De anders bezette TS Een effectstudie naar de gevolgen voor de veiligheid en doeltreffendheid van het repressief optreden bij brand To contribute to the body of Adriaan Verstoep Rick van Putten knowledge Frank Hagelstein
De anders bezette TS Veldonderzoek van de brandweer Apeldoorn Presentatie voor de themabijeenkomst variabele voertuigbezetting van de NVBR, 28 oktober 2011 Adriaan Verstoep Rick van Putten Frank Hagelstein AcV
Voorstellen Adriaan Verstoep, projectmanager Rick van Putten, projectleider veldonderzoek Frank Hagelstein, onderzoeker veldonderzoek AcV
Programma Introductie onderzoek en afronding presentatie Context onderzoek, definities & meetinstrumenten Dataverwerking en analyse, conclusie & discussie Vragen graag aan het eind van de presentatie AcV
Brandweer Apeldoorn AcV
Tijdpad fasen I & II Besluit DT start project Zes or Less Start veldonderzoek Toelichting aan DT Brief vakbonden Einde veldonderzoek Collegevoorstel Oplevering rapport Fase I Fase I de theorie Fase II de praktijk Oplevering rapport opdrachtgever Fase II Toelichting aan personeel Extra uitleg bev. exp.groep & OC Themabijeenkomst NVBR 18 februari 2008 september 2008 4 januari 2010 31 december 2010 22 april 2011 27 april 2011 juni 2011 sept. 2011 26 sept. 2011 17 oktober 2011 28 oktober 2011 Onderzoeksopzet veldonderzoek Publicatie AcV
Zes of minder, of.. zes of meer? De praktijk is onze leermeester AcV
Context van het praktijkonderzoek Onderzoek richt zich op de TS brandweer Apeldoorn => organisatiegericht onderzoek Onderzoek richt zich op de dagelijkse praktijk => werkelijkheid zo goed mogelijk weergeven Onderzoek richt zich op de bezetting van de TS => onderzoeksthema, enige interventie Maar.. hoe zit het nu met die bezetting? RvP
Historie bezetting TS Basis eeuwenoud systeem => organiseert transport van water naar vuurhaard 1940 1945: vaststelling = vrijstelling 1980: vooruitgang in techniek (HD) & verplichte vorming brandweercompagnieën. 2010: genormeerde samenstelling basisbrandweereenheid Afwijken = veranderen? RvP
(Beleids)veranderingen: noodzakelijk? Urgentie: 1. Verminderde beschikbaarheid vrijwilligers 2. (Door)ontwikkeling brandweertechniek/-tactiek 3. Economisch klimaat Commissie Mans (2010) Voer meerdere standaardbezettingen van brandweervoertuigen in Onderbouwde uitspraken? RvP
Verander door kennis Vanuit wetenschap zeer beperkt aandacht voor organisatie en functioneren van de brandweer Weinig onderzoek naar anders bezette TS Hoe komen wij dan tot verantwoorde uitspraken over anders bezette TS? Prof. dr. P.J.M. Verschuren, hoogleraar methodologie, Radboud NIjmegen RvP
Welke kennis moeten we verkrijgen? Welke effecten heeft een anders bezette TS ( TS i ) op de objectieve en subjectieve doeltreffendheid en veiligheid van het repressief optreden bij brandmeldingen, vergeleken met de standaardbezette TS ( TS s ), indien dezelfde brandbestrijdingstactieken en brandbestrijdingstechnieken worden toegepast? RvP
Doeltreffendheid repressief optreden ( stipulatieve definitie ) Gegeven de situatie het bereiken van het doel van de brandbestrijding met een maximale schadebeperking in (a) materiële en (b) immateriële zin, tegen (c) minimale kosten (met behoud van de kwaliteit van het repressief optreden) en met (d) maximale opbouw van praktijkervaring van het personeel. RvP
Veiligheid repressief optreden ( stipulatieve definitie ) De mate waarin het repressieve personeel vrij is van risico s Risico definiëren wij als een ongewenste situatie of toestand die een bedreiging vormt voor het repressieve personeel Risico s achteraf gewogen RvP
Categorisering risico s Situationele risico s Handelingsrisico s Fysieke gezondheidsrisico s Mentale gezondheidsrisico s RvP
Taxonomie: Veiligheid bij brandbestrijding Vlamoverslag A.g.v. situatie in /op object Vlamterugslag Effecten gevaarlijke stoffen In en/of op een object Instorten / omvallen Gevaar gebruik gereedschap Veroorzaken vlamoverslag Elektrocutie A.g.v. werken in/op object Vallen / struikelen (ook op hoogte) Situationele veiligheidsrisico s* Tijdens het aanrijden Aanrijding Onwel worden chauffeur Onwel worden manschap/bevelvoerder Werk boven vuurhaard Desoriëntatie Zich stoten Afsluiting terugtocht Uitstappen Effecten hittestraling In directe nabijheid object Instorten / omvallen VEILIGHEIDS- RISICO S PERSONEEL Buiten een object Effecten gevaarlijke stoffen Gevaar door verkeer (spoor/weg) Fysieke gezondheidsrisico s In de verder omgeving Slechte conditie Vermoeidheid Hoge inspanning (piekbelasting) Inademing toxische (rook) gassen Stijging kerntemperatuur Effecten gevaarlijke stoffen (toxicatie/explosie) Gevaar verkeer (spoor/weg) Insluiting bij natuurbrand Post traumatische stressstoornis Mentale gezondheidsrisico s Gezondheidsrisico s Angststoornis (psychisch) Paniekstoornis Acute stressstoornis Paniekaanval Vrees Angst (fysiologisch) Paniek Fobie Schrikken RvP
Hoe te meten? Waarnemingsschema (zes waarnemers): Tijdens de afhandeling brandmelding Schema niet openbaar Interviewformulier (zes interviewers): Na afloop (bevelvoerder, chauffeur, willekeurige manschap) Hun beleving Hun houding over onderzoeksthema Projectteam: training & veelvuldig overleg RvP
Experimentele conditie: praktijkomgeving Meting aan: Experimentele eenheid Meting aan: Controle eenheid TS i TS s Data / kennis over de TS i CONFRONTATIE Data / kennis over de TS s FH
Dataverzameling Brandweer Apeldoorn Zes or less BAZOS 2010 Waarneming: Interview: N= 160 TSi= 125 & TSs= 35 N= 243 TSi= 206 & TSs= 37 Overige databronnen: Meldkamerrapporten Foto s Geluidsfragmenten GMA Ingevulde CBS-formulieren Gespreksverslagen Achtergrond gesprekken Hulpbronnen: Prof. Dr. Piet Verschuren Prof. Dr. Ira Helsloot Wetenschappelijke artikelen Onderzoeksrapporten naar brandweerzorg Diagnostisch vooronderzoek FH
Kwantitatief onderzoek versus Kwalitatief onderzoek Kwantitatief: onderzoek in de breedte Kwalitatief: onderzoek in de diepte Praktijkgericht onderzoek met wetenschappelijke elementen FH
Kwantitatief onderzoek Doel Onderzoek in de breedte. Om los te komen van een discussie over emoties. Om het brandweeroptreden meetbaar te maken. Statistiek & significante verbanden T-toetsen voor vergelijking gemiddelde tussen groepen en functies. Somers-D voor effecten van bezetting op doeltreffendheid en veiligheid. Betrouwbaarheid Training/ instructies/ evaluaties interviewers en waarnemers. Iteratief proces van onderzoek. Representativiteit Doorsnee van afhandelingen van brandmeldingen die brandweer Apeldoorn jaarlijks te verwerken krijgt. Geen onderscheid tussen beroeps of vrijwillig personeel gemaakt. FH
Representativiteit omvang FH
Representativiteit meldingscategorie FH
Kwalitatief onderzoek Doel Onderzoek de diepte in. Op zoek naar dieper liggende verklaringen/oorzaken. Interpretatie van bevindingen binnen een casus. Open vragen en databronnen Toelichting antwoorden manschappen. Toelichtingen waarnemers op casus. Extra databronnen. Betrouwbaarheid Adhoc steekproef naar afhandelingen van brandmeldingen. Elke casus bekeken. Gecontroleerd met onderzoeksteam. Representativiteit & casussen in het rapport Gaat om dieperliggende oorzaken. Ter verdieping op de gevonden kwantitatieve resultaten. FH
Resultaten Objectieve doeltreffendheid Objectieve veiligheid Subjectieve doeltreffendheid Subjectieve veiligheid Houdingen Conclusie & discussie FH
Objectieve doeltreffendheid Conclusie: De effecten van een anders bezette tankautospuit op het repressief optreden bezien vanuit de objectieve doeltreffendheid zijn zeer minimaal. Statistische zekerheid: Somers D.070 Sig.583 Meldingscategorie: Geen verschillen per meldingscategorie waarneembaar. Discussie: Praktijkervaring: Bezettinggraad wijkt significant af tussen TS i en TS s. Doel behaald, geen extra middelen, minder manschappen, opschaling. FH
Objectieve veiligheid Conclusie: Er bestaan geen effecten van een anders bezette tankautospuit op de objectieve veiligheid van het repressieve personeel. Statistische zekerheid: Somers D.021 Sig.801 Meldingscategorie: Significante verschillen per meldingscategorie waarneembaar. Automatisch alarm is veiliger dan binnenbrand of verkeersbrand. Sterke indicatie voor meer verschillen waarneembaar. Discussie: Personeel wordt bij 80% van de inzetten niet blootgesteld aan risico s, 14,4 % enkel risico, 5,6% aan twee risico s. Kwalitatieve analyse toont dat personeel van de TS i alerter is op risico s. FH
Subjectieve doeltreffendheid Conclusie: Een anders bezette TS heeft een negatief effect op de subjectieve doeltreffendheid van het repressief optreden. Het optreden met een anders bezette TS wordt als minder doeltreffend ervaren dan het optreden met een standaard bezette TS.. Statistische zekerheid: Somers D -.315 Sig.000 Meldingscategorie: Sterke verschillen per meldingscategorie waarneembaar. Binnenbrand- Buitenbrand/Verkeer- Controle Automatisch alarm. Discussie: Geen verschillen per functie waarneembaar. Altijd positief over eigen optreden. Zelfreflectie bij het personeel. Doelbrandbestrijding behaald, toch ondoeltreffend Procedures en taken. FH
Subjectieve veiligheid Conclusie: Een anders bezette TS heeft een negatief effect op de subjectieve veiligheid. Het repressieve personeel ervaart dat er bij een optreden met een anders bezette TS meer inbreuk wordt gedaan op hun veiligheid. Statistische zekerheid: Somers D -.314 Sig.314 Sig. verschil tijdens de inzet fase Meldingscategorie: Sterke verschillen per meldingscategorie waarneembaar. Binnenbrand- Buitenbrand/Verkeer- Controle Automatisch alarm Discussie: Verschillen per functie waarneembaar: Bevelvoerder ervaart minder inbreuk op zijn veiligheid dan chauffeur en manschap Vertrouwen in een goede afloop zeer belangrijk. Organisatorische risico s FH
Houdingen Conclusie: De houding van het personeel ten opzichte van een variabele bezetting van de TS is zeer uiteenlopend. Statistische zekerheid: Somers D -.032 Sig.769 Relatie doeltreffendheid en veiligheid: De houding van het personeel ten opzichte van een variabele bezetting is niet afhankelijke van een enkele afhandeling van brandmelding. Het als dan scenario speelt hierin een zeer grote rol. Discussie: Verschillen per functie waarneembaar. Bevelvoerder kent minder weerstand dan chauffeur of manschap. Weerstand tegen het project. Tegen de daadwerkelijke interventie valt het mee. FH
Conclusie De objectieve doeltreffendheid en veiligheid van een anders bezette TS wijkt niet wezenlijk af van de doeltreffendheid en veiligheid zoals deze bij een standaard bezette TS bestaat. Bezien vanuit de subjectieve doeltreffendheid en veiligheid constateren we negatieve effecten voor het repressief optreden bij een anders bezette TS. FH
Discussie over het onderzoek Scheve verdeling TS i en TS s Statistisch meer zekerheid kunnen verwerven. Meer dataverzameling zou meer zekerheid kunnen bieden Stipulatieve definities Een niet alles omvattende waarheid Niet onderzocht - Veranderingen voor de organisatie - Alleen brandmeldingen, (één van de vier taken) De kijk van buiten FH
Discussie over het onderwerp Voor welke incidenten is de TSs noodzaak Het als dan scenario komt gedurende de onderzoeksperiode geen enkele maal voor Vakbekwaamheid De vakbekwaamheid neemt bij een lagere bezetting naar verwachting toe als gevolg van een hogere bezettingsgraad Uniformeren en standaardiseren De comfortzone & routinematig optreden Beleving en waarneming De beleving van het personeel wijkt af van wat wij hebben waargenomen FH
To contribute to the body of knowledge Zonder wrijving geen glans Kennis delen is vermendigvuldigen. Adriaan Verstoep Rick van Putten Frank Hagelstein AcV