Begroting 2012 Emmen, 8 september 2011
Inhoudopgave Pag. 1. Voorwoord door het bestuur 3 2. Voorwoord door de algemeen directeur 4 3. Financiering 6 3.1 Weerstandsvermogen 3.2 Onderhoud kapitaalgoederen 3.3 Algemeen 3.4 Treasury-beheer 3.5 Kasgeldlimiet 3.6 Renterisiconorm 3.7 Financiering 3.8 Verbonden partijen 3.9 Opmerkingen 4. Begroting 10 4.1 Financiële positie 4.2 Programmabegroting 5. Toelichting op de programmabegroting. 12 6. Risicoparagraaf. 18 7. Meerjarenraming.. 20 8. Toelichting meerjarenraming.. 21 9. Vaststelling van de begroting 2012. 24 Begroting 2012 EMCO-groep 2
Hoofdstuk 1 VOORWOORD BESTUUR Het eerste halfjaar van 2011 stond grotendeels in het teken van de aangekondigde en uiteindelijk in april gepresenteerde Hoofdlijnennotitie Werken naar Vermogen van staatssecretaris de Krom, die vervolgens leidde tot nog steeds niet afgeronde discussies over het onderdeel sociale zekerheid in het bestuursakkoord. Alhoewel er nog veel onduidelijk is, is het zonneklaar dat de onderkant van de arbeidsmarkt ingrijpend zal worden gereorganiseerd en dat het niet overdreven is om te stellen dat de Sociale Werkvoorziening daarbij de twijfelachtige eer geniet om in de schijnwerpers te staan. Dit te meer omdat de afgekondigde drastische wijzigingen gepaard gaan met keiharde, o.i. niet of nauwelijks te compenseren, kortingen op de Rijkssubsidie. Leek het er bij de afsluiting van de jaarrekening 2010 nog op dat de EMCO-groep in no time op weg was naar een exploitatie, die structureel in de plus zat, inmiddels is dat perspectief als sneeuw voor de zon verdwenen en resteert slechts de constatering dat de uitgangspositie voor de toekomst aanmerkelijk beter is dan twee jaar geleden! De relatief omvangrijke sw populatie in onze regio, maakt dat de doorgevoerde en voorgenomen kortingen in absolute zin onevenredig hard aankomen bij ons bedrijf en daarmee bij onze gemeenten, die toch al geraakt worden door forse bezuinigingen. Tegelijkertijd bestaan er nog veel onduidelijkheden over het tijdspad, de volumeontwikkeling met het bijbehorende in 2012 vast te stellen verdeelmodel, de status en toekomst van de grote groep geïndiceerden op de wachtlijst en de toegang tot en beschikbaarheid van het voorgestelde transitiefonds. Bovenstaande laat onverlet dat het bestuur en de directie in nauwe samenspraak met de betrokken gemeenten alles op alles zetten en zullen zetten om zo adequaat mogelijk op de sombere ontwikkelingen in te spelen. Dit moge blijken uit de inrichting dit jaar van het Trainings en Diagnose Centrum, maar zeker ook uit de voorliggende begroting, die ondanks de eerdere korting op de rijkssubsidie en de nog steeds (weer) haperende economie, nog iets lager uitkomt dan de oorspronkelijke begroting voor 2011, waarin de subsidiekorting van 1300,- per se nog niet was verwerkt!... Geen reden tot vreugde, want een tekort blijft altijd zuur, maar wel een positieve bevestiging van de eerder ingeslagen weg en een stimulans om hierop, samen met de betrokken gemeenten, verder te gaan! Evenals vorig jaar, is bij het Provinciaal Bestuur uitstel gevraagd en gekregen voor de vaststelling van de begroting. Dit om op diverse onderdelen (zoals de werkelijke omzetontwikkeling in de nog steeds stagnerende en door bezuinigingen geraakte economische ontwikkeling) meer duidelijkheid te verkrijgen en tot een betrouwbaarder raming te komen. Bovenal geldt echter dat bij de opstelling van deze begroting nog meer dan in voorgaande jaren op vele fronten onzekerheid troef is.. om over de meerjarenraming dus maar niet te spreken!! Begroting 2012 EMCO-groep 3
Hoofdstuk 2 VOORWOORD ALGEMEEN DIRECTEUR Dat er in een jaar tijd veel kan veranderen is sinds de aanbieding van de vorige begroting, inmiddels wel glashelder! De organisatie van de gesubsidieerde arbeid en zeker ook de Sociale Werkvoorziening gaat met ingang van 2013 volledig op de schop, de Rijkssubsidie is inmiddels, als begin van een trend, fors verlaagd, de economie dreigt, alvorens echt op gang te komen, alweer te haperen en de eurocrisis wakkert alleen maar aan met alle onzekerheden vandien. Kortom, niet de eenvoudigste omgeving om een begroting, laat staan een meerjarenraming, in op te stellen. Ondanks deze weinig vrolijke vaststellingen, komt de voorliggende begroting uit op een tekort van 1.290.000,-, hetgeen vrijwel hetzelfde is als de oorspronkelijke begroting voor 2011.waarmee de korting van 2,5 miljoen naadloos is verwerkt. Een goede prestatie van het bedrijf en mede te danken aan de nauwe samenwerking met de gemeenten! Aangezien, zoals inmiddels gebruikelijk, de begroting en meerjarenraming van een duidelijke toelichting zijn voorzien (waarbij de toelichting bij de meerjarenraming en risicoparagraaf, gezien de complexiteit en onzekerheid, flink is uitgebreid) zal hierna slechts in hoofdlijnen worden toegelicht. De concept begroting blijft een voortzetting en, waar mogelijk, intensivering van het beleid om de kosten te beheersen en verlagen en de omzet te vergroten/behouden zonder de realiteit uit het oog te verliezen. Uiteraard wordt binnen het redelijke, gezien de sombere perspectieven, extra kritisch gekeken naar verdere kostenreductie en de omvang van de ambtelijke formatie. Aangezien de grote inhoudelijke veranderingen en nog forsere kortingen zich vanaf 2013 zullen voltrekken en er in deze nog talloze onzekerheden bestaan, die in de loop van 2012 hopelijk zullen worden geconcretiseerd, zullen we de komende periode, samen met de aangesloten gemeenten, hard nodig hebben om ons nader te bezinnen en vallen ingrijpende maatregelen niet uit te sluiten. De totale netto opbrengsten laten ten opzichte van de begroting 2011 een stijging zien van 400.000,- en laten op alle fronten behalve om verklaarbare redenen bij de bouw een meer of minder grote stijging zien. Hierin speelt zeker een rol dat zowel bij de commerciële als de gemeentelijke opdrachtgevers het vertrouwen in de EMCO-groep aanzienlijk is toegenomen met alle positieve gevolgen vandien. Een niet onbelangrijke, inhoudelijke en financiële rol is hierin weggelegd voor het Trainings en Diagnose Centrum (T.D.C.) dat gezamenlijk met de gemeenten Borger Odoorn en Emmen is opgezet en dat een wezenlijke stap vormt in de verdere ontwikkeling naar een breed werkleerbedrijf. Zoals uit de begroting blijkt, worden de kosten goed beheerst, terwijl bij de loonkosten Wswpersoneel nog wezenlijk voordeel is geboekt doordat meer dan 100 werknemers, als gevolg van actief beleid daarop, de indicatie ernstig hebben gekregen en op het collectief vervoer nog eens flink wordt bespaard door dit in eigen beheer uit te voeren. Wel moet opgemerkt worden dat, conform het werkgeversstandpunt in de CAO-onderhandelingen, geen Wsw loonsverhoging is meegenomen! Iedere eventuele stijging gaat volledig ten laste van het tekort, omdat de staatssecretaris meerdere malen expliciet heeft aangegeven ev. loonkostenstijgingen op geen enkele wijze te zullen compenseren. Uiteraard worden de activiteiten om de efficiency te verhogen en de kosten te verlagen onverminderd voortgezet. Samenvattend Na de forse structurele subsidiekorting van 1300,- per se in 2011, het uitblijven van iedere vorm van compensatie van sw loonkostenstijgingen en de beëindiging van de bonus begeleid werken, zou het een illusie (maar wel een diep gekoesterde wens) zijn om een begroting zonder tekort te kunnen presenteren. Begroting 2012 EMCO-groep 4
Tegen deze achtergrond is het resultaat van de voorliggende begroting - die ondanks alles nog de beste is sinds 2002 - eigenlijk boven verwachting en een bevestiging om door te gaan op de ingeslagen weg. Dit laat onverlet dat de bijgevoegde meerjarenraming, hoe onzeker ook, een uiterst somber perspectief laat zien, dat van alle betrokkenen nog veel zal vragen en in de reguliere bedrijfsvoering niet is op te vangen. Begroting 2012 EMCO-groep 5
Hoofdstuk 3: FINANCIERING 3.1 Weerstandsvermogen De verwachting is dat de EMCO-groep het boekjaar 2011 zal afsluiten met een verlies van ongeveer 1.000.000,--. De (aangepaste) begroting geeft een verlies aan van 2.589.000,-- De aangesloten gemeenten financieren dit verlies echter op basis van voorschotten die gebaseerd zijn op de oorspronkelijke begroting van 1.387.000. Voor 2012 is een exploitatieverlies geraamd van 1.291.000,--. In de meerjarenraming zullen de tekorten verder oplopen als de bezuinigingsplannen van het kabinet doorgaan. De Rijksbijdrage per se zal teruglopen van 25.758 naar respectievelijk 24.768 in 2013, 23.200 in 2014 en 22.050 in 2015. Op basis van de huidige volumetoewijzing van 1.540 se s betekent dit dat er in 2015 een bedrag van 5.700.000 wordt gekort. Het spreekt voor zich dat dit soort bedragen vanuit de exploitatie niet kunnen worden terugverdiend. Deze verliezen zullen door de deelnemende gemeenten moeten worden betaald. De financiële betrouwbaarheid van de meerjarenraming is gezien de onbekendheid met de Haagse toekomstplannen en de voortwoekerende economische recessie, uiterst betrekkelijk. 3.2 Onderhoud kapitaalgoederen Het onderhoud aan de kapitaalgoederen van de EMCO-groep wordt door de onderhoudsdienst deels in eigen beheer uitgevoerd en deels uitbesteed aan externe bedrijven of specialisten. Het onderhoud kan worden uitgesplitst naar diverse vormen: - werktuigbouwkundig onderhoud; - elektrotechnisch onderhoud; - bouwkundig onderhoud. Voor registratie en herkenning van productiemiddelen wordt een middelenbeheersysteem gehanteerd. Middels dit systeem worden onder meer onderhoudsfrequenties, wettelijke keuringen, inspecties en machinegegevens geregistreerd. 3.3 Algemeen Met ingang van 1 januari 2001 is de Wet Financiering Lagere Overheden (Wet FILO) vervangen door de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet FIDO). Beide wetten hebben de treasury van gemeenten en overheidslichamen tot onderwerp. Treasury is het sturen en beheersen van, verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico s. Op grond van de nieuwe wet is de EMCO-groep verplicht om zowel in de begroting als in de jaarrekening een zogenaamde treasury-paragraaf op te nemen, waarin verantwoording over het treasury-beleid wordt afgelegd. 3.4 Treasury-beheer De EMCO-groep heeft een laag risicoprofiel, doordat de rentepercentages van vrijwel alle langlopende leningen voor een lange tijd vast liggen en geen gebruik wordt gemaakt van derivaten. Begroting 2012 EMCO-groep 6
3.5 Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet wordt berekend door een (vastgesteld) percentage van de totale begrote bedrijfslasten van de EMCO-groep te nemen. De netto vlottende schuld per kwartaal is het gemiddelde van de standen van deze schuld op de eerste en laatste dag van het desbetreffende kwartaal. In het volgende overzicht wordt de werkelijke omvang van de kasgeldlimiet getoetst aan de wettelijke norm overeenkomstig de Wet FIDO. 2012 2012 2012 2012 Omschrijving (Bedragen x 1.000) 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw Omvang van de begroting per 1 januari (=grondslag) 65.685 65.685 65.685 65.685 1 Toegestane kasgeldlimiet in procenten van de grondslag 8,2% 8,2% 8,2% 8,2% in een bedrag 5.386 5.386 5.386 5.386 2 Omvang vlottende korte schuld Opgenomen gelden korter dan 1 jaar Schuld in rekening courant - - - - Gestorte gelden door derden korter dan 1 jaar Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld 3 Vlottende middelen Contante gelden in kas 5 5 5 5 Tegoeden in rekening courant 344 878 626 465 Overige uitstaande gelden korter dan 1 jaar - - - - 4 Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld (2-3) -349-883 -631-470 Toegestane kasgeldlimiet (1) 5.386 5.386 5.386 5.386 Ruimte (+) c.q. overschrijding (-) (1-(2-3)) 5.735 6.269 6.017 5.856 Begroting 2012 EMCO-groep 7
3.6 Renterisiconorm De renterisiconorm wordt berekend door een (vastgesteld) percentage van het totaal van de vaste schuld van de EMCO-groep bij aanvang van het jaar te nemen. Deze norm wordt getoetst aan de werkelijke vaste schuldpositie, waarbij telkens de stand aan het begin van het jaar wordt genomen. Het volgende overzicht brengt de renterisico s voor de vaste schuld in relatie tot de renterisiconorm volgens de Wet FIDO in beeld. Omschrijving (bedragen x 1.000) 2012 2013 2014 2015 Basisgegevens 1a Renteherziening op vaste schuld o/g - - - - 1b Renteherziening op vaste schuld u/g - - - - 2 Netto renteherziening op vaste schuld - - - - 3a Nieuwe aangetrokken vaste schuld 1.747 1.747 1.596 1.505 3b Nieuwe verstrekte lange leningen - - - - 4 Netto nieuw aangetrokken vaste schuld 1.747 1.747 1.596 1.505 5 Betaalde aflossingen 1.747 1.747 1.596 1.505 6 Herfinanciering 1.747 1.747 1.596 1.505 7 Renterisico op vaste schuld 1.747 1.747 1.596 1.505 Renterisiconorm 8 Stand van de vaste schuld per 1 januari 11.140 11.140 11.140 11.140 9 Het bij Min. Regeling vastgesteld % 20% 20% 20% 20% 10 Renterisiconorm berekend (8*9) 2.228 2.228 2.228 2.228 Toets renterisiconorm 11 Ruimte (+) c.q. overschrijding (-) (10-7) 481 481 632 723 3.7 Financiering Door middel van het onderstaande overzicht wordt inzicht gegeven in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen leningen. Omschrijving (bedragen x 1.000) Bedrag Gemiddelde rente Stand per 1 januari 2012 11.140 3,90% Nieuwe leningen 1.747 Aflossingen -1.747 Stand per 31 december 2012 11.140 3,94% Begroting 2012 EMCO-groep 8
3.8 Verbonden partijen De EMCO-groep is enig aandeelhouder van M-Flex BV. In deze BV wordt ongesubsidieerd personeel, dat bij de EMCO-groep werkzaam is, verloond. De salariskosten worden 1 op 1 doorberekend aan EMCO. Daarnaast wordt er in het kader van het gemeentelijk arbeidsmarktbeleid een aantal inwoners een leerwerktraject aangeboden. M-Flex stuurt hiervoor een factuur aan de betreffende gemeente. De directie en het Dagelijks Bestuur van de EMCO-groep vormen ook de directie en het Dagelijks Bestuur van de Stichting RAP. De Stichting RAP heeft echter een eigen begroting en jaarrekening. De EMCO-groep brengt de uitvoeringskosten van de werkzaamheden die ze voor de stichting verricht in rekening bij de Stichting RAP. Stichting RAP sluit hierdoor af met een exploitatiesaldo van ongeveer nihil. 3.9 Opmerkingen Bovenstaande cijfers zijn gebaseerd op het gegeven dat de beoogde subsidiebedragen, welke sinds 01-01-2008 van de deelnemende gemeenten worden ontvangen, per de 15 e van iedere maand op de bankrekening van de EMCO-groep staan. In bovenstaande overzichten wordt in 2012 een nieuwe langlopende lening aangegaan voor 1.747.000,--. Voor de jaren daarna wordt aangenomen dat, gezien de bedrijfsresultaten een uitbreiding van de leningportefeuille met het bedrag van de aflossing noodzakelijk is. Begroting 2012 EMCO-groep 9
Hoofdstuk 4: BEGROTING 4.1 Financiële positie Balans (x 1.000,--) Activa 31-12-2012 01-01-2012 31-12-2012 01-01-2012 Passiva Vaste activa Materiële vaste activa 10.645 10.605 Financiële vaste activa 48 73 Eigen vermogen - - Voorzieningen 1.000 1.500 Vlottende activa Voorraden 1.500 1.500 Vaste passiva Uitzettingen 3.500 3.500 Leningen o/g 11.140 11.140 Liquide middelen 465 980 Overlopende activa 750 750 Vlottende passiva Overige schulden 2.268 2.268 Overlopende passiva 2.500 2.500 Totaal 16.908 17.408 16.908 17.408 Het verlies ad 1.291.000,-- is niet opgenomen in de balans omdat dit gedurende het jaar door de deelnemende gemeenten wordt vergoed. Het bedrag onder voorzieningen bestaat voornamelijk uit de reorganisatievoorziening. Kasstroom uit operationele activiteiten Aanpassingen voor Investeringen vaste activa -1.200 Afschrijvingen vaste activa 1.160 Veranderingen in werkkapitaal Voorraden - Uitzettingen - Overlopende activa - Voorzieningen -500 Overige schulden - Overlopende passiva - Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opname lening o/g 1.747 Aflossing leningen o/g -1.747 Aflossing financiële vaste activa 25 Mutatie liquide middelen -515-40 -500 25 Liquide middelen Stand per 1 januari 2012 980 Stand per 31 december 2012 465 Mutatie liquide middelen -515 Begroting 2012 EMCO-groep 10
4.2 Programmabegroting (x 1.000) Omschrijving begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Omzet 24.489 22.196 23.011 Voorraadmutaties Bruto bedrijfsopbrengsten 24.489 22.196 23.011 Kosten grondstoffen -10.000-8.039-9.412 Totaal netto opbrengsten 14.489 14.156 13.600 Verhuur onroerend goed 225 158 280 Totale opbrengsten 14.714 14.314 13.880 Loonkosten Wsw-personeel 42.597 43.227 43.986 Overige personeelskosten Wsw 1.557 1.682 1.620 Salariskosten ambtelijk personeel 5.121 5.241 5.004 Afschrijvingskosten activa 1.160 1.270 1.174 Dienstverlening derden 1.500 1.345 1.034 Overige bedrijfskosten 3.315 3.295 3.144 Diverse lasten Rentelasten 435 430 433 Diverse baten -267 Bedrijfs- en financieringslasten 55.685 56.491 56.127 Bedrijfsresultaat (nadelig) 40.971 42.176 42.247 Rijksbijdragen 39.680 39.588 42.274 Buitengewone baten Resultaat uit gewone bedrijfsvoering -1.291-2.589 26 Gemeentelijke bijdrage 1.291 2.589 394 Resultaat 0 0 420 Dotatie aan bestemmingsreserve 420 Resultaat na bestemming 0 0 0 Begroting 2012 EMCO-groep 11
Hoofdstuk 5: TOELICHTING OP DE PROGRAMMABEGROTING (x 1.000) begroting begroting realisatie Netto opbrengsten 2012 2011 2010 Vestiging Emmen 6.858 6.728 5.703 Vestiging Coevorden 1.100 1030 1.101 Groen Emmen 3.200 3.150 3.302 Groen Coevorden 2.350 2.250 2.420 Groenmontage 480 464,5 422 Bouw 501 533,7 653 14.489 14.156 13.600 Verhuur onroerend goed 225 158 280 Totale opbrengsten 14.714 14.314 13.880 Opbrengsten per fte (excl. Begeleid Werken) Aantal fte's 1.447 1.467 1.460 Opbrengst per fte 10.168 9.757 9.505 De netto opbrengsten, die op alle fronten, behalve bij de bouw, een toename kennen, laten ten opzichte van de begroting 2011 een stijging zien van 400.000,-- ofwel 2,8%;. Ten opzichte van de realisatie 2010 is de stijging 834.000,-- ofwel 6%. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door het Poortprogramma waar de opbrengsten ten opzichte van 2010 met 739.000 zijn toegenomen. Doordat de gemeenten de EMCO-groep steeds meer zien als een instrument om inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt binnen de EMCO-groep te trainen wordt er door beide partijen steeds intensiever samengewerkt. Gezamenlijk met de gemeente Borger-Odoorn en Emmen is bijvoorbeeld in de vestiging aan de Abel Tasmanstraat het Trainings- en Diagnose Centrum (T.D.C.) opgezet. Vanuit dit centrum wordt aan inwoners met een Wwb uitkering een breed traject aangeboden om werkervaring op te doen en de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De opbrengsten van de groenvestigingen zijn ten opzichte van de begroting 2011 iets toegenomen ondanks de diverse bezuinigingen die de gemeenten van het Rijk krijgen opgelegd. Aangezien de EMCO-groep, door de forse kortingen op de Rijkssubsidie in de afgelopen jaren, het komende jaar op een exploitatietekort zal uitkomen, heeft het doorschuiven van bezuinigingen door de gemeenten naar EMCO geen zin, omdat hierdoor het verlies toe zal nemen waardoor er per saldo een hogere bijdrage in het verlies door de gemeenten zal moeten worden betaald, terwijl daar geen werkzaamheden tegenover staan. Bij de vestiging Bouw is de economische ontwikkelingen rond de huizenmarkt goed te merken. Daarnaast is het steeds moeilijker om vakbekwaam personeel te krijgen om de werknemers, die uitstromen naar hun pensioen, te vervangen. Hierdoor moet er steeds vaker extern personeel worden ingehuurd waardoor de opbrengsten dalen. Per fte (=fulltime arbeidsplaats) is de toename ten opzichte van de begroting 2011 4,2%. Begroting 2012 EMCO-groep 12
Het uitgangspunt voor de begroting 2012 is mede gebaseerd op de realisatie over het eerste halfjaar van 2011 en de te verwachten ontwikkeling in de komende maanden waarbij er veel en toenemende onzekerheid is over de economische ontwikkeling (wel of geen terugkerende recessie) en de vertaling van de gemeenten van de door het Kabinet reeds opgelegde en mogelijk nog volgende bezuinigingen. De geraamde opbrengsten van de industriële vestigingen zijn weer iets toegenomen. De economie herstelde zich enigszins in de tweede helft van 2010 waarbij dit herstel zich voortzette in de 1 e helft van 2011. De divisie Industrie is sterk afhankelijk van dit herstel; bij de opstelling van de begroting zijn we er vanuit gaan dat er geen nieuwe recessie zal komen ondanks het feit dat er op meerdere fronten druk gespeculeerd wordt over een aankomende dubbele dip. begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Loonkosten Wsw-personeel 42.597 43.227 43.986 Aantal fte's 1.447 1.467 1.460 Loonkosten per fte (in euro's) 29.436 29.466 30.122 Loonkosten Wsw-personeel De post Wsw-loonkosten is ten opzichte van de begroting 2011 salderend met 630.000,-- gedaald. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er in 2011 werknemers actief zijn geherindiceerd waardoor er meer dan 100 werknemers de indicatie ernstig hebben gekregen. Hierdoor hoefden er 20 fte s minder te worden begroot waardoor er op de loonkosten 588.000 kon worden bespaard. Door dit beleid is het subsidieresultaat -uiteraard los van de opgelegde kortingen- sterk verbeterd t.o.v. het verleden. Daarnaast is het kabinet voornemens om per 1 januari 2012 het spaarloon af te schaffen waardoor de loonbelastingeindheffing van 25 % niet meer betaald hoeft te worden. Hierdoor wordt er een bedrag bespaard van 67.000. De CAO van de Wsw is per 1 februari 2011 beëindigd. Aangezien het kabinet fors snijdt in de Rijkssubsidie is er geen ruimte voor een loonsverhoging. Het VNG heeft dit inmiddels ook kenbaar gemaakt aan de vakbonden die het hier niet mee eens zijn. In de begroting is geen rekening gehouden met een loonsverhoging voor het Wsw personeel. Indien er toch een loonsverhoging wordt overeengekomen betekent dit dat voor iedere procent dat de lonen worden verhoogd er ruim 400.000 aan Wsw loonkosten bij zullen komen. Ook de pensioenpremies zijn op hetzelfde niveau gehouden. Begroting 2012 EMCO-groep 13
begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Overige personeelskosten Wsw 1.557 1.682 1.620 Aantal fte's 1.447 1.467 1.460 loonkosten per fte (in euro's) 1.076 1.147 1.109 Overige personeelskosten Wsw Door het collectief vervoer in eigen beheer uit te voeren wordt in 2012 een besparing bereikt ten opzichte van 2010 van 135.000. Hierdoor zullen deze kosten nog 65.000 bedragen (een fractie van de ruim drie ton in het recente verleden). Verder vallen o.a. reiskosten woonwerkverkeer ( 390.000), Bedrijfsgeneeskundige Zorg ( 154.000,--), kosten voor werkkleding ( 170.000,--), vakbondsbijdrage ( 25.000,--) en kosten voor een kerstpakket ( 75.000) onder deze post. Tevens is hierin opgenomen de loonkostensubsidie voor Begeleid Werken ( 640.000,--). Salariskosten ambtelijk personeel begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Salariskosten ambtelijk personeel 5.052 5.136 4.920 Overige personeelslasten ambtelijk 70 105 84 Totaal salariskosten ambt. personeel 5.121 5.241 5.004 Aantal fte's 88 91 90 loonkosten per fte (in euro's) 58.090 57.353 55.450 Salariskosten ambtelijk personeel De huidige CAO voor gemeenteambtenaren loopt af op 1 juni 2011. Het VNG heeft aan de vakbonden voorgesteld om de salarissen per 1 april 2011 met 1% en per 1 april 2012 met 1% te verhogen. De bonden hebben dit voorstel afgewezen waardoor de onderhandelingen op dit moment in een impasse zitten. In deze begroting is wel rekening gehouden met de voorgestelde verhoging. De ambtelijke formatie loopt terug doordat ambtenaren die uit dienst gaan worden vervangen door medewerkers die een dienstverband krijgen aangeboden in M-Flex BV. De kosten van deze medewerkers worden verantwoord onder de post Dienstverlening door derden. De overige personele kosten betreffen onder andere de kosten van woon-werkverkeer, opleidingskosten en de FPU-regeling voor ambtelijk personeel. Begroting 2012 EMCO-groep 14
begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Afschrijvingskosten 1.160 1.270 1.174 Afschrijvingskosten De afschrijvingskosten zijn gebaseerd op de huidige staat van afschrijvingen, het resterende investeringsprogramma 2011 en met inachtneming van verwachte investeringen van 1.200.000 in 2012. Het investeringsplan voorziet slechts in vervangingsinvesteringen. De begrote afschrijvingskosten voor 2012 dalen ten opzichte van de begroting 2011 met 110.000. begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Kosten dienstverlening derden 1.500 1.345 1.034 Kosten voor dienstverlening door derden De kosten voor dienstverlening door derden stijgt doordat er een aantal ambtelijke formatieplaatsen, om wachtgeldverplichtingen te voorkomen, ingevuld worden door werknemers (6 fte s) die een arbeidsovereenkomst hebben binnen M-Flex BV. De kosten van deze medewerkers worden 1 op 1 doorberekend en hier verantwoord. Daarnaast wordt onder deze post de kosten voor directievoering, ingehuurde meewerkende voormannen in de groen, uitbesteding van incassoactiviteiten, uitbesteding van salarisverwerking en de inhuur van juridische hulp verantwoord. Vanaf 2011 zijn er geen externe kosten meer voor Begeleid Werken omdat de EMCO-groep dit sinds begin 2011 volledig in eigen beheer doet. begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Overige bedrijfskosten Huur- en leasekosten 195 180 161 Onderhoudskosten 978 1.070 976 Energiekosten 601 650 589 Belastingen en verzekeringen 277 313 280 Indirecte productiekosten 705 605 645 Algemene kosten 559 477 494 Totale overige bedrijfskosten 3.315 3.295 3.144 Overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten zijn begroot op basis van het werkelijk verwachte niveau over 2011, met daarbij een indexering voor prijsverhogingen. Ten opzichte van de begroting 2011 stijgen de kosten totaal met 20.000. De kostenstijging van de indirecte productiekosten wordt met name veroorzaakt door de stijging van de brandstofkosten voor auto s. Naast de stijging van de brandstofprijzen gaat EMCO-groep een deel van het persoonsvervoer dat voorheen werd uitbesteed, weer zelf verzorgen. Begroting 2012 EMCO-groep 15
begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Rentelasten 435 430 433 Rentelasten De begrote rentelasten zijn voor 2012 gebaseerd op de lasten van de vaste geldleningen en rentekosten verbandhoudend met rekening-courantkrediet. begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Rijksbijdrage 39.680 39.588 42.274 aantal se's 1.540 1.537 1.557 Rijksbijdrage per se 25.758 25.758 27.152 Rijksbijdrage Deze bijdrage wordt ontvangen via de aangesloten gemeenten en de buitengemeenten. In het bestuursakkoord is aangegeven dat de rijkssubsidie per se voor 2012 hetzelfde zal zijn als in 2011. Dit betekent dat het bedrag is vastgesteld op 25.758 per se. In de rijksbijdrage is geen rekening gehouden met de bonus voor begeleid werken. Deze bonus bedroeg in het verleden altijd 3.000 per geplaatste se en zou in 2011 in het kader van de bezuinigingen éénmalig niet worden uitbetaald. Inmiddels heeft het Ministerie laten weten dat deze bonus structureel niet meer wordt toegekend. begroting begroting realisatie 2012 2011 2010 Gemeentelijke bijdrage 1.291 2.589 394 Gemeentelijke bijdrage Het begroot tekort wordt door de gemeente gedurende het begrotingsjaar aangevuld. Als de jaarrekening is vastgesteld worden de voorschotten verrekend met het exploitatieresultaat waarna aan de aangesloten gemeenten een afrekening wordt gestuurd waarbij de teveel betaalde voorschotten worden terugbetaald of er een aanvullende nota wordt gestuurd indien de voorschotten ontoereikend zijn gebleken. De gemeentelijke bijdrage wordt op basis van het aantal se s van de deelnemende gemeenten als volgt verdeeld. Begroting 2012 EMCO-groep 16
Verdeelsleutel se s op basis van voorlopige volumetoewijzing. in % Bedrag Borger-Odoorn 4,60% 59.386 Coevorden 13,30% 171.703 Emmen 82,10% 1.059.911 Totaal 100% 1.291.000 De buitengemeenten (de gemeenten die niet deelnemen aan de Gemeenschappelijke Regeling) leveren geen bijdrage aan het exploitatietekort. Begroting 2012 EMCO-groep 17
Hoofdstuk 6: RISICOPARAGRAAF Om de begroting 2012 goed te kunnen beoordelen, zijn hieronder alle bekende risico s die in de begroting besloten liggen weergegeven: Van de totaal begrote netto toegevoegde waarde wordt een gedeelte gegenereerd in de vorm van jaarcontracten. Dit geldt hoofdzakelijk voor de groenvoorzieningobjecten van de aangesloten gemeentes, doch ook voor een aantal langlopende contracten bij industriële werkzaamheden. De resterende netto toegevoegde waarde heeft betrekking op kortlopende orders waarvoor telkens opnieuw acquisitie moet worden gepleegd. De verwachting is dat het nieuwe kabinet de gemeentelijke financiën fors onder druk zal zetten. Indien de gemeenten deze bezuiniging zullen doorschuiven naar de EMCO-groep door minder reïntegratietrajecten en groenonderhoud uit te besteden, zal dit grote negatieve invloed hebben op het financiële resultaat. Lonen Wsw-werknemers Per 1 januari 2012 zullen de sociale premies opnieuw worden vastgesteld, waardoor de werkgeverslasten kunnen stijgen. In de begroting over 2012 is gerekend met de premies van 2011. Daarnaast is de CAO van de Wsw per 1 februari 2011 afgelopen. Ook heeft het pensioenfonds voor de Wsw (PWRI) onvoldoende dekkingsgraad om aan haar verplichting te kunnen voldoen. In de loonkosten is geen loonstijging als gevolg van een nieuwe CAO meegenomen en is er geen rekening gehouden met een premieverhoging voor het pensioenfonds. Ook de rijkssubsidie, die de loonkostenstijging normaal gesproken compenseert, is niet verhoogd. Indien de Wsw-lonen wel worden verhoogd en de rijkssubsidie wordt niet met hetzelfde bedrag verhoogd, heeft dit forse consequenties voor het financiële resultaat. Salariskosten ambtelijk personeel De looptijd van de CAO voor ambtelijke medewerkers is geëindigd op 1 juni 2011. In de begroting is rekening gehouden met een loonstijging van 1,0% in 2011 en 1,0% per 1 april 2012. Net als bij de Wsw-loonkosten geldt, dat er geen rekening is gehouden met veranderende sociale wetgeving per 1 januari 2011 of het stijgen van pensioenpremies door onvoldoende dekkingsgraad bij het ABP Personeels- en se-ontwikkelingen. In de meerjarenraming bij deze begroting is het verloop verwerkt conform de hoofdlijnennotitie Werken naar Vermogen van staatssecretaris de Krom. Voor de jaren na 2012 zijn er echter twee onzekerheden, tw.: - Het werkelijke sw-personeelsverloop van de oude doelgroep zal bij de EMCO-groep waarschijnlijk langzamer verlopen dan het Ministerie veronderstelt. - Een nieuw landelijk se-verdeelmodel. In de plannen van het Ministerie wordt landelijk het aantal se s in 2013 met 3000 verlaagd, in 2014 en 2015 ieder jaar met 6000 se s. Het EMCO-gedeelte daarin is 1,7%, dus in 2013 51 se s en 2014 en 2015 102 se s. Dit zou betekenen dat er een verloop onder de oude doelgroep moet worden gerealiseerd van bijna 7%. Normaal gesproken lukt dit niet omdat het natuurlijk verloop ongeveer 4% is. Indien het Ministerie dit probleem niet onderkent zou dit betekenen dat er in 2015 ongeveer 80 se s meer op de loonlijst staan dan waarvoor subsidie wordt ontvangen. In de meerjarenraming is hiermee, gezien alle onzekerheden, geen rekening gehouden. Deze mogelijke financiële overschrijding zal moeten worden betaald door de deelnemende gemeentes, waarbij iedere gemeente zijn eigen overschrijding betaalt. Dat betekent ook dat Begroting 2012 EMCO-groep 18
voor de ene gemeente de overschrijding relatief gunstiger of ongunstiger uit kan vallen dan voor de andere. Dit alles met daarbij de opmerking dat het werkelijke verloop in de praktijk moeilijk te voorspellen is. Als er geen andere beleidsmaatregelen op rijksniveau worden getroffen, om te voorkomen dat een dergelijk scenario zich voordoet, zullen we in nauw overleg met de betrokken gemeenten tijdig over moeten gaan tot rigoureuze maatregelen, zoals bv. het niet verlengen van tijdelijke contracten. Hiermee zou in deze periode kunnen worden bijgestuurd om de ingrijpende financiële gevolgen van dit scenario te dempen. Zoals hier reeds eerder aangegeven, werkt ongeveer 1,7 % van de landelijke Wsw-populatie bij de EMCO-groep. Dat zijn ongeveer 1500 volledige dienstverbanden. Dat zijn, gezien het aantal inwoners van de EMCO-gemeenten, relatief onevenredig veel mensen. Naast deze 1500 fte s staan er ook nog ongeveer 350 personen op de wachtlijst. Aan de toewijzing van dit grote aantal se s ligt het huidige verdeelsysteem ten grondslag. Waarop een nieuw verdeelsysteem zal worden gebaseerd en welke grondslagen daarvoor zullen worden gebruikt is nu niet bekend. We moeten er rekening mee houden dat een ander verdeelsysteem, op basis van meer objectieve factoren, zoals bv het aantal inwoners,zal resulteren in een lager toegewezen aantal se s. Het is moeilijk er op dit moment meer van te zeggen, doch het is ons inziens nodig dit onder de aandacht te brengen. Rijksbijdragen Het Ministerie heeft voor het jaar 2012 nog geen budget, zowel in volume als bedrag per se, bekendgemaakt. Ook is het definitieve budgetbedrag per se voor 2011 is nog niet bekend. Wel is inmiddels (informeel) aangegeven dat het voorlopige subsidiebedrag voor 2011 in de definitieve budgetbrief niet zal worden verhoogd. Voor 2012 hebben we dan ook met dit bedrag ( 25.758,= per se) gerekend. Het aantal se s is gebaseerd op de prognose voor 2012 van Cedris, onze brancheorganisatie. Het definitieve subsidiebedrag voor 2011 wordt eind september formeel bekend gemaakt. Dan ontvangen de gemeentes ook de voorlopige subsidiebedragen voor 2012. In deze begroting zijn de Wsw-loonkosten gebaseerd op het niveau van de huidige CAO, die inmiddels is afgelopen. In deze begroting en in de meerjarenraming gaan we er vanuit, dat de Wsw-loonkosten niet zullen stijgen en de rijkssubsidie zich zal ontwikkelen zoals door het ministerie is aangegeven. Mocht dit niet het geval zijn, omdat òf de loonkosten Wsw òf de pensioenpremies wel stijgen, dan zal dat relatief grote financiële gevolgen hebben, gezien het feit dat de staatssecretaris meerdere malen heeft uitgesproken geen enkele stijging te zullen compenseren. De geraamde rijksbijdragen zijn gebaseerd op de huidige wet- en regelgeving en de aangekondigde kortingen in 2013, 14 en 15. Gemeentelijke bijdragen De EMCO-groep heeft geen eigen vermogen Dat betekent dat, als het werkelijke resultaat afwijkt van de begroting, dit effect direct terecht komt in de gemeentelijke bijdrage van dat jaar. Meerjarenraming Zoals genoemd in de laatste alinea van paragraaf 3.1 Weerstandsvermogen, is de betrouwbaarheid van de meerjarenraming zeer betrekkelijk. Begroting 2012 EMCO-groep 19
Hoofdstuk 7: MEERJARENRAMING Meerjarenraming EMCO-groep (bedragen x 1.000) Exploitatierekening Begroting Meerjarenraming 2012 2013 2014 2015 Netto opbrengsten 14.714 14.269 13.438 12.596 Loonkosten Wsw-personeel 42.597 41.057 38.583 36.132 Overige personele kosten Wsw 1.557 1.672 1.759 1.846 Salariskosten c.a. ambtenaren 5.121 5.107 5.093 5.079 Afschrijvingskosten 1.160 1.160 1.160 1.160 Kosten dienstverlening derden 1.500 1.500 1.500 1.500 Overige bedrijfskosten 3.315 3.315 3.315 3.315 Diverse lasten - - - - Rentekosten 435 435 435 435 Diverse baten - - - - Bedrijfs- en financieringslasten 55.685 54.246 51.845 49.467 Bedrijfsresultaat 40.971-39.977-38.407-36.871- Rijkssubsidie 39.680 37.177 33.246 30.120 Buitengewone lasten - - - - Resultaat uit gewone bedrijfsvoering 1.291-2.800-5.161-6.751- Onttrekking aan algemene reserve - - - - Gemeentelijke bijdrage 1.291 2.800 5.161 6.751 Resultaat na bestemming - - - - Per fte/se (bedragen in euro's) Aantal fte's (excl. Begeleid Werken) 1.447 1.398 1.320 1.243 Opbrengsten per fte 10.169 10.207 10.180 10.134 Aantal se's 1.540 1.501 1.433 1.366 Lasten per se 36.159 36.140 36.179 36.213 Begroting 2012 EMCO-groep 20
Hoofdstuk 8: Toelichting op de meerjarenraming Uitgangspunten Begroting Meerjarenraming 2012 2013 2014 2015 Aantal subsidie-eenheden Oude doelgroep 1.540 1.484 1.382 1.281 Nieuwe doelgroep - 17 51 85 Totaal 1.540 1.501 1.433 1.366 Aantal fte's (Wsw) In dienst oude doelgroep 1.447 1.381 1.272 1.163 In dienst nieuwe doelgroep 17 48 80 Begeleid Werken 50 60 70 80 Totaal 1.497 1.458 1.390 1.323 Ambtelijke formatie Formatie actief 88,0 87,0 86,0 85,0 Alhoewel het altijd al lastig is om de toekomst te voorspellen en een realistische meerjarenraming op te stellen, geldt dit nu nog sterker dan in voorgaande jaren en moet de voorliggende meerjaren raming, zoals hierna ook wordt toegelicht, vooral als indicatief en richtinggevend worden gezien.. en niet als de opsomming van een harde cijferreeks, die ook daadwerkelijk zo zal worden gerealiseerd. Deze meerjarenraming is gebaseerd op de uitgangspunten in de Hoofdlijnennotitie Werken naar Vermogen van staatssecretaris de Krom en de uitwerking daarvan, die het Ministerie van Sociale Zaken heeft ingebracht bij de onderhandelingen over het bestuursakkoord. Dit betreft zowel de voorgestelde jaarlijkse verlagingen van het subsidiebedrag per se (prijscomponent) als de aangegeven vermindering van het aantal se s per jaar van de oude doelgroep en de instroomstop bestaande doelgroep per 1-1-2013 (volumecomponent). Het al dan niet realiseren van de vermindering van dit aantal se s zal in de praktijk worden bepaald door het werkelijke personeelsverloop en kan grote invloed hebben op het uiteindelijke exploitatieresultaat. Dit verloop is moeilijk te voorspellen, maar zal, gezien de praktijk in de afgelopen jaren, in onze situatie aanzienlijk minder snel verlopen, dan het Ministerie voorziet en aanneemt. Daarnaast heeft de staatssecretaris aangekondigd, dat er begin 2012 een nieuw landelijk verdeelmodel van de se s zal worden gepresenteerd met alle voor ons mogelijke positieve of negatieve gevolgen vandien. Deze beide laatste aspecten worden in de risicoparagraaf nader toegelicht Deze meerjarenraming is dus gebaseerd op het huidige verdeelmodel en het verloop op basis van de door het Ministerie gehanteerde uitgangspunten. Netto opbrengsten De netto opbrengsten in de begroting 2012 zijn sterk taakstellend en met een grote mate van onzekerheid geraamd. De Rijksbezuinigingen bij de gemeentes in combinatie met de huidige economische ontwikkelingen maken een betrouwbare prognose erg moeilijk. De meerjarenraming is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: - Bij de netto opbrengsten is rekening gehouden met een daling van het aantal se s - Er is rekening gehouden met een lagere inverdiencapaciteit van de nieuwe doelgroep, die vanaf 1 januari 2013 zal gaan instromen. - Voor de jaren 2013, 2014 en 2015 is ieder jaar de netto opbrengst met 1% verhoogd. Begroting 2012 EMCO-groep 21
Wsw- loonkosten Evenals de Rijkssubsidie zijn de Wsw-loonkosten gebaseerd op het huidige loonniveau, exclusief eenmalige uitkeringen ter compensatie van prijsstijgingen. De vorige CAO is inmiddels een halfjaar verlopen en er is nog geen enkel zicht op overeenstemming tussen werknemers en werkgevers. De daling van het aantal fte s en het inzetten van meer mensen bij begeleid werken is in de meerjarenraming verwerkt. Overige personeelskosten Wsw Ook hierin is de daling van het aantal fte s in dienst van de EMCO-groep verwerkt. De kosten zijn verder met 1% per jaar verhoogd. In deze post zijn ook de kosten voor Begeleid Werken opgenomen. Salariskosten ambtelijk personeel Bij de uitgangspunten is de verwachte ambtelijke personeelsbezetting aangegeven. Deze bezetting daalt van 88 fte s in 2012 naar 85 fte s in 2015. Deze daling wordt gerealiseerd, omdat bij een gedeelte van het verwachte natuurlijke verloop, personeel niet wordt vervangen. Er is daarnaast rekening gehouden met toename van de salariskosten van 1% per jaar. Afschrijvingskosten Deze kosten zijn gebaseerd op het niveau van 2012. Vooralsnog gaan wij er vanuit dat prijsstijgingen zullen worden gecompenseerd door minder kosten i.v.m. de personeelsafname. Kosten dienstverleningderden/overige bedrijfskosten Deze kosten zijn begroot op het niveau van 2012. Vooralsnog is het uitgangspunt dat eventuele kostenstijgingen worden gecompenseerd door de personeelsvermindering. Rentelasten Deze kosten blijven gelijk omdat de tekorten volledig door de aangesloten gemeenten worden gefinancierd. Rijksbijdragen De Rijksbijdragen zijn gebaseerd op de uitgangspunten, die het Ministerie heeft ingebracht bij de onderhandelingen over het bestuursakkoord. De berekening van de Rijksbijdrage per jaar is als volgt opgebouwd: - 2012 1540 se s x 25758,= is 39.680.000,= - 2013 1501 se s x 24768,= is 37.177.000,= - 2014 1433 se s x 23200,= is 33.246.000,= - 2015 1366 se s x 22050,= is 30.120.000,= Begroting 2012 EMCO-groep 22
De gemeentelijke bijdragen Aangezien EMCO geen eigenvermogen bezit zal de EMCO-groep de exploitatieverliezen ten laste van de deelnemende gemeenten moeten brengen. Op basis van gemeenschappelijke regeling zal de verdeling plaatsvinden op basis van het geplaatste aantal fte s Buitengemeenten betalen op basis van wetgeving niet meer mee aan het nadelige saldo. Op basis van de huidige se-verdeling zullen de gemeentelijke bijdragen per gemeente in 2013, 2014 en 2015 ongeveer het volgende beeld geven. (bedragen x 1.000) Gemeente Perc. 2013 2014 2015 Gemeente Emmen 82,1% 2.299 4.237 5.543 Gemeente Coevorden 13,3% 372 686 898 Gemeente Borger-Odoorn 4,6% 129 238 310 Totaal 100,0% 2.800 5.161 6.751 Begroting 2012 EMCO-groep 23
Hoofdstuk 9 VASTSTELLING Aldus vastgesteld en goedgekeurd in de vergadering van het Algemeen Bestuur van de EMCO-groep te Emmen, gehouden op 23 november 2011. De voorzitter, De directeur, H. Jumelet J.A. Mug Begroting 2012 EMCO-groep 24