postadres Postbus 26, 3400 AA IJsselstein Gemeenteraad IJsselstein Postbus 26 3400 AA IJsselstein bezoekadres Overtoom 1 3401 BK IJsselstein t 14 030 f 030 6884350 e info@ijsselstein.nl betreft Artikel-41 vragen namens CDA fractie over Participatiewet uw kenmerk zaaknummer 98215 datum 19 november 2014 uw brief van 22 oktober 2014 blad 1 van 5 behandeld door J.M. van Zon bijlagen Geachte raadsleden, Op 22 oktober jl. hebben clusterlid mevrouw B.P. Oskam en raadslid mevrouw C.C.J.M. Cornelissen namens de CDA fractie schriftelijke vragen gesteld over de Participatiewet. Deze vragen zijn gesteld naar aanleiding van de notitie Stand van zaken Participatiewet. Deze notitie stond op de lijst van ingekomen stukken voor de clustervergadering Samenleving van 15 oktober (stuk nummer 90250). In deze vergadering is besloten de notitie te bespreken tijdens een volgende cluster en/of raadsvergadering. Het CDA heeft aangekondigd een aantal vragen over dit stuk te willen stellen, ook om de bespreking niet al te technisch te laten worden. Mevrouw Oskam geeft aan dat de notitie een goede samenvatting geeft van het landelijke beleid en een eerste zicht op de uitwerking voor IJsselstein en de Lekstroom. Het roept ook veel vragen op, wat logisch is gezien de huidige stand van zaken. Hieronder vindt u de vragen zoals deze gesteld zijn met ons antwoord. Vraag 1: De CDA fractie is met name benieuwd wat de consequenties van de nieuwe wetgeving zullen zijn voor nieuwe gevallen die niet meer mogen instromen in WSW. Waar kunnen deze mensen in de toekomst terecht en onder wiens verantwoordelijkheid vallen deze? Tot welke organisatie moeten zij zich wenden? Wie gaat kijken of zij in aanmerking komen voor (beschut) werk? Antwoord: Deze mensen vallen in de toekomst onder de Participatiewet en onder de verantwoording van de gemeente en melden zich bij WIL. De gemeente is verantwoordelijk dat deze mensen naar vermogen participeren in de samenleving. Hiervoor kan WIL verschillende instrumenten inzetten. WIL maakt een afweging welk instrument of welk traject het meest geschikt is voor iemand. Eén van de instrumenten is beschutwerk. Het UWV stelt vast of mensen in aanmerking komen voor beschut werk op voordracht van WIL. Naast beschut werk zal het beleid er vooral op gericht zijn om deze mensen te plaatsen op de werkplekken die gerealiseerd gaan worden voor arbeidsbeperkten (zie antwoord vraag 2). De gemeente IJsselstein gebruikt uw persoonsgegevens uitsluitend voor het doel waarvoor zij zijn verstrekt. Bankrelatie BNG Voor meer informatie daarover kunt u contact opnemen met de behandelend ambtenaar van onze gemeente. NL79BNGH028.50.09.958
blad 2 van 5 Vraag 2: Op pagina 1 wordt gesteld dat de gevolgen in 2015 nog relatief klein zullen zijn omdat het "maar" om 40 a 50 mensen zal gaan. Maar dat is toch al een behoorlijk aantal. En ieder jaar zullen er nieuwe mensen bijkomen. Hoe gaat de gemeente deze groep helpen? Welk beleid wordt hiervoor in de toekomst ingericht? Antwoord: Het betreft hier mensen met een meer permanente arbeidsbeperking. Op landelijk niveau is afgesproken dat er voor deze groep 125.000 banen worden gerealiseerd (100.000 in het bedrijfsleven en 25.000 bij de overheid). Het beleid is er op gericht om zoveel mogelijk plekken te realiseren en arbeidsbeperkten op deze plekken te plaatsen. Hierbij gebruik makend van de (nieuwe) beschikbare re-integratie instrumenten zoals loonkostensubsidie, no-risk polis, jobcoaching, etc. Het realiseren en verzilveren van deze werkplekken vindt plaats binnen de regionale werkbedrijven per arbeidsmarkt regio. Hierin zijn werkgevers, gemeenten, het UWV en vakbonden vertegenwoordigd. Vraag 3: De vraag naar de verantwoordelijkheid voor deze groep heeft ook te maken met de taakverdeling tussen WIL en de Pauw Bedrijven. Terecht wordt gesteld dat er bij de invoeringsstrategie 2 trajecten zullen zijn maar niet duidelijk is hoe deze zich tot elkaar verhouden. Wat gaat de WIL doen in de toekomst en wat gaat Pauw doen? Op welke wijze zorgen we ervoor dat de kennis en kunde (begeleiding, jobcoaches etc.) van Pauw Bedrijven goed blijft worden benut? Wat wordt gezien als kracht van Pauw en wat als sterke punten van de WIL? Hoe gaan deze samenwerken zonder elkaars werk te doen? Antwoord: WIL is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Participatiewet en het bedienen van de doelgroepen van deze Wet. Pauw Bedrijven is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Wsw en de doelgroep die hier onder valt. Pauw Bedrijven beschikt over veel kennis, expertise en infrastructuur op gebied van werk en re-integratie van arbeidsbeperkten. WIL maakt gebruik van deze kennis en expertise, met name voor de groep arbeidsbeperkten (klantgroep 3). Pauw Bedrijven is één van de first suppliers van WIL voor aanbod voor deze groep. Ook voor de toekomst is het uitgangspunt om de kennis en expertise van Pauw Bedrijven te behouden en te benutten. Vraag 4: Hoe wordt voorkomen dat er een soort concurrentie ontstaat tussen beide trajecten, waardoor werkgevers met meerdere instanties te maken krijgen? Hoe vindt afstemming plaats, ook met het college, dat (gelukkig) ook op zoek gaat naar potentiële werkgevers? Welke reguliere overleggen zijn gepland en zitten alle partijen daarbij om tafel? Oftewel; hoe gaan we de komende tijd bestuurlijke drukte voorkomen en zorgen dat de organisaties elkaar gaan versterken en de taken goed verdelen? En hoe voorkomen we dat zorgvuldig opgebouwde expertise en werkplekken verdwijnen? Antwoord: Een heldere éénduidige werkgeversbenadering is een absolute voorwaarde om te bereiken dat er werkplekken voor arbeidsbeperkten worden gerealiseerd en dat deze mensen hier op geplaatst worden. Afstemming en regie op dit punt vindt plaats via de regionale werkbedrijven per arbeidsmarkt regio. Dit wordt de komende tijd nog verder opgetuigd. Voor IJsselstein is dit de arbeidsmarkt regio Midden Utrecht. Het werkbedrijf is een overleg platform waarin gemeenten (sociale diensten, SW-bedrijven) het UWV en sociale partners zijn vertegenwoordigd. Met dit werkbedrijf is geborgd dat werkgevers (in de arbeidsmarkt regio niet te maken krijgen met verschillende instanties, verschillende regelingen en instrumenten.
blad 3 van 5 Vraag 5: Gesteld wordt dat de rol van de Raad meer op afstand zal zijn dan bij andere transities. (P2). De CDA fractie neemt aan dat hier gedoeld wordt op de uitvoering van de Participatiewet, als het beleid eenmaal vastgesteld is, niet op de kaders die de komende tijd worden gemaakt (zie ook paragraaf 7). Kan het college toezeggen dat alle beleidsplannen en kaders bijtijds naar de Raad gezonden zullen worden? En dat helder wordt gemaakt waar de Raad in de toekomst wel en niet bij betrokken zal worden? Hoe verhoudt beleidsplan 2.0 van de WIL zich tot het stuk dat in 2015 ( aangepast beleidsplan, zie paragraaf 7) wordt aangeboden? Antwoord: In de gemeenschappelijke regeling WIL is bepaald dat de verordenende bevoegdheid ten aanzien van de Wwb/Participatiewet van de gemeente is overgedragen aan WIL. Ten aanzien van de WMO en Jeugd is er geen verordenende bevoegdheid overgedragen aan een juridische entiteit. Dit wordt bedoeld met een andere rol van de raad. Het college is er voor verantwoordelijk en ziet er op toe dat, de raad tijdig en op de juiste wijze wordt betrokken bij kaderstelling en sturing ten aanzien van de Participatiewet en de Wsw. In het beleidsplan 2.0 van WIL worden de gevolgen van de Participatiewet meegenomen en waar nodig vertaald in nieuwe beleidsuitgangspunten. Dit was ten tijde van het schrijven van de versie 1.0 nog niet mogelijk aangezien er toen nog grote onduidelijkheid was over de invulling van de nieuwe wet. De versie 2.0 zal in januari 2015 door het bestuur van WIL naar de gemeenten worden gezonden ter zienswijze. Vraag 6: Een deel van de verordeningen zal later aan de raad worden voorgelegd omdat de landelijke regelgeving nog niet gereed is.(p.2) De verordening betreffende de langdurigheidstoeslag wordt wel in december voorgelegd. (P.3) Hoe wordt de samenhang bewaakt en hoe kan de Raad de samenhang blijven zien? Antwoord: De verordeningen op gebied van de Participatiewet worden door het bestuur van WIL vastgesteld, op basis van de uitgangspunten zoals opgenomen in het MJBP versie 2.0. Het betreft hier verordeningen op het gebied van re-integratie instrumenten zoals, loonkostensubsidie, no-risk polis, beschut werk. Verordeningen op het gebied van minimabeleid worden aan de raad voorgelegd, zoals de verordening Individuele inkomenstoeslag. Vraag 7: De huidige Wajongers worden herkeurd. Hoeveel zijn dit in IJsselstein? Welk beleid / traject gaat de gemeente ontwikkelen voor Wajongers die goedgekeurd worden? Zij stromen immers ook niet meer in de Wsw in. Antwoord: Op basis van gegevens uit 2013 zijn er ongeveer 330 IJsselsteiners met een Wajong uitkering. Alle huidige Wajongers blijven onder de verantwoordelijkheid vallen van het UWV ongeacht de uitkomst van de herkeuring. Nieuwe jongeren die niet volledig duurzaam arbeidsongeschikt zijn maar verdienvermogen hebben vallen onder de Participatiewet. Hiervoor geldt hetzelfde beleid zoals genoemd bij antwoord 2. Vraag 8: Deze week werd bekend dat de regionale Werkbedrijven krijgen extra geld krijgen. Welk bedrag krijgt IJsselstein cq de Lekstroom? Hoe gaat dit ingezet worden? Antwoord: De arbeidsmarkt regio Midden Utrecht waartoe de Lekstroom regio behoort ontvangt 1 miljoen euro. In 2014 ontvangt met 100.000 euro de rest in twee tranches in 2015 en 2016. Waaraan de middelen besteed worden is niet bekend. Afspraken hierover gaan gemaakt worden in het regionaal arbeidsmarkt platform (werkbedrijf) waarin gemeenten, UWV, werkgevers en vakbonden zitting hebben.
blad 4 van 5 Vraag 9: Hoeveel tijdelijke contracten worden beëindigd bij Pauw Bedrijven? Wanneer kan de Raad de toekomstplannen van Pauw ( n.a.v. studie Berenschot) verwachten? Antwoord: Er worden geen tijdelijke contracten beëindigd bij Pauw Bedrijven ten gevolge van de Participatiewet. Met de raadscyclus van december 2014 wordt de raad geïnformeerd over de uitkomsten van de verkenning door Berenschot. Vraag 10: Bij de passage over tegen prestatie is na "algemene" een woord weggevallen.(p3) Wat wordt hier bedoeld? Antwoord: Hier wordt bedoeld iedereen die een algemene bijstandsuitkering aanvraagt of ontvangt. Vraag 11: Wordt bij het bepalen van de tegenprestatie rekening gehouden met bijvoorbeeld mantelzorg taken? Hoe? Antwoord: Ja hier wordt rekening mee gehouden. Mensen die mantelzorg verrichten hoeven geen verplichte tegenprestatie te leveren. Dit is ook expliciet opgenomen in de Participatiewet. Vraag 12: Er leven veel zorgen over de zogeheten groep 4, "mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt waar re-integratie voorlopig niet aan de orde is". Waarom wordt hier het woord voorlopig gebruikt? Zal dit in de toekomst anders zijn? Hoeveel mensen betreft het hier? Is dit een nieuwe (gedefinieerde) groep? Gaan deze mensen alleen nog maar onder de WMO vallen of blijven ze ook in zicht vanuit de Participatiewet? Krijgen zij hetzelfde aanbod aan dagbesteding in 2015? Als ze alleen nog onder de WMO vallen, wat zijn dan de budgettaire consequenties voor het WMO budget? Wat worden de taken van de sociale teams als het om deze groep gaat? Kan het college nader ingaan op de dagbesteding voor deze groep? Is dit een nieuwe vorm van dagbesteding? Antwoord: Er behoren 81 mensen uit IJsselstein tot de zogeheten klantgroep 4 van WIL (peildatum 1 juli 2014). Dit zijn mensen die via WIL een bijstandsuitkering ontvangen maar waarvoor WIL verder geen inzet pleegt op re-integratie naar werk. Deze definitie is uit het dienstverleningsconcept van WIL dat vastgesteld is met de oprichting van WIL in 2013. Het zijn mensen met dusdanige persoonlijke, psychische of lichamelijke problemen dat re-integratie naar werk voorlopig niet aan de orde is. Met voorlopig wordt bedoeld dat dit de komende jaren niet aan de orde is maar dat niet uitgesloten is dat dit op een gegeven moment wel weer mogelijk is. WIL houdt hiertoe via regelmatige gesprekken een vinger aan de pols waardoor er ook zicht blijft op deze groep vanuit de Participatiewet. Met WIL hebben deze mensen een uitkeringsrelatie. De gemeente is verantwoordelijk voor zorg en/of activeringsaanbod. De komst van de participatiewet per 1 januari verandert niets voor deze groep en er zijn ook niet direct budgettaire consequenties. Zo n 40 procent van deze groep ontvangt professionele ondersteuning door diverse instanties zoals psychische hulp, maatschappelijk werk, verslavingszorg, huishoudelijke verzorging, etc. Hiernaast is de gemeente het project Meedoen op maat gericht op deze groep gestart. Binnen dit project wordt samen met vrijwilligers maatwerk geboden aan mensen waarvoor dit zinvol is. Mensen die door WIL worden aangemerkt als klantgroep 4 worden door WIL aangemeld bij het sociaal team. Hier wordt bepaald wat de ondersteuningsbehoefte is. Voor zover sprake is van behoefte aan activering, of ondersteuning daarbij, wordt de inwoner in contact gebracht met het project Meedoen op Maat. Vanuit het project wordt samen met de inwoner bezien welke vorm van ondersteuning of activering het best passend is. Het project is voor sommige mensen een opstap naar deelname aan activiteiten of het gaan doen van vrijwilligerswerk. Het project draagt bij aan een zinvolle dagbesteding en activering van mensen. Het project is niet alleen voor klanten van WIL maar staat in principe open voor kwetsbare mensen waarvoor dit zinvol is. Toeleiding van deze mensen vindt ook plaats via de sociale teams. De medewerker van het sociaal team volgt de voortgang en houdt er, via contact met de inwoner en het project, zicht op of het aanbod vanuit het project Meedoen op Maat voldoende bijdraagt aan het oplossen van de ondersteuningsvraag van de inwoner.
blad 5 van 5 Vraag 13: Op welke wijze maakt de WIL onderdeel uit van de wijkteams (p4) Antwoord: WIL maakt deel uit van de zogeheten schil van het sociaal team. Dat wil zeggen dat er op cliëntniveau sprake is van afstemming tussen medewerkers van WIL en het sociaal team en dat medewerkers van WIL ook op afroep beschikbaar zijn om met en vanuit het sociaal team bij te dragen aan het integrale ondersteuningsplan van de inwoner en over de uitvoering daarvan afstemmingsafspraken te maken met het sociaal team en de inwoner. Vraag 14: Wat zijn de bezuinigingen per Wsw werkplek? En de gevolgen van deze bezuinigingen? Antwoord: Vanaf 2015 ontvangt de gemeente een integratie uitkering sociaal domein. Hierin is een component voor de Wsw opgenomen. De hoogte van deze component wordt door het rijk verminderd met ongeveer 500 op jaarbasis per Wsw-plek, van 25.500 in 2015 (dit was in 2011 nog 27.500!) naar uiteindelijk 22.050. Bij ongewijzigd beleid stijgt de gemeentelijke bijdrage per Wsw-plek. De jaarlijkse daling van de rijksmiddelen per Wsw-plek kan niet in de exploitatie van Pauw Bedrijven worden opgevangen aangezien de CAO verplichtingen voor de SW-medewerkers blijven doorlopen. In paragraaf 7 van de notitie Stand van zaken Participatiewet wordt abusievelijk twee keer gesproken over 2015 in plaats van 2014. Het raadsvoorstel Verruiming voorwaarden collectieve zorgverzekering minima en de verordening Individuele Inkomenstoeslag worden respectievelijk in november 2014 en december 2014 aan uw raad aangeboden. We verwachten u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd en zijn graag bereid tot het geven van een nader toelichting. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, de secretaris, de burgemeester, J. van Delden drs. P.C. van den Brink