REFERAAT 21 NOV OUDEREN EN ALCOHOL ONS EEN ZORG?! Dr. Myrna Pelgrum- Keurhorst Drs. Lisanne Diepenhorst Drs. Melissa Laurens
Slechts 3 vragen 1. Hoe vaak drink je alcoholhoudende dranken? 0 1 2 3 4 Nooit Maandelijks of minder 2-4 keer per maand 2-3 keer per week 4 of meer keer per week
Slechts 3 vragen 2. Hoeveel glazen drink je op een typische dag dat je alcohol drinkt? 0 1 2 3 4 1-2 glazen 3-4 glazen 5-6 glazen 7-9 glazen 10+ glazen
Slechts 3 vragen 3. Hoe vaak drink je 6 glazen of meer per gelegenheid? 0 1 2 3 4 Nooit Minder dan maandelijks Maandelijks Wekelijks Dagelijks of bijna dagelijks
Eindscore Een score van 5+ voor mannen en 4+ voor vrouwen en 55+ is een indicatie voor problematisch alcoholgebruik En reden voor een zorgverlener om door te vragen! Maar weinig gedaan, ondanks kosten-effectiviteit Aanvaardbaar gebruik: 1 standaardglas per dag, twee dagen in de week niets
Telegraaf, 15 nov 2016
Dit referaat. U bent overtuigd van het nut van signalering van overmatig/problematisch alcoholgebruik bij ouderen U krijgt een indruk van de manieren waarop de zorgverlener het gesprek met de (oudere) cliënt/patiënt aan kan gaan U krijgt inzicht in de theoretische principes die ten grondslag liggen aan Cognitive Bias Modification
Wat Nederlandse cijfers Ruim 80% drinkt ( 18jr)* 20-30% drinkt overmatig # Gemiddeld: 2,5 glas pppd * Nationale Drug Monitor 2015 # Kaner et al, 2013
Gevolgen 1/10 sterftegevallen door alcohol (Anderson et al, 2009) 4,5% ziektelast (Hoeymans, 2010) 2,6 miljard/nl jaar (PwC, 2010) Roken: 2,4 miljard > 200 aandoeningen ICD-10 (WHO, 2014)
Wat Nederlandse cijfers bij ouderen 2/3 drinkt dagelijk >1 glas 1/20 hoort tot de zware drinkers ( 1/week 6 glazen) Van de mensen met alcohol als primaire problematiek in de verslavingszorg, is een kwart 55+er => stijging 139%!
Ouderen zijn extra kwetsbaar Afname totale hoeveelheid lichaamsvocht hogere concentratie bij dezelfde inname Verandering in metabolisme minder afbraak Organen minder goed bestand tegen toxisch effect alcohol Interactie met geneesmiddelen Veranderende levensomstandigheden
Risicofactoren Wonen in verpleeg- verzorgingshuis Man zijn Hoge SES Eenzaamheid/ sociaal isolement Combi alcohol en medicijnen Depressiviteit, angststoornissen Derde fase problematiek Fysiologische veranderingen Slaapproblemen
Signalen overmatig gebruik Psychische of sociale problemen Ongelukjes en vallen Gebruik kalmering- en slaapmiddelen Geheugenstoornissen Alcoholgeur Lichamelijke klachten Versterking van normale ouderdomsverschijnselen signalen zijn moeilijk te herkennen! Overleg met collega
Er naar vragen helpt! Screening en kortdurende interventies zijn kosten-effectief NNT 8 (roken NNT 20-35) Slechts 5-10% in de huisartsenpraktijk wordt nu bevraagd over alcoholgebruik
Implementatieprobleem Onvoldoende kennis Negatieve attitude/lage motivatie Geen financiële vergoedingen Onvoldoende ondersteuning Onvoldoende tijd
Experiment in 5 landen Frequentie van aangeboden screening en kortdurende interventies Keurhorst et al, 2013
Experiment: resultaten 120 huisartsenpraktijken in Zweden, Polen, Engeland, Catalonië en Nederland 746 zorgverleners Grootste verbetering: + Anderson et al, 2016
Leeftijd, geslacht Invloeden zorgverlener bij implementatie Attitude: rolzekerheid en therapeutische betrokkenheid Solo- en duopraktijk > groepspraktijk / gezondheidscentrum > 243 patiëntconsulten in vier weken Keurhorst et al, 2016
Invloeden bij implementatie Voorafgaand aan implementatie: Geen verschil screening in geslacht en leeftijd Vpk s screenen meer (1:2,8) Artsen interveniëren meer Drukke professionals interveniëren minder Na implementatie: Geen verschil screening in geslacht en leeftijd Verschillen in screenings en interventieactiviteit geminimaliseerd Drukke professionals interveniëren ongeveer even veel Anderson et al, submitted
Pilot in Nijmeegse wijkateliers Doelen: Multidisciplinaire scholing aan professionals in de wijk Ondersteunen van ouderen bij het verminderen van alcoholgebruik Opstellen van een lokaal zorgpad met rolverdeling en sociale kaart Behoefteonderzoek onder ouderen Kennis- en attitudeonderzoek professionals
Ervaringen als POH Drs. Lisanne Diepenhorst
Wat doe ik als praktijkverpleegkundige
Ervaring
XXX Casus 1 mevrouw
Casus 2 mevrouw
Casus 2 Plan
Casus 3 meneer
Cognitive Bias Modification Melissa Laurens
Introductie Breindebaas Approach avoidance task als interventie bij AdB en VdB Drs. Melissa Laurens (promovendus vanuit Saxion, Academie Mens en Maatschappij) Prof. Dr. Ernst Bohlmeijer (UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie) Dr. Marcel Pieterse(UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie) Dr. Marloes Postel (UT, afdeling Psychologie, Gezondheid en Technologie & Tactus) Dr. Elske Salemink (Uva, afdeling ontwikkelingspsychologie)
Duaal proces bij verslaving AdB en VdB BreindeBaas verhoogde impulsen
Verhoogde impulsen Verhoogde impulsen kunnen worden teruggezien in drie automatische, onbewuste processen Aandachtsbias Geheugenbias Automatische actietendensen Impliciete associatie taak Visual probe taak Strooptaak Alcohol avoidance task Cognitive Bias Modification trainingen
Alcohol- Approach Avoidance Task (A-AAT) Richt zich op de automatische, onbewuste beweging naar alcohol toe Met de computertraining AAT kunnen ze in de gewenste richting worden getraind Probleemdrinkers vertoonden 10% minder terugval na een jaar Kan zowel aangeboden worden met directe als indirecte instructie
Breindebaas en Breindebaas-app
Vragen: Wat is jullie idee bij het horen van dit onderzoek en deze taak bij het trainen van automatische processen? Waar kan volgens jullie nog winst mee behaald worden als het gaat om het bespreekbaar maken van alcoholgebruik?