Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen weten welke voedingsstoffen het lichaam nodig heeft en waarom ze zo belangrijk zijn. De leerlingen zien in dat een gezonde voeding alle essentiële voedingsstoffen aanbrengt. De leerlingen kunnen het begrip een eenzijdige voeding omschrijven. De leerlingen kennen de gevolgen van een eenzijdige voeding. De leerlingen kunnen hun eigen voedingsgewoonten kritisch bekijken, evalueren en waar nodig bijsturen. Een vierkant heeft vier zijden, een cirkel geen en een driehoek drie. Dat weet je uit de wiskundeles. Wat bedoelen we dan met een eenzijdige driehoek? Dan heb je toch geen driehoek meer? Helemaal correct. Als je niet gezond eet volgens de principes van de actieve voedingsdriehoek maar integendeel, zeer eenzijdig eet (dit wil zeggen vaak hetzelfde eten), dan is er geen sprake meer van een actieve voedingdriehoek. Hij valt dan helemaal in duigen dat kan niet anders als er met zijn bouwstenen wordt geknoeid en uiteindelijk gebeurt dat ook met jouw gezondheid. Wie veel te weinig of zeer eenzijdig eet, krijgt niet alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen. Het lichaam kan hierdoor niet meer optimaal functioneren en begint tegen te pruttelen. Resultaat: je voelt je moe en lusteloos en je loopt meer kans om ziek te worden. Leuk is anders!
Infofiche 2 Materiaal Per leerling een exemplaar van de leestekst Eenzijdig? Liever niet (zie kopieerblad 1 bij infofiche 2) Per leerling een exemplaar van de leestekst Hoe gezond of ongezond eten de Belgen? (zie kopieerblad 2 bij infofiche 2) Per leerling een exemplaar van het werkblad (opdrachten 3, 4, 5 en 6) Hoe gaan we te werk? Opdracht 1 Lees aandachtig de tekst Eenzijdig? Liever niet. Neem het werkblad en voer de opdrachten 3 en 4 uit. Heb je alle opdrachten correct uitgevoerd? Het resultaat van de opdrachten wordt verder besproken en geëvalueerd tijdens de klasbespreking. Opdracht 2 Lees aandachtig de tekst Hoe gezond of ongezond eten de Belgen?. Neem het werkblad en voer de opdrachten 5 en 6 uit. Heb je alle opdrachten correct uitgevoerd? Het resultaat van de opdrachten wordt verder besproken en geëvalueerd tijdens de klasbespreking. Klasbespreking Bespreek de uitgevoerde opdrachten verder in de klas. Wat hebben jullie geleerd? Hoe is het met jullie voedingsgewoonten gesteld in vergelijking met de gemiddelde Belg? Wat zouden we allemaal beter kunnen doen? Wat houdt ons tegen?
Leestekst Kopieerblad 1 bij infofiche 2 EENZIJDIG? LIEVER NIET Ons lichaam is te vergelijken met een zeer ingenieuze machine. We kunnen er van alles mee doen: lopen, zwemmen, springen, zingen, eten, lachen, enz. Op voorwaarde natuurlijk dat het goed werkt. Als er brandstof of een onderhoudsproduct ontbreekt, begint het lichaam tegen te pruttelen en kunnen we ziek worden. Alles wat nodig is aan brandstoffen en onderhoudsproducten voor de machine die we ons lichaam noemen, vinden we in de voeding. Brandstoffen De energie of brandstof die nodig is om ons bijvoorbeeld te kunnen verplaatsen, maar ook gewoon om ons hart te laten kloppen, onze longen te doen werken en even naar ons liefje te kunnen knipogen, halen we vooral uit koolhydraten en vetten in de voeding. Meervoudige of complexe koolhydraten noemen we gezonde energiebronnen omdat zij meestal in combinatie met vitaminen en mineralen in de voeding voorkomen. We vinden ze vooral in graanproducten, brood, aardappelen, pasta en rijst. Bruin brood en volkoren producten bevatten ook veel voedingsvezels die onze darmen gezond houden zodat we geen last krijgen van verstopping. Vetrijke voedingsmiddelen leveren ook veel energie, vaak zelfs te veel waardoor we gemakkelijk met een energieoverschot kunnen blijven zitten en uiteindelijk te dik worden. Vandaar het advies om altijd matig te zijn met vet en vetrijke voedingsmiddelen. Bouwstoffen Om te groeien hebben we bouwstoffen nodig. Onze huid moet bijvoorbeeld ruimer worden en onze spieren en botten moeten langer en sterker worden. Tot de belangrijkste bouwstoffen behoren eiwitten en calcium. Eiwitten zitten vooral in vlees, ei en vis maar ook in peulvruchten en melk en melkproducten. Melk en melkproducten zijn ook onze belangrijkste bron van calcium. Eens volgroeid en volwassen blijven we voldoende bouwstoffen nodig hebben voor het onderhoud van het lichaam.
Kopieerblad 1 bij infofiche 2 Beschermstoffen Evenwicht en variatie Om alles in het lichaam verder in goede banen te leiden en vlot te laten verlopen hebben we ten slotte nog vitaminen en mineralen nodig. Het belang van het mineraal calcium hebben we al eerder beschreven. Een ander belangrijk mineraal is ijzer dat vooral in vlees zit maar ook bijvoorbeeld in linzen. Ijzer zorgt onder meer voor het zuurstoftransport in het bloed. Zonder zuurstof kunnen we niet leven. Groenten en fruit zijn een belangrijke bron van vitaminen en vooral van vitamine C. Andere voedselgroepen brengen echter ook vitaminen aan (bv. vitamine B2 en B12 in melk, vitamine B1 in graanproducten, vitamine A in boter). De aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek zijn zo opgesteld dat we, als we er ons aan houden, alle voedingsstoffen in de juiste hoeveelheden binnenkrijgen. Vandaar ook het belang van de principes van evenwicht en variatie (zie ook de leestekst Lekker én gezond ). Schrappen we bepaalde voedselgroepen uit onze voeding, dan schrappen we ook bepaalde essentiële voedingsstoffen en kunnen we voedingstekorten oplopen waardoor ons lichaam vroeg of laat gaat tegenpruttelen en we uiteindelijk ziek worden.
Leestekst Kopieerblad 2 bij infofiche 2 HOE GEZOND OF ONGEZOND ETEN DE BELGEN? In 2004 organiseerde het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) voor de eerste keer een onderzoek naar de voedingsgewoonten van de Belgische bevolking van 15 jaar en ouder. De voedingsgewoonten werden vergeleken met de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek. Het resultaat van dat onderzoek vind je in de onderstaande figuur. Het is duidelijk van welke voedselgroepen de gemiddelde Belg veel te weinig eet (vakken die maar deels gevuld zijn) en van welke hij te veel gebruikt (vakken die uitpuilen). Zo eten de Belgen VIG