ONDERSTEUNINGSPLAN 2014 2018 Samenwerkingsverband vovso 31.01 Noord-Limburg Versie 14 april 2014 Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg (31.01) Postbus 829 5900AV Venlo 077-3519284 swvvo3101@bco-onderwijsadvies.nl www.passendonderwijsnoord-limburg.nl 1
Voorwoord ondersteuningsplan Dit ondersteuningsplan vormt het beleidsdocument van het samenwerkingsverband vo 31.01 (Noord-Limburg) voor de periode 2014 2018. Het voormalige swv vo 51.1 (Noord-Limburg) is een samenwerkingsverband, waarbinnen de VO-scholen, de PRO-scholen/afdelingen en VSO Cluster 4 en hun besturen al meer dan 30 jaar goed samenwerken. Dit samenwerkingsverband is nu uitgebreid met enkele VSO (Cluster 3 en 4) scholen en is aangepast aan de regelgeving passend onderwijs. Door deze regelgeving zijn de verantwoordelijkheden fors uitgebreid. De visie, organisatie en activiteiten van het voormalige samenwerkingsverband vormen de basis van het vernieuwde samenwerkingsverband. Dit blijkt ook uit het voorliggende ondersteuningsplan. Op tal van plaatsen wordt verwezen naar bestaande documenten, die ook van toepassing zijn op de werkzaamheden en organisatie van het nieuwe samenwerkingsverband. Het zorgplan 13-14 (zie bijlage 1) bevat een goed overzicht van de verworvenheden van het voormalige swv vo 51.1. (noord-limburg) In dit ondersteuningsplan is vanuit de nieuwe regelgeving en nieuwe samenstelling een beschrijving gemaakt van het beleid dat de komende jaren voortgezet wordt. Ook bevat het de elementen, die in de loop van de komende tijd nog verdere uitwerking vergen. Het ondersteuningsplan heeft een looptijd van 4 jaar. Het samenwerkingsverband zal jaarlijks voor 1 mei een activiteitenplan voor het daaropvolgende schooljaar vaststellen. Het activiteitenplan vormt een nadere uitwerking van dit beleidsplan. Het (inhoudelijk) jaarverslag zal jaarlijks voor 1 november vastgesteld worden. Voor schooljaar 14-15 zal het activiteitenplan voor 1 september 14 gereed zijn. Op basis van deze fasering kan er jaarlijks een bijstelling van het vigerende ondersteuningsplan plaatsvinden. We zijn voortvarend van start zijn gegaan met de inrichting van de structuur en de afstemming met de maatschappelijke partners. Medio januari 2014 hebben we een eerste onvolledig concept van het ondersteuningsplan opgesteld. Dit concept is bestuurlijk vastgesteld op 22 januari. Op 23 januari is er OOGO gevoerd. De OPR heeft instemming voor 1 jaar aan dit plan gegeven op 24 februari 2014. Intussen is het plan verder uitgewerkt. Dit ondersteuningsplan is na bespreking binnen het netwerk ondersteuningscoördinatoren overleg en directieoverleg op 14 april 14 vastgesteld door het bestuur. Op 23 april 14 heeft de OPR voor de duur van 1 schooljaar instemming gegeven aan dit ondersteuningsplan. We zien passend onderwijs als een mooie uitdaging om voor elke leerling onderwijs op maat te organiseren. Een forse uitdaging, die we graag samen en met vertrouwen aangaan!! 2
Drs. Henk van den Heuvel, Voorzitter swv vo 31.01 Noord-Limburg. 3
Inhoudsopgave Ondersteuningsplan Voorwoord Hoofdstuk 1 Waar gaan we voor? Uitgangspunten, doelstellingen, visie en ambitie 1.1 Inleiding 7 1.2 Uitgangspunten 7 1.3 Visie passend onderwijs 8 1.4 Ambitie 10 Hoofdstuk 2 Hoe gaan we het doen? 11 Organisatie van het samenwerkingsverband 2.1 Regio 11 2.2 Partners 11 2.3 Rechtspersoon 11 2.4 Organisatie 12 2.5 Organogram 13 Hoofdstuk 3 De regio in beeld 14 Het samenwerkingsverband in de regio 3.1 Inleiding 14 3.2 Leerlingenaantallen SWV VO 31.01 per 01-10-2013 van de reguliere 14 VO-scholen, incl. PRO 3.3 Woonplaats leerlingen gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen per 15 01-10-2011, 01-10-2012 en 01-10-2013 3.4 Leerlingenaantallen vso cluster 3 (01-10-2011, 01-10-2012, 01-10-2013) 15 3.5 Woonplaats leerlingen voortgezet speciaal onderwijs per 01-10-2011, 15 01-10-2012 en 01-10-2013 cluster 4 3.6 Kengetallen in het kader van passend onderwijs 16 3.7 Streefgetallen van de gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen 17 Hoofdstuk 4 Kwaliteit aan de basis 19 Basisondersteuning op de scholen 4.1 Inleiding 19 4.2 Basisondersteuning 19 4.3 Passend omgaan met boeiende gedragsvarianten 20 4.4 Facilitering 21 Hoofdstuk 5 Wanneer extra ondersteuning nodig is 22 Toewijzen van ondersteuning 4
5.1 Inleiding 22 5.2 Onderwijsondersteuning binnen het reguliere onderwijs 23 5.3 Toelaatbaarheid tot gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen 25 5.4 Gespecialiseerde onderwijsondersteuningsvoorzieningen 26 5.5 Samenwerking en afstemming met cluster1 en cluster 2 scholen/ voorzieningen 28 Hoofdstuk 6 Even uit de wind en weer terug 29 6.1 Inleiding 29 6.2 Maasland, extra onderwijsondersteunend onderwijs voor vmbo en havo 29 6.3 Bovenschoolse Zorg Voorziening 29 6.4 Internationale Schakel Klas 30 6.5 Residentiële leerlingen 30 6.6 Thuiszitters 31 Hoofdstuk 7 Bestaande voorzieningen herzien 32 Huidige en nieuwe positie van leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs 7.1 Toelichting 32 7.2 Huidig beleid 32 7.3 Toekomstig beleid 32 Hoofdstuk 8 Zonder ouders gaat het niet Samenwerken met ouders 8.1 Inleiding 33 8.2 Ouders en ondersteuning 33 8.3 Ondersteuningsplanraad 33 Hoofdstuk 9 Onderdeel van een netwerk 34 Relatie met gemeenten, instellingen jeugdhulp en overige partners 9.1 Communicatie met de gemeenten in het kader van OOGO 34 9.2 Samenwerking onderwijs-jeugdzorg 34 9.3 Samenwerking met andere partners 35 Hoofdstuk 10 We gaan voor kwaliteit 36 Kwaliteitszorg en borging in het samenwerkingsverband 10.1 Inleiding 36 10.2 Toezichtkader inspectie van het onderwijs 36 10.3 Evaluatie implementatie passend onderwijs 37 10.4 Monitoren van resultaten 37 10.5 Effecten investeringen in basis- en gespecialiseerde ondersteuning 38 10.6 Resultaten 38 10.7 Uitwerking 14-15 39 Hoofdstuk 11 Communicatie.. 40 11.1 Vooraf 40 11.2 Aandachtspunten voor communicatie 40 11.3 Inzet communicatiemiddelen 40 5
Hoofdstuk 12 Het mag wat kosten 42 Financiën in het samenwerkingsverband 12.1 Toelichting 42 12.2 Meerjarenbegroting 42 12.3 Begroting 2014-2015 43 Bijlagen 44 6
Hoofdstuk 1 Waar gaan we voor? Uitgangspunten, doelstellingen, visie en ambitie 1.1. Inleiding Bij de voorbereiding op passend onderwijs heeft het Samenwerkingsverband VO-VSO 31.01 de volgende stappen gezet: - inventariserend groepsgesprek op elke school, waarbij aansloten een of enkele leden van de schoolleiding, teamleiders, ondersteuningscoördinator en enkele docenten. - er zijn korte verslagen van deze gesprekken gemaakt en de gemeenschappelijke lijnen zijn hieruit gedestilleerd. - tijdens een conferentie voor bestuursleden, directieleden en ondersteuningscoördinatoren van de betrokken scholen zijn deze bevindingen gedeeld, herkend en verder geconcretiseerd. - de resultaten zijn voorgelegd aan het netwerk ondersteuningscoördinatoren, directieoverleg en bestuur. Dit heeft geresulteerd in een visiedocument dat vervolgens bij verschillende gelegenheden met andere gremia besproken is. (zie bijlage 2) De samenvatting van deze uitgangspunten en visie beschrijven we in par. 1.2. en 1.3. 1.2. Uitgangspunten Passend onderwijs voor alle leerlingen Elke leerling heeft recht op passend onderwijs. Dit is niet exclusief voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeftes. Goed onderwijs staat centraal. Pedagogisch optimisme, dus HGPD denken en handelen (Handelings Gerichte Proces Diagnostiek, zie bijlage 3). Denken en handelen vanuit ontwikkelingskansen van leerlingen. Thuisnabij, schoolnabij onderwijs Regulier wat kan, speciaal wat moet, op tijdelijke basis in effectieve samenwerkingsvormen tussen regulier en gespecialiseerd onderwijs. Includerend denken, nooit tussen wal en schip Voor alle leerlingen de meest passende onderwijsvorm zoeken en vinden. Samenwerken op alle niveaus Gedeelde verantwoordelijkheid van de verschillende onderwijspartners, maar ook met en van de verschillende ketenpartners vanuit de jeugdzorg en gemeenten. Eigenaarschap van leerling(en) en ouders bevorderen Uitgaan van eigen verantwoordelijkheid, kracht en participatie van leerling en ouders. De leraar staat centraal, prioriteit is de leraar met zijn/haar groep Ook hier geldt zoveel mogelijk uitgaan van de eigen verantwoordelijkheid van de leraar. Ondersteuning is gericht op het versterken van de mogelijkheden van de leraar. 7
Efficiënt en effectief ondersteunen in de school Binnen de school ervaart de leraar ondersteuning bij de uitdagingen om passend onderwijs voor alle leerlingen te realiseren. Speciale onderwijsvoorzieningen zijn nodig Niet alles kan binnen het reguliere onderwijs. Een realistische kijk is en blijft nodig. Gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen blijven nodig voor een dekkend netwerk van onderwijsondersteuning. Denken in perspectieven, in samenwerken en groei Het denken in perspectieven van en voor leerlingen leidt tot doelgerichte onderwijsarrangementen op maat. Hiervoor is geloof in eigenaarschap en groei van belang. Daarnaast is samenwerking buiten de grenzen van de eigen organisatie onmisbaar. Betaalbaar en zo weinig mogelijk bureaucratie De omvang van gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen moeten beheersbaar zijn. De toelaatbaarheid tot deze voorzieningen wordt efficiënt georganiseerd. 1.3. Visie passend onderwijs Passend onderwijs is gericht op alle leerlingen Boeien, binden en begeleiden leidt tot hoge betrokkenheid en participatie van de leerlingen. Elke school is autonoom in de keuze en de realisatie van haar visie op onderwijs. Binnen het samenwerkingsverband worden de visies en ervaringen gedeeld, gericht op samenwerking tussen scholen en leren van elkaar. Het swv vo 31.01 passend onderwijs formuleert haar ambitie passend onderwijs eenduidig en gericht op een dekkend aanbod van onderwijsondersteuning voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Deze ambitie wordt geconcretiseerd in streefcijfers en prestatie-indicatoren waarop de deelnemende besturen en scholen zich naar elkaar kunnen verantwoorden en aanspreken. Eigenaarschap van de leerling Iedere leerling kan bij wijze van spreken zijn eigen HGPD maken! Er wordt in het voortgezet onderwijs veel over leerlingen gesproken, maar weinig met leerlingen inzake problemen en mogelijke oplossingen binnen de schoolcontext. We gaan uit van eigenaarschap van leerlingen. Dit doen we middels echte gesprekken met leerlingen. We gebruiken hun kennis en informatie bij het (samen) bepalen van de volgende doelen, die een bijdrage aan een optimalere leerloopbaan leveren. Begeleiden van leerlingen. Er is een duidelijke trend om meer aandacht te besteden aan begeleiden en coachen van leerlingen. Vormen van gepersonifieerd leren, werken met ontwikkelingsperspectieven, loopbaanleren en werken met competenties wijzen allemaal in deze richting. Denk, onderwijs en ondersteun vanuit ontwikkelingsperspectieven van de leerling (duidelijk afgestemd op de leerloopbaan). 8
We maken verbinding tussen ontwikkelingsgerichte begeleiding van leerlingen en de zorgbegeleiding van leerlingen. We verbinden en integreren op schoolniveau alle vormen van ondersteuning. Ouders zijn partners voor de school! We beschouwen ouders als partner t.b.v. het onderwijsproces van hun zoon / dochter. We hebben vertrouwen in opvattingen en eisen van de ouders. We zorgen voor tweezijdige communicatie. Zowel m.b.t. informatieavonden als m.b.t. voortgangsgesprekken over de leerling. We zorgen voor deskundigheidsbevordering van mentoren en docenten in het voeren van goede gesprekken met leerlingen en ouders. De centrale rol van de docent Relatie maakt de prestatie! Onze docenten zorgen dat elke leerling zich in de les gezien en gekend voelt. Zij maken echt en oprecht contact met de leerlingen. Onze docenten durven te differentiëren; geen elke leerling is hetzelfde. Mentor met gevoel en aandacht voor alle leerlingen De mentor is geen eenzame probleemeigenaar! Hij/ zij heeft te maken met hoge verwachtingen, heeft relatief weinig tijd en structureel behoefte aan doorontwikkeling van expertise. Dit alles vormt aanleiding tot het competentieprofiel voor de mentor. Niet iedereen is geschikt als mentor. We verstevigen het werken in teamverband. We zorgen t.b.v. docenten en mentoren voor vlotte en laagdrempelige beschikbaarheid van onderwijs- en zorgspecialisten in de school (meedenken en meedoen). De ondersteunende schoolorganisatie Waar houdt onderwijs op en begint zorg? We herbezinnen ons op de ondersteuningsorganisatie en kijken naar nut en noodzaak van de rollen, taken, bevoegdheden van de verschillende ondersteuningsfunctionarissen in relatie tot de toegevoegde waarde voor leerlingen en docenten. Onderwijs en ondersteuning gaan hand in hand. Vanuit gelijkwaardigheid werken we samen met verschillende disciplines en benutten we ieders competenties. Personeelsbeleid: We laten bij aanname- en beleid van (nieuwe) docenten de competentie interactie/ communicatie en pedagogische bekwaamheid stevig(er) meewegen. Samenwerking schoolomgeving Samen kunnen we veel meer dan alleen! Daarom kijken we over de schutting van onze eigen school heen en gaan we samenwerken om passend onderwijs te realiseren in onze eigen school. School en externe expertise. We bundelen de kwaliteit en continuïteit van de gespecialiseerde expertise en brengen deze onder verantwoordelijkheid van het swv vo passend onderwijs. 9
1.4 Ambitie De ambitie van het swv vo 31.01 is: Voor iedere leerling passend onderwijs bieden met perspectief op vervolgonderwijs, arbeid of dagbesteding. Dit doen we middels een stelsel van regulier voortgezet onderwijs en gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen. - de basisondersteuning van elke reguliere school van voortgezet onderwijs is van een hoog niveau, hetgeen een opschaling van het huidige niveau van basisondersteuning vergt. Hiertoe worden middelen voor lichte ondersteuning van het samenwerkingsverband geoormerkt ingezet binnen de reguliere scholen. - het leerlingenaantal van het Voortgezet Speciaal Onderwijs wordt in enkele jaren op het niveau van het landelijk gemiddelde gebracht. Dit betekent dat het deelnamepercentage VSO (categorie 1) daalt van 3,45 % naar 3,1 % (cijfers 1-10-2011). Dit is alleen maar mogelijk door het vergroten van het aantal symbiosetrajecten tussen regulier en VSO onderwijs, door het benutten van andere vormen van gespecialiseerd onderwijs en door de instroom en nazorg van leerlingen die terugkeren naar het regulier onderwijs te intensiveren. 10
Hoofdstuk 2 Hoe gaan we het doen? Organisatie van het samenwerkingsverband 2.1. Regio De regio van swv vo 31.01 Noord-Limburg omvat de gemeenten: - Horst aan de Maas, - Peel en Maas - Venlo - Venray Deze gemeenten tellen 8 scholen voor regulier voortgezet onderwijs (inclusief praktijkonderwijs), naast 4 scholen/ afdelingen voor Voortgezet Speciaal Onderwijs. Daarnaast zijn er een aantal scholen voor Voortgezet Speciaal Onderwijs buiten deze regio, die onderwijs aan leerlingen uit deze regio verzorgen. Het samenwerkingsverband telt ruim 14.000 leerlingen. Hieronder treft u een overzicht van de schoolbesturen, de scholen en hun leerlingenaantal op 1-10-2012 en 1-10-2013. 2.2. Partners 2.3. Rechtspersoon Een grote meerderheid van de besturen en scholen werkt al vanaf 1990 goed regionaal samen binnen het samenwerkingsverband vo 51.1. De stichting van dit samenwerkingsverband is statutair aangepast aan de nieuwe wettelijke regelgeving en draagt de naam Samenwerkingsverband vovso Noord-Limburg (vo31.01). De 4 eerstgenoemde schoolbesturen hebben indertijd de stichting opgericht. De besturen van De Wijnberg, Aloysiusstichting (Ortolaan), Punt Speciaal (Werkenrode Groesbeek) en st. Kempenhaege (VSO Berkenschutse) zijn via een aansluitingsovereenkomst toegetreden als 11
partner van de nieuwe stichting. Daarnaast zijn SSOE (Eindhoven Cluster-2) en Gilde Opleidingen (MBO) als adviserend lid aangesloten. 2.4. Organisatie De statuten beschrijven de organisatiestructuur en de besluitvorming. De organisatie wordt uitgewerkt in het huishoudelijk reglement. Kort samengevat: Algemeen Bestuur Alle aangesloten besturen participeren via een bestuurder (of gemandateerde vertegenwoordiger) in het algemeen bestuur. Het algemeen bestuur stelt het ondersteuningsplan, de jaarplannen, de begroting en jaarverslagen vast. Het dagelijks bestuur participeert binnen dit bestuur. De coördinator is adviseur en ambtelijk secretaris. Dagelijks Bestuur Het dagelijks bestuur bestaat uit 4 bestuursleden. De voorzitter en penningmeester hebben ook uitvoerende taken. Verder heeft het dagelijks bestuur beleidsvoorbereidende taken t.b.v. het algemeen bestuur. De coördinator van het samenwerkingsverband participeert als adviseur en ambtelijk secretaris. De taken en bevoegdheden van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten en het huishoudelijk reglement. Coördinator De coördinator stuurt op basis van het vastgestelde jaarlijkse activiteitenplan zowel de kwaliteitsverbeteringsprojecten, als de activiteiten aan. Tevens rapporteert hij aan het bestuur over de behaalde resultaten en adviseert over nieuw of bij te stellen beleid. Hij stuurt de kwaliteitsprojecten aan. Tevens rapporteert hij aan het directeurenoverleg en integreert hij de adviezen/ besluiten van het directeurenoverleg in de aansturing van de projecten. Directeurenoverleg Het directeurenoverleg bestaat uit de (algemeen) directeuren (of gemandateerd directielid) van alle aangesloten scholen. Het directeurenoverleg heeft een beleid adviserende rol naar het bestuur en een initiërende en afstemmingsrol naar de (gezamenlijke) uitvoering van de kwaliteitstrajecten. Tevens zorgen de directeuren voor een adequate participatie van hun school in het samenwerkingsverband en in de diverse projecten. De coördinator is ambtelijk secretaris van dit overleg. Netwerk Ondersteuningscoördinatoren Elke school heeft een of meerdere ondersteuningscoördinatoren. Minstens één ondersteuningscoördinator per school participeert in het netwerk ondersteuningscoördinatoren. Ook de ondersteuningscoördinatoren van praktijkonderwijs, BZV, speciaal voortgezet onderwijs, MBO (Gilde Opleidingen en Citaverde College) en cluster-2, alsmede een vertegenwoordiging van de dienst ambulante begeleiding participeren in dit netwerk, met de coördinator SWV als voorzitter. Het doel is vooral gericht op het uitvoeren, het afstemmen en het verbeteren van de ondersteuningsstructuur en de ondersteunings- en zorgactiviteiten. 12
Werkgroep LWOO-PRO: Van elke school participeert een teamleider onderbouw VMBO of een ondersteuningscoördinator onderbouw VMBO en een leidinggevende PRO aan deze werkgroep. De projectleider LWOO-PRO is voorzitter van deze werkgroep. Ondersteuningsplanraad Deze raad behartigt de belangen van het personeel en van de ouders/ leerlingen in het kader van passend onderwijs. De raad bestaat uit 6 personeelsleden, 3 ouders en 3 leerlingen. Indien er te weinig kandidaten vanuit de ouders dan wel leerlingen zijn, vult de andere geleding de resterende plaatsen op. De start van de ondersteuningsplanraad (22 januari 2014) is met 6 personeelsleden, 5 ouders en 1 leerling. 2.5. Organogram: Bestuur SWV OPR DB Coördinator Directieoverleg Netwerk ondersteunings- coördinatoren Netwerk LWOO - PRO Activiteiten + Projecten 13
Hoofdstuk 3 De regio in beeld Het samenwerkingsverband in de regio 3.1. Inleiding In dit hoofdstuk geven we een cijfermatige indruk van de regio door de opsomming van de aantallen leerlingen, inclusief diegenen die nu vormen van gespecialiseerd onderwijs volgen. We geven allereerst een overzicht van de reguliere VO-scholen. Vervolgens hebben we drie gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen, die onder de wetgeving van het reguliere onderwijs vallen: - Maasland, regionale voorziening voor extra ondersteund vmbo en havo - ISK, internationale schakelklas voor leerlingen met andere taal en cultuur - BZV: Bovenschoolse Zorg Voorziening, voor tijdelijke begeleiding van leerlingen, die het anders in het reguliere onderwijs niet redden. Deze leerlingen blijven ingeschreven op de reguliere school en komen niet afzonderlijk in dit overzicht terug. De gemiddelde bezettingsgraad is 35 à 40 leerlingen per jaar. Vervolgens geven we een overzicht van de VSO scholen behorende tot cluster 3 en de VSO scholen behorende tot cluster 4. Tot slot een overzicht van DUO op basis van 1-10-2012, waarin een compact overzicht gegeven wordt van de leerlingenaantallen in vergelijking met landelijke gemiddelden. 3.2. Leerlingenaantallen SWV VO 31.01 per 01-10-2013 van de reguliere VO-scholen, incl. PRO Het onderstaande overzicht is gebaseerd op de gegevens, welke wij van de schooladministraties ontvangen hebben. School totaal pro lwoo Vmbo excl. lwoo Avo/ vwo Lj 3 vmbo Lj 4 vmbo lgf Blariacumcollege (1) 1675 322 641 712 251 198 146 Het Bouwens 1943 87 647 1209 216 225 21 Citaverde College 478 205 273 118 125 21 Dendron College 2145 104 878 1163 247 261 13 College Den Hulster 1982 182 602 1198 219 218 34 Raayland College 2460 121 199 894 1246 277 290 39 Valuascollege (2) 2442 218 711 1513 268 224 22 t Wildveld (PRO) 223 223 Totaal 13348 344 1317 4646 7041 1596 1541 296 (1) Incl. Maasland regionale voorziening voor extra ondersteund vmbo en havo. (132 leerlingen) (2) incl. ISK. ISK telt 120 leerlingen. Het totale leerlingenaantal loopt geleidelijk terug. Het aantal LWOO- en PRO-leerlingen is vrij constant gebleven. Het aantal LGF leerlingen is de laatste jaren gegroeid. 14
3.3. Woonplaats leerlingen gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen per 1-10-2011, 1-10-2012 en 1-10-2013 woonplaats Maasland 1-10-11 Maasland 1-10-12 Maasland 1-10-13 ISK (Valuas) 1-10-11 ISK (Valuas) 1-10-12 ISK (Valuas) 1-10-13 Venlo 58 57 58 71 43 65 Venray 16 15 14 9 10 9 Horst aan de 30 25 33 24 18 15 maas Peel en Maas 14 23 23 17 13 19 Overig 5 3 3 6 33 12 Totaal 123 125 132 127 117 120 Het leerlingenaantal blijft redelijk stabiel. Voor Maasland is dit het gevolg van gericht beleid van het SWV VO. Voor de ISK-voorziening is dit afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. 3.4. Leerlingaantallen vso cluster 3 (1-10-11, 1-10-12 en 1-10-13) VSO Vijverhof 1-10-11 VSO Vijverhof 1-10-12 VSO Vijverhof 1-10-13 VSO Ulingshof 1-10-12 VSO Ulingshof 1-10-13 Venlo 72 71 68 0 3 18 Venray 16 20 19 2 4 8 Horst aan de 25 21 26 2 2 8 Maas Peel en Maas 26 30 25 1 3 5 Overig 13 10 12?? 236 Totaal 152 152 150 5 12 275 VSO Werkenrode 1-10-13 Ook de leerlingenaantallen van VSO Cluster-3 blijven redelijk stabiel. In 2013 zien we een stijging bij Mytylschool Ulingshof (lichamelijk en/of meervoudig gehandicapte leerlingen). 3.5. Woonplaats leerlingen voortgezet speciaal onderwijs per 1-10-2011, 1-10-2012 en 1-10-2013 cluster 4 Woonplaats VSO Velddijk Venlo (cluster 4) 1-10-11 VSO Velddijk Venlo (cluster 4) 1-10-12 VSO Velddijk Venlo (cluster4) 1-10-13 VSO De Ortolaan Heythuysen (cluster 4) 1-10-11 VSO De Ortolaan Heythuysen (cluster 4) 1-10-12 VSO De Ortolaan Heythuysen Cluster 4 1-10-13 Venlo 155 155 173 4 1 14 1 Venray 45 43 39 1 1 1 7 Horst aan de 48 47 39 5 8 5 2 Maas Peel en 29 27 20 13 13 14 3 Maas Overig 50 53 55 217 246 125 20 totaal 327 325 326 240 269 146 46 VSO De Wijnberg 1-10- 13 15
Bij het VSO Cluster 4 zien we een flinke stijging, ondanks ingezet beleid om deze aantallen binnen kaders te houden. 3.6. Kengetallen in het kader van passend onderwijs. Kengetallen leerlingen o.b.v. 1-10-2013 peilmoment december 2013 Nummer SWV Naam SWV VO3101 Stichting Samenwerkingsverband VOVSO Noord-Limburg 1. leerlingen LWOO PRO overig VO totaal VO*) VO woonachtig 1.284 342 11.706 13.332 13.328 *) waarvan VMBO 3/4 (incl. lw oo 3/4): 3.141 vso cat 1 vso cat 2 vso cat 3 vso totaal 498 14 55 567 CLUSTER 4 LG MG LZ ZMLK vso totaal naar onderwijsoort 354 14 55 10 134 567 2.rugzakken CLUSTER 4 LG MG LZ ZMLK totaal rugzakken In overige vo 161 11 1 16 0 189 in lwoo en pro 88 4 0 6 14 112 301 3.deelname % LWOO PRO VO3101 9,63% 2,57% Landelijk 10,61% 2,93% vso cat 1 vso cat 2 vso cat 3 vso totaal rugzakken VO3101 3,74% 0,11% 0,41% 4,25% 2,26% Landelijk 3,15% 0,11% 0,34% 3,61% 1,94% 4. cluster 1 en 2 leerlingen schoolgaand in het vo in het SWV woonachtig in SWV en schoolgaand in het vso cluster 1 cluster 2 cluster 1 cluster 2 7 24 3 37 Dit totaaloverzicht (DUO 1-10-2013) laat zien dat het aantal LWOO en PRO-leerlingen iets onder het landelijk gemiddelde ligt. Het aantal VSO leerlingen (categorie 1) ligt echter ruim boven het landelijk gemiddelde en is zelfs het laatste schooljaar nog gegroeid. 16
Ontwikkeling leerlingen 2010-2013 Nummer SWV VO3101 Naam SWV Stichting Samenwerkingsverband VOVSO Noord-Limburg 1. leerlingen LWOO PRO overig VO totaal VO*) 1-10-2010 1.228 312 12.004 13.544 1-10-2011 1.269 320 11.888 13.477 1-10-2012 1.285 330 11.872 13.487 1-10-2013 1.284 342 11.706 13.332 vso cat 1 vso cat 2 vso cat 3 vso totaal 1-10-2010 429 23 40 492 1-10-2011 471 16 37 524 1-10-2012 456 12 44 512 1-10-2013 498 14 55 567 2.rugzakken CLUSTER 4 LG MG LZ ZMLK totaal rugzakken 1-10-2010 195 10 0 24 6 235 1-10-2011 223 16 1 19 16 275 1-10-2012 242 14 1 20 14 291 1-10-2013 249 15 1 22 14 301 3.deelname % VO3101 LWOO PRO 1-10-2010 9,07% 2,30% 1-10-2011 9,42% 2,37% 1-10-2012 9,53% 2,45% 1-10-2013 9,63% 2,57% Landelijk LWOO PRO 1-10-2010 10,36% 2,81% 1-10-2011 10,55% 2,79% 1-10-2012 10,71% 2,84% 1-10-2013 10,61% 2,93% VO3101 vso cat 1 vso cat 2 vso cat 3 vso totaal rugzakken 1-10-2010 3,17% 0,17% 0,30% 3,63% 1,74% 1-10-2011 3,49% 0,12% 0,27% 3,89% 2,04% 1-10-2012 3,38% 0,09% 0,33% 3,80% 2,16% 1-10-2013 3,74% 0,11% 0,41% 4,25% 2,26% Landelijk vso cat 1 vso cat 2 vso cat 3 vso totaal rugzakken 1-10-2010 2,95% 0,11% 0,29% 3,35% 1,64% 1-10-2011 3,02% 0,11% 0,30% 3,44% 1,85% 1-10-2012 3,08% 0,11% 0,31% 3,51% 1,93% 1-10-2013 3,15% 0,11% 0,34% 3,61% 1,94% Bovenstaande tabel geeft een beeld van de ontwikkeling van het aantal leerlingen LWOO, PRO en VSO en toont de relatie tot het landelijk gemiddelde. 3.7 Streefgetallen van de gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen Op basis van de ambitie en een sluitende meerjarenbegroting zijn per 1 mei 2014 streefgetallen vastgesteld voor de gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen voor de periode 2014 2018. onderwijsvoorziening 13-14 14-15 15-16 16-17 17-18 Maasland 132 128 128 128 128 (gespecialiseerd onderbouw vo, lj 1 en 2) Bovenschoolse Zorg Voorziening 40 gelijktijdige plaatsen t.b.v. 80 leerlingen 40 gelijktijdige plaatsen t.b.v. 80 leerlingen 40 gelijktijdige plaatsen t.b.v. 80 leerlingen 40 gelijktijdige plaatsen t.b.v. 80 leerlingen 40 gelijktijdige plaatsen t.b.v. 80 leerlingen Internationale Schakel Klas 120 120 120 120 120 17
Cluster 4 VSO 354 340 326 312 298 Cluster 3 ZMLK 134 130 127 124 121 Cluster 3 LZ 10 10 9 9 9 Cluster 3 LG 14 12 11 11 11 Cluster 3 MG 55 51 47 43 39 De ambitie is tevens om vanuit de gespecialiseerde voorzieningen zoveel mogelijk leerlingen op termijn weer met succes te laten instromen in het reguliere voortgezet onderwijs. Op basis van de huidige praktijk worden ook hier voor 1 mei 2014 streefgetallen geformuleerd. onderwijsvoorziening 13-14 14-15 15-16 16-17 17-18 Maasland 56 55 55 55 55 (gespecialiseerd onderbouw vo, lj 1 en 2) Bovenschoolse Zorg Voorziening 60 60 60 60 60 Internationale Schakel Klas 20 20 20 20 20 Cluster 4 VS onderwijs 8 8 8 8 8 Cluster 4 residentiële instellingen Totale instroom regulier VO 16 16 16 16 16 160 159 159 159 159 Er wordt een programma deskundigheidsbevordering voor de reguliere scholen ontwikkeld om bovenstaande ambitie te realiseren en tevens om daar waar mogelijk te voorkomen dat bepaalde leerlingen (tijdelijk) gespecialiseerd onderwijs op een externe onderwijsvoorziening nodig hebben. 18
Hoofdstuk 4 Basisondersteuning Schoolondersteuningsprofielen op de scholen 4.1. Inleiding We geven in dit hoofdstuk een beeld van het proces van de totstandkoming van de beschreven basisondersteuning en de schoolondersteuningsprofielen. Tevens beschrijven we kort de professionalisering van docenten en ondersteunende medewerkers van het regulier onderwijs, waarmee we in schooljaar 2008-2009 reeds gestart zijn. In de voorbereiding op het schoolondersteuningsprofiel heeft het samenwerkingsverband allereerst een vragenlijst voor docenten ontwikkeld, waarin de kernvragen voor het realiseren van passend onderwijs gesteld zijn (zie bijlage 5). Vervolgens hebben de docenten per team deze vragenlijst individueel ingevuld. De resultaten zijn verzameld en in teamverband teruggekoppeld. Deze informatie vormde de basis voor een teamgesprek over de ambities en de grenzen van passend onderwijs. Op schoolniveau zijn deze resultaten gebruikt als input voor de conceptversie van het schoolondersteuningsprofiel. Alle scholen hebben hun conceptversie bij het samenwerkingsverband ingediend. Deze versies zijn besproken in het netwerk ondersteuningscoördinatoren en het directieoverleg. Op basis van deze dialoog is in een notitie de basisondersteuning voor regulier onderwijs op het niveau van het samenwerkingsverband beschreven en vastgesteld (zie bijlage 6). Vervolgens hebben de scholen hun schoolondersteuningsprofiel al dan niet aangepast en ter advisering voorgelegd aan hun MR (OR). De scholen of afdelingen voor gespecialiseerd onderwijs hebben eveneens hun schoolondersteuningsprofiel uitgewerkt. Alle schoolondersteuningsprofielen zijn voor 1 december 2013 bij het samenwerkingsverband ingediend. Het bestuur heeft deze profielen beoordeeld op de vraag in welke mate ze voldoen aan de afspraken inzake de basisondersteuning. Vervolgens is onderzocht of alle profielen gezamenlijk een dekkend netwerk van (gespecialiseerde) onderwijsondersteuning bieden. Dit blijkt inderdaad het geval, de samenwerking met de besturen VSO, waarmee een aansluitingsovereenkomst is afgesloten daarbij inbegrepen. In dit hoofdstuk geven we een beknopte samenvatting van de basisondersteuning en een verwijzing naar de vastgestelde schoolondersteuningsprofielen. 4.2. Basisondersteuning De vastgestelde basisondersteuning is uitgewerkt in bijlage 6. Hieronder volgt een samenvatting van de basisondersteuning. In het verlengde van de visie en uitgangspunten beschouwen wij passend onderwijs als goed onderwijs, waarbij de scholen voortdurend en systematisch werken aan kwaliteitsverbetering van hun onderwijs. Een trend hierbij is dat de scholen hun onderwijs in toenemende mate willen personaliseren. Deze ontwikkeling vergt vernieuwende onderwijsconcepten, die momenteel soms nog maar in een rudimentaire fase verkeren. Tevens wordt er steeds meer prioriteit gegeven aan een goede loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) voor alle leerlingen en voor kwetsbare leerlingen in het bijzonder. De samenhang tussen de organisatie en uitvoering van onderwijsondersteuning en loopbaanbegeleiding is van belang. 19
Het samenwerkingsverband vo 31.01 gaat er van uit dat de standaarden, zoals verwoord in het toezichtkader van de onderwijsinspectie voor onderwijs en ondersteuning in elk geval gerealiseerd worden, maar stelt tegelijkertijd hogere ambities, die met name gericht zijn op: - het verzorgen van boeiend en bindend onderwijs - het verbeteren van de algemeen pedagogisch-didactische vaardigheden van de docenten - het verbeteren van de communicatievaardigheden en houding t.o.v. leerlingen, ouders, collega s en samenwerkend partners - het in groepsverband (klas) kunnen inspelen op leerlingen met boeiende gedragsvarianten en/ of leerproblemen - het ontwikkelen van collegiale onderwijsteams, die zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor het onderwijs en voor elkaar Ten aanzien van de opdracht extra ondersteuning te bieden aan leerlingen met extra onderwijsbehoeftes heeft de school een doelmatige ondersteuningsstructuur ingericht. Belangrijk onderdeel hiervan vormt het ondersteuningsteam, dat o.l.v. de ondersteuningscoördinator bepaalt welke leerlingen op welke wijze tijdelijk extra onderwijsondersteuning ontvangen. Dit kan door tijdelijk te participeren in groepjes leerlingen, die een extra aanbod buiten de klas in groepsverband ontvangen. Er zijn echter ook faciliteiten en menskracht voor tijdelijke ondersteuning op individuele basis. Leerlingen worden buiten of deels binnen de reguliere lessen geholpen om op een veilige wijze aansluiting te vinden bij het reguliere onderwijssysteem. Vanaf schooljaar 2010-2011 werken de VO-scholen ieder op eigen wijze aan SPOP-interne voorzieningen (speciaal passend onderwijs project binnen reguliere scholen). Deze werkwijze wordt voortgezet binnen de ondersteuningsstructuur van het reguliere onderwijs (zie bijlage 7). Alle schoolondersteuningsprofielen zijn terug te vinden in bijlage 8 en op de websites van de betreffende scholen. Wij schatten in dat het huidige aantal LGF-leerlingen als richtsnoer voor de planning van de extra onderwijsondersteuning binnen de school kan gelden, vermeerderd met een even groot aantal niet LGF-leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeftes. 4.3. Passend omgaan met boeiende gedragsvarianten In schooljaar 2008-2009 is het samenwerkingsverband gestart met een basisscholing passend omgaan met boeiende gedragsvarianten voor al haar docenten en ondersteunend personeel. Doel is het aanbrengen van basiskennis over gedragsvarianten van leerlingen, zoals ADHD, ASS, angst, oppositioneel gedrag en hoogbegaafdheid (zie bijlage 9). Het scholingsprogramma omvat een introductiebijeenkomst van 3 uur en 5 modules van 2x3 uur. Voor het ondersteunend personeel is een aparte module van 2x 3 uur ontwikkeld. De bijeenkomsten worden met maximaal 20 deelnemers uitgevoerd. Het programma is 3 jaar achter elkaar schoolspecifiek en op elke VO-school uitgevoerd. Sinds schooljaar 13-14 wordt dit programma schooloverstijgend voor de VO-scholen in Noord Limburg georganiseerd. Inmiddels hebben naar schatting 1000 docenten, drie of meerdere modules gevolgd. Het effect van deze basiskennis wordt pas duurzaam door het concreet en doelbewust werken met leerlingen met dit een of meerdere van deze gedragsvarianten. Door voorzieningen en expertise binnen de school en door de instroom van leerlingen vanuit gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen ontwikkelen steeds meer docenten relevante vaardigheden in het kader 20
van passend onderwijs. Dit komt ook tot uiting in de schoolondersteuningsprofielen van de VOscholen. 4.4. Facilitering Het samenwerkingsverband faciliteert deze uitdaging door het geoormerkt beschikbaar stellen van: - middelen uit de lichte ondersteuning: - aanvullende middelen voor bekostiging gedragswetenschapper per school: - via een verdeelsleutel geoormerkte schoolgebonden LGF-middelen - vaste ambulant begeleiders per school (lgf so budget) Dit wordt in de meerjarenbegroting en het jaarlijkse programma/activiteitenplan geconcretiseerd. Het samenwerkingsverband zal de monitoring en kwaliteitsbewaking verder uitwerken op basis van: - het jaarlijkse ondersteuningsverbeterplan van de school, - de jaarlijkse rapportage van de extra ondersteuning door de school, - de bevindingen van het Ondersteuningsloket, - de jaarlijkse visitatie op elke school, - de ervaringen van de gespecialiseerde ondersteuningsvoorzieningen m.b.t. de instroom van hun leerlingen binnen de afzonderlijke VO-scholen 21
Hoofdstuk 5 Wanneer extra ondersteuning nodig is Toewijzen van ondersteuning 5.1. Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven wij achtereenvolgens de onderwijsondersteuningsmogelijkheden van het samenwerkingsverband, de wijze waarop de toewijzing van extra en gespecialiseerde onderwijsondersteuning plaatsvindt en een kort overzicht van de gespecialiseerde onderwijsondersteuningsvoorzieningen. ONDERWIJSONDERSTEUNING PER 1 AUG 2014 wat waar Wie bepaalt Basisondersteuning Regulier VO school Extra ondersteuning binnen de VOschool (o.a. huidige LGF-leerlingen) Regulier VO Ondersteuningsteam Extra ondersteuning (LWOO) Regulier V(MB)O RVC Vanaf 1 aug 2015: Ondersteuningsloket. Extra ondersteuning PRO PRO RVC Vanaf 1 aug 2015: Ondersteuningsloket. Gespecialiseerde ondersteuning Maasland Ondersteuningsloket Gespecialiseerde ondersteuning ISK school Gespecialiseerde ondersteuning BZV Ondersteuningsloket Gespecialiseerde ondersteuning VSO (Cluster 3 en 4) Ondersteuningsloket 22
5.2. Onderwijsondersteuning binnen het reguliere onderwijs SWV VO 31.01 heeft gekozen voor een ambitieuze basisondersteuning voor elke reguliere school. De school verzorgt (al dan niet in samenwerking met externe ketenpartners) de extra ondersteuning en richt voor dit doel een ondersteuningsstructuur in, waarbij het ondersteuningsteam (zie bijlage 10) een belangrijke rol speelt. Het ondersteuningsteam is een multidisciplinair team o.l.v. de ondersteuningscoördinator, dat gericht is op het organiseren van extra onderwijsarrangementen (binnen de school) voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. De belangrijkste taken: - het bepalen van de extra ondersteuningsbehoefte van (nieuwe) leerlingen (in goed overleg met leerling, ouders en afleverende school), - het adviseren van de school, wanneer de school zelf deze ondersteuningsbehoefte niet kan realiseren, - preventie en het ontwikkelen van de basisondersteuning binnen de school, - extra onderwijsondersteuning arrangeren, - het bemiddelen bij tijdelijke gespecialiseerde onderwijsarrangementen en de terugkeer van de leerling binnen het reguliere systeem, - het bemiddelen en mede coördineren van samenwerkingsarrangementen jeugdzorgonderwijs, - het inschakelen van het Ondersteuningsloket van swv vo 31.01 i.v.m. de toelaatbaarheidsverklaring tot de mogelijke gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen, - het opstellen van het jaarverslag onderwijsondersteuning, dat de doelen en resultaten op leerling niveau inzichtelijk maakt. Om deze taken waar te maken, heeft de ondersteuningscoördinator de bevoegdheid van de schoolleiding om de faciliteiten voor onderwijsondersteuning doelmatig en efficiënt in te zetten. Via een verdeelsleutel op basis van het aantal LGF-leerlingen in de afgelopen 3 jaar, ontvangen de VO-scholen per 1 aug 2014 voor de periode 2014-2018 geoormerkt middelen voor extra ondersteuning (voorheen schoolgebonden LGF). Verder kunnen zij een vaste ambulant begeleider inzetten op basis van de faciliteiten, die vooralsnog vanuit het VSO-bestuur lopen, maar in de loop van dit ondersteuningsplan overgeheveld worden naar de middelen van het swv vo. Ook de inzet van de reguliere middelen t.b.v. de ondersteuningsstructuur (inclusief speciale passend onderwijs arrangementen) vallen onder de hoede van de ondersteuningscoördinator. 23
Schema aanmelding (Aanmelding) Leerling VO-school Extra ondersteuning nodig? Nee Regulier onderwijs Ja? Ondersteuningsteam school Nee Regulier onderwijs Ja Interne ondersteuning op school Ja Gespecialiseerde onderwijsvoorziening? Ondersteuningsloket SWV VO 31.01 Nee (terug ondersteuningsteam school) Ja (tijdelijke) toelaatbaarheid 24
5.3. Toelaatbaarheid tot gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen Voor het bepalen van de toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs, alsmede de toelaatbaarheid tot eigen gespecialiseerde ondersteuningsvoorzieningen heeft het samenwerkingsverband een Ondersteuningsloket ingericht. Vanaf 2007 heeft het voormalige swv vo noordlimburg al ervaring opgedaan met een centraal zorgloket (zie bijlage 11). Deze ervaringen worden verwerkt bij de inrichting van het nieuwe Ondersteuningsloket. De vaste samenstelling hiervan bestaat uit: - voorzitter, die tevens zorg draagt voor uitvoering van het beleid leerlingenstromen van swv vo 31.01, monitoring en feedback. De voorzitter heeft de bevoegdheid van het bestuur van het samenwerkingsverband om mede op basis van het deskundigenadvies een toelaatbaarheidsverklaring af te geven. Het deskundigheidadvies wordt opgesteld door: - gz-psycholoog / orthopedagoog vanuit het reguliere Voortgezet Onderwijs, - gz-psycholoog / orthopedagoog vanuit het Voortgezet Speciaal Onderwijs. -afhankelijk van de vraagstelling de bijdrage van een medicus, schoolmaatschappelijk werkende enz. Het Ondersteuningsloket wordt ingeschakeld door de VO of VSO school (lees ondersteuningsteam) en draagt zorg voor een goed ingevuld HGPD, communicatie met leerling en ouders en evt. andere betrokkenen of infobronnen. Het Ondersteuningsloket denkt mee over alternatieve arrangementen en kan een tijdelijke toelaatbaarheidsverklaring afgeven voor een gespecialiseerde onderwijsvoorziening. Het Ondersteuningsloket is uitgewerkt in bijlage 12. Hierin staan ook de afspraken en beleid t.a.v. specifieke doelgroepen, zoals epilepsie en EMB. schematisch verloopt het proces als volgt: (Aanmelding) Leerling VO/VSO voor gespecialiseerd onderwijs Ondersteuningsteam school Ondersteuningsloket SWV VO 31.01 Nee Terug ondersteuningsteam school Ja (tijdelijke) toelaatbaarheid Maasland BZV VSO (Cluster4) VSO (REC3) (zie overzicht par. 5.4) 25
5.4. Gespecialiseerde onderwijsondersteuningsvoorzieningen. Uitgangspunten van het samenwerkingsverband en het tijdelijk benutten van gespecialiseerde voorzieningen zijn: - het werken met tijdelijke arrangementen t.b.v. het reguliere onderwijs en t.b.v. de leerling (en ouders) met speciale ondersteuningsbehoeften, - het werken met (uitstroom-)perspectieven, aansluitend bij de drie wettelijke uitstroomperspectieven voor Voortgezet Speciaal Onderwijs: onderwijs, arbeid en dagbesteding, - samenwerken en afstemmen. Dit geldt zowel voor het samenwerken tussen regulier en gespecialiseerd onderwijs, de samenwerking en afstemming tussen verschillende vormen van gespecialiseerd onderwijs als voor de samenwerking onderwijs-jeugdzorg. We geven allereerst een overzicht van de gespecialiseerde voorzieningen per 1 aug 2014, waardoor er een dekkend netwerk van onderwijsvoorzieningen beschikbaar is. (lwoo leerlingen worden door de reguliere VO-scholen begeleid) voorziening Typering doelgroep Belangrijkste instroom PRO (Wildveld / Raayland) VSO Cluster 3 (VSO Vijverhof) Mytylschool Ulingshof (VSO Cluster 3) Moeite met theoretisch leren, met perspectief op arbeid Verstandelijk beperkt met perspectief op dagbesteding Lichamelijk beperkt en meervoudig beperkt Sbao bao REC 3 SO Mytylschool Ulingshof en medische indicaties opmerkingen Valt onder wet VO Overlap / afstemming Werkenrode Groesbeek Maasland Brugklas en tweede leerjaar ondersteund vmbo en havo Meervoudige problematiek met perspectief instroom regulier onderwijs lj 3 Bao Sbao So rec 4 Is regulier onderwijs ISK (afdeling Valuascollege Venlo) Ontbreken Nederlandse taalvaardigheden en cultuurproblematiek Buitenland via gemeenten Perspectief zowel regulier VO, regulier MBO (HBO) als VSO/PRO Bovenschoolse Zorg Voorziening (tijdelijke) ernstige gedragsproblematiek en schoolproblemen met perspectief terugkeer regulier VO binnen 3 mnd tot 1 jaar Regulier VO (soms buiten regio en vanuit jeugdzorg) Voorkomen VSV Leerlingen blijven ingeschreven op VOschool VSO Cluster 3 4 De Velddijk / Ortolaan Heythuysen Leerlingen met gedragsstoornis of belemmerende gezins- REC 4 SO Sbao Regulier VO Perspectief onderwijs of perspectief arbeid 26
en omgevingsfactoren, die meerdere jaren aangewezen zijn op gespecialiseerd onderwijs Buiten regio en jeugdzorg VSO De Wijnberg Module gespecialiseerd onderwijs voor leerlingen, die een psychische behandeling bij Mutsaersstichting ontvangen (24-uurs of dagbehandeling) Via medische, psychische indicatie. Leerlingen zijn afkomstig van regulier en speciaal VO Perspectief en uitstroom na einde behandeling in principe naar school van herkomst Scholen buiten de regio van swv 31.01: Werkenrode Groesbeek Verstandelijk en lichamelijk beperkt. SO Berkenschutse Heeze Ernstig ASS op Havo/VWO VO De positionering van de gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen naar uitstroomperspectief hebben we als denk- en werkmodel in onderstaand schema weergegeven. 27
Het bovenstaande schema is nog niet volledig. De VSO scholen/ afdelingen De Wijnberg, De Ortolaan, De Berkenschutse en Werkenrode dienen nog toegevoegd te worden. Er zijn inmiddels drie werkgroepen gevormd, die de onderscheiden profielen in samenwerking met andere ketenpartners verder uitwerken. Het betreft de uitstroomprofielen onderwijs, arbeid en dagbesteding. 5.5. Samenwerking en afstemming met Cluster1 en Cluster2 scholen/ voorzieningen Een zeer beperkt aantal leerlingen is aangewezen op zeer gespecialiseerde voorzieningen (zie overzicht DUO). Verder is er afstemming met de onderwijsvoorzieningen Cluster 1 en vooral Cluster 2. Er gaan ongeveer 35 leerlingen uit swv vo 31.01 naar de Cluster 2 scholen in Eindhoven en Hoensbroek. 24 leerlingen (1-10-13) ontvangen ambulante begeleiding vanuit Cluster 2 (Eindhoven). Over de inzet, afstemming en samenwerking met Cluster 2 zijn een aantal afspraken gemaakt (zie bijlage 13 ). De bestuurder van Cluster 2 Eindhoven heeft een adviserende zetel in het bestuur van swv vo 31.01. De ambulant begeleider Cluster 2 participeert in het netwerk ondersteuningscoördinatoren. Met Cluster 1 zijn basisafspraken gemaakt (zie bijlage 13 ) (9 leerlingen ontvangen op 1-10-13 ambulante begeleiding vanuit cluster 1). Cluster 2 heeft betrekking op leerlingen met een auditieve en/ of communicatieve beperking. Voor deze leerlingen wordt in dialoog tussen VO-school en Cluster 2 een passend arrangement opgesteld en uitgevoerd. Verder verleent Cluster 2 diensten m.b.t. onderzoek en toeleiding van leerlingen met vermoedelijke Cluster-2 kenmerken 28
Hoofdstuk 6 Even uit de wind en weer terug 6.1. Inleiding In dit hoofdstuk beschrijven we de gespecialiseerde onderwijsvoorzieningen, binnen het kader van de wet VO, wat uitvoeriger, omdat dit extra voorzieningen zijn die door het voormalige swv vo (Noord-Limburg) deels samen met de gemeenten ontwikkeld zijn. Deze voorzieningen zijn expliciet gericht op het (weer) laten instromen van de leerlingen binnen het reguliere voortgezet onderwijs. 6.2. Maasland, onderwijsondersteunend onderwijs voor vmbo en havo Bij de instroom van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs wordt voor een aantal leerlingen de inschatting gemaakt dat zij de competenties hebben om regulier voortgezet onderwijs te volgen, maar dat zij bij de start in het voortgezet onderwijs bij nagenoeg alle lessen hulp, veiligheid en structuur nodig hebben om met succes aan dit onderwijs te participeren. Swv vo 51.1 (en ook het nieuwe swv vovso 31.01) willen vooral preventief werken: daarbij willen we niet eerst de leerling laten stranden en vervolgens die leerling weer helpen, maar de leerling meteen de hulp bieden, die hij / zij nodig heeft. Bij de afschaffing van de svo-lom scholen is door swv vo 51.1 de keuze gemaakt om deze school onder te brengen bij het Blariacumcollege te Blerick. De toenmalige school is teruggebracht naar een afdeling voor de onderbouw (leerjaar 1 en 2) t.b.v. het samenwerkingsverband. Deze afdeling heeft de nadrukkelijke opdracht om de leerlingen dusdanig intensief te begeleiden, dat deze leerlingen met succes in leerjaar 3 van het reguliere onderwijs instromen. Aanvankelijk betrof dit uitsluitend vmbo-leerlingen. Vanaf 2010 is hier een groep voor Havo-leerlingen aan toegevoegd. Het merendeel van de leerlingen heeft kenmerken van ASS. Er is ruimte voor ongeveer 64 brugklassers en 64 tweedejaars, waarvan er voor beide leerjaren 16 plaatsen voor leerlingen op Havo(VWO) niveau zijn. De toelatingsactiviteiten worden verricht door het gespecialiseerde ondersteuningsteam van Maasland. De toelaatbaarheid wordt bepaald door het Ondersteuningsloket. De financiering van deze afdeling geschiedt door het Blariacumcollege, aangevuld met middelen vanuit het samenwerkingsverband. Voor verdere informatie zie schoolondersteuningsprofiel van Maasland. 6.3. Bovenschoolse Zorg Voorziening De Bovenschoolse Zorg Voorziening (BZV) is in 2007 opgericht door het swv vo 51.1, in samenwerking met de 4 betrokken gemeenten. Er is gekozen voor een aparte huisvesting, waarbinnen (gelijktijdig en tijdelijk) jaarlijks plaats is voor ongeveer 40 leerlingen uit het Voortgezet Onderwijs. Landelijk heette dit beleid reboundvoorzieningen ; het is bedoeld voor leerlingen, die tijdelijk vanwege (overwegend) gedrags- en motivatieproblematiek, niet verder te helpen zijn in het reguliere onderwijs. Zij dreigen dan schooluitvaller te worden. Soms past hun problematiek bij het aanbod van het Voortgezet Speciaal Onderwijs. In veruit de meeste situaties blijken de gezinssituatie, de sociale omgeving en soms persoonskenmerken belemmeringen mee te brengen om op dat moment succesvol in het regulier onderwijs te participeren. 29
De uitvoering van de trajecten Herstart en Op de rails heeft vanuit het speciaal onderwijs ook op de BZV plaatsgevonden. Vanaf 1 aug 2014 krijgen deze trajecten formeel ook vanuit één organisatie vorm. De aanmeldingen verlopen via het ondersteuningsloket. De leerlingen die een toelaatbaarheidsverklaring ontvangen komen na een intakeperiode van ongeveer 4 weken in een (kort of lang) traject. De korte trajecten leiden binnen ongeveer 3 maanden tot een terugkeer in het regulier onderwijs. Bij de lange trajecten is een langere, intensievere begeleiding noodzakelijk. Op jaarbasis begeleidt de BZV ongeveer 80 leerlingen tijdelijk. Doel is een succesvolle instroom terug naar het reguliere onderwijs voor 75% van de BZV leerlingen.. De gefaseerde instroom in het reguliere onderwijs en de nazorg hierbij dienen tot deskundigheidsbevordering bij docenten in het reguliere onderwijs te leiden. Ook andere verworvenheden, zoals het werken met een specifiek gedragsprogramma, zal overgedragen worden naar het regulier onderwijs, zodat de omvang van de BZV uiteindelijk verminderd kan worden. Voor de eerste beleidsperiode is de huidige BZV echter nog hard nodig en is de financiële bijdrage van de 4 gemeenten essentieel voor de exploitatie van de BZV. Voor meer informatie zie schoolondersteuningsprofiel BZV en het jaarverslag 2012 (zie bijlage 14 ). 6.4. Internationale Schakel Klas De internationale schakelklas (ISK) is bedoeld voor leerlingen, die de Nederlandse taal niet of slechts beperkt beheersen. In veel gevallen gaat dit tevens gepaard met cultuurproblemen en andere belemmerende factoren voor de leerling. Voor de regio van het samenwerkingsverband is de ISK ondergebracht als afdeling van het Valuascollege te Venlo. Momenteel heeft deze afdeling ongeveer 120 leerlingen verdeeld over 7 groepen. Het aantal fluctueert sterk vanwege de politieke ontwikkelingen. De meeste leerlingen zijn afkomstig uit de Oost-Europese landen en uit enkele Afrikaanse landen. Gemiddeld genomen verblijven de meeste leerlingen 2 jaar op de ISK, waarna een instroom in het reguliere onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en/ of praktijkonderwijs volgt. Ook hier is het van belang dat de instroom in het reguliere voortgezet onderwijs zorgvuldig verloopt en dat de ondersteuningsteams van de scholen hier een (arrangerende en bewakende) rol spelen. De instroom binnen regulier en praktijkonderwijs (en evt. VSO) valt tevens onder de monitor van het samenwerkingsverband. Zie verder schoolondersteuningsprofiel Valuascollege, onderdeel ISK. 6.5. Residentiële leerlingen Vanwege psychische dan wel justitiële problematiek worden bepaalde leerlingen tijdelijk behandeld in gespecialiseerde jeugdzorginstellingen. Hierbij wordt gelijktijdig voor de module onderwijs een beroep gedaan op een gespecialiseerde onderwijsinstelling, die verbonden is aan deze gespecialiseerde vorm van jeugdzorg. Wanneer de behandelperiode afloopt wordt allereerst onderzocht of een terugkeer naar de school van herkomst een haalbare optie is. Het ondersteuningsteam van de school en evt. het ondersteuningsloket worden hierbij ingeschakeld. Indien een terugkeer naar het reguliere onderwijs moeilijk lijkt, of te vroeg komt, wordt altijd het ondersteuningsloket ingeschakeld om de toelaatbaarheid van deze leerling tot een gespecialiseerde onderwijsvoorziening te bepalen. Afgelopen schooljaar is er een pilot vanuit de justitiële instelling in Cadier en Keer uitgevoerd. Dit heeft geleid tot een beleidskader en een werkwijze bij terugkeer van een leerling (zie bijlage 15). Ook deze thematiek zal het komende schooljaar in directe samenwerking met de betrokken voorzieningen verder uitgewerkt worden. 30