomen. De artikel 30-vragen zijn op correcte wijze door het college beantwoord, maar de beantwoording heeft binnen de fractie wel tot discussie geleid. De fractie van PvdA wil graag binnen de raad van gedachten wisselen over onderstaande onderwerpen: 1. Het is duidelijk dat een aanbesteding moet leiden tot een voor de gemeente Gouda gunstige aanneemsom. Het moet echter geen uitnodiging zijn voor malafide of zwakke ondernemingen een onmogelijk lage aanbieding te doen, dat leidt tot slecht werk of een faillissement van die onderneming. De fractie pleit voor een ondergrens van het aanbestedingsbedrag, waaronder niet mag worden gegund. Te denken valt aan een percentage van de gemiddelde inschrijving. Bij een lagere inschrijving dient de inschrijving als niet realistisch te worden beschouwd. 2. De fractie onderschrijft de doelstelling fout hout uit te bannen. Eén van de middelen daartoe is het eisen van een FSC-certificering voor alle aannemers. De fractie is van mening dat de milieudoelstelling zeker ook kan worden bereikt zonder de verplichting voor alle ondernemers een dure certificering te verkrijgen. De garantie voor het gebruik van FSC-goedgekeurd hout is ook op een andere manier te verkrijgen. 3. De fractie stelt voor Social Return on Investment ook voor onderhandse aanbestedingen toe te passen. 4. De fractie stelt voor dat door aangepaste gunningscriteria de Goudse werkgelegenheid kan worden bevorderd. De fractie wil hierover graag van gedachten wisselen.
De fractie heeft een artikel uit het Binnenlands Bestuur toegezonden gekregen. Daarin staat dat er nieuwe aanbestedingsregels zijn gepresenteerd die het voor lagere overheden makkelijker maakt het lokale bedrijfsleven in te schakelen. De fractie vraagt of de wethouder hiervan kennis heeft genomen en of bij het opstellen van de nota inkoop- en aanbestedingsbeleid hiermee rekening is gehouden. De heer Pouw heeft een aantal technische vragen gesteld, te weten: 1. Hoe is binnen de afdeling Inkoop de control functie ingebouwd? 2. Waarom is het maximum bedrag voor de enkelvoudig onderhandse aankopen zo hoog, te weten 50.000 euro. Waarom vindt vanaf 1.000 euro niet al een procedure plaats met drie verplichte offertes. 3. Is het mogelijk dat er binnen de aankopen beneden de 50.000 euro raamcontracten gelden? 4. Waarom is er geen escalatieprocedure binnen de enkelvoudig onderhandse aanbestedingen. De heer Versteeg vraagt aan de fractie van de PvdA of zij het FSC-keurmerk willen afschaffen en hier soepeler mee willen omgaan. De heer Den Boer wil het FSC-keurmerk zeker behouden, maar vraagt alleen of de koper ervan overtuigd kan zijn dat het ook FSC-hout betreft. De heer Pouw heeft behoefte aan een zo goedkoop mogelijke inkoop. De vorm om te zoeken naar een ondergrens is voor de fractie overbodig. Een voorkeur voor Goudse bedrijven is sympathiek, maar de fractie heeft de voorkeur voor de goedkoopste aankoop. De heer Castelijns ziet het probleem van de ondergrens wel, maar ziet de suggestie van de fractie PvdA niet als oplossing. De fractie pleit er niet voor om Social Return on Investment bij hele kleine aanbestedingen toe te passen. Wat betreft de Goudse werkgelegenheid dienen Goudse bedrijven bij een gelijke geschiktheid de voorkeur te krijgen. De fractie pleit er niet voor om oneigenlijke argumenten te gaan gebruiken om Goudse bedrijven de voorkeur te geven. De fractie geeft een suggestie aan de wethouder mee. In de aanbestedingsnota wordt regionale samenwerking genoemd. De fractie pleit ervoor dit ook te gaan gebruiken om goodwill te kweken bij de omliggende gemeenten. De heer Krins vindt het vaststellen van een ondergrens altijd een vorm van willekeur. Bij de financiële kant van een aanbesteding moet een bepaalde weging van het risico meegegeven worden. Hiermee wordt voorkomen dat er blind gestaard wordt op alleen het bedrag. Objectief meewegen is belangrijk. De fractie vindt het handhaven van het FSC-keurmerk zoals de PvdA voorstelt sympathiek, want het dient wel werkbaar te blijven. Social Return on Investment geldt voornamelijk bij grote aanbestedingen. De fractie heeft vaker voor de Goudse werkgelegenheid gepleit, maar hier moet de markt zijn werk doen. Gelijke geschiktheid is prachtig. Goudse ondernemers moeten altijd op de hoogte zijn van de mogelijkheid om in te kunnen schrijven. Gouda heeft een gezamenlijke inkoop. De fractie vraagt of er serieus gekeken wordt naar inkoopvoordeel. De fractie heeft voornamelijk gekeken naar de decentrale en centrale aanpak en vraagt aan de wethouder waarom hier bewust voor gekozen is. De fractie is een voorstander van duurzaam inkoop, en vraagt zich af of het college op de hoogte is dat in Apeldoorn gewerkt wordt met een CO2-prestatieladder. De fractie ziet graag verdere bestudering of dit voor Gouda toepasbaar is. Aansluitend wordt de vraag gesteld hoe ver de gemeente is met de daadwerkelijke toepassing van het traject om in 2015 duurzaam inkopen te halen. Er wordt heel kort iets beschreven over elektronisch inkopen. De fractie vraagt wel op de hoede te zijn dat de ontwikkeling er niet toe mag bijdragen dat de tevredenheid van mensen ondergeschikt wordt gemaakt. Mevrouw Werger geeft aan te maken hebben met een aantal wettelijke regels en ook Europese regels als het gaat om meervoudig aanbesteden. De gemeente moet zich hieraan houden. Ondernemers moeten de kans krijgen om te ondernemen. Eerder is een discussie gevoerd of lokale ondernemers voorrang kunnen genieten bij aanbestedingen. In een bestek kan aangegeven worden het op prijs te stellen met lokale onderaannemers te werken. Het kan nooit als voorwaarde opgenomen worden. De fractie vindt een aantal zaken sympathiek, maar heeft wel het idee dat er 2
een discussie gevoerd wordt waarvan wettelijk gezien de kaders niet aanwezig zijn. De heer Amessas sluit zich aan bij de fracties van ChristenUnie en D66. Duurzaamheid is een belangrijk speerpunt van de coalitie. Het hanteren van een FSC-certificering betekent ook stimulering van verantwoordelijk inkopen. In de praktijk zijn er genoeg aannemers die beschikken over de certificering. De kosten die de fractie PvdA noemt, zijn te verwaarlozen als het uitgangspunt duurzaamheid betreft. De fractie vindt het verspoelen van de FSC-certificering ongewenst. Mevrouw Van Eersel is het eens centrale inkoop te onderzoeken. De fractie staat niet positief tegenover een ondergrens van het aanbestedingsbedrag, maar staat wel sympathiek tegenover een versoepeling van het FSC-keurmerk. De fractie is het er mee eens dat Social Return on Investment niet toegepast moet worden bij kleine bedragen. De fractie voegt toe dat het allemaal wel werkbaar moet blijven. Hoe meer regels er opgesteld worden, des te onwerkbaarder het wordt. De heer Thieme is niet voor een ondergrens. De fractie is bang dat het tot prijsopdrijving kan leiden. Wat betreft FSC is het belangrijk dat in het bestek duurzaamheid opgenomen wordt. Hierin kan ook opgenomen worden dat alle gebruikte materialen van FSC-hout moeten zijn. De heer De Laat is het eens met de meeste collega s. De komende jaren zal de gemeente meer geconfronteerd worden met ondernemers die failliet gaan. Wat dit betreft is de fractie het eens met de fractie van de PvdA dat bij een aanbesteding een goede risicoanalyse gemaakt moet worden. Een risicoanalyse is heel belangrijk. Een ander punt is de communicatie. Ondernemers zijn niet op de hoogte welke trajecten er spelen en zijn relatief onbekend met de mogelijkheid om aan projecten mee te doen. Een ander punt wat genoemd wordt, is de omvang en de bureaucratie van een inschrijving. Tevens bestaat het gevoel dat bij aanbestedingen al een voorkeur bestaat voor een bepaalde partij. De heer Slooter is benieuwd naar de invulling van Social Return on Investment. De fractie vraagt of er ook controle wordt gehouden. Tevens is de fractie benieuwd of werknemers na Social Return on Investment ook aan duurzaam werk komen of terugvallen in de oude sociale toestand. De heer Van Rossum sluit zich aan bij de voorgaande fracties, maar vraagt tevens naar de positie van de ZZP ers. Wethouder Van den Akker licht toe dat de nota in juni 2010 is vastgesteld. Er is bewust gekozen geen ondergrens vast te stellen bij een aanbesteding. Het moet een open inschrijving zijn. Er worden altijd referenties van inschrijvers opgevraagd. Er wordt zorgvuldig naar een inschrijving gekeken. De heer De Laat vraagt of het risico de komende jaren zal toenemen en of er aanvullende maatregelen genomen moeten worden. De wethouder geeft aan dat faillissementen veroorzaakt worden door ontwikkelingen in de markt. Er is bewust gekozen voor FSC-certificering. Als er uitzonderingen worden toegestaan, wordt de marktverhouding verstoord. Een ander belangrijk argument is dat de gemeente zich in 2008 aangesloten heeft bij een convenant om de certificering te gaan gebruiken. De wethouder kan zich voorstellen dat dit voor kleine ondernemers geld kost. Dit geldt voor meerdere kwaliteitsregelingen. Er wordt voorgesteld Social Return on Investment ook voor onderhandse aanbestedingen te laten gelden. Aangegeven wordt dat hiermee pas met ingang van 1 april 2011 gestart wordt. Na verloop van tijd zal dit geëvalueerd worden. Betreffende de lokale werkgelegenheid stelt het college voor om bij het opvragen van drie offertes in ieder geval één lokale ondernemer uit te nodigen een aanbieding te doen. Een ander belangrijk facet is dat gemeente Gouda dit goed op de website zal vermelden. Dit bevordert het lokale ondernemerschap. Er is een interne controlefunctie. De aanbesteding is een jaarlijks onderdeel van het controleaanpak. Regelmatig vindt tussendoor ook nog een controle plaats. Het bedrag van 50.000 euro blijkt een goed gemiddelde te zijn binnen de diverse gemeenten. De accountant heeft hierover geen negatieve opmerking gemaakt. De grens is in overleg met de accountant vastgesteld. Als bedragen lager worden vastgesteld, moet meer inzet gepleegd worden. De gemeente verplicht drie offertes niet, maar het gebeurt in de praktijk wel. 3
De heer Pouw vraagt of bij enkelvoudige aankopen overwegend meer offertes gevraagd worden. De wethouder kan op dit moment niet de afweging maken of een eventuele verplichting voor- of nadelen met zich meebrengt. De heer Pouw stelt het op prijs als de wethouder het meeneemt in zijn overwegingen. De wethouder licht toe dat in het raamcontract alleen de condities vermeld staan en geen prijzen. Er is altijd een escalatieprocedure via de normale lijn mogelijk, alleen bij een enkelvoudig onderhandse aanbesteding hoeft de afdeling Inkoop niet betrokken te worden. Bij grotere procedures is de afdeling Inkoop wel betrokken. Er zijn voorbeelden te noemen van regionale samenwerking, te weten het inkoop van groene stroom. De gemeente is druk bezig met CO2-reductie. In het college is hierover al een verkennende sessie geweest. Dit hoort voor een deel tot de portefeuille van wethouder Ruwhof. De wethouder heeft inderdaad begrepen dat er een nieuwe wetgeving is verschenen. De nota is redelijk gedateerd. Mocht de wetgeving het noodzakelijk te maken de nota aan te passen, zal dit zeker gebeuren. Tevredenheid van de mensen bij de inkoop van thuiszorg is een logische eis. De positie van ZZP ers wordt meegenomen in de behandeling. De heer Van Rossum vroeg zich af of er ook mogelijkheden zijn voor ZZP ers om in te schrijven voor een aanbesteding. De wethouder licht toe dat er bij een opdracht altijd gekeken wordt naar de proportionaliteit. De voorzitter geeft het woord aan de fractie van de PvdA. De heer Den Boer verduidelijkt dat de ondergrens van de aanbesteding is aangevoerd om een objectief meetinstrument in te stellen. De ondergrens wordt pas bekend als alle inschrijvingen binnen zijn. De fractie probeert creatieve middelen te vinden die binnen de wet vallen en voordeel bieden voor de lokale ondernemers. De fractie vraagt aan de wethouder hier rekening mee te houden, mocht de nieuwe wetgeving aanleiding geven de nota aan te passen. Het is niet de bedoeling om het FSCkeurmerk af te schaffen. Het laatste punt is Social Return on Investment. De fractie begrijpt dat er in het geval van kleine opdrachten de administratieve lasten groter worden. De heer Pouw begrijpt van de wethouder dat bij gemeentelijke overheden de grens van 50.000 euro gehanteerd wordt. Bij andere overheden geldt dit niet. De fractie vindt de vrijheid erg groot. De heer Castelijns vraagt of er een eis gesteld kan worden dat bedrijven bekend moeten zijn met de lokale situatie. De heer Krins worstelt met het punt ten aanzien van het inkoopbeleid. De fractie vraagt of met een centrale aanpak geen groter voordeel te behalen is. De heer Amessas is bang dat de versoepeling van FSC-keurmerk ten koste gaat van de kwaliteit. De heer Van Eersel is het eens met de fractie van ChristenUnie en Trots over het inkoopbeleid. De heer De Laat is van mening dat er op de inkoop bij gemeentelijke instellingen ontzettend veel te winnen valt. Wethouder Van den Akker is er niet voor om de ondergrens vast te stellen wanneer alle inschrijvingen binnen zijn. De nieuwe wetgeving zal meegenomen worden. Als bij kleine ondernemers de lasten voor FSC-certificering verlaagd wordt, kan dit bij de gemeente leiden tot lastenverhoging. Bij een andere gemeente wordt er geëxperimenteerd met een fonds voor Social Return on Investment. De wethouder begrijpt dat er bij diverse fracties een roep is om te kijken naar 4
een strakker inkoopbeleid. De wethouder zegt toe hier kritisch naar te kijken en komt hier later op terug in een memo. 3. Sluiting De voorzitter dankt allen voor de gegeven inbreng en sluit de bijeenkomst om 21.05 uur. Vertegenwoordigers van de fracties: Raadsadviseur: Dhr. J. Vermeij, voorzitter Dhr. M. Amessas, BSW, GL Dhr. P. den Boer, PvdA Dhr. drs. M.G.C.M. Castelijns, D66 Mw. A.C. van Eersel-Bezemer, Gouda 50+ Dhr. J. Th. Krins, CU Dhr. dr. J.M. de Laat, Gouda Positief Dhr. drs. C.C.M. Pouw, Trots op Nederland Dhr. drs. H. van Rossum, CDA Dhr. Slooter, SP Dhr. K. Thieme, GBG Dhr. A.H.E. Versteeg, SGP Mw. drs. L.J. Werger, VVD Dhr. dr. M.F.J. van Tilburg Van het college: Dhr. mr. H.C. van den Akker Verslag: Mw. M. de Kuijper, Bureau ARTEP 5