Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Vergelijkbare documenten
Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Tellen van mijten. Doel: Schatten van de groei van de mijtenpopulatie in een bijenvolk. Door: Henk Kok DDB De Duurzame Bij

Berekening van de groei en patroon van de natuurlijke mijtval uit een bijenvolk. Henk Kok Austerlitz, 2017 Februari 11 DDB Voorjaarsbijeenkomst

Samen imkeren naar Varroa resistente bijen: Introductie proef en voorstellen deelnemers

Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag. Egbert Touw, Mari van Iersel DDB

Witte voelsprieten als VSH signaal

De Duurzame Bij. Springlevend. Marleen Boerjan, voorzitter. Koninginnenteeltdag

Op tijd bestrijden van varroa redt de winterbijen

Selectie op Varroa Sensitive Hygiene (VSH): Ervaringen en plannen Koninginnenteeltdag

Natuurlijke selectie varroa resistentie (?)

29/03/2017. Darwin in de imkerij: natuurlijke selectie zorgt voor resistentie tegen Varroa destructor. Fries: Gotland.

Koninginneteelt simpel beginnen, en door samenwerking simpel houden. Koninginneteeltdag Henk Kok

Selectie op VSH bij de Carnica

Imkercafé Deel 4. Zwermen voorkomen, varroa bestrijden, voeren, nieuwe koninginnen en problemen oplossen..

Varroaresistentie actuele ontwikkelingen bij selectie op een ingewikkelde eigenschap

Beevital HiveClean Habeetat en Beetricious Habeetat Beetricious Habeetat Beetricious

Alleen deze bladen inleveren! Let op je naam, studentnummer en klas

Mijnteeltaanpaken Bedrijfsmethode productievolken

Varroabestrijding. Varroamijt

Semi-natuurlijke selectie van varroaresistentie in Nederlandse bijen

Exponentiële formules

Witte voelsprieten als VSH signaal: de varroalade als diagnose middel

Resultaten multifactorieel onderzoek: effect multi-stressoren op bijenvolken. Coby van Dooremalen. 23 februari 2019 Bijscholingsdag leraren bijenteelt

Het bijenjaar. Even opfrissen. Leerdoelen Verloop van het bijenjaar Het werkt van de imker. Kijken naar de vliegplank

Compex wiskunde A1-2 vwo 2004-I

Imkeren in mei. Zwermverhindering

Statistiek: Centrummaten 12/6/2013. dr. Brenda Casteleyn


Stichting Buckfast Marken

Nieuwe richtingen in de koninginnenteelt. F. K. Tiesler, Teeltcoordinator D.I.B.

WORKSHOP GEZONDE BIJEN IS DE IMKER ZELF DE GROOTSTE VERSPREIDER? IMKER ALS STERKSTE SCHAKEL!

Eindexamen wiskunde A vwo 2002-II (oude stijl)

Controle op de varroamijt Henk Roerink

Bijenhouden ten behoeve van zaadteelt en groente productie. Willem J. Boot & Johan N.M. Calis Inbuzz, Imkersbedrijf Boot en Calis, VOF

Gedurende het voorjaar zijn er diverse momenten om zwermen en afleggers zonder of met alleen open broed met oxaalzuur te benevelen.

Nieuwsbrief nummer 27 Vereniging van Carnica Imkers

Omdat: Natuurlijke selectie levert weerbare honingbijen. Opbouw van dit college

1. Volwassen vrouwtje; 2. Moedermijt; 3. Mannetjes; 4. Onvolwassen vrouwtje

Honingbijen als exotische soort. Honey bees, origin and distribution. Invasieve soort Varroa destructor: tijd voor een andere strategie

Mijn werkwijze met geïntegreerde varroabestrijding

1. Statistiek gebruiken 1

Opbouw verhaal 26/04/2013. Honingbijen, oorsprong en verspreiding. Het V-woord en de weerstand daartegen

Eindexamen wiskunde C vwo II

Vlaams Bijenteeltprogramma

Oxaalzuur sublimeren bij 180º werkt nu subliem

Extra Opgaven. 3. Van 10 personen meten we 100 keer de hartslag na het sporten. De gemiddelde hartslag van

Eindexamen wiskunde A vwo I

Wie beslist, de natuur, de imker of beide? Selectie bij bijen

Bijenwerk mei/juni 2015

exponentiële verbanden

HOOFDSTUK VII REGRESSIE ANALYSE

Cursus bijengezondheid. Deel 2 Middelbeers 2012.

Tentamen Kansrekening en Statistiek MST 14 januari 2016, uur

Oxaalzuur sublimeren werkt subliem vooral met temperatuurregeling

Effectieve bestrijding van varroa.

Inhoud. Deel 1 Geen rendement zonder risico 1 Rustig en onrustig beleggen 12 2 Alles heeft z n prijs 27 3 Verdeel en heers 41

Varroa bestrijden. Alle bestrijdingsmethoden en -middelen op een rij

statviewtoetsen 18/12/ Statview toets, 2K WE, 30 mei Fitness-campagne Dominantie bij muizen... 4

Paragraaf 10.1 : Populatie en Steekproef

Formules Excel Bedrijfsstatistiek

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

Het eigen vermogen is permanent dat wil zeggen voor onbepaalde tijd (blijvend)aanwezig in de onderneming.

11/10/2017. Varroa Bijenhouderij in transitie. Opbouw college. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks. 1. Inleiding collegereeks

Examen Statistiek I Feedback

Voortoets SE1 5HAVO MLN/SNO

RAPPORT. Resultaten COLOSS-enquête wintersterfte

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Rente op kapitaalmarkt naar laagterecord. Slechtste eerste kwartaal op Damrak voor aandelen

aandeelprijs op t = T 8.5 e 9 e 9.5 e 10 e 10.5 e 11 e 11.5 e

Effect varroa op volksgrootte pas zichtbaar als het te laat is? Coby van Dooremalen, Bram Cornelissen en Frank van Langevelde 1

Gegevensverwerving en verwerking

Stichting. De Duurzame Bij Verslag van de activiteiten in 2013

Hoofdstuk 9 - exponentiele verbanden. [KC] exponentiële verbanden

Examen VWO-Compex. wiskunde A1,2

Teeltwaarde en teeltwaardeschatting bij Beebreed

We zullen in deze les kijken hoe we netwerken kunnen analyseren, om bijvoorbeeld de volgende vragen te kunnen beantwoorden:

K09-NJ TX

1BA PSYCH Statistiek 1 Oefeningenreeks 3 1

Samenvatting Statistiek

Koninklijke Imkersvereniging Ons Denderbieken Geraardsbergen

Help, ik zie moerdoppen! Wat nu? Henk Rostohar

Toetsopgaven vwo A/B deel 2 hoofdstuk 7

Paragraaf 9.1 : Twee soorten groei

Peter en Jan krijgen het hele verhaal van hun vader te horen enkele dagen voor zijn overlijden.

Small Hive Beetle (Aethina tumida) Kleine bijenkastkever. Jeroen Donders

bijspijkercursus wiskunde voor psychologiestudenten bijeenkomst 6 statistiek/gegevensverwerking los materiaal, niet uit boek [PW]

Paragraaf 5.1 : Frequentieverdelingen

Genetische variatie en inteelt : basisconcepten. Steven Janssens Nadine Buys

Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. Final GIFTED Model May 2013

Beschrijving van de verschillende carnicalijnen.

Kansrekening en statistiek WI2105IN deel I 4 november 2011, uur

PTA wiskunde KBL Bohemen, Kijkduin, Statenkwartier, Waldeck cohort

Diergeneeskundig middel tegen Varroa (*)

OEFENPROEFWERK HAVO A DEEL 3 HOOFDSTUK 9 EXPONENTIËLE VERBANDEN

HELP, ER ZIJN MOERDOPPEN! WAT MOET IK DOEN?

P2 Exponentiële groei

Ga ik door met deze koningin? Jos Römgens 10 mei 2017

4 Domein STATISTIEK - versie 1.2

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 22 februari 2013

Hoofdstuk 7: Statistische gevolgtrekkingen voor distributies

Aardappelomzet in milj kg.

Transcriptie:

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo

Meten aan de mijtenval Continu over langere periode Mijtenval per dag Meetfrequentie Totaal aantal gevallen mijten vanaf een begintijd tot een (variabel) eindtijdstip Test/Selectie

Probleemstelling Beurs Bijenvolk Waarde Aandelenpakket Koersen (onbekend) Uitgekeerd dividend Omvang Varroapopulatie Reproductie Gevallen mijten Met hoeveel procent is het uitgekeerde dividend gestegen? Met welke factor is het aantal vallende mijten gegroeid? Test/Selectie

Aandelen pakket Er wordt geen extra aandelen gekocht of verkocht Uitgekeerd dividend wordt niet omgezet in nieuwe aandelen Over langere tijd gezien blijkt om een of andere reden in goede tijden de waarde van de aandelen te groeien Omdat er niet gehandeld wordt in de aandelen is er geen koers bekend en weet ik niets over de waarde van het aandelenpakket Probleemstelling

Stijgingspercentage van het uitgekeerde dividend De stijging van het uitgekeerde dividend heeft een relatie met de waardestijging van het aandelenpakket. Ik kijk daarom naar de groei van de totale som van het uitgekeerde dividend. Ik neem een exponentiele groeifunctie als rekenmodel om de stijging uit te rekenen. De hoogte van het uitgekeerde dividend bedrag zegt niets over het stijgingspercentage. Ook niet over de waarde van het aandelen pakket, omdat ik niets weet van de koers van de aandelen Probleemstelling

Stijgingspercentage in het totale aantal gevallen mijten De stijging in het totale aantal gevallen mijten heeft een relatie met de stijging van de omvang van de reproducerende mijtenpopulatie. Ik kijk daarom naar de groei van de totale aantal gevallen mijten. Ik neem een exponentiele groeifunctie als rekenmodel om de stijging uit te rekenen. Het aantal gevallen mijten zegt niets over het stijgingspercentage. Ook niet over de omvang van de reproducerende mijtenpopulatie, omdat ik niets weet over de varierende reproductie van de mijt. Probleemstelling

Reproducerende Varroapopulatie Mijten die verdwijnen door bijensterfte kunnen zich niet meer reproduceren, en behoorde niet meer tot de reproducerende mijtenpopulatie. Mijten die door vervliegen binnen komen vergroten de populatie De mijtenpopulatie groeit door reproductie in het broed De vallende mijten komen voornamelijk uit het broednest De hoogte van de reproductie is variabel en onbekend De omvang van de totale mijtenpopulatie is onbekend. Probleemstelling

Sterfte Leeft 70-80 dagen Stapt tot 4 keer in broedcel Reproducerende VarroaPop

Totaal aantal gevallen mijten Cumulatieve mijtenval Berekende mijtenval Meten aan mijtenval

Continu meten over langere periode Vanaf januari tot aan zwermperiode Verschijnen van darren in het volk Mijten stappen over naar darrenbroed in een groeiend broednest Na zwermperiode tot eind december Vertrek van darren uit het volk Mijten stappen over naar werksterbroed in een krimpend broednest Meten aan mijtenval

Meetfreqentie Afhankelijk van hoeveelheid afval op de varroalade 1 keer per week 2 tot 3 keer per week Afhankelijk van hoeveelheid gevallen mijten Om de dag of elke dag Controle of er bestreden moet worden Controle of bestrijding werkt en het volk niet overmatig schaadt Controle of bestrijding effectief is geweest Meten aan mijtenval

Mijtenval per dag Mijtenval per dag 12 daags voortschrijdend gemiddelde Meten aan mijtenval

Mijtenval per dag Mijtenval per dag

12 daags voortschrijdend gemiddelde =SUM(E164:E176)/12 Mijtenval per dag

Cumulatieve mijtenval Totaal aantal gevallen mijten

Berekende cumulatieve mijtenval Q=COUNT(B250:B176) R=G250/Q2 S=CORREL(L176:L250;B176:B250) T=SLOPE(L176:L250;B176:B250) U=INTERCEPT(L176:L250;B176:B250) V=EXP($T$2*$B177+$U$2) Totaal aantal gevallen mijten

Reproductie mijten in volk Cermák Voortplanting

Berekenen groeifactor Bereken een gebogen lijn die zo nauwkeurig mogelijk de gemeten lijn benaderd Groei berekent uit een exponentieel groeimodel Transformeer de gemeten lijn naar een rechte lijn ln(y)=a+bx Bereken de vergelijking van de rechte lijn die zo goed mogelijk de gemeten lijn benaderd. Kleinste kwadraten methode Test/Selectie

Eigenschappen van de groeifactor Onafhankelijk van de gemiddelde mijtenval Onafhankelijk van de omvang van het volk Groei van de mijtenval is in het voorjaar lager dan in het najaar, en ongelijk in verschillende jaren Je kunt volken op groeifactor in rangorde zetten Volk met lage groeifactor levert nakomelingen met lage groeifactor Herhaalde metingen aan een volk levert vergelijkbare resultaten. Test/Selectie

Groei onafhankelijk gemiddelde mijtenval Gemiddelde val Groeifactor Eigenschappen

Groeifactor van nakomelingen 2011-najaar 2012-voorjaar 2012-najaar 2013-voorjaar vn-ep15-2010-01 0,026 vn-62-02-2012 0,034 0,029 0,058 0,026 vn-62-14-2012 0,051 0,018 vn-62-64-2012 0,013 0,034 vn-62-13-2012 0,011 Eigenschappen

Ongelijk in verschillende jaren 2011 Najaar 2012 Voorjaar Najaar 2013 Voorjaar Najaar Min Mediaan Gemiddelde Max 0,0022 0,0270 0,0412 0,2487 Aantal 0,0? 0,0? 0,0? 0,2? 23 20 0,0336 0,0597 0,0696 0,1679 30 0,0114 0,0261 0,0271 0,0470 41 0,0391 0,0895 0,1028 0,2295 46 Eigenschappen

Voorjaar lagere groei dan in najaar 2012 Voorjaar Najaar 2013 Voorjaar Najaar Min Mediaan Gemiddelde Max 0,0022 0,0270 0,0412 0,2487 Aantal 20 0,0336 0,0597 0,0696 0,1679 30 0,0114 0,0261 0,0271 0,0470 41 0,0391 0,0895 0,1028 0,2295 46 Eigenschappen

Exponentieel model Functie van de groei is oplossing van een differentiaal vergelijking M Min. Naar. Bepali. Berekening groeifactor

Transformatie naar rechte lijn Voortschrijdend gemiddelde Cumulatieve mijtenval b= a= 0,054929-10,2209 corr= 0,950748 b= a= 0,069351-10,3545 corr= 0,972122 Berekening groeifactor

Kleinste kwadraten methode ln(y)=b+mx y is aantal gevallen mijten per dag. x is het dagnummer. Berekening groeifactor

0,0138526 0,015524 0,0178589 0,0197594 0,0199156 0,020006 0,0207242 0,023417 0,0237068 0,0252838 0,025894 0,0261048 0,0278215 0,0284559 0,0294098 0,0294891 0,0309557 0,0309568 0,031202 0,0321499 0,0331791 0,0337935 0,0342124 0,0358841 zeerklein klein/onrustig normaal klein/onrustig normaal klein normaal normaal normaal groot groot groot Normaal groot klein/aggressief 2 bakken groot klein groot klein/onrustig normaal klein 2s op een bak Mijtengroei is onafhankelijk omvang volk Eigenschappen

Bepaling groei Weren van vreemde bijen

Selectie voor Neeltje Jans Selectie criteria Darrenvolken Test/Selectie

Selectiecriteria Groei van de mijtenval Volksontwikkeling Laagste groei (r2>95%) Het grootste volk Honingopbrengst Raatvastheid/Zachtaardigheid Afwezigheid ziekten Selectie voor Neeltje Jans

Honingopbrengst Selectiecriteria

Raatvastheid / Zachtaardigheid Selectiecriteria

Afwezigheid ziekten Selectiecriteria

Groei van de mijtenval Laagste groei Laagste gemiddelde mijtenval Correlatie groter dan 95% Zo mogelijk zonder bestrijding Selectiecriteria

Volksontwikkeling Ontwikkeling naar een omvang in ramen bijen tot aan eerste belegde doppen Mooi aaneengesloten broednest met weinig gaten Selectiecriteria

Darrenvolken Selectie voor Neeltje Jans

Volken najaar 2013 Eigenschappen

Alternatieve berekening Ingemar Fries PSNV-CZ Voorwaarden Broedsucces \ DPU Monitoren PSNV Test/Selectie

Ingemar Fries χ = e r * d Ingemar Fries r = lnχ / d χ = the number of multiples by which the population has grown e = the natural logarithm r = growth rate per day d = number of days during which the measurement occurred Example: The measurement took place during 65 days (d = 65). Mite population is estimated to have increased from 100 to 580 (= 5.8). hence r = ln (5.8) / 65 = 0.027 Thus a growth rate of 2.7% per day in this case. Alternatieve berekening

PSNV-CZ Alternatieve berekening

Relatie mijtenval - Varroapopulatie Zonder controle broednest r2 0,77 0,83 Duur 1 week 3 weken Met controle broednest r2 0,88 0,91 Duur 1 week 3 weken Alternatieve berekening

Broedsucces / DPU t heeft eenheid dag p= 49 dagen (146-97) x t =0,57 x 0 =0,14 x t / x 0 =0,57/0,14 = 4,07; ln 4,07 = 1,404 = kp k=kp/p = 1,404/49 = 0,0285 (is toename per dag) Broedsucces = bij een periode van 15 dagen geeft kp= 0,0285 x 15 = 0,43 DPU = (e 0,0285 x 15 1) = 1,53-1 = 0,53 Alternatieve berekening

Monitor PSNV Alternatieve berekening

Groeifactor Harris / Harbo Test/Selectie

Info 12dvg en Cum Mijtenval Broedcyclus bijenvolk Ernst varroabesmetting Temperatuursinvloeden Afwijkingen in het broed Bestrijdingsresultaat Test/Selectie

Relatie tussen cumulatieve en dagelijkse mijtenval Cumulatieve mijtenval = Som Dagelijkse mijtenval Korte periode Dichtheidsfunctie Verdelingsfunctie Test/Selectie

Functie Cumulatieve mijtenval Cumulatieve mijtenval = Som Dagelijkse mijtenval Korte periode Dichtheidsfunctie Verdelingsfunctie Test/Selectie