Staatsgarantie bij Overnamefinanciering en Aandelenparticipaties 29 september 2016
1978-2002 ABN AMRO 2003-2007 Rabobank International 2002-2014 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 2007-nu 2014-nu zelfstandig adviseur fusies & overnames / bedrijfsfinanciering RVO.nl / GO
RVO.nl (EZ) (voorheen: Agentschap.nl, Senternovem) uitvoering ca. 85 financierings- en subsidieregelingen
www.rvo.nl/financiering-voor-ondernemers
Toepasbare regelingen bij bedrijfsoverdracht (acquisitie, MBO-MBI, overdracht binnen de familie, uitkoop aandeelhouder etc.) Borgstelling MKB (BMKB) Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) Groeifaciliteit Combinatie mogelijk!
NL ondernemingen Structuur Substantiële activiteiten in NL Koper Target
BMKB Maximaal 1,5 miljoen, dekkingstekort, 1-1 regel Staatsgarantie 90% ( first loss ) Looptijd max. 6 jaar Kernregel: overdracht van ondernemerschap (zeggenschap) (eventueel gefaseerd mits contractueel vastgelegd: vooraf goedkeuring door RVO)
BMKB Goodwill: geen normering; schuld na bedrijfsoverdracht moet op verantwoorde wijze gedragen kunnen worden Persoonlijke borgstelling DGA (zeggenschap) minimaal 25% van BMKB-lening BMKB ook mogelijk bij EMZ, VOF en CV (niet maatschap)
BMKB Provisie voor de staat: 3,3%-4,5% (afhankelijk looptijd), over de hoofdsom, eenmalig up front Besluitvorming: bij de bank (NB bij turnaround vooraf goedkeuring door RVO) Advies: Overname-casus altijd voorbespreken met RVO.nl / team BMKB
Voorbeeld-1 BMKB ICT-bedrijf, overdracht vader op zoon 1. Deel koopsom aandelen 750/k 2. Herfinanciering bankschuld 1.100/k ----------- Totale financieringsbehoefte 1.850/k Dekkingswaarde zekerheden 950/k Dekkingstekort 900/k
Voorbeeld-1 BMKB BSK 900/k op 6 jr. RC 450/k en lening 500/k 10 jr.
Voorbeeld-2 BMKB Groothandel medische producten, uitkoop aandeelhouder 1. Inkoop aandelen 1.400/k 2. Herfinanciering bank 1.150/k 3. Uitbreiding werkkapitaal 450/k ----------- Totale financieringsbehoefte 3.000/k Dekkingswaarde zekerheden Dekkingstekort 1.250/k 1.750/k
Voorbeeld-2 BMKB VOOR P1 P2 P3 PH1 PH2 PH3 15% 15% 70% H WM1 WM2 WM3 maximum NA P1 P2 PH1 PH2 40% 60% H WM1 WM2 WM3 BSK 1.500/k 5 jr. RC 1.250/k RC 250/k 5jr.
GO Leningen (Euribor) vanaf 1,5 miljoen tot 150 miljoen Staatsgarantie 50% (van het verlies na uitwinning zekerheden, dus geen first loss ) Kan ook als achtergestelde lening Looptijd staatsgarantie max. 8 jaar Verandering in eigendom, waarbij er een duidelijk voordeel / belang is voor de NL-onderneming (koper/target) c.q. een knelpunt voor de NL-onderneming wordt opgelost
GO Goodwill: geen normering; schuld na bedrijfsoverdracht moet op verantwoorde wijze gedragen kunnen worden Persoonlijke borgstelling DGA: niet vereist Provisie voor de staat: over het uitstaande gegarandeerde deel (50%) van de GO-lening: opslag op de Euribor -/- liquiditeitsopslag -/- 25bp beheervergoeding (berekend per kwartaal)
GO Afsluitprovisie voor de staat: 50% van het meerdere dat de bank rekent boven 50bp Besluitvorming: (via bank) bij RVO.nl Advies: iedere overname-casus voorbespreken met RVO.nl / team GO (zekerheid over formele toetsing)
Voorbeeld-1 GO Maritiem en off-shore dienstverlener, management-buy-out (duidelijk ondernemingsbelang) Financieringsbehoefte 25,0 miljoen
x mln. Holding Uses Koopsom aandelen Sources 25,0 Eigen inbreng 6,0 Dividend opco s 5,0 Vendor 2,5 GO-lening 11,5 25,0 25,0 Opco s Dividend 5,0 Cash 4,0 Ruimte RC 1,0 RC-krediet 2,0 6,0 6,0
Voorbeeld-1 GO GO-lening 11,5 miljoen Looptijd 5 jaar Verpanding aandelen opco s Staatsgarantie 50% = max. 6,25 miljoen
Voorbeeld-2 GO Staalbewerkingsbedrijf, overname ander bedrijf (duidelijk ondernemingsbelang) + uitbreiding OG en werkkapitaal Financieringsbehoefte 20,7 miljoen
x mln. Holding+Opco s Uses Koopsom aandelen Sources 12,5 EV / cash 5,2 OG 5,8 Lening I 3,5 werkkapitaal 2,4 Lening II-GO 9,5 RC 2,5 20,7 20,7
Voorbeeld-2 GO GO-lening 9,5 miljoen Looptijd 6 jaar incl. 1 e jaar grace Groepsfinanciering, zekerheden pro rata parte voor de GO-lening Staatsgarantie 50% = max. 4,75 miljoen
Groeifaciliteit Achtergestelde leningen (Euribor) en aandelenparticipaties tot 5,0 miljoen (banken) resp. 25,0 miljoen (participatiemaatschappijen) Staatsgarantie 50% Looptijd staatsgarantie max. 12 jaar Verandering in eigendom, waarbij er een duidelijk voordeel / belang is voor de onderneming (koper/target) c.q. een knelpunt voor de onderneming wordt opgelost
Groeifaciliteit Goodwill: geen normering; schuld na bedrijfsoverdracht moet op verantwoorde wijze gedragen kunnen worden Persoonlijke borgstelling DGA: niet vereist Provisie voor de staat: a) alleen achtergestelde lening: 250bp over uitstaand gegarandeerd deel (50%) leningbedrag b) aandelenparticipatie (evt. combinatie met AGL): 300bp over uitstaand gegarandeerd (50%) leningbedrag / aandelenkapitaal
Groeifaciliteit Goodwill: geen normering; schuld na bedrijfs- overdracht moet op verantwoorde wijze gedragen kunnen worden Besluitvorming: (via bank) bij RVO.nl Advies: iedere overname-casus voorbespreken met RVO.nl / team Groeifaciliteit (zekerheid over formele toetsing)
Voorbeeld-1 Groeifaciliteit Productiebedrijf Automotive, ontvlechting internationale groep, verkoop NLonderdeel aan private equity (duidelijk ondernemingsbelang) Financieringsbehoefte 85,0 miljoen (overname en herfinanciering bestaande schuld)
x mln. Holding+Opco s Uses Sources Koopsom aandelen 20,0 PPM 24,0 Herfinanciering schuld (o.a. RBS) 63,0 Management 1,0 Kosten transactie 2,0 Groeifaciliteit mezzanine 12,0 GO-lening 20,0 Leningen 28,0 85,0 85,0
Voorbeeld-1 Groeifaciliteit Mezzanine 12,0 miljoen 6 jaar bullet rente cash Euribor+3% opgerolde rente ( PIK ) 4% warrant (totaalrendement incl. rente 10%) Staatsgarantie 50% = 6,0 miljoen Provisie 3% per jaar
Voorbeeld-2 Groeifaciliteit Industriële automatisering, verkoop familiebedrijf (geen opvolging) / MBI (duidelijk ondernemingsbelang) Financieringsbehoefte 8,1 miljoen
x mln. Holding Uses Koopsom aandelen Kosten transactie Sources 7,8 PPM AK Groeifaciliteit 0,3 Management AK PPM AGL Groeifaciliteit 1,0 1,0 2,0 Vendor lening 1,8 Senior debt 2,3 8,1 8,1
Voorbeeld-2 Groeifaciliteit Groeifaciliteit PPM op AK en AGL, totaal 3,0 miljoen. Staatsgarantie 50% = 1,5 miljoen Provisie 3% per jaar
Proces behandeling en besluitvorming GO en Groeifaciliteit bij RVO.nl maximaal: 3 weken praktijk: 2 weken als het moet
Contactgegevens Team BMKB Michel Bierhuizen: 088-6025303 michel.bierhuizen@rvo.nl Wybren Hoekstra: 088-6025132 wybren.hoekstra@rvo.nl
Contactgegevens Team GO Rob Magendans: 088-6025533 rob.magendans@rvo.nl Frank van der Voort: 088-0421630 frank.vandervoort@rvo.nl Philip de Groot: 088-0425106 philip.degroot@rvo.nl
Contactgegevens Team Groeifaciliteit Pieter van Loo: 088-6025792, pieter.vanloo@rvo.nl Mark Lagendijk: 088-6024043, mark.lagendijk@rvo.nl Sijtze Hellinga: 088-6025522, sijtze.hellinga@rvo.nl