! twee$monetaire$sprookjes bij$katern$ Waarde$van$de$Munt
1. Monetair$sprookje:$hoe$kapitaal$uit$een$huis$komt$rollen.! Er!woonden!eens!in!het! denkbeeldige!land!nalan!één!miljoen!mensen.!gedurende!vijfentwin;g!jaar! waarin! wij! haar! geschiedenis! vertellen! sterven! er! elk!jaar! evenveel! mensen! als! dat! er! worden! geboren.! De! lee>ijdsopbouw!is!evenwich;g!en!de!gezinnen! bestaan!uit! gemiddeld!vier!personen.!onder!gezinnen! wordt!in! dit!verhaal!verstaan!consump;ebeenheden! of!vormen! van!samenleven.!elk!gezin! levert! tach;g!uur! arbeid! per! week.! Meestal! zijn! dat! twee! mensen! die! zich! een! volledige! werkweek! van! 40! uur! aanbieden! op! de! arbeidsmarkt.! Ook! de! leden! van! een! gezin! die! een! eigen! bedrijf! runnen! rekenen! we! onder! de! werkers.! In! gezinnen! wonen! ook! mensen! die! te!jong!of!te! oud! zijn! om!te! werken,!die! zorgarbeid! verrichten,!studeren!of! werk!doen!in! en!om! het!huis.!zij! worden! door! de!mensen! die!geld! verdienen! onderhouden!terwijl! zij! op! hun! beurt! het! onbetaalde! werk!in! en! om!de! woning!voor! hen! verrichten.!wat! beroepsbevolking!wordt! genoemd,! mensen! tussen! 16! en! 65!die!zich! aanbieden! op!de! arbeidsmarkt! of!een! bedrijf!hebben,!bestaat!zodoende! uit! 500.000!mensen!die!elk!jaarlijks!voor!gemiddeld!#100.000,B!(#=nadal,!de!gebruikte!geldeenheid)!aan!goederen! en! diensten! produceren.! Werkloosheid! bestaat! niet! in! Nalan! en! het! land! hee>! geen! rela;es! met! het! buitenland.!ze!is!zoals!dat!heet!autarkisch.! Er! zijn! in! Nalan! 250.000! woningen! voor! gezinnen! beschikbaar.! De! woning! en! de! grond! waarop! het! huis! is! gebouwd! is!eigendom!van! de! bewoners,!er! rust! geen! schuld! op.!de! huizen! zijn! in! de! loop! der! eeuwen! door! voorouders! eigenhandig! gebouwd! en! onderhouden! buiten! de! geldeconomie! om.! Deze! voorraad! woningen! verandert! niet! maar! wordt! wel! onderhouden! en! gemoderniseerd.! De! prak;jk! is! dat! mensen! die! willen! verhuizen!hun! huis!ruilen! met!mensen!die!dat! ook!willen.!om!deze!ruil!in! natura!te!vergemakkelijken!kunnen! ze!bij! de!notaris! een! woonwissel!op! hun!huis!halen!om! daarmee!eigenaar! van!een! ander!huis!te!worden.!het! waardepapier! is! bemiddelaar! bij! de! ruil,!staat! op! naam! en! is! niet! verhandelbaar.! Het! gebruik!van! de! wissel! bespaart! veel! transac;ekosten! bij! woningruil.! Zodra! de! huizen! zijn! geruild! wordt! de! wissel! bij! wet! ongeldig! verklaard.! De! huizenmarkt! staat! zodoende! los! van! de! geldeconomie.! Er! is! sprake! van! allerlei! verschillende! woonvormen! maar! de! basiseenheid! bestaat! al;jd! uit! vier! personen.! De! waarde! van! de! huizen! wordt! vastgesteld!op!#100.000,b!.!in!principe!is!elke!bewoner!daarvan!voor!een!kwart!eigenaar. De! economie! kan! worden! omschreven! als! een! markteconomie! op! basis! van! private! ondernemingsgewijze! produc;e.!dit! betekent!dat! er! een!arbeidsb!en!kapitaalmarkt!bestaat,!de!produc;e!plaatsvindt!voor! de!markt,! de! eigenaar! van! het! bedrijf! beziser! wordt! van! de! waren! die! onder! zijn! leiding! zijn! geproduceerd! en! deze! worden! vervolgens!op! de!markt!gebracht! en! verhandeld!in! ruil! voor! geld.!op! al! deze! markten!wordt! gebruik! gemaakt!van!de!geldeenheid! nadal.!de!nadal!wordt!door!de!overheid!in!omloop!gebracht!via!tussenkomst!van! twee!commerciële!banken.!de!ene!bank,!de!betaalbank!bb,!verzorgt!het!girale!betalingsverkeer!tussen!mensen!
en! bedrijven! en! de! andere! bank,! de! spaarbank! SIB! bemiddelt! op! de! kapitaalmarkt! tussen! aangeboden! spaargelden! van! gezinnen! en! bedrijven! en! gevraagde! leningen! door! bedrijven! om!te! investeren.!de! overheid! hee>! strenge! regels! voor! wat! beide! banken! wel! en! niet! mogen! doen! met! de! hen! door! de! samenleving! toevertrouwde!middelen.!! De!totale!produc;e!in!Nalan!bedraagt!het!aantal!werkenden!x!hun!arbeidsproduc;viteit!=!500.000!x!#100.000,B! =! #50! miljard.! De! overheid! hee>! voor! #10! miljard! aan! chartaal! geld! in! omloop! gebracht! om! het! betalingsverkeer! soepel!te!laten!verlopen.!oorspronkelijk!werden!munten!en!bankbiljesen!door!edele!metalen! gedekt! maar! dit! systeem! is!enkele! decennia! geleden!verlaten.!de!intrinsieke!waarde! van! het! chartale! geld!is! verwaarloosbaar.!de!gebruikswaarde!van!de!nadal!beperkt!zich!tot!die!van!ruilmiddel,!rekeneenheid,!oppotb!en! spaarmiddel.! Bedrijven! en! inwoners! hebben! #5! miljard! op! hun! betaalrekening! bij! de! BB! gestort! om! via! hun! banktegoed!betalingen!te!kunnen!doen.!er!is!in!het!verleden! een!bedrag!van!#3!miljard!op!spaarrekeningen!en! termijndeposito s!bij! de! spaarbank!gezet.!de! SIB! hee>! dit! geld! vervolgens! weer! uitgeleend! aan! bedrijven!om! investeringen!te!doen.!op!spaarrekeningen!wordt!bij! het!begin!van!de!periode!een!rente!van!2%!gegeven!en!de! rentemarge! op! deze! leningen! is! standaard! 2%.! Bedrijven! kunnen! dus! lenen! tegen! 4%.! De! 5! miljard! nadal! worden!door!inwoners!en!bedrijven!aangehouden!om!contante!betalingen!te!kunnen!doen. Betaalbank!(BB)! en! spaarb!en!investeringsbank!(sib)! hebben! de!volgende!verkorte! balans!bij! het!begin! van!de! vijfentwin;g!jarige!periode: BB kasgeld!!!! #5!miljard!! rekening!courant!tegoeden! #5!miljard N.B:$Er$wordt$door$de$BB$geen$rente$vergoed$op$de$betaalrekeningen. lening!aan!bedrijven! #3!miljard!! spaargelden!en!deposito s!! #3!miljard SIB N.B.:$Op$spaargelden$en$deposito s$wordt$een$rente$gegeven$van$2%.$ Voor$het$verkrijgen$van$een$lening$moet$jaarlijks$4%$rente$over$het$geleende$bedrag$betaald$worden. De!grooSe!van!de!maatschappelijke!geldhoeveelheid,!het! chartaal! en!giraal! geld!in! handen!van! het! publiek!en! dat! gebruikt! wordt! als!algemeen!betaalmiddel! op!de!markten,!bedraagt! dus!#10!miljard! nadals.!hiervan!is!#5! miljard! chartaal! en! #5!miljard! giraal! geld.! Bij! de! BB! zit!#5! miljard! in!kas! ter! dekking!van! de!rekening!courant! tegoeden.!daarvan!wordt!echter!maar! 20%,!dat!is!#1!miljard,!regelma;g!opgenomen!en!keert! vervolgens!weer! terug.!de!gemiddelde!omloopsnelheid!van!het!geld!bedraagt!een!factor!5.!(!m=#10!miljard!en!pt=y=#50!miljard! waardoor!v=#50/#10=5) Dit! is! economisch! de! beginsitua;e! in! Nalan.! De! periode! waarover! dit! verhaal! gaat,! is! economisch! gezien! interessant! omdat!de!regering!van!het!land!besluit! dat! banken!voor! het!eerst!in! de!geschiedenis!aan!gezinnen! geld! mogen! lenen!om! een! eigen! huis!te! kopen! zonder! dat!ze!dat! geld! zelf!hebben.!wel!moet! de!bb! minimaal! 20%!van!de!uitstaande!rekening!courant!tegoeden!gedekt!hebben!met! liquide!middelen!terwijl!de!sib! leningen! alleen! kan! verstrekken! met! aangetrokken! spaargelden.!dit! nieuwe! monetaire! beleid! is! ook!bijzonder! omdat! gezinnen! nu! de! gebruikswaarde! van! hun! huis! te! gelde! kunnen! maken.! Ze! kunnen! het! verkopen! op! de! woningmarkt!die! zal!gaan! ontstaan!en! er! nadals!voor!terugkrijgen.!de!aankoop! van!een!nieuw!huis!kunnen! ze! vervolgens!met!behulp!een!lening!van!de!bank!financieren.!
Dit! besluit! is! mogelijk! gemaakt! doordat! in! voorgaande! jaren! de! overheid! het! gehele! grondb! en! huizenbezit! nauwkeurig! in! kaart! hee>! gebracht! en! op! naam! van! de! betreffende! eigenaren! hee>! geregistreerd! in! het! kadaster.! Privé! bezit! is! immers! een! noodzakelijke! voorwaarde! voor! ruil.! In! theorie! hee>! elke! bewoner! een! aandeel!van!#25.000!op! het! huis!waarin! hij! woont.!in! de! prak;jk!zullen! huizen!in! eerste!instan;e!alleen!in! zijn! geheel!worden!verhandeld.! Het!totale!onroerend!goed!in!Nalan!wordt!zodoende!geschat!op!#25!miljard.!De!overheid!verwacht!dat!van!het! nieuwe!beleid!de! komende!jaren! een! s;mulans!op! de!economische! bedrijvigheid! zal! uitgaan.!de!welvaart!!in! Nalan! zal! erdoor! toenemen.! Het! is! op! deze! manier! ook! mogelijk! om! de! kosten! van! de! administra;e! van! woningruil!met!behulp!van!notaris!en!overheidspapier!over!te!dragen!aan!de!markt!en!dit!te!priva;seren.! Bij!het!verstrekken!van!een!lening!voor!de!aankoop!van!een!woning!wordt! het!aangekochte!huis!door! de!bank! als!onderpand!gevraagd.!er! wordt! niet! afgelost! op!de! lening!maar!daar! staat! tegenover! dat! het!huis!in!goede! staat!moet!worden!gehouden!door! de!eigenaar.!over! de!lening!wordt!aan! de!bank!een!rente!betaald!die!gelijk! is!aan! de!rente! die!bedrijven!voor!een!lening!moeten!betalen,!dus!2%bpunt!boven!het! rentepercentage!dat!de! bank!voor!spaarders!berekent.!dit! percentage! is!in!het!begin! 2%! waarmee!de!hypotheekrente!dus!uitkomt!op! 4%.!Over!betaalrekeningen!wordt!geen!rente!vergoed!door! de!betaalbank!bb!omdat!zij!kosten!moet!maken!om! de! maatschappelijk! taak! van! regelaar! van! het! betalingsverkeer! administra;ef! te! kunnen! verzorgen.! Deze! kosten! komen! ongeveer! overeen! met! 2%! van! de! hoogte! van! het! bedrag!dat! op! rekening! courant! tegoeden! staat.! De!BB! ziet!als!eerste!mogelijkheid!om!hypotheekleningen! te!verstrekken.!zij!hee>!hee>!#5!miljard!aan!liquide! middelen! in!kas! waarvan!er! in! feite!maar!#1! miljard! regelma;g!wordt! opgevraagd.!de! rest! van! de!betalingen! geschiedt!giraal!en! het! chartale!geld!blij>! onaangeroerd!in!de! kluis!liggen.!op!basis!van! deze!gegevens!zou!er! voor! #4! miljard! aan! hypotheekleningen! kunnen! worden! verstrekt! maar! dit! chartaal! geld! zal! even! hard! weer! terugkeren! naar! de! bank! omdat! mensen! die! hun! huis! verkopen! het! op! hun! betaalrekening! gestort! zullen! krijgen.! De! betaalbank! BB! besluit! daarom! hypotheekleningen! te! verschaffen! middels! wederzijdse! schuldaanvaarding.!op!basis!van!#4!miljard!kan!er!dan!voor!#20!miljard!aan!leningen!worden!verstrekt.! De!SIB!moet!eerst!spaargelden!aantrekken!om!leningen!te!kunnen!verstrekken.! Al! snel! na! het! van! kracht! worden! van! de! nieuwe! poli;ek! worden! de! eerste! woningen! verkocht! en! te! gelde! gemaakt! terwijl! de! aankoop! van! de! woning! wordt! gefinancierd! met! een! hypotheeklening! van! de! BB.! De! daardoor! vrij! gekomen! gelden! worden!deels!gebruikt! om!luxe!consump;egoederen! en! verbouwingen!mee!te! betalen,!een!ander! deel!wordt!bij!de!sib!op! een!spaarrekening!gezet.!de!sib!gebruikt! vervolgens!dit!spaargeld! om!hypotheekleningen! en! leningen! aan!bedrijven!te!verstrekken.!de!verwach;ng!is! dat! er! aan! spaartegoeden! en!deposito's!bij!de!spaarbank!voor! een! bedrag!van!#5!miljard!in!de!loop!der! jaren!beschikbaar! zal! komen!om! hypotheekleningen! te! verstrekken.! Op! basis! van! deze! schahng! kunnen! in! principe! alle! 250.000! huizen! ter! waarde!van!elk!#100.000,b!met!behulp!van!een!hypotheeklening!worden!geb!en!verkocht.!dit!gebeurt!dan!ook.! We! nemen! aan! dat! er! jaarlijks! voor! een! bedrag! van! #1! miljard! aan! hypotheekleningen! worden! verstrekt.! Hiervoor! wordt! elk! jaar! op! gemiddeld! 10.000! woningen! een! hypotheek! lening! afgesloten! tegen! 4%! rentevergoeding.!daarvan!wordt!#0,8!miljard!verstrekt!door!de!bb!en!#0,2!miljard!door!de!sib.! Aan!het!einde!van!de!periode!van!vij>win;g!jaar!zien!de!balansen!van!beide!banken!er!dan!als!volgt!uit:
BB kasgeld!!!! #!!5!miljard!! rekening!courant!tegoeden! #!25!miljard hypotheekleningen!! #!20!miljard!! SIB lening!aan!bedrijven! #!5!miljard!! spaargelden!en!deposito s!! #10!miljard hypotheekleningen!! #!5!miljard In!vij>win;g!jaar!;jd!is!de!maatschappelijke!geldhoeveelheid! gegroeid!van!#10!miljard! naar!#30!miljard! nadal.! Alle! gezinnen! hebben! in! de! loop! van! vijfentwin;g! jaar! hun! huis! verkocht! en! met! een! 4%! aflossingsvrije! hypotheeklening!van!#100.000,b!een!nieuw!huis!gekocht.!van!de!#100.000,b!die!ze!voor! hun!oude!huis!hebben! gekregen! kochten!ze!een!nieuwe!auto,!een! camper,!een! dure!keuken! in!hun! nieuwe!woning!en!een!plasma!tv! en!#7!miljard!legden!ze!opzij!voor! later.!totaal! is!er! zo! voor!#25!miljard! aan!hypotheken!verstrekt! waarvan!#!7! miljard! van! de! verkoop! van! het! eigen! eerste! huis! weer! is! teruggekeerd! op! spaarrekeningen! bij! de! SIB.! De! overige! #18! miljard! zijn! na! de! verkoop! van! het! eerste! huis! besteed! aan! consump;e! goederen.! Bedrijven! hebben!de! produc;ecapaciteit! uitgebreid,!deels! gefinancierd! met! eigen! middelen,!deels!met! leningen! van!de! SIB.!! Zoals!verwacht! hebben!de! betaalmiddelen! die!in! vij>win;g!jaar! ;jd!zijn!vrijgekomen! voor! een! opleving!in!de! economie!van!het!land!gezorgd.!van!de!#25!miljard!zijn!er!#5!miljard!voortgekomen!uit!spaargeld!en!20!miljard! is!girale!kredietverlening.!met!hetzelfde!bedrag!is!de!maatschappelijke!geldhoeveelheid!toegenomen.!wanneer! we!ervan! uitgaan! dat! er! telkens!elk!jaar!voor!#0,8!miljard!giraal!hypothecair! krediet!is!verleend!en!#0,2!miljard! hypotheken! zijn! verstrekt! op! basis! van! aangetrokken! spaargeld,! dan! is! er! jaarlijks! gedurende! 25! jaar! een! koopkrach;mpuls!aan! de!economie!van!dit! land!gegeven! van!1!miljard!extra!bestedingen.!dit! is!verdeeld!over! #0,8!miljard!consump;egoederen!en!#0,2!miljard!kapitaalgoederen.! Er! is!jaarlijks!een! extra!produc;ecapaciteit! nodig!van!#1! miljard! wat! neer! komt! op! een! produc;e! van! 10.000! personen.! Verdeeld! over! 250.000! huishoudens!betekent! dit! dat! er! per! huishouden! arbeid! van! 1/25! persoon! meer! wordt! gevraagd.! Wanneer! het! werk! per! huishouden! wordt! verdeeld! over! twee! personen! is! dat! 1/50! ofwel! 2%!meer! arbeidsuren! per! persoon.!er! moet!dus!in! het! eerste!jaar! in! plaats!van!80!uur! per!week!nu!81,6! uur! per! huishouden! gewerkt! worden.! Een! produc;es;jging! van! #2000,B! per! persoon! of! #4000,B! per! huishouden.!het! reëel!bbp! komt! op! een! 2%!hoger! niveau! te! liggen.!dit!proces! gaat!25! jaar! door! zodat!na!25! jaar!uit! elk! gezin!25x2%!van!80=40!uur!extra!arbeid!op!de!arbeidsmarkt!gevraagd!wordt.!in! het! totaal!dus!niet! meer!80!uur!maar!80+40=120!uur!per!week. Hoe!staat!dit!land!er!na!25!jaar!economisch!gesproken!voor.!Er!wonen!nog!steeds!1!miljoen!mensen!in!250.000! woningen!in!leefgemeenschappen! van! 4!personen.!Op!de!woning!rust!een!hypotheek!van!#100.000,B!waarvoor! 4%!rente!=!#4000,B!per!jaar! betaald!moet! worden.!de!betaalbank!bb!ontvangt! voor! de!#20!miljard!uitstaande! hypotheken! jaarlijks!#0,8!miljard! rente,!de!spaarbank!voor! #5!miljard! aan! hypotheken! #0,2! miljard! rente.! De! financiële!sector!hee>!jaarlijks!#!1!miljard!renteinkomsten!gecreëerd,!4%!van!de!#25!miljard!die!er!uitstaat!aan! hypotheekleningen.!bij! de!spaarbank!staan!tegenover! de!spaarrekeningen!en!deposito's!van!de!klanten!van!de! bank,!de!hypotheekleningen! die!worden! gedekt!door! het!onderpand!bestaande! uit! het!aanwezige!onroerend!
goed! in! Nalan! en! de! leningen! verstrekt! aan! bedrijven.!op! de! spaarrekeningen! en! deposito s!wordt! 2%! rente! vergoed!terwijl!er!4%!wordt!betaald!voor!leningen.! Bij! de! betaalbank!is!dat! niet! het! geval.!hier! staan!tegenover! de!hypotheekleningen!van! de!huizenbezisers!de! rekening!courant!tegoeden! waar! de!klanten! van!de!bank!de!betaling!van! hun!dagelijkse!aankopen!mee!doen.! Dit!geld!wordt!dus!in!laatste!instan;e!gedekt!door!4/5!van!het!woningbestand!en!voor! 1/5!door!chartaal!geld!in! kas! van!de! bank.!direct! opeisbaar! tegoed! is!voor! 80%! lang!uitgezet.!daarmee!is! dit! tegoed!niet!meer! direct! opeisbaar!maar!slechts!voor!20%.!dit!is!ook!het!door!de!overheid!vereiste!minimum!liquiditeitspercentage!voor! de!bb.!beide!banken!behalen!op!hypotheekleningen!een!bruto!winst!van!2%,!de!rentemarge,!dus!#!0,5!miljard.! Welke!gevolgen! hee>! het! verhandelbaar! maken! van! de! woningen! gehad! op! het! bezit! en! de! welvaart! van!de! bewoners! van! Nalan.!Los! van! verdelingsvraagstukken! kan! we! vaststellen! dat! in! 25! jaar! ;jd! de!erfenis! van!de! arbeid!van!de!voorouders!is!omgezet!in!extra,!meest!luxe!vormen!van!levensmiddelen,!reserves!in!de!vorm!van! spaargelden! en! een! vergrote! produc;ecapaciteit.! Tegenover! het! bezit! van! de! woning! staat! een! evengrote! schuld! aan! de! bank! die! daarmee! in! feite! eigenaar! van! de! woningvoorraad! in! Nadal! is! geworden.! De! maatschappelijke!geldhoeveelheid!is!in!vijfentwin;g!jaar!gegroeid!van!10!miljard!nadal!naar!30!miljard!nadal.! Wanneer! we! ervan! uitgaan! dat! de! omloopsnelheid! van! het! geld! gelijk!is! gebleven! dan! is!mxv=! 30x5! =! PxT! =! #150! miljard.! Dat! betekent! een! nominale! produc;egroei! van! 50! miljard! naar! 150! miljard.! Bij! een! nominaal! groeipercentage!van!4,5%!per! jaar! is!dit! het! geval.!dit!is!dan!het!gevolg!van!een!jaarlijkse!monetaire!impuls!van! 1!miljard!nadal!door! verstrekking!van!hypotheekleningen!op!de!woningmarkt.!het!nominaal!groeipercentage!is! samengesteld! uit! een! jaarlijkse! algemene! prijss;jging!en! een! produc;viteitss;jging,!respec;evelijk!symbolisch! uitgedrukt! als! P! en! T.! T! staat! in! dit! geval! voor! de! reële! produc;e! en! die! is! weer! samengesteld! uit! een! verandering!van!de!arbeidsproduc;viteit!en!het!aantal!ingezese!arbeidsjaren.!van!het!laatste!weten!we!dat!die! met! 50%! is! toegenomen.! In! plaats! van! 80! uur! per! gezin!is! dit! toegenomen! tot! 120! uur! per! week.! Ofwel! produceert! elk! gezin! in! plaats! van! 2x! #100.000,B! nu! 3x! #100.000,B! =! #300.000,B! of! in! het! totaal! 250.000! x! #300.000,B! =! #! 75! miljard.! Wanneer! we! er! vervolgens! vanuit! gaan! dat! de! arbeidsproduc;viteit! jaarlijks! gemiddeld!met!een!procent!is!gestegen!dan!wordt!er!in!nadals!van!jaar!1!#100!miljard!geproduceerd!in!jaar!25.! Bij! een! prijss;jging! van! gemiddeld! 2%! per! jaar! is! er! sprake! van! een! infla;e! van! 50%.! Ingevuld! in! de! verkeersvergelijking!van! Fischer,!gebruik!makend! van!indexcijfers!voor! de!grootheden!(m:!100! BB>300!/!V:!100! BB>!100!/!P:!100!BB>!150!/!T:!100!BB>!200!),!levert!dit!de!volgende!gelijkheid!op:!300x100=150x200. Conclusie:! In! plaats! van! 80! uur! arbeid! per! week! wordt! nu! ongeveer! 120! uur! betaalde! arbeid! buitenshuis! verricht.!het! gemiddelde! inkomen! is!nominaal! verdrievoudigd,!van! #200.000,B!naar! #600.000,B,! gecorrigeerd! voor!infla;e!#400.000,b!.!een! verdubbeling!van! de!koopkracht!bij!een!s;jging!van!het!aantal!gewerkte!uren!van! 50%.!Alle!woningen!zijn!wel!onderpand!geworden!voor!een!hypotheek!waardoor! de!woonlasten!zijn!gestegen.! De!jaarlijks!extra!koopkracht!impuls!van!#1!miljard!houdt!nu!op.!De!gestage!economische!groei!komt!ten!einde. Nawoord:$dit$verhaal$ heet$ een$ monetair$ sprookje$omdat$ een$ aantal$ demografische$en$ economische$gegevens$ constant$zijn$gehouden.$dit$ is$gedaan$om$het$ effect$van$het$verhandelbaar$maken$van$ grond$en$woningen$op$ de$producje$van$goederen$en$diensten$duidelijk$te$laten$uitkomen.$$ *
2$.$ Monetair$sprookje:$Hoe$het$leven$in$een$Iers$dorpje$op$een$goede$dag$ineens$veranderde. Een! Duitser! op! vakan;e! in! Ierland! komt! in! een! karakteris;ek!iers! dorpje,!het! is! druilerig! weer,!het! stadje!is! verlaten! en! oogt!somber,!mensen!leven!in!schuld.!de!toerist! zoekt! onderdak.!in!de!"dublin!inn"!legt!hij! 100,B! op!de!balie!van!een!herberg!en!vraagt!of!er!een!kamer!vrij!is!voor!de!nacht!en!of!hij!die!mag!bekijken.! De!herbergier! loopt! met!hem!naar!de!eerste!verdieping!waar! enkele!kamers!voor! gasten!worden!verhuurd.!hij! wijst! hem! de!kamer! en!laat! de!duitser! deze! op!zijn!gemak!bekijken! en! gaat! zelf!weer! naar! beneden.!hij! gaat! terug!naar! de!balie,!pakt! het!geldbiljet! en!loopt!snel! naar! de!slager! en! betaalt!er! zijn! schuld! mee!af.!de!slager! loopt!naar!de!boer!en!betaalt!het! op!krediet!geleverde!varken! met! het! 100,B!biljet! waarop!de!boer!deze!naar! de! schoenmaker! brengt! om!de! nog!openstaande!rekening!van! zijn! laarzen! te!betalen.!de! schoenmaker! gee>! het! geld! vervolgens! aan! de! kruidenier! waar! hij! op! de! pof! hee>! gekocht,! de! kruidenier! gee>! het! aan! de! pandjesbaas!waardoor! hij!zijn!gouden!horloge!terug!kan!krijgen!en!de!pandjesbaas!gee>!het!aan!de!pros;tuée! waarop!de!laatste!naar!de!herberg!gaat!om!haar!schuld!voor!de!kamerhuur!te!voldoen.! Terwijl!de!dame!het!pand!verlaat!komt!de!Duitse!toerist!de!trap!weer! af,!pakt!het! 100,B!biljet!van!de!balie!en! zegt!dat!de!kamer!hem!niet!bevalt!en!hij!vertrekt!weer!uit!het!dorp!om!zijn!heil!ergens!anders!te!gaan!zoeken. Maar! in! het! Ierse!dorpje! zijn! de! mensen!vanaf! die!;jd!nu! niet! meer! somber.!de! zon!begint! weer! af!en! toe!te! schijnen!en!niemand!hee>!meer!een!schuld!aan!een!ander.! En!ze!leefden!nog!lang!en!gelukkig. *