DIRECTORAAT-GENERAAL PENITENTIAIRE INRICHTINGEN Activiteitenverslag 2009
Inhoud MISSIE en VISIE...5 ORGANOGRAM...6 CENTRALE DIENSTEN...7 VOORSTELLING CENTRALE DIENSTEN...8 REALISATIES CENTRALE DIENSTEN... 14 OPLEIDINGSCENTRA...29 VOORSTELLING BUITENDIENSTEN...35 ACTIVITEITEN BUITENDIENSTEN...36 EPI IN CIJFERS...137 Foto s: Goodshot.com: Business and EURO by Ludovic di Orio Image 100: Money Matters Photo Alto: Business Details by Alix Minde Crowds by Frédéric Cirou Today Crowds by Frédéric Cirou Social Issues by Laurent Hamels Professional Practices by Laurence Mouton Luc D Hollander 1
Minister en beleidsaccenten die bijdragen tot een kwaliteitsvolle strafuitvoering. De verscheidenheid van de diverse entiteiten is hierbij een sterke troef. scherp onder de aandacht gebracht. Overleg met de vakorganisaties en de penitentiaire administratie is opgestart om de veiligheid in de inrichtingen te verbeteren. Het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (DG EPI) wordt voortdurend geconfronteerd met belangrijke uitdagingen. Daarbij denken wij eerst en vooral aan de overbevolkings- en veiligheidsproblematiek, de wijzigende samenstelling van de gevangenisbevolking en het druggebruik in de inrichtingen. Volledig in lijn met haar missie heeft het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen in 2009 schitterende initiatieven gerealiseerd, die bevestigen dat het DG EPI een dynamische organisatie is. Grote inspanningen zijn verder geleverd om tegemoet te komen aan de nog stijgende overbevolking, die een absoluut hoogtepunt bereikte op 15 december 2009 met 10 608 gedetineerden. Zonder daarbij volledig te kunnen zijn, verwijs ik graag naar enkele concrete initiatieven die gestart of uitgevoerd zijn: de voorbereidingen van de ingebruikname van de penitentiaire inrichting te Tilburg de heringebruikname van de instelling te Tongeren als gesloten federaal centrum de opening van de gerenoveerde vleugel voor geïnterneerden te Paifve de ingebruikname van een gloednieuwe afdeling voor geïnterneerden met een mentale handicap De Haven te Merksplas de opening van de nieuwe drugsvrije afdeling in het Penitentiair Complex te Brugge Op het vlak van personeel werd in 2009 ijverig getimmerd aan een arbeidsreglement. Belangrijk was de totstandkoming van een nieuw statuut met als voornaamste element de opwaardering naar het hogere niveau C en B voor de penitentiair beambten. Last but not least, wil ik vermelden dat ook intensief werd gewerkt aan mijn nieuwe nota over het straf- en strafuitvoeringsbeleid die de ambitie heeft een stand van zaken van de recente ontwikkelingen te geven en een basis te bieden voor overleg en acties. Ik dank het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen en al haar medewerkers voor hun inzet en wens hen alle succes toe bij de verdere realisatie van hun doelstellingen. Stefaan De Clerck Minister van Justitie Het voorliggend activiteitenverslag biedt een boeiende weergave van de talloze lokale en bovenlokale initiatieven Een aantal ernstige incidenten zoals gijzelingen en ontsnappingen hebben de veiligheidsproblematiek opnieuw 2
Voorzitter van het directiecomité Een organisatie als het DG EPI komt regelmatig aan bod in de media en het is dan ook vanzelfsprekend dat het imago van deze organisatie de FOD Justitie beïnvloedt. Ik kan dan ook niet anders dan de inspanningen toejuichen die het gevangeniswezen de laatste jaren heeft geleverd om een intern en extern communicatiebeleid te voeren dat modern, proactief en transparant is, zoals bepaald in mijn managementplan. Onderwerpen uit de gevangeniswereld verschijnen daarom regelmatig in het bedrijfsblad Just News van de FOD Justitie. Ook de intra- en internetsites van de FOD Justitie, die volop gemoderniseerd worden, zullen veel ruimte bieden aan het DG EPI, rekening houdend met haar specifieke aard. mooi in dit kader. Ik kan mij slechts verheugen om het feit dat een belangrijke organisatie als het DG EPI haar activiteiten aan de maatschappij voorstelt en dat deze activiteiten de dagelijkse moeilijkheden overstijgen waaraan de penitentiaire administratie het hoofd moet bieden. Ik twijfel er niet aan dat de lezer van dit activiteitenverslag zal zien hoe het DG EPI steeds moderner, duidelijker en meer resultaatgericht te werk gaat, wat tot de uitvoering van de doelstellingen van de FOD Justitie bijdraagt. Alain Bourlet Voorzitter van het directiecomité De publicatie van een aanvullend activiteitenverslag bij het jaarrapport van de FOD Justitie, voor het derde jaar op rij, past De twee pijlers die in het managementplan van de FOD Justitie onder mijn voorzitterschap geformuleerd zijn, blijven ook in 2009 belangrijk, ondanks de economische crisis die ons land teistert. Om haar doelstellingen te bereiken moet onze organisatie onverminderd streven naar verbetering ( Do better things ) en ook met blijvende inzet ( Do things better ) voor continuïteit zorgen. Communicatie is een belangrijke strategische tool om dit te realiseren. 3
Directeur-generaal 2009 was zeker geen gemakkelijk jaar. De cijfergegevens die u in het verslag zal terugvinden, kunnen dit bevestigen. Nog nooit kende België zo n omvangrijke gevangenisbevolking, met een steeds toenemende overbevolking tot gevolg. Ook de problematiek rond internering wordt alsmaar ingewikkelder. Daarnaast werden wij geconfronteerd met een opmerkelijk aantal ontsnappingen uit gesloten inrichtingen. Een lichtpunt is wel dat het aantal sterfgevallen in de gevangenis beduidend is verminderd. Het penitentiair bestuur enkel beoordelen op basis van haar problemen zou overdreven en zelfs oneerlijk zijn. Iedere dag spannen centrale diensten en gevangenissen zich in om zaken te verbeteren en problemen aan te pakken. Het DG EPI wil een moderne, performante en toekomstgerichte organisatie zijn die positieve resultaten kan voorleggen. Tot slot wil ik ook de inspanningen op ICT-vlak niet vergeten die voorgesteld worden in de focus van het centraal bestuur. Het DG EPI is een organisatie in volle beweging die duidelijk gekozen heeft voor de toekomst. Meer dan woorden, zijn het acties die de gekozen weg aangeven. Het zijn dan ook deze initiatieven die u kan terugvinden in het activiteitenverslag 2009. Ik wens u veel leesgenot. Hans Meurisse Directeur-generaal De jaarlijkse publicatie van een activiteitenverslag beschouw ik na deze derde editie als een vast gegeven binnen onze organisatie. Deze verankering betekent niet dat het werk beëindigd is, integendeel. Dit verslag kwam tot stand op basis van een evaluatie en ervaringen uit de voorbije jaren. De algemene structuur bleef behouden, de lay-out werd geprofessionaliseerd en enkele verbeteringen werden toegevoegd, zoals het uitschrijven van een focus voor de centrale administratie. Deze aanpassingen maken het activiteitenverslag leesbaarder, nodigen u uit na te denken over de realisaties van het DG EPI en trachten u zo goed mogelijk te informeren over wat wij als organisatie presteren. Het verslag geeft een overzicht van de realisaties op centraal en lokaal niveau. Een aantal initiatieven werden genomen ten aanzien van het personeel, waarvan de herwaardering van de loopbaan van het technisch- en bewakingskader wellicht de belangrijkste is. De aanschaffing van nieuwe celwagens en dwangmiddelen zorgde voor het verbeteren van de veiligheid. Veiligheid was bovendien een bijzonder aandachtspunt dit jaar en zal dit de komende jaren ook blijven. Verder werd het aanbod aan opleidingen voor gedetineerden versterkt, terwijl de Centrale Dienst van de Regie voor Gevangenisarbeid startte met een interne reorganisatie om aan zoveel mogelijk gedetineerden een essentiële re-integratietool aan te bieden, namelijk een job in de gevangenis. 4
Directoraat-generaal penitentiaire inrichtingen Missie Visie Het directoraat-generaal EPI : Het directoraat-generaal EPI wil: is verantwoordelijk voor een rechtsconforme, veilige en humane uitvoering van vrijheidsberovende straffen en maatregelen, heeft, vanuit haar expertise, een adviserende rol op penitentiair vlak, verzekert een doelgericht beheer van elke entiteit binnen haar bevoegdheid. En dit alles binnen een herstelgerichte Justitie. op basis van het professionalisme van haar medewerkers, een organisatiebrede resultaatgerichtheid en integrale kwaliteitszorg, een toonaangevende dienstleverancier zijn, een innoverende organisatie zijn door alert in te spelen op relevante ontwikkelingen en gericht te investeren in de ontplooiing van haar medewerkers, optimaal intern en extern communiceren. 5
organogram DIRECTEUR-GENERAAL ondersteuning Management- PMO & Strategische Planning Directie P&O Directie ICT Coördinatie & Kwaliteitsbewaking Directie BB & L Directie Strategische Ondersteuning Regionale Directie Noord Regionale Directie Zuid Financiële Ondersteuning Logistieke Ondersteuning Juridische Ondersteuning Directie Detentiebeheer BAB DOGV Conceptuele Voorbereiding Antwerpen Brugge Andenne Arlon CDRGA R&D + Documentatie Dendermonde Gent Dinant Forest Veiligheidskorps DGZG Hasselt Hoogstraten Huy Ittre Centrale Garage PSD Ieper Leuven Hulp Leuven Centraal Mechelen Jamioulx Marneffe Lantin Mons Mobiele Equipe NCET Merksplas Oudenaarde Namur Nivelles Ruiselede St-Gillis Paifve St-Hubert Turnhout Wortel Tournai Verviers GJ Everberg OCPP - Brugge CFPP - Marneffe GFC Tongeren OCPP - Merksplas 6
Centrale diensten Het directoraat-generaal EPI is een van de grootste entiteiten binnen de FOD Justitie. De organisatie bestaat uit een centraal bestuur en buitendiensten die alle penitentiaire inrichtingen en opleidingscentra omvatten. Voor de uitvoering van zijn opdrachten beschikt de directeur-generaal over verschillende centrale diensten en directies die rechtstreeks onder zijn bevoegdheid vallen. Door hun sturende en ondersteunende rol houden zij toezicht op en monitoren zij de buitendiensten. Zij behandelen ook de individuele dossiers van gedetineerden en beheren zowel het personeel als het materieel. Het Veiligheidskorps, dat instaat voor de overbrenging van de gedetineerden, behoort ook tot het directoraat-generaal.
Voorstelling Directeur-generaal De directeur-generaal staat aan het hoofd van het DG EPI en is verantwoordelijk voor de eindresultaten van de organisatie. Als lid van het directiecomité van de FOD Justitie concipieert en coördineert hij de strategische en operationele objectieven voor het DG EPI om de doelstellingen van de FOD mee te verwezenlijken. Hij staat in voor de uitbouw van moderne penologische concepten en leidt de diensten van het DG EPI om een efficiënt en effectief beheer van de inrichtingen en een transparante uitvoering van vrijheidsberovende straffen en maatregelen te verzekeren. Regionale directie De regionale directie bevindt zich op een niveau tussen het centraal bestuur en de buitendiensten. De regionale directie Noord staat in voor de Nederlandstalige inrichtingen terwijl de regionale directie Zuid verantwoordelijk is voor de Franstalige inrichtingen. Zij is belast met de beleidsondersteuning van de directeurgeneraal en met de coördinatie van de initiatieven die in de inrichtingen worden georganiseerd om een uniform detentiebeleid en een rechtsconforme toepassing van de regelgeving te garanderen. Zo werkt zij samen met de Vlaamse Gemeenschap in het kader van het Strategisch Plan voor Hulp- en Dienstverlening aan gedetineerden om een degelijk aanbod aan hulpverlening, vorming, beroepsopleiding, onderwijs, sport en ontspanning aan te bieden. Zij is ook een aanspreekpunt zowel binnen als buiten de organisatie en komt tussen in geval van conflicten tussen lokale directies en andere actoren. Bovendien beheert de regionale directie dossiers die betrekking hebben op gedetineerden (bv. dringende verwijderingen) of personeelsleden. Sinds 2008 is ook de herstelgerichte detentie volledig geïntegreerd in dit niveau. Dienst Managementondersteuning De dienst Managementondersteuning ondersteunt de dagelijkse activiteiten van de directeur-generaal en staat rechtstreeks onder zijn leiding. Deze dienst beschikt over een communicatiedienst die instaat voor het uittekenen van een transparant en doeltreffend communicatiebeleid. Zij zorgt voor een gestructureerde interne communicatie, enerzijds tussen de verschillende diensten van het directoraatgeneraal en anderzijds tussen het centraal bestuur en de buitendiensten. Via verschillende communicatiekanalen, zoals de e-letter en het activiteitenverslag, houdt zij de personeelsleden op de hoogte van wat reilt en zeilt binnen het DG EPI. Ook de externe communicatie met de buitenwereld en het onderhouden van internationale contacten behoren tot haar takenpakket. Alle communicatie naar de pers toe is de verantwoordelijkheid van de woordvoerder van het directoraat-generaal. Hij beantwoordt vragen van journalisten en coördineert persaanvragen, zoals interviews en reportages. Het secretariaat van de dienst Managementondersteuning houdt zich bezig met de organisatie van gevangenisbezoeken en aanvragen voor stages en onderzoeken in de inrichtingen. Program Management Office & Strategische Planning Het DG EPI heeft haar eigen dienst Program Management Office (PMO) en Strategische Planning waarin de program 8 Centrale diensten
managers actief zijn. Binnen de organisatie zijn zij de referentiepersonen voor het projectmatig werken. De program managers ondersteunen actief de sponsor, meestal de directeur-generaal, bij het beheer van de projecten en de uitvoering van de strategische doelstellingen uit het managementplan. Daarnaast zorgen zij voor de opvolging van alle projecten op vlak van verwezenlijking en op vlak van methodologie. Deze personen zijn het aanspreekpunt voor alle projectverantwoordelijken. De projecten zijn ofwel veranderingsprojecten (projecten binnen het managementplan), ofwel doelstellingen die gelinkt zijn aan de optimalisatie van de kernprocessen van de diensten (organisationele doelstellingen). De program managers worden op hun beurt ondersteund door de dienst PMO van de FOD Justitie. Directie Detentiebeheer In 2009 onderging de dienst Individuele Gevallen een naamsverandering en heet voortaan de directie Detentiebeheer (DDB). Op grond van aanvragen en verslagen, neemt de DDB beslissingen en formuleert zij adviezen over de toekenning van strafuitvoeringsmodaliteiten (o.a. voorlopige invrijheidstelling, uitgaansvergunningen, penitentiaire verloven, enz.) voor de veroordeelden en de opvolging ervan. Samen met de buitendiensten draagt deze directie bij tot de sociale re-integratie van de veroordeelden, rekening houdend met hun behoeften, de belangen van de slachtoffers en de bescherming van de maatschappij. Directie Personeel en Organisatie Als ondersteuningsdienst van het DG EPI is de directie Personeel en Organisatie (P&O) verantwoordelijk voor het personeelsbeleid. Zij ontwikkelt een modern en performant HR-beleid en volgt de personeelsbegroting op. De directie P&O staat ook in voor de strategische planning van de personeelsbehoeften en de aanwerving van personeel voor de buitendiensten. Daarbij neemt zij het administratief en financieel beheer van de personeelsdossiers op zich. Via een vernieuwende visie op welzijn en diversiteit stimuleert zij bovendien de levenskwaliteit op het werk. Directie ICT De directie ICT is een ondersteuningsdienst voor het centraal bestuur en de buitendiensten van het DG EPI. Deze directie biedt een modern informaticaplatform aan en draagt bij tot een effectieve en efficiënte dienstverlening van het directoraat-generaal. Zij gaat daarbij projectmatig en proactief te werk. Rekening houdend met de bedrijfsprocessen en de technische mogelijkheden ontwikkelt de directie ICT informatiesystemen en managementtools. De noden van de klant staan daarbij centraal. De directie stelt aangepaste hardware ter beschikking en waakt over de functionele en technologische kwaliteit van de ICT-infrastructuur. Zij biedt gebruikersondersteuning op ICT-vlak. De eerstelijnsondersteuning gebeurt via de lokale netwerkbeheerder. Ook via de helpdesk kan een probleem worden gemeld. Sinds 2008 maakt de helpdesk gebruik van een ticketing systeem, waardoor problemen beter worden opgevolgd. De dienst Administratief Beheer maakt deel uit van de directie ICT en streeft naar een uniforme toepassing van de regels rond detentiebeheer. Deze dienst vormt het aanspreekpunt voor de toepassing van regel- en wetgeving inzake uitvoering van straffen en maatregelen. Directie Budget, Beheer en Logistiek De directie Budget, Beheer en Logistiek (BB&L) staat in voor de uitwerking en de opvolging van het budget, de aankopen en het logistiek beleid. In haar financiële taak Centrale diensten 9
de opvolging van de uitvoering van nationale contracten, zoals contracten voor kledij van het personeel en artikelen voor gedetineerden. De controle van de rekeningen van de penitentiaire inrichtingen is de verantwoordelijkheid van de afdeling Boekhouding. de core business van de DOGV. Zo voert de dienst audits uit om te controleren of de veiligheidsprocedures correct worden toegepast en om na te gaan welke infrastructurele aanpassingen nodig zijn om de veiligheid binnen de muren te verbeteren. wordt zij ondersteund door de dienst Begroting, Aankopen en Boekhouding. De directie beschikt eveneens over een operationeel luik dat bestaat uit de dienst Ondersteuning, Gebouwen en Veiligheid, de Centrale Dienst van de Regie voor Gevangenisarbeid, het Veiligheidskorps, de Centrale Garage en de Mobiele Equipe NCET. Dienst Begroting, Aankopen en Boekhouding De dienst Begroting, Aankopen en Boekhouding (BAB) bestaat uit drie afdelingen. De afdeling Begroting is belast met de opmaak en uitvoering van de begroting. De afdeling Aankopen biedt de inrichtingen ondersteuning bij aankoopprocedures en procedures inzake overheidsopdrachten. Zij stelt bestekken op en staat in voor De dienst Begroting, Aankopen en Boekhouding treedt op als schakel tussen enerzijds de inrichtingen en anderzijds het kabinet van de minister van Justitie, de dienst Kwaliteitscontrole, de Inspecteur van Financiën, de controleur van de vastleggingen en de andere diensten van het DG EPI. Op proactieve wijze biedt zij ondersteuning aan de inrichtingen. Per gevangenis is een contactpersoon aangewezen en twee vliegende opleiders staan ter beschikking om ter plaatse hulp te bieden bij problemen. Dienst Ondersteuning, Gebouwen en Veiligheid Als voornaamste missie wil de dienst Ondersteuning, Gebouwen en Veiligheid (DOGV) de problematiek van de soms verouderde gevangenisinfrastructuur en overbevolking aanpakken en de veiligheid in de penitentiaire inrichtingen monitoren en verbeteren. Deze dienst speelt een belangrijke rol in de uitwerking en opvolging van de projecten uit het Masterplan van de minister om te voorzien in capaciteitsuitbreiding. De extra capaciteit wordt enerzijds voorzien door hernieuwde oriëntatie te geven aan bestaande infrastructuur en anderzijds door concepten voor nieuwe gevangenissen uit te werken en op te volgen. Ook de veiligheid binnen de gevangenissen behoort tot Centrale Dienst van de Regie voor Gevangenisarbeid De Centrale Dienst van de Regie voor Gevangenisarbeid (CDRGA) is een staatsdienst met afzonderlijk beheer die verantwoordelijk is voor het aanbod van werk en opleiding aan gedetineerden. De tewerkstelling van gedetineerden en het beheer van gevangenisarbeid zijn de kernopdrachten van de CDRGA. Zij neemt hierbij de organisatorische, commerciële, technische en boekhoudkundige aspecten voor haar rekening. Gedetineerden kunnen zowel huishoudelijk als onderhoudswerk in de gevangenis verrichten. Daarnaast kunnen zij ook worden tewerkgesteld in de eigen werkplaatsen van de CDRGA, waaronder een smidse in de gevangenis van Brugge, een kleermakerij in Bergen en een drukkerij in Hoogstraten. In de gevangenissen van Hoogstraten, Marneffe, Ruiselede en Saint-Hubert kan ook aan landbouw worden gedaan. Tenslotte kunnen gedetineerden in de werkhuizen arbeid verrichten voor externe klanten. 10 Centrale diensten
Gevangenisarbeid biedt gedetineerden de mogelijkheid hun detentietijd op een zinvolle manier te besteden en brengt hen belangrijke professionele en sociale vaardigheden bij. De vergoeding die gedetineerden krijgen voor hun arbeid stelt hen bovendien in staat de schadevergoeding aan de slachtoffers te betalen. Zij kunnen ook een spaarpotje aanleggen voor na hun invrijheidstelling en bijdragen tot de bestaansmiddelen van hun naaste familie. Natuurlijk kan het geld ook gebruikt worden om zaken aan te kopen uit de gevangeniskantine om het leven in detentie aangenamer te maken. Zowel gevangenisarbeid als opleiding speelt een belangrijke rol bij de voorbereiding op de invrijheidstelling en de re-integratie in de samenleving. Om op een evenwichtige manier tegemoet te komen aan de belangen van de maatschappij, het slachtoffer en de dader zetten de lokale afdelingen van de CDRGA zich in om een omgeving te creëren waarin de dader zijn competenties kan ontwikkelen. Veiligheidskorps De veiligheidsagenten van het Veiligheidskorps zijn geïntegreerd in de lokale politiezones en ontlasten de politiediensten van taken die strikt genomen geen politietaken zijn. Het Veiligheidskorps staat in voor de veiligheid en bewaking bij het transport van gedetineerden en voor de ordehandhaving in hoven en rechtbanken. Meer specifiek zijn zij verantwoordelijk voor: de veiligheid en bewaking van het transport van gedetineerden tussen de gevangenissen onderling en tussen de gevangenissen en de hoven en rechtbanken de bewaking van gedetineerden bij het verschijnen voor de rechtbank de uithaling en bewaking van gedetineerden uit de gevangenis om medische of humanitaire redenen de uithaling en bewaking van gedetineerden wanneer zij aan vreemde autoriteiten worden overgedragen alsook de opname en bewaking wanneer gedetineerden aan de Belgische autoriteiten worden overgedragen de overbrenging van gerechtelijke dossiers tussen de gevangenissen en de hoven en rechtbanken de overbrenging en bewaking van illegalen naar een gesloten centrum of naar de grens wanneer zij het land worden uitgezet de overbrenging en bewaking van minderjarigen naar specifieke instellingen de overbrenging en bewaking van geïnterneerden naar private instellingen of naar inrichtingen tot bescherming van de maatschappij Het Veiligheidskorps bestaat ook uit een beheerscel die administratieve ondersteuning biedt. Centrale Garage De Centrale Garage staat in voor het transport van gedetineerden in nauwe samenwerking met het Veiligheidskorps. Waar het korps verantwoordelijk is voor de veiligheid en de bewaking bij de transfer van gedetineerden, zijn het de chauffeurs van de Centrale Garage die de transferwagens besturen. Het gaat enerzijds om nationale overbrengingen tussen de verschillende gevangenissen en anderzijds om lokale overbrengingen tussen de gevangenissen en de justitiepaleizen. Ook de persoonlijke bezittingen van de gedetineerden worden door de Centrale Garage vervoerd. Behalve het transport van gedetineerden en goederen, behoren ook het beheer van het wagenpark en de technische uitrusting tot hun opdrachten. Mobiele Equipe NCET De Mobiele Equipe werkt voor het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht (NCET), dat bevoegd is voor de uitwerking en opvolging van het Elektronisch Toezicht (ET). Het NCET maakt deel uit van het directoraat-generaal Justitiehuizen. De Mobiele Equipe ressorteert onder het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen. Centrale diensten 11
Het ET is een alternatieve straf waarbij de veroordeelde het geheel of een gedeelte van zijn straf buiten de gevangenis ondergaat volgens een bepaald uitvoeringsplan waarvan de naleving wordt gecontroleerd door elektronische middelen. De veroordeelde krijgt een elektronische enkelband om en dient zich te houden aan verschillende afspraken en voorwaarden, zoals een uurrooster. De enkelband stuurt via een bewakingsbox, die bij de veroordeelde thuis wordt geïnstalleerd, een signaal uit naar een centrale computer. De Mobiele Equipe is verantwoordelijk voor het plaatsen van deze enkelbanden en boxen bij gedetineerden die hun straf onder de maatregel van ET uitvoeren. Deze dienst staat ook in voor de technische interventies tijdens het verloop van het ET. Directie Strategische Ondersteuning De directie Strategische Ondersteuning bestaat uit drie diensten die binnen hun specifiek vakgebied strategische ondersteuning bieden bij het bepalen en realiseren van de doelstellingen van het DG EPI en het implementeren van de genomen beslissingen over de interne en externe rechtspositie van de gedetineerden. Vanuit verschillende en elkaar aanvullende invalshoeken behandelen deze diensten de detentieproblematiek. Dienst Juridische Ondersteuning en Conceptuele Voorbereiding Deze dienst verstrekt juridisch advies over de toepassing van de diverse regelgevingen die de werking van de penitentiaire administratie regelen, hetzij op eigen initiatief, hetzij op verzoek van zowel interne (zoals de gevangenissen of het kabinet) als externe instanties (zoals universiteiten en internationale organen). De aard van de vragen is enorm verschillend, aangezien de penitentiaire materie een waaier aan uiteenlopende aspecten omvat. De dienst beheert eveneens de antwoorden op de schriftelijke parlementaire vragen over het gevangeniswezen. Met het oog op de geleidelijke tenuitvoerlegging van de Basiswet staat de dienst Juridische Ondersteuning en Conceptuele Voorbereiding in voor de uitwerking hiervan. Dit omvat o.a. het opstellen van de basistekst voor het huishoudelijk reglement, het opstellen van een wetsontwerp tot wijziging van de Basiswet (om de fouten op technisch vlak te verbeteren en de Basiswet beter aan te passen aan de realiteit van het gevangenisleven) en het opstellen van een ontwerp van uitvoeringsbesluit. De dienst behandelt penitentiaire geschillen zowel voor de Raad van State (waar zij de Belgische Staat vertegenwoordigt) als voor de rechtscolleges van de rechterlijke orde. Voortaan wordt in de gevangenissen systematisch een analyse van de rechterlijke beslissingen gemaakt, waarbij de nadruk gelegd wordt op de handelwijzen die kunnen worden verbeterd. Ook is zij belast met de verwerking van dossiers over schade aan de eigendommen van gedetineerden. De dienst onderzoekt het dossier en bepaalt of de verantwoordelijkheid van de Belgische staat in aanmerking kan worden genomen. De dienst verzamelt ook documentatie die voor alle administratieve diensten toegankelijk moet zijn en houdt zich bezig met het creëren van een gegevensbank met daarin antwoorden op de meest gestelde vragen, een analyse van de regelgeving en een commentaar op de rechtspraak. Dienst Gezondheidszorg van de Gevangenissen De dienst Gezondheidszorg van de Gevangenissen (DGZG) is het kenniscentrum wat gezondheidszorg in de gevangenissen betreft. De dienst staat in voor het beheer van en het toezicht op de gezondheidszorg, in overeenstemming met de geldende regelgeving. Medische zorg in de gevangenis bestaat uit curatieve zorgen verstrekt door de zorgverleners met het oog op het bevorderen, vaststellen, behouden, herstellen of verbeteren van de lichamelijke en geestelijke gezondheidstoestand van de patiënt. Ook de bijdrage van de zorgverleners tot de gezondheidspreventie en de gezondheidsbescherming van het personeel en van de gedetineerden en de bijdrage van de zorgverleners tot de re-integratie van de gedetineerden in de samenleving behoren tot de medische zorg. Het is de taak van de DGZG om gezondheidszorg aan te bieden die gelijkwaardig is met deze in de vrije 12 Centrale diensten
samenleving. Deze zorg moet aan de specifieke noden van de gedetineerden zijn aangepast. Zo dienen de gezondheidstoestand en de detentie in overeenstemming te zijn en moeten gedetineerden, indien nodig, naar een ziekenhuis buiten de gevangenis worden overgebracht. Ook voor vrouwelijke gedetineerden, vooral wanneer zij zwanger zijn, gehandicapte personen en verslaafden worden specifieke maatregelen genomen. Zorgequipes op de psychiatrische afdelingen van de inrichtingen en de Inrichting tot Bescherming van de Maatschappij in Paifve geven bijzondere aandacht aan gedetineerden met een psychische aandoening (waaronder de geïnterneerden). De rol van een zorgequipe bestaat erin te zorgen voor therapeutische opvang van de gedetineerden en daarbij de deontologische regels in acht te nemen. De equipes bestaan uit een psychiater, een psycholoog, een maatschappelijk werker, een ergotherapeut, een psychiatrisch verpleger, een kinesitherapeut en een opvoeder. Via activiteiten, gesprekken en begeleide uitstappen willen zij de fysieke, psychische en sociale capaciteiten van de patiënt verbeteren en zo een mogelijke re-integratie in de maatschappij of in het externe zorgcircuit vergemakkelijken. De equipes werden in 2007 samengesteld en sindsdien aanzienlijk uitgebreid. Er is ongeveer één zorgequipe per 40 geïnterneerden. Psychosociale dienst De Psychosociale dienst (PSD) is een dienst die uit twee niveaus bestaat. Het DG EPI beschikt zowel over een centrale PSD als over een PSD-equipe in iedere penitentiaire inrichting. Om de gedetineerden te begeleiden bij de strafuitvoering heeft de PSD vanuit wetenschappelijke hoek een adviserende rol. De dienst omkadert en bereidt de gedetineerden voor op hun psychosociale re-integratie en evalueert hun reclasseringsvoorstellen. Bovendien ziet deze dienst erop toe dat de vrijheidsberoving op een manier gebeurt die het recht op een menswaardig bestaan voor gedetineerden garandeert. De lokale PSD-equipes worden ondersteund door directeurspsychologen en sociale inspecteurs en door de centrale PSD die hen ondersteuning biedt op vlak van inhoud en methodologie, logistiek, personeel en opleiding. Binnen de gevangenis verzorgen de lokale PSD-equipes het psychosociaal onthaal van nieuw binnenkomende personen in de gevangenis en de psychosociale begeleiding tijdens de detentie. Zij verstrekken ook professionele informatie aan de directie over de verschillende regimeaspecten en strafuitvoeringsmodaliteiten. De DGZG is eveneens belast met de drugsproblematiek binnen de gevangenismuren. Het penitentiair bestuur werkt volgens een globale en geïntegreerde aanpak waar preventie, behandeling en repressie naast elkaar bestaan. Centrale diensten 13
Realisaties Operationele en strategische veranderingen Managementplan Het managementplan van de huidige directeur-generaal loopt over een periode van zes jaar (2006-2012). Het gaat om een levendig plan dat steeds kan aangepast worden aan nieuwe behoeften en opportuniteiten. Naar aanleiding van het nieuwe mandaat van de voorzitter van het directiecomité werkte de dienst PMO begin 2009 mee aan het opstellen van een nieuw geïntegreerd en operationeel managementplan van de FOD Justitie. Concreet betekende dit voor het DG EPI niet al te veel verandering. De meeste thema s bleven behouden en slechts drie nieuwe strategische doelstellingen werden toegevoegd aan de strategische kaart: voldoende capaciteit door partnerschappen, informatieverwerkingsen bedrijftoepassingen en duurzame ontwikkeling. Op dat moment werd per dienst ook bekeken in welke mate de organisationele doelstellingen nog voldeden aan de actuele behoeften en realiteit. Daarnaast gingen nieuwe projecten van start en anderen werden verder uitgewerkt of gerealiseerd. De FOD Justitie werkt met een systeem dat tweemaal per jaar de realisatie van het plan volgt. Na het uitvoeren van de voortgangsrapportage in oktober 2009, werd een overzicht opgemaakt dat afgebeeld is op de volgende pagina. Ten opzichte van 2008 heeft het DG EPI binnen heel wat domeinen vooruitgang geboekt. Deze ontwikkelingen werden zowel door de diensten van het hoofdbestuur als door de verschillende buitendiensten gerealiseerd. Aan de hand van een operationeel plan trachtte elke inrichting enkele prioritaire doelstellingen te verwezenlijken. In 2009 organiseerde de dienst PMO een opleiding rond het formuleren van correcte en meetbare indicatoren om de inrichtingen te ondersteunen bij de opmaak van hun nieuwe plan. Dit bleek nog steeds geen eenvoudige oefening te zijn. Ook voor projectleiders voorzag de dienst PMO in 2009 de nodige ondersteuning. De FOD Justitie lanceerde twee jaar geleden Projectsys, een informaticatool voor projectbeheer. Sindsdien kende het systeem heel wat aanpassingen die belangrijk bleken voor de creatie van een standaardversie, namelijk Projectmaster. De papieren projectfiches maakten definitief plaats voor de elektronische applicatie die op 1 januari 2009 in productie ging. Projectmaster wordt ook gebruikt als rapportage-instrument naar de leden van het directiecomité toe. Alle projectleiders werden door de dienst PMO uitgenodigd op een infosessie rond deze tool. Daarnaast organiseert de FOD Justitie ieder jaar ook enkele opleidingen rond projectmatig werken en de gehanteerde projectmethodologie binnen de organisatie. 14 Centrale diensten
CAF De taartdiagrammen geven de voortgang weer per strategische doelstelling Het gevangeniswezen wil een kwaliteitsvolle dienstverlener zijn. Om te kunnen beantwoorden aan deze doelstelling is het noodzakelijk dat de diverse organisatiegebieden regelmatig op een structurele wijze geëvalueerd worden. De introductie van een kwaliteitsmodel in een beperkt aantal gevangenissen en later een uitbreiding doorheen de ganse organisatie drongen zich op. In dit kader koos het DG EPI voor het kwaliteitsmodel CAF, het Common Assessment Framework. Het CAF biedt een eenvoudig en bruikbaar kader dat geschikt is voor de zelfevaluatie van overheidsdiensten. Het model zelf bestaat uit negen aspecten van een organisatie die bij de zelfevaluatie in overweging genomen moeten worden. Op die manier worden de aandachtspunten, de sterke en verbeterpunten van de organisatie in kaart gebracht. Het resultaat van de oefening is het formuleren van een aantal verbeteracties die onder de vorm van doelstellingen in het operationeel plan gerealiseerd worden. In 2009 werd de ganse cyclus van het kwaliteitsmodel in acht gevangenissen uitgevoerd. In het voorjaar waren Hasselt, Brugge, Nijvel en Jamioulx aan de beurt. Zij konden hierbij rekenen op begeleiding van een externe partner (EIPA en de FOD P&O). Tegelijk werd een pool interne begeleiders opgeleid met als doel expertise te ontwikkelen binnen het DG EPI zodat zij in de toekomst andere gevangenissen kunnen begeleiden bij het uitvoeren van een CAF-oefening. Centrale diensten 15
Wanneer in het najaar van 2009 ook Leuven-Centraal, Ruiselede, Bergen en Namen deze zelfevaluatie toepasten, werd voor de eerste keer met succes beroep gedaan op de interne trainers. Op basis van de eerste bevindingen werd vastgesteld dat het participatieve karakter van het CAF-model, waardoor verschillende personeelsgroepen bij de evaluatieoefening betrokken worden, voor een positief effect binnen de inrichtingen zorgde. In de toekomst zal de interne expertise verder ontwikkeld en verankerd worden en dient de uitbreiding naar andere gevangenissen en diensten van het hoofdbestuur bestudeerd te worden. SPM Om de realisatie van de doelstellingen van de organisatie permanent en objectief te kunnen beheren, werd in 2008 de applicatie Strategic Performance Management (SPM) van de firma SAS geïntroduceerd. Het instrument SPM laat een visualisering en vertaling van het managementplan toe tot op het niveau van de individuele medewerker. Dit project is een belangrijke stap in het proces naar een resultaatgerichte en performante werking. In een eerste fase is ervoor gekozen om deze tool te laten draaien in 20 inrichtingen, waaronder ook de opleidingscentra. Via SPM kunnen zij de doelstellingen van hun operationeel plan opvolgen en bijsturen. Het biedt immers een overzicht in de vorm van een dashboard, gevoed met indicatoren en metingen, dat de inrichtingen helpt bij het nemen van beslissingen en het volgen van de juiste richting. Bovendien is het een beheersinstrument dat toelaat resultaten en voortgang aan te tonen. 2009 was voor alle inrichtingen een testjaar. Zo bleek dat enkelen de applicatie reeds goed beheersen en hun volledige plan reeds in de applicatie hebben ingevoerd. Zij gebruiken SPM als communicatie- en opvolgingsinstrument. Anderen slaagden er slechts in een beperkt aantal doelstellingen toe te voegen en op verschillende plaatsen ontbrak nog een zorgvuldige en systematische opvolging. De beheerders die in iedere inrichting zijn aangeduid voor dit project kunnen rekenen op ondersteuning van de projectleiders, coaching van de firma SAS en de stafdienst ICT. Om expertise tussen de beheerders uit te wisselen en eventuele problemen op te lossen werd een beheerdersforum georganiseerd dat ook in de toekomst nog zal samenkomen. In een volgende fase zal het gebruik van SPM verder ontwikkeld en geoptimaliseerd worden en volgt een implementatie in de overige gevangenissen en de diensten van het hoofdbestuur. Directie Detentiebeheer De dienst Individuele Gevallen onderging in 2009 een naamsverandering en heet voortaan de directie Detentiebeheer (DDB). De nieuwe benaming stemt overeen met de huidige opdrachten van deze directie en houdt rekening met de toekomstige opdrachten. Door de nieuwe structuur is er een betere bevoegdheidsverdeling en een grotere interne specialisatie. De DDB bestaat uit twee aparte diensten: De dienst Externe Rechtspositie neemt beslissingen en verstrekt adviezen inzake de toekenning van strafuitvoeringsmodaliteiten aan veroordeelden onder de bevoegdheid van de minister, zoals: uitgangsvergunningen, penitentiaire verloven en strafonderbrekingen in overeenstemming met de wet betreffende de externe rechtspositie internering van veroordeelden en terbeschikkingstelling van de regering overeenkomstig de wet tot bescherming van de maatschappij voorlopige invrijheidstelling om gezondheidsredenen opvolging en herroeping van voorlopige invrijheidstellingen toegekend aan personen die veroordeeld zijn tot een gevangenisstraf van maximum drie jaar De dienst Interne Rechtspositie staat in voor de planning en transfers van gedetineerden. Een project om deze dienst op te richten en uit te bouwen werd op 21 oktober 2009 door het directiecomité goedgekeurd en zal in 2010 worden uitgevoerd. Het gaat om een aanzienlijke uitbreiding van bevoegdheden, in overeenstemming met de bepalingen van de Basiswet, betreffende de plaatsing, de oriëntatie en het detentieplan van veroordeelden. De oprichting van deze dienst zal de kennisoverdracht 16 Centrale diensten
inzake classificatie en overbrenging verzekeren. Bovendien worden een beter beheer van de informatie en de risico s en een gecentraliseerde opvolging van gegevens over de bewegingen van gedetineerden mogelijk. In afwachting van de realisatie van dit project staat de dienst Interne Rechtspositie, als opvolger van de dienst Individuele Gevallen, in voor de classificatie van veroordeelden. Deze dienst selecteerde de gedetineerden die overgebracht werden naar het gesloten federaal centrum te Tongeren en naar de penitentiaire inrichting van Tilburg. Uniforme aanpak rond inbreuken op de drugswetgeving Op initiatief van het College van procureurs-generaal vond overleg plaats met de Centrale Stuurgroep Drugs (CSGD) van het DG EPI om een gemeenschappelijke aanpak uit te werken rond inbreuken op de drugswetgeving. Uit een analyse van de huidige situatie bleek immers dat er geen uniformiteit is tussen lokale werkmethodes en dat het bestaande overleg tussen de parketten en de inrichtingen ontoereikend is. De nood aan het uitvaardigen van eenvormige richtlijnen was groot. Op 16 februari 2009 gingen twee parallelle omzendbrieven van kracht. Deze omzendbrieven brengen meer systematiek en uniformiteit in de wijze waarop dergelijke inbreuken moeten worden behandeld. In deze brieven wordt de vastberadenheid onderlijnd van zowel de administratie als de gerechtelijke autoriteiten om inbreuken op de drugswetgeving en in het bijzonder drugshandel niet ongestraft te laten. Betere werking van de CDRGA Gevangenisarbeid is een van de centrale pijlers binnen het gevangeniswezen. Een van de centrale doelstellingen van het managementplan is het voorzien van voldoende aangepaste infrastructuur. Hiertoe behoort het optimaliseren van de werking van de Centrale Dienst van de Regie voor Gevangenisarbeid in functie van de noden en prioriteiten bepaald door de lokale directies. In 2009 werd het project Business Process Reengineering (BPR) opgestart om de werking en de organisatie van de CDRGA onder de loep te nemen, te evalueren en te moderniseren. De bedoeling is om de werking, de structuur en de opdrachten van deze dienst af te stemmen op de behoeften van vandaag en een groter arbeidsaanbod te voorzien om zoveel mogelijk gedetineerden tewerk te stellen. Op basis van een analyse van de huidige werking en op basis van good practices van andere organisaties werd de gewenste situatie en zo de structuur van de BPR uitgetekend. De grootste innovatie in de nieuwe structuur was de oprichting van zes meso-teams, elk verantwoordelijk voor een bepaald aantal gevangenissen, die zich tussen het centrale en het lokale niveau situeren. Deze teams staan in voor de commerciële activiteiten, de productieplanning en -opvolging. Eens de structuur van de BPR vastlag, werden de processen uitgewerkt. Deze processen hebben betrekking op de productie- en kwaliteitscontrole, de commerciële activiteiten, logistiek, human resources en budget. Personeel Nieuwe loopbaan voor bewakings- en technisch personeel Het bewakings- en technisch personeel van de gevangenissen is al geruime tijd vragende partij voor betere werkomstandigheden. Op 14 mei 2009 resulteerde overleg tussen de minister en de vakbonden in een akkoord dat voorziet in de invoering van een arbeidsreglement voor het DG EPI, een meer flexibele selectieprocedure én een nieuw loopbaantraject. Dit nieuwe loopbaantraject is een opmerkelijke nieuwigheid aangezien het de integratie van bewakings- en technisch personeel niveau D in het hogere niveau C inhoudt. Sinds 1 november 2009 volgen vele personeelsleden het loopbaanpad in niveau C. De nieuwe regeling zorgt ervoor dat de medewerkers van niveau D in niveau C terecht komen, met bijhorend salaris. Statutaire personeelsleden met een graad van penitentiair beambte of bewaarder werden benoemd tot penitentiair bewakingsassistent. Statutaire personeelsleden met een graad van kwartierchef bewaking kregen de nieuwe benaming van penitentiair bewakingsassistent ploegchef en personeelsleden Centrale diensten 17
met een graad van technisch kwartierchef werden penitentiair technisch assistent ploegchef. Contractuele personeelsleden met een diploma niveau C zijn automatisch geïntegreerd, terwijl contractuele personeelsleden zonder diploma niveau C dienen te beschikken over een instapkaart afgeleverd door Selor en zich moeten inschrijven voor een vergelijkende selectie van penitentiair bewakingsassistent. Voor personeelsleden die genieten van verlof voorafgaand aan pensioen geldt deze integratie niet. Voor niveau B zijn de nieuwe graden van technisch deskundige bewaking en technisch deskundige logistiek in het leven geroepen. De bevordering van de personeelsleden niveau C naar niveau B gebeurt via een bevorderingsexamen. Wie nu al geslaagd is in het bevorderingsexamen van niveau B, is vrijgesteld van het algemeen gedeelte van het examen voor technisch deskundige. Daarnaast zijn o.a. voor de personeelsleden die reeds vóór de inwerkingtreding van de nieuwe loopbaan een graad in niveau C hadden, een aantal overgangsmaatregelen voorzien. Personeelsuitbreiding Het DG EPI leverde in 2009 vele inspanningen om het personeelsbestand uit te breiden. De cel Werving en Selectie van de directie P&O organiseerde zowel statutaire vergelijkende selecties als selecties voor het in dienst nemen van contractuelen via Selor. Ook via de interne markt werden nieuwe personeelsleden aangeworven. Resultaat was een uitbreiding van het bewakingspersoneel met 425 ambtenaren en een toename van het administratief personeel met 37 ambtenaren. Ook bij de PSD en de dienst Gezondheidszorg van de Gevangenissen gingen vele nieuwe werknemers aan de slag. Naar aanleiding van de mobiliteitsovereenkomsten tussen de ministers van Defensie en Justitie kwamen 11 militairen voor de inrichtingen werken en gaven zo een nieuwe wending aan hun carrière. Examen veiligheidsassistent voor het Veiligheidskorps Net zoals in 2008 besteedde het Veiligheidskorps in 2009 de nodige aandacht aan het realiseren van haar personeelsplan. Een bevorderingsexamen voor veiligheidsassistenten werd uitgeschreven en 45 plaatsen werden opengesteld. Bijna alle adjunct-veiligheidsassistenten die aan de voorwaarden voldeden, schreven zich in. In samenwerking met de directie P&O nam de beheerscel van het Veiligheidskorps de organisatie van de proeven op zich. Tijdens de mondelinge proef werd eerst gepeild naar de motivatie voor de functie. Vervolgens werden een aantal competenties gemeten aan de hand van situatieschetsen en ten slotte werd ook de kennis van de reglementering en de technische competenties van de kandidaten getest. De beroepsbekwaamheidsproef vond plaats in september 2009. Alle vacante plaatsen van veiligheidsassistent werden opgevuld. Uniformkledij voor penitentiair bewakingsassistenten en veiligheidsassistenten De dienst BAB staat in voor de gehele organisatie van de levering van uniformen voor het penitentiair personeel. In 2009 werden drie belangrijke aspecten van dit globale kledijproject verwezenlijkt. Begin januari werden de nationale stocks van kledijartikelen voor penitentiair bewakingsassistenten in Gent en Lantin integraal overgebracht naar de opleidingscentra van Brugge en Marneffe. Concreet betekent dit dat de rekruten die hun basisopleiding starten in het OCPP in Brugge of het CFPP in Marneffe bij hun indiensttreding onmiddellijk een volledige basisuitzet ontvangen, met uitzondering van die artikelen die op maat worden gemaakt. Midden 2009 werd een nieuwe overeenkomst voor vijf jaar afgesloten met de firma Pelsmaekers NV. voor de levering van de uniformkledij op maat voor het penitentiair personeel. Tijdens een informatiedag lichtte de dienst BAB de zaakvoerders en kledijverantwoordelijken van de inrichtingen en het Veiligheidskorps in over de belangrijkste organisatorische aspecten en clausules van dit contract. Op 10 december ging het nieuwe Ministerieel Besluit van 28 oktober 2009 over de uitrusting en het materieel 18 Centrale diensten
voor de penitentiaire bewakingsassistenten en de veiligheidsassistenten officieel van kracht. Het gaat om het sluitstuk van een intense en efficiënte samenwerking binnen de kledijcommissie, een informeel overlegorgaan bestaande uit afgevaardigden van de representatieve vakbonden en leden van de centrale administratie, om de reglementering te verbeteren en te actualiseren. Penitentiair personeel krijgt bij indiensttreding een basiskledijzuitzet en kan jaarlijks deze uitzet vernieuwen op basis van een toegekende puntendotatie. De twee voornaamste aspecten van dit nieuwe MB zijn een uitbreiding van de kledijartikelen en de aanpassing van de puntenwaarde van elk artikel in verhouding tot de reële marktprijzen. Werkervaring op het hoofdbestuur Om hun kennis van de werking van de centrale diensten te verdiepen en om bijkomende competenties te ontwikkelen, kunnen attachés managementondersteuning en junior gevangenisdirecteurs sinds 2009 werkervaring opdoen op de centrale administratie. Op de directies BB&L, P&O en Detentiebeheer doet de kandidaat telkens gedurende 15 weken werkervaring op. Op de directie ICT en Administratief Beheer duurt dit zeven weken. Om praktische redenen en om de organisatie van het werk op het terrein niet onnodig te verstoren, wordt het traject gespreid over vijf jaar, maar per dienst wel aan één stuk door. Voortgezette opleiding voor personeel van het Veiligheidskorps In navolging van de interne basisopleiding voor nieuwe agenten heeft het Veiligheidskorps ook in 2009 op het vlak van vorming belangrijke inspanningen geleverd. Interne instructeurs geven voortgezette opleiding om de competenties behaald tijdens de basisvorming te onderhouden en verder te ontwikkelen. Zelfverdedigingsen interventietechnieken werden opgefrist en bijkomende oefeningen werden ingelast rond decontaminatie en werken in een gecontamineerde zone. Om de deelnemers zo goed mogelijk voor te bereiden op reële probleemsituaties werd een rollenspel gespeeld. Infrastructuur en Materiaal Voorbereidingen voor de ingebruikname van de penitentiaire inrichting in Tilburg In afwachting van de bouw van nieuwe Belgische gevangenissen zoals voorzien in het Masterplan bis, zocht de minister van Justitie naar een meer onmiddellijke oplossing om de meest ernstige gevolgen van de overbevolkingsproblematiek in de Belgische strafinrichtingen op te vangen. De keuze viel daarbij op het huren van detentieplaatsen in de penitentiaire inrichting Tilburg vlak over de grens in Nederland. De projectleiding was in handen van het DG EPI en verschillende diensten troffen in 2009 de nodige voorbereidingen om dit project te realiseren. Personeelsleden van de dienst Juridische Ondersteuning en Conceptuele Voorbereiding en van de dienst Ondersteuning, Gebouwen en Veiligheid maakten deel uit van een door de minister opgerichte werkgroep om de budgettaire en juridische aspecten van dit project uit te werken. Resultaat was het Verdrag over de terbeschikkingstelling van een penitentiaire inrichting in Nederland ten behoeve van de tenuitvoerlegging van bij Belgische veroordelingen opgelegde vrijheidsstraffen. Het verdrag werd ondertekend op 31 oktober 2009 en bij wet goedgekeurd op 30 december 2009. Dit verdrag legt vast dat de penitentiaire inrichting in Tilburg een antenne is van de strafinrichting van Wortel en dat België hier gedurende de volgende drie jaar gedetineerden kan onderbrengen. De Belgische wetgeving en penitentiaire regelgeving zijn van toepassing. Om de opening van de Belgische detentieplaatsen in Tilburg te concretiseren en te coördineren werd een taskforce opgericht. De werkprocedures werden uitgeschreven en de praktische uitvoering van de overplaatsing van de gedetineerden naar Tilburg werd uitgewerkt. Samen met de regionale directies Noord en Zuid analyseerde de directie Detentiebeheer, die de individuele detentiedossiers van gedetineerden behandelt, de dossiers van de gedetineerden en onderzocht wie in aanmerking kwam om naar de Nederlandse site te worden overgebracht. Centrale diensten 19