Donderdag Tante Netje draagt zorg voor de natuur!
Activiteit Inleiding met prent van Tante Netje: Tante Netje draagt zorg voor de natuur Doel - De leerlingen maken kennis met nieuwe vriendjes van Tante Netje: Tourni en Duur 5 min. Werkvorm In de praathoek, klassikaal Sol. - De leerlingen leren dat ze van de natuur kunnen leren als ze goed observeren. - De leerlingen leren dat er natuur buiten is, maar dat je de natuur ook naar binnen kunt halen. Materiaal - Prent Tante Netje draagt zorg voor de natuur - Prent Wie is Tante Netje? Ontwikkelingsdoelen NL luisteren: 1.1, 1.2, 1.3 NL spreken: 2.6 WO natuur: 1.2 Ook vandaag is Tante Netje opnieuw van de partij. Onze lieve Tante is heel zorgzaam, dat weten jullie nog hè. Ze draagt zorg voor het water en voor Rudy de Vis, ze draagt samen met Ferdinand de Plant zorg voor de lucht en natuurlijk ook voor de natuur. Vandaag gaan we samen met Tante Netje zorg dragen voor de natuur, zowel buiten als binnen. Kijk maar eens naar de foto van de dag. Wat zien jullie? Toon prent Tante Netje draagt zorg voor de natuur. Je ziet twee bloemen: hun namen zijn Tourni en Sol. Ze zijn twee zonnebloemen waarvoor Tante Netje met veel liefde zorgt. Wat zouden Tourni en Sol nodig hebben van Tante Netje om goed te kunnen groeien? Juist, water geven, zoals je ziet op de foto. Maar nog iets Wat zouden zonnebloemen ook nodig hebben? Zonlicht natuurlijk. Maar de zon is buiten. Hoe kan Tante Netje ervoor zorgen dat de zonnebloemen toch veel zonlicht krijgen wanneer ze binnen in huis staan? Tourni en Sol staan binnen dicht bij het raam. Tante Netje zorgt voor de plantjes en de diertjes in huis, maar ook voor de natuur buiten. Kijk maar naar de allereerste prent van Tante Netje. Toon prent Wie is Tante Netje? Hier is ze in het bos en ze knuffelt Bunnie het Konijn. Tante Netje houdt ervan om in de natuur op een boomstam te gaan zitten en goed te kijken en te luisteren naar de natuur. Tante Netje probeert elke dag een beetje van de natuur te leren. Want weet je, de natuur is heel erg slim. Ook de makers van Tante Netjes schoonmaakmiddelen hebben goed naar de natuur gekeken en ervan geleerd. En als we willen leren van de natuur moeten we eerst goed kijken, voelen en luisteren naar de natuur. Ik stel voor dat we vandaag samen met Tante Netje, Bunnie, Tourni en Sol ook gaan leren van, met en in de natuur. Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 2
Activiteit Natuurbeleving: Op zoek naar een tak en Konijnenoren om beter te horen Doel -De leerlingen ontdekken dat konijnen goed kunnen horen door hun grote, lange oren. -De leerlingen leren dat je kan leren van de natuur door goed te observeren. -De leerlingen gebruiken verschillende zintuigen om de natuur te observeren. -De leerlingen leren zich te concentreren op één zintuig. -De leerlingen ontdekken dingen in en van de natuur die ze niet zouden ontdekken wanneer ze enkel zouden kijken. Duur Voorzie toch minstens 30 min. in de natuur met de kleuters. Afhankelijk van de gekozen activiteit kan het langer duren. Werkvorm Opdrachten klassikaal, per twee, individueel Materiaal - Eventueel prent Wie is Tante Netje? Ontwikkelingsdoelen WO natuur: 1.1, 1.2, 1.7, 1.13 - Eventueel papier geluidsmap (met X op) voor de geluidsmap + iets om te tekenen - Kledij aangepast aan het weer, maar sowieso een trui of een jas met lange mouwen WO mens: 3.3, 3.7, 3.11 NL luisteren: 1.3 LO motorische competenties: 1.16, 1.27, 1.32, 1.39 Trek er nu met de kinderen op uit. Naar een parkje, of nog beter naar een bosje in de buurt van de school. Op zoek naar iets bijzonders: een tak! Tante Netje vindt de natuur heel bijzonder. Ze vindt vooral de simpele dingen, zoals een tak, heel erg bijzonder. Vinden jullie takken bijzonder? Ik stel voor dat jullie nu allemaal een bijzondere tak gaan zoeken en dan weer in de kring komen staan met jullie tak. Alle kinderen zoeken een tak en komen weer in de kring staan. Hun opdracht is nu deze tak heel goed te bekijken, goed te voelen, eventueel te ruiken, kortom de tak goed te onderzoeken. Geef hen twee minuten de tijd hiervoor. Waarom is jouw tak speciaal? Laat ze dit per twee of drie aan mekaar vertellen, tonen. Daarna gaan ze in rijtjes staan (2 à 3) afhankelijk van de grootte van de groep. Verzamel nu alle stokken van één rij aan het begin van de rij. De begeleiding geeft nu één voor één de stokken van die ene rij door aan het begin van elke rij. De kinderen voelen en bekijken de stokken. Is het hun stok? Dan doen ze een stap achteruit met de stok in hun handen. Is het hun stok niet? Dan geven ze de stok door aan de kleuter naast hen. Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 3
Te gemakkelijk? Laat de stokken van één rij achter de rug doorgeven, zodat de kleuters er niet naar kunnen kijken. Ook hier moeten ze proberen hun eigen stok eruit te halen. Het geeft hoe dan ook een erg trots gevoel om je eigen bijzondere stok weer te herkennen. Tante Netje vond een tak iets heel bijzonders. Wat vind jij bijzonder in de natuur? Ga nu op zoek in de natuur naar iets dat jij bijzonder of mooi vindt. Maar, we gaan het een beetje moeilijker maken. Je moet op zoek gaan op de grond naar een bijzonder iets door te speuren door een slurf. Speuren door een slurf: laat de kinderen per twee wandelen en laat ze door hun mouw naar de grond kijken. De tweede persoon probeert te voorkomen dat ze ergens tegen lopen of struikelen. De kinderen gaan zes minuten op stap (na drie minuten wisselen van kind) en brengen hun bijzondere dingen mee terug. De spullen worden verzameld. De kinderen kunnen nu vertellen wat ze hebben gevonden en waarom dat voor hen iets bijzonders is. Laat hen deze spullen meenemen naar de klas. Ze kunnen ze eventueel in een potje of enveloppe mee naar huis nemen om aan mama of papa hun bijzonder natuurding te tonen. Konijnenoren om beter te horen! Kennen jullie Bunnie het Konijn nog? Een konijn is klein, maar wat heeft een konijn in het groot? Het heeft grote oren om beter te kunnen horen. En het is echt zo dat als je oren groter zijn, je beter kan horen. Probeer maar eens: zet je handen achter je oren zodat je Bunnie-oren krijgt. Voor <5-jarigen: laat ze een minuutje volledig stil zijn, stil zitten en hun konijnoren opzetten. Je hoort echt meer, hè. Wat horen jullie? Praat er even over, laat hen eventueel de geluiden nabootsen. Zet de oren opnieuw op gedurende een minuutje: wat horen ze nu? Voor (+)5-jarigen: laat ze een plaatsje zoeken in de natuur waar ze 5 minuten stil zijn, stil zitten, luisteren met Bunnie-oren en een geluidsmap tekenen van wat ze hoorden. Hiervoor krijgen ze een papier met een x op. De x zijn zij. Laat hen erop tekenen wat ze horen en aanduiden of de geluiden dicht bij hen zijn of net ver. Belangrijkste is dat ze leren zich concentreren en luisteren met konijnenoren op. De tekening is bijzaak maar voorkomt dat ze willen vertellen wat ze horen en zo de stilte doorbreken die nodig is om te kunnen luisteren. De tekening kan heel simpel zijn: wind is streepjes, vogels is V, muziek of zang is een muzieknoot, kraken kan een zizaglijn zijn, Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 4
Activiteit Springende Bunnierace Doel - De leerlingen leren dat niet alle dieren even goed behandeld worden als de vriendjes van Tante Netje. - De leerlingen leren dat het belangrijk is om zorg te dragen voor dieren. - De leerlingen beleven plezier aan de Bunnierace van springende origamikonijnen. Duur Inleiding: 5 min. Race: 15 min. Vouwen: 10 min. Werkvorm Inleiding in de praathoek klassikaal Materiaal - Prent Wie is Tante Netje? Ontwikkelingsdoelen MV beeld: 1.2 Bunnierace in groepjes als aanbod in één van de hoeken Het vouwen begeleid groepsgericht aan een tafel - Eventueel logo Leaping Bunny - A4 papier - Schaar - Stiften - Plakband of lijm - Een aantal springende konijnen als voorbeeld NL luisteren: 1.3, 1.4 LO zelfredzaamheid in bewegingssituatiesmotorische competenties: 1.6 LO klein motorische vaardigheden: 1.28, 1.29 Tante Netje houdt van alles wat leeft. Met haar beste vriendje Bunnie het Konijn maakt ze lange wandelingen in het bos. Bunnie is heel gelukkig in de natuur en in het bos. Hij is vrij en kan spelen en springen waar hij maar wil. Maar spijtig genoeg zijn niet alle konijnen even gelukkig als Bunnie. Sommige konijntjes zitten opgesloten in kleine kooitjes. Niet in een grote konijnenkooi zoals bij jullie thuis, maar nog veel veel kleiner. (Toon eventueel een foto: zie achtergrondinformatie.) En die konijntjes in die kleine kooitjes worden pijn gedaan door mensen. Het is iets heel gek, maar ze doen de konijnen dan schmink op of ze doen waspoeder in hun oogjes Gek, hè? Denk je dat die konijntjes dat leuk vinden? Neen, konijntjes zijn liever net als Bunnie vrij en blij en springen in het rond. Ook Tante Netje vindt het belangrijk dat Bunnie en zijn konijnenvriendjes vrij en blij zijn. Daarom maakt ze haar huis natuurlijk schoon met producten die houden van springende konijnen en ze niet opsluiten in kleine kooitjes. Omdat ook wij hier in het klasje houden van springende konijnen kunnen er dadelijk hier op de mat of aan een tafel enkele kinderen een springende Bunnierace houden. Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 5
Je kan ervoor kiezen om een vijftal konijnen (afhankelijk van het aantal kinderen dat ermee zal spelen) zelf te vouwen. De kleuters de konijnen zelf laten vouwen, lijkt ons iets te moeilijk, maar niets houdt je tegen het te proberen, evenwel met begeleiding. ORIGAMI: SPRINGEND KONIJN Dit springend konijn is een variatie op de springende kikker. Vouw hem en duw hem op zijn rug of zijn snuit om hem te zien springen (rug is van je weg, snuit is naar je toe). Laat de verschillende konijnen vervolgens tegen mekaar racen: wie is de snelste van punt A naar punt B, wie springt het hoogst, het verst,.? Dit heb je nodig: iets steviger A4-papier in een kleur naar keuze, plakband of lijm, stiften voor de versiering van oogjes en oren, schaar om de oortjes uit te knippen Vouwen: Lees eerst alle instructies. Neem de tijd om mooie, scherpe hoeken te vouwen. Stap 1: Leg het papier in portretformaat (verticaal) voor je. Stap 2: Vouw de rechterbovenhoek tot aan de linkerzijde van het blad. Vouw weer open. Vouw de linkerbovenhoek tot aan de rechterzijde van het blad. Vouw weer open. Stap 3: Je hebt nu een X bovenaan je blad. Vouw de bovenkant van het blad naar beneden zodat de horizontale vouw die je nu maakt door het midden van de X loopt. Stap 4: De moeilijkste stap: vouw je blad weer open. Neem nu de linkerkant vast op de horizontale vouw. Vouw dit naar binnen naar beneden in een driehoek. Neem nu de linkerbovenhoek en vouw die ook naar beneden. Zo krijg je een driehoek in een halve driehoek (zie foto). Doe nu hetzelfde met de rechterkant. Je krijgt nu een driehoek aan de bovenzijde van je blad. Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 6
Stap 5: Vouw de onderste punten van de driehoek naar het bovenste punt van de driehoek. Stap 6: Vouw de zijkanten naar het midden. Stap 7: Vouw nu de onderste zijde naar de bovenpunt. Vouw vervolgens de bovenzijde terug naar de lijn die je net vouwde. Stap 8: Draai het konijn om en zet z n benen juist. Plooi de pootjes een beetje naar binnen. Stap 9: Maak konijnenoortjes en kleef die erop met plakband of lijm. Teken zijn snuitje KLAAR! Tip: Je hebt een beetje oefening nodig. Variatie voor jongere kleuters: Zorg zelf voor de springende konijntjes en laat de kleuters een hindernissenparcours maken op de mat voor hen (over iets, onder iets, zigzag). Laat ook hier de kinderen zeker eens testen of ze de konijntjes kunnen laten springen. Laat hen echter de hindernissen nemen en/ of racen door de konijntjes in hun hand te houden. Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 7
Wil je meer weten over zorg dragen voor de natuur? Lees er meer over in de achtergrondinformatie voor de leerkracht. Nog een stapje verder? Tip 1: Maak tijdens de educatieve workshop kennis met Koning Clovis/ Koningin Clotilde van GoodPlanet. Deze zachtmoedige heerser(es) neemt je mee op een actieve ontdekkingstocht in zijn/haar rijk: een stukje natuur rondom de school. Neem al je zintuigen mee! Doelgroep: kleuters en 1e graad lager onderwijs Duur: bespreekbaar, afhankelijk van de nodige verplaatsing naar een groen plekje in de schoolomgeving Tip 2: De boom in! Probeer nog meer natuurbelevingsactiviteiten op www.deboomin.eu Tip 3: Bombylius helpt onze planeet In dit boekje kunnen kleuters al spelenderwijs ontdekken wat biodiversiteit is en wat het ons allemaal te bieden heeft. Maar ze leren ook dat onze biodiversiteit in gevaar is. Via kleurplaten, zoektekeningen en spelletjes komen de kleuters te weten hoe ze met eenvoudige gebaren de biodiversiteit een handje kunnen helpen. http://ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be/uploads/defversie_nl_2010_def.pdf Tip 4: Installeer een insectenhotelletje op school. http://www.lne.be/themas/natuur-en-milieueducatie/nmerond/vergroening/eigen-tuin/educatiefmateriaal-voor-gezinnen/6insectenhuis.pdf Tip 5: Kaboutersoep Om de kinderen in contact te brengen met natuur op de speelplaats. Verzamel veel oude pannen en opscheplepels. Zet ook een niet al te grote teil met regenwater in de buurt. De kinderen gaan nu zelf aan de slag met water, blaadjes, keitjes, om lekkere kaboutersoep te maken. Tip 6: Mijn bijzonder-natuur-ding-doosje Laat de kleuters een doosje (grootte kinderschoendoos) meebrengen naar de klas. Dit mogen ze versieren met natuurelementjes, prenten van Tante Netje of de vriendjes van Tante Netje. Hierin stoppen ze hun bijzonder natuurding dat ze vonden door te speuren via hun slurf. Je zou in dit doosje ook de brief voor de ouders kunnen stoppen. Moedig de kleuters aan om thuis te vertellen over Tante Netje, hun ervaringen van vanmorgen in de natuur en hun bijzonder-natuur-ding. Tip 7: Tourni en/of Sol vingerverven. Begin met de bovenste blaadjes van je zonnebloem. Je overlapt telkens je handpalmen over mekaar in het midden. Zo maakt je het hart van de bloem. Je kan hier later eventueel nog bruine stippen in maken. Maak de hand nu groen om de stengel met je vingers te verven. Schilder je hand nu volledig groen voor de twee bladeren aan de stengel. Je kan met je vingertoppen nog wat vlinders rond je bloem maken. Vier vingerafdrukken worden de blaadjes, twee vingerafdrukken tegen elkaar aan maken het lichaam. Tip 8: Kijk en tover een krul. In de lente groeien er veel paardenbloemen. Pluk er enkele met nog een steeltje aan. Maak nu voorzichtig twee of vier scheurtjes in de stengel en leg in wat water. Kijk wat er gebeurt Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 8
Tip 7: Tourni en/of Sol vingerverven. Begin met de bovenste blaadjes van je zonnebloem. Je overlapt telkens je handpalmen over mekaar in het midden. Zo maakt je het hart van de bloem. Je kan hier later eventueel nog bruine stippen in maken. Maak de hand nu groen om de stengel met je vingers te verven. Schilder je hand nu volledig groen voor de twee bladeren aan de stengel. Je kan met je vingertoppen nog wat vlinders rond je bloem maken. Vier vingerafdrukken worden de blaadjes, twee vingerafdrukken tegen elkaar aan maken het lichaam. Tip 8: Kijk en tover een krul. In de lente groeien er veel paardenbloemen. Pluk er enkele met nog een steeltje aan. Maak nu voorzichtig twee of vier scheurtjes in de stengel en leg in wat water. Kijk wat er gebeurt Tante Netje draagt zorg voor de natuur! 9