Boterbloemen in het gras

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Boterbloemen in het gras"

Transcriptie

1 Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk een voorkeur voor vochtige plekken, waar ook kikkers te vinden zijn: langs sloten, plassen en natte weiden. De naam boterbloem werd gegeven vanwege de kleur van de glans als van boter. Een paar kenmerken van de ranonkelfamilie zijn: er zijn veel stampers en meeldraden aanwezig, bijna alle leden van de ranonkelfamilie zijn zwak giftig, maar niet zo dat het plukken gevaarlijk is. Twee van de meest te vinden soorten zijn: scherpe en kruipende boterbloem. De scherpe boterbloem kreeg de naam scherp, omdat zij een scherpe smaak heeft. De kruipende boterbloem groeit lager en kruipt over de grond door middel van bovengrondse uitlopers. Beide komen we tegen in weilanden, vooral op vochtige stikstofhoudende grond, samen met kruiden als paardenbloem, zuring, dovenetel, madeliefje, klaver enz. Als koeien een weiland afgrazen laten ze de boterbloemen staan vanwege de scherpe smaak. Tijdens het droogproces in het hooi verliest de plant die smaak. Koeien eten hooi met boterbloemen dus wel. Scherpe en kruipende boterbloem kan men van elkaar onderscheiden doordat de scherpe boterbloem een ronde stengel heeft en de kruipende een gegroefde stengel. De bladeren van de scherpe boterbloem bestaan uit 5-7 delen, die van de kruipende uit 3-5 delen. De onderste bladeren zijn diep ingesneden en meestal langgesteeld, terwijl de bladeren langs de bloeistengel veel kleiner en smaller zijn. De bloemen zijn geel. Stamper en meeldraden zijn duidelijk te onderscheiden. Zowel scherpe als kruipende boterbloemen bloeien van mei tot in de herfst. Elk bloempje produceert een stekelig bolletje met een haakvormig snaveltje. In elk vruchtje zit een zaadje. De zaadjes worden verspreid doordat ze in de vacht van dieren blijven haken. 1

2 Lessuggesties Wandel met de leerlingen naar buiten en zoek een stukje grasland waar de boterbloem te vinden is. Verken samen met de kinderen de omgeving: - Wat zie ik? Gras, bloemen, bomen, struiken, huizen, mensen, vogels, insecten, enz. Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet. - Wat hoor ik? Vogels, verkeer, mensen, kinderen, enz. - Wat ruik ik? Bloemen, auto s, mest, enz. - Bekijk met de leerlingen een aantal boterbloemen en laat onderdelen aanwijzen, benoemen, enz. - Laat de leerlingen een klein stukje van een blaadje proeven. - De bladeren en de bladsteel zijn behaard. Laat de kinderen dat voelen en bekijken. - Planten met zaadbolletjes zoeken en aan de kinderen laten zien dat er een haakje aan het zaad zit. Demonstreren dat het haakje blijft haken in de vacht van een dier of in de kleding van mensen. - Pluk een bosje boterbloemen en versier er de klas mee. Laat er in de klas een tekening van maken. 2

3 Werkblad buiten - Probeer een beschrijving te geven van de plek waar je boterbloemen hebt gevonden. - Staan er veel of weinig boterbloemen bij elkaar? - Welke kleur hebben de bloemen? - Zoek een boterbloem met een bloem en ruik er eens aan. Wat ruik je? - Voel aan een boterbloemstengel met je vinger. Voelt de stengel glad of geribbeld aan? - Is de boterbloemplant die jij gevonden hebt één losse plant, of zit hij met stengeltjes aan andere boterbloemplantjes vast? - Teken hieronder een boterbloem - En hieronder een boterbloemblad / 3

4 Werkblad binnen - Kijk in de bloem van de boterbloem. Wat zie je er binnen in? - Teken er een paar verschillende van. - Hoeveel gele blaadjes zitten er aan je bloem? - Hoeveel groene blaadjes zitten er aan je bloem? - Zijn er, behalve de kleur, nog andere verschillen tussen deze bloemblaadjes? - Bekijk een knop. Kun je nu bedenken waar die groene bloemblaadjes voor zijn? - Hoeveel bladeren heeft jouw plant? - Teken hieronder de hele plant van de boterbloem. Vergeet de wortels niet. 4

5 Zet nummers bij de plaatjes. Welke komt eerst? nr. nr. nr. 5

6 Knipplaat. Leg de onderdelen goed tegen elkaar aan. 6

7 Knipplaat illustraties 1. Kruipende boterbloem 3. Uitlopers 2. Vruchtjes 4. Scherpe boterbloem 7

Van meizoentje tot liefkruid

Van meizoentje tot liefkruid Van meizoentje tot liefkruid Madeliefje Het madeliefje groeit in made landen (made = gras). Het madeliefje hoort bij de familie der composieten of samengesteld bloemige. Wat bij de eerste oogopslag één

Nadere informatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie

Molsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie 1 Achtergrondinformatie Planten groeien niet willekeurig door elkaar. Afhankelijk van verschillende milieufactoren (grondsoort, waterstand, zon, schaduw, betreding, bemesting, enz.) kunnen we verschillende

Nadere informatie

Herderstasje. Achtergrondinformatie

Herderstasje. Achtergrondinformatie Herderstasje Achtergrondinformatie Herderstasje behoort tot de plantenfamilie van de kruisbloemigen. De soorten die tot deze familie behoren zijn vaak te herkennen aan het feit, dat er aan één plant gelijktijdig

Nadere informatie

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen

Nadere informatie

Kruidentuin in de klas

Kruidentuin in de klas Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.

Nadere informatie

Boterbloem (Ranunculus)

Boterbloem (Ranunculus) Boterbloem (Ranunculus) LPW-Florasleutel samengesteld door Johan Geusens ALGEMENE SLEUTEL Boterbloemen van natte, vochtige plaatsen : Grote boterbloem Blaartrekkende boterbloem Egelboterbloem Boterbloemen

Nadere informatie

Lessuggesties voor groep 3 & 4

Lessuggesties voor groep 3 & 4 Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart

Nadere informatie

* Bloemen van heel dichtbij *

* Bloemen van heel dichtbij * * Bloemen van heel dichtbij * Benodigdheden Verschillende soorten bloemen (activiteit 1) Blinddoek (activiteit 1) 1 bloem (per kind - activiteit 2) Papier (activiteit 2) Plakband (op voorhand al zoveel

Nadere informatie

RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS

RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS Milieu MO41B 2017-2018 KLEINE ZONNEDAUW (DROSERA INTERMEDIA) KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep/familie Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Zonnedauwfamilie

Nadere informatie

De Vlaamse gaai is dol op eikels. De Vlaamse gaai is dus een boom-planter! Waarom zegt de Vlaamse gaai op het laatste plaatje Mijn boom mijn werk?

De Vlaamse gaai is dol op eikels. De Vlaamse gaai is dus een boom-planter! Waarom zegt de Vlaamse gaai op het laatste plaatje Mijn boom mijn werk? Lees de uitleg over de eik en de vlaamse gaai. Dit is een Vlaamse gaai, zie jij het eikeltje in zijn bek? Zie jij ook zijn dikke nek? Zijn keel zit ook vol eikels! De Vlaamse gaai is dol op eikels. In

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in)

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Rode opdracht: bomen Pak de Boomzoeker 1,2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Staat deze boom in bloei? 0 - Ja 0 - Nee

Nadere informatie

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

Gele bloemen in het grasland

Gele bloemen in het grasland Gele bloemen in het grasland Iedereen heeft wel gehoord van het gevaar van Jacobskruiskruid voor vee. Maar hoe onderscheidt je nu Jacobskruiskruid van al die andere gele bloemen? In de weide wordt dit

Nadere informatie

Het veldboeket. Leerdagboek van:...

Het veldboeket. Leerdagboek van:... Het veldboeket Leerdagboek van:... Bloemen in het veld Het boeket in de klas (Beschrijf het boeket. Let vooral op de vormen, grootten en kleuren van de bloemen.) Bloemen groeien buiten (Vul de onderzoeksvragen

Nadere informatie

Wriemelbeestjes. Als je een holletje gaat graven kom je kleine beestjes tegen. Kun jij kleine beestjes vinden als je in de bladhoop graaft?

Wriemelbeestjes. Als je een holletje gaat graven kom je kleine beestjes tegen. Kun jij kleine beestjes vinden als je in de bladhoop graaft? Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat

Nadere informatie

Wriemelbeestjes. Aanwijzingen begeleider: Laat gevangen diertjes naderhand weer los.

Wriemelbeestjes. Aanwijzingen begeleider: Laat gevangen diertjes naderhand weer los. Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat

Nadere informatie

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De

Nadere informatie

inhoud 1. Bloemen 2. Planten 3. Wat is een bloem? 4. Binnen in de bloem 5. De bloem krijgt bezoek 6. Van stamper naar vrucht

inhoud 1. Bloemen 2. Planten 3. Wat is een bloem? 4. Binnen in de bloem 5. De bloem krijgt bezoek 6. Van stamper naar vrucht Bloemen inhoud. Bloemen 2. Planten 4. Wat is een bloem? 5 4. Binnen in de bloem 6 5. De bloem krijgt bezoek 7 6. Van stamper naar vrucht 8 7. De bloem wordt een vrucht 9 8. Meer hulp 0 9. Kun je me ruiken

Nadere informatie

PLANTEN VOORTPLANTING

PLANTEN VOORTPLANTING . PLANTEN VOORTPLANTING Voortplanting - Ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen komen van 1 ouderplant * natuurlijke manieren * kunstmatige manieren - Geslachtelijke voortplanting uitwisseling van

Nadere informatie

natuurboekje van lente 2019

natuurboekje van lente 2019 natuurboekje van lente 2019 HOI! Speenkruid groeit op vochtige grond. SOMS BLOEIT SPEENKRUID al in januari, maar zeker in maart. Langs een sloot of een beek, langs de kant van een holle weg, onder struiken

Nadere informatie

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.

van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min. Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

Thema 3 Dieren en planten

Thema 3 Dieren en planten Les 3.1 Landschappen. 1. De appelboom 1. Een boom waarin appels groeien. 1. 3. 2. Bloeien 2. Planten en struiken hebben bloemen 3. Het weiland 3. Een stuk land waar gras op groeit en koeien en schapen

Nadere informatie

Argus Clou Natuur en Techniek Groep 4 Proeflessen Malmberg, s-hertogenbosch 2

Argus Clou Natuur en Techniek Groep 4 Proeflessen Malmberg, s-hertogenbosch 2 Natuur en Techniek Proeflessen Leerling Groep 4 Thema 5 Een lekker hapje papier Argus Clou Natuur en Techniek Groep 4 Proeflessen Malmberg, s-hertogenbosch 2 Argus Clou Natuur en Techniek Groep 4 Proeflessen

Nadere informatie

Project Planten DEF. Week 1DEF: Algemeen

Project Planten DEF. Week 1DEF: Algemeen Project Planten DEF Week 1DEF: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien in de grond. Niet alle planten houden van dezelfde grond. De wortels zorgen er voor dat de plant niet omvalt of wegwaait.

Nadere informatie

Onkruid herkennen. Onkruid herkennen. Gewild onkruid

Onkruid herkennen. Onkruid herkennen. Gewild onkruid Onkruid herkennen Zevenblad, brandnetel of kruipende boterbloem. Dit soort onkruid kan een vervelende plaag vormen in de tuin. Er bestaan veel soorten onkruid die je op diverse manieren kunt bestrijden.

Nadere informatie

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Schematisch

Nadere informatie

Paddenstoelen in de klas. werkbladen

Paddenstoelen in de klas. werkbladen Paddenstoelen in de klas werkbladen Paddenstoelen bekijken 1 spiegeltje paddenstoelenzoekkaart iets om op te schrijven/tekenen (kleur)potloden Ga buiten op zoek naar paddenstoelen. Je vindt paddenstoelen

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 2: Groen in de stad

Materiaal Groen. Deel 2: Groen in de stad Materiaal Groen Deel 2: Groen in de stad Colofon Deel 2: Groen in de stad Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen inde stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren

Nadere informatie

Werkblad Naut Thema 2: Planten en dieren

Werkblad Naut Thema 2: Planten en dieren Werkblad Naut Thema 2: Planten en dieren 2.1 Eten en gegeten worden Schrijf op wat het dier eet in deze voedselketen De ijsbeer eet De zeehond eet De vis eet De krill eet Dit zijn algen, algen zijn heel

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38

Nadere informatie

Lessuggesties voor groep 1 & 2

Lessuggesties voor groep 1 & 2 Lessuggesties voor groep 1 & 2 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: Leskaart

Nadere informatie

Voetstap der blanken. Achtergrondinformatie

Voetstap der blanken. Achtergrondinformatie Voetstap der blanken Weegbree Achtergrondinformatie Er zijn vijf inheemse weegbreesoorten: hertshoornweegbree, zeeweegbree, smalle weegbree, grote weegbree en ruige weegbree (deze heeft paarse meeldraden).

Nadere informatie

Droge boon. Ik heb nodig: - een droge boon - een geweekte boon - weegschaal - een liniaal - kleurpotloden

Droge boon. Ik heb nodig: - een droge boon - een geweekte boon - weegschaal - een liniaal - kleurpotloden De boon Ik heb nodig: - een droge boon - een geweekte boon - weegschaal - een liniaal - kleurpotloden 1. Bekijk een droge en een geweekte boon. Vul het schema hieronder in. Droge boon Geweekte boon Welke

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Voortplanting bij planten

Voortplanting bij planten Voortplanting bij planten Opdracht 1 1. Wanneer spreken we van ongeslachtelijke voortplanting? 2. Een uitloper en een wortelstok zijn beide stengels waaraan jonge planten ontstaan. Wat is het verschil

Nadere informatie

Weegbree. Suggesties ter voorbereiding

Weegbree. Suggesties ter voorbereiding Suggesties ter voorbereiding 1. de POWERPOINT behandelt: - vragen om over na te denken - Bloembouw, begrip stamper, meeldraden en stuifmeel - begrip Bestuiving, door insecten en door de wind - instructie

Nadere informatie

Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP:

Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP: Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP: INHOUD INTRODUCTIE ZADEN VERGELIJKEN WAT EET JE? LOGBOEK BLZ. 2 BLZ. 3 EN 4 BLZ. 5 BLZ. 6 EN 7 INTRODUCTIE Een broodje met tomaat, andijvie

Nadere informatie

W O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N

W O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N W O O R D E N B O E K V A N D E V L A A M S E D I A L E C T E N UNIVERSITEIT GENT Vragenlijst 104 Vakgroep Nederlandse Taalkunde DECEMBER 1998 Blandijnberg 2 9000 Gent PLANTEN 1 Dialect van :..................................................(stad,

Nadere informatie

De teelt van zonnebloemen

De teelt van zonnebloemen De teelt van zonnebloemen De zonnebloem heeft als wetenschappelijke naam: Helianthus annuus. Deze naam komt van de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos). De plant behoort tot de grote familie

Nadere informatie

Lessuggesties voor groep 5-8

Lessuggesties voor groep 5-8 Lessuggesties voor groep 5-8 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 5-8 - Materialen van het pakket: Leskaart 1

Nadere informatie

Grassen. Achtergrondinformatie

Grassen. Achtergrondinformatie Grassen Achtergrondinformatie De plantenfamilie van de grassen bestaat uit een groot aantal verschillende soorten. Hiertoe behoren o.a. straatgras, riet, witbol en alle granen: tarwe, haver, gerst, rogge,

Nadere informatie

m a t e r i a a l z e n d i n g

m a t e r i a a l z e n d i n g m a t e r i a a l z e n d i n g Paddenstoelen ordenen 1 Kleurpotloden Schaar Lijm Kleur de paddenstoelen en knip ze uit. Plak ze op van klein naar groot. Stippen tellen 2 Kleurpotloden Kleur de paddenstoelen

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Lespakket Lente. Instructieblad groep 3 & 4. Begrippen:

Lespakket Lente. Instructieblad groep 3 & 4. Begrippen: Lespakket Lente Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/lesmateriaalnatuuronderwijs - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Voor

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP:

Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP: Werkmap leerlingen SCHOOLMOESTUIN MIJN NAAM IS: IK ZIT IN GROEP: INHOUD INTRODUCTIE ZADEN VERGELIJKEN WAT EET JE? LOGBOEK BLZ. 2 BLZ. 3 EN 4 BLZ. 5 BLZ. 6 EN 7 INTRODUCTIE Een broodje met tomaat, andijvie

Nadere informatie

SPEURTOCHT THEMA BUSH. voor groep 8 / brugklas VO

SPEURTOCHT THEMA BUSH. voor groep 8 / brugklas VO SPEURTOCHT THEMA BUSH voor groep 8 / brugklas VO Deze Bush-speurtocht bevat open en meerkeuze vragen. Bij de meerkeuze vragen is steeds één antwoord goed. Denk er ook aan, dat je de paden niet mag verlaten.

Nadere informatie

WORD EEN ECHTE bomenkenner!

WORD EEN ECHTE bomenkenner! WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 3/4 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de planten in de omgeving van de kinderen van de onderbouw.

Nadere informatie

Natuur, Buiten Activiteit:

Natuur, Buiten Activiteit: Natuur, Buiten Activiteit: Doelgroep: middenbouw (groep 4, 5 en 6) Doel van de activiteit: - De kinderen worden bewust van de herfst en zijn veranderingen. - De kinderen leren over de onderdelen van bladeren

Nadere informatie

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\) ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

Zaden. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Zaden. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 19 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/54562 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38

Nadere informatie

Moeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES

Moeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES Naam: Moeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES Bekijk het clipje: Beschuit met muisjes Groep: LES 8 - WERKBLAD 1 a) Weet je hoe het was toen jij een baby was? Bijvoorbeeld: Was je het eerste kind bij jou thuis

Nadere informatie

Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar

Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar Samenvatting Thema 5 Planten Brugklas Nectar 5.1 4 organen van de plant: Wortels o Opnemen water met voedingsstoffen (mineralen) o Stevigheid o Opslag van reservestoffen Stengel o o Transport van water

Nadere informatie

Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum

Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum Dit boekje is van: Paddenstoelenpracticum Doorsnede van een paddenstoel 2 3 Tafel 1. Champignons bekijken en tekenen 1. De steel van de champignon is ---------------------- cm lang 2. De steel is ------------------

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers

Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers Bloemen en hun bezoekers geneeskrachtige planten en smaakmakers veldwerk - bovenbouw Inhoudsopgave Korte omschrijving... 1 Organisatie... 3 Het leerlingenwerkboekje... 3 Lessuggesties ter voorbereiding

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

d. (insnijdingen) Hoef je niet te kennen.

d. (insnijdingen) Hoef je niet te kennen. Soortenkennis O41 In deze presentatie krijg je meestal een foto te zien. Raad wat het is. Op de volgende pagina zie je de naam van de plant, met eventueel nog wat bijzondere kenmerken. Daarnaast start

Nadere informatie

Naam:...

Naam:... Naam:... Wil je meer over paddestoelen weten? Vul de woorden in op de goede plaats. Kies uit: hoed herfst eetbaar steel giftig grotten In de... vind je in het bos veel paddestoelen. Ze groeien op dode

Nadere informatie

uitga uitg v a e v 2013

uitga uitg v a e v 2013 Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad

Nadere informatie

1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20

1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20 Seizoenen inhoud. Seizoenen 3. Lente 4 3. Zomer 7 4. Herfst 0 5. Winter 3 6. Filmpje 6 7. Pluskaarten 7 Bronnen 9 Colofon en voorwaarden 0 . Seizoenen Een jaar heeft vier seizoenen. De vier seizoenen zijn:.

Nadere informatie

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot?

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Loop een rondje om het ven; ga over het dammetje. Let ook op hoogteverschillen. Materialen: Neem het kompas. Raadsel

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6

Inhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6 Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 6 Steeds meer planten! 13 6.1 Geslachtelijke variaties 13 6.2 Van eicel tot zaad 16 6.3 Allemaal gelijk 18 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende

Nadere informatie

Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten

Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten Inspiratiemiddag W&T: De wereld van planten De wetenschapper of onderzoeker Wat kun je allemaal aan planten onderzoeken? Wat kun je allemaal aan planten onderzoeken? Bestuiving Bloemontwikkeling Plantenziekten

Nadere informatie

Hoek 1. Wat weet jij al over de lente? Zet woorden die jullie aan de lente doen denken rond het kadertje. De lente

Hoek 1. Wat weet jij al over de lente? Zet woorden die jullie aan de lente doen denken rond het kadertje. De lente Hoek 1 Wat weet jij al over de lente? Zet woorden die jullie aan de lente doen denken rond het kadertje. De lente Speel het spelletje Jenga. Jenga is een spelletje met een toren van verschillende blokjes.

Nadere informatie

Naut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 1

Naut. Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 1 Naut Natuur en techniek HANDLEIDING THEMA 4 LES 1 8 Thema 4 Voortplanting thema 4 Voortplanting les 1 les 2 les 3 les 4 72 2 VOORAF Vertel dat bij voortplanting vaak wordt gezegd: dat gaat over de bloemetjes

Nadere informatie

SGR Safari voor en door de leerlingen van klas 2X, 4 juli Jullie hebben schitterende vragen ingeleverd. Soms heb ik ze een beetje bewerkt.

SGR Safari voor en door de leerlingen van klas 2X, 4 juli Jullie hebben schitterende vragen ingeleverd. Soms heb ik ze een beetje bewerkt. SGR Safari voor en door de leerlingen van klas 2X, 4 juli 2016 Hallo 2X! Jullie hebben schitterende vragen ingeleverd. Soms heb ik ze een beetje bewerkt. Je bezoekt vandaag in deze Safari 6 locaties waar

Nadere informatie

3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur

3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur 3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur Activiteiten en bereik 2011: Vrije bezoekers: 23.119 NME activiteiten: 1046 Avonturenclubs: 1474 Speciale doelgroepen 20 Openbare

Nadere informatie

Ontdekdoos Zaden. groep 5 en 6. docentenhandleiding

Ontdekdoos Zaden. groep 5 en 6. docentenhandleiding Ontdekdoos Zaden groep 5 en 6 docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Zaden Docentenhandleiding De ontdekdoos Zaden is voor groep 5 en 6 Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden

Nadere informatie

Lente. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Lente. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur DigilessenPO Laatst gewijzigd 05 November 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/50334 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Benodigde materialen Knuffels of plaatjes van: een vos een konijn een eekhoorn een egel 4 etensborden 4 (linnen) tasjes

Nadere informatie

lesdoelen - De kinderen ontdekken:

lesdoelen - De kinderen ontdekken: lesbrief moestuintjes - lesvoorbereiding Bij zoekt bloem De kinderen ontleden een bloem en maken bloembommen voor de bijen. benodigdheden tijdens de les - Vijf á zes bloemen waarbij stamper en meeldraden

Nadere informatie

Ontdekkingstocht duin, bos en strand

Ontdekkingstocht duin, bos en strand Ontdekkingstocht duin, bos en strand Opdracht 1 Het noorden van de kaart Start deze ontdekkingstocht op de parkeerplaats van Ecomare. Om te weten of je goed loopt, is het belangrijk dat je de kaart goed

Nadere informatie

Lespakket Zomerzon. Instructieblad groep 1 & 2. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties:

Lespakket Zomerzon. Instructieblad groep 1 & 2. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties: Lespakket Zomerzon Instructieblad groep 1 & 2 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie - Instructieblad groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: * Memoriespel * 2 potjes voor de kievitsbonen * 1 potje voor

Nadere informatie

Pannenkoekenrace. Leerdoelen: Samenvatting: Uitgewerkte activiteit:

Pannenkoekenrace. Leerdoelen: Samenvatting: Uitgewerkte activiteit: Pannenkoekenrace Race: Met bakken: Leerdoelen: De leerlingen leren gericht waarnemen met alle zintuigen. De leerlingen tonen een explorerende en experimenterende aanpak om meer te weten te komen over de

Nadere informatie

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9. Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten

Nadere informatie

Mijn schooltuin logboek 2013 Naam: Groep: school

Mijn schooltuin logboek 2013 Naam: Groep: school Mijn schooltuin logboek 2013 Naam: Groep: school Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond en teeltplan... 4 Het logboek... 5 Onderzoek: het zaad... 7 Proefje: kiemplanten...

Nadere informatie

Examenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank

Examenlijst onkruiden open teelten. Beeldenbank Examenlijst onkruiden open teelten Beeldenbank Exported on 02/03/2018 1 Table of Contents 1 Table of Contents...2 Table of Contents 2 Akkerdistel 1 De akkerdistel is een overblijvende plant tot een hoogte

Nadere informatie

Filmlinks. Voorbereiding op de lessen

Filmlinks. Voorbereiding op de lessen Stadswerken Filmlinks www.utrecht.nl/nmc Voorbereiding op de lessen Korte informatieve filmpjes op internet als eenvoudige voorbereiding op de boerderij- en tuinlessen op de NMC-locaties. Inhoudsopgave

Nadere informatie

Basiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:..

Basiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2012 Basiscursus planten: Bladvormen Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2:. Basiscursus planten: Bomen verliezen hun bladeren en sparen zo hun energie om straks na de winter weer helemaal

Nadere informatie

De vier seizoenen in de boomgaard

De vier seizoenen in de boomgaard Verantwoordelijke uitgever: Ann Cloet - Tel 056.860.150 De vier seizoenen in de boomgaard Draaiboek de animatie rond «Boomgaard» Voornaam:... Realisatie : CRIE Moeskroen en (Stad Moeskroen) Editie Jaar

Nadere informatie

Bouw van zaadplanten vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63323

Bouw van zaadplanten vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63323 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63323 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

5.7. Werkstuk door een scholier 1414 woorden 3 juni keer beoordeeld. Hoofdstuk 1 Planten in het algemeen.

5.7. Werkstuk door een scholier 1414 woorden 3 juni keer beoordeeld. Hoofdstuk 1 Planten in het algemeen. Werkstuk door een scholier 1414 woorden 3 juni 2003 5.7 475 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 Planten in het algemeen. Planten spelen een belangrijke rol in zowel de levende als de onlevende natuur.

Nadere informatie

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende

Nadere informatie

Werkblad: Vind me dan

Werkblad: Vind me dan Werkblad: Vind me dan Stap 1 Stap 2 Wat is het probleem? Vraag het de natuur! Hoe lost de natuur dit probleem op? Hoe zorgen planten en dieren ervoor dat ze niet opvallen? Kennen jullie voorbeelden? Schrijf

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Haar 2. Met of zonder haar 3. Haar beschermt 4. Voelen met haar 5. Praten met haar 6. Mens en haar 7. Wenkbrauwen en wimpers

inhoud blz. 1. Haar 2. Met of zonder haar 3. Haar beschermt 4. Voelen met haar 5. Praten met haar 6. Mens en haar 7. Wenkbrauwen en wimpers Haar inhoud blz.. Haar 3. Met of zonder haar 4 3. Haar beschermt 5 4. Voelen met haar 6 5. Praten met haar 7 6. Mens en haar 8 7. Wenkbrauwen en wimpers 9 8. Haar en mode 0 9. Soorten 0. Knippen en scheren.

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 113. Inhoud

Inhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 113. Inhoud Inhoud Voorwoord 5 6 Steeds meer planten! 9 6.1 Geslachtelijke variaties 9 6.2 Van eicel tot zaad 11 6.3 Allemaal gelijk 14 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende bollen en knollen 28 6.6 Afsluiting

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en tamme kastanjebomen. Vanaf oktober gaan mensen kastanjes rapen. Zakken vol! Zijn dat nu wilde

Nadere informatie

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8. De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13

Nadere informatie